Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2, 2, 13-14

Ο Σωκράτης, απευθυνόμενος στον γιο του Λαμπροκλή, εξηγεί πώς αντιμετωπίζονται όσοι δείχνουν αχαριστία στους γονείς τους. Αμέσως πριν ο νέος έχει διαβεβαιώσει τον Σωκράτη ότι θέλει να έχει φιλικές σχέσεις με τους γείτονες και με τους ανθρώπους με τους οποίους ταξιδεύει ή τους οποίους συναντά.

Εἶτα τούτων μὲν ἐπιμελεῖσθαι παρεσκεύασαι, τὴν δὲ μητέρα τὴν πάντων μάλιστά σε φιλοῦσαν οὐκ οἴει δεῖν θεραπεύειν; Οὐκ οἶσθ᾽ ὅτι καὶ ἡ πόλις ἄλλης μὲν ἀχαριστίας οὐδεμιᾶς ἐπιμελεῖται οὐδὲ δικάζει, ἀλλὰ περιορᾷ τοὺς εὖ πεπονθότας χάριν οὐκ ἀποδόντας, ἐὰν δέ τις γονέας μὴ θεραπεύῃ, τούτῳ δίκην τε ἐπιτίθησι καὶ ἀποδοκιμάζουσα οὐκ ἐᾷ ἄρχειν τοῦτον, ὡς οὔτε ἂν τὰ ἱερὰ εὐσεβῶς θυόμενα ὑπὲρ τῆς πόλεως τούτου θύοντος οὔτε ἄλλο καλῶς καὶ δικαίως οὐδὲν ἂν τούτου πράξαντος; Καὶ νὴ Δία ἐάν τις τῶν γονέων τελευτησάντων τοὺς τάφους μὴ κοσμῇ, καὶ τοῦτο ἐξετάζει ἡ πόλις ἐν ταῖς τῶν ἀρχόντων δοκιμασίαις. Σὺ οὖν, ὦ παῖ, ἐὰν σωφρονῇς, τοὺς μὲν θεοὺς παραιτήσῃ συγγνώμονάς σοι εἶναι, εἴ τι παρημέληκας τῆς μητρός, μή σε καὶ οὗτοι νομίσαντες ἀχάριστον εἶναι οὐκ ἐθελήσωσιν εὖ ποιεῖν, τοὺς δὲ ἀνθρώπους φυλάξῃ μή σε αἰσθόμενοι τῶν γονέων ἀμελοῦντα πάντες ἀτιμάσωσιν, εἶτα ἐν ἐρημίᾳ φίλων ἀναφανῇς. Εἰ γάρ σε ὑπολάβοιεν πρὸς τοὺς γονέας ἀχάριστον εἶναι, οὐδεὶς ἂν νομίσειεν εὖ σε ποιήσας χάριν ἀπολήψεσθαι.

 

Μετάφραση:

Έπειτα, είσαι προετοιμασμένος να τα φροντίζεις αυτά και δε νομίζεις ότι πρέπει να φροντίζεις τη μητέρα σου, που σε αγαπά περισσότερο από όλους; Δεν ξέρεις ότι ακόμη και η πόλη (το κράτος) αγνοεί όλες τις άλλες μορφές αχαριστίας και δεν τις δικάζει (κρίνει) και δεν ενδιαφέρεται καθόλου αν ο αποδέκτης της χάρης αμελήσει να ευχαριστήσει τον ευεργέτη του· όμως, επιβάλλει κυρώσεις σε αυτόν που δε φροντίζει τους γονείς του και τον απορρίπτει ως ανάξιο αξιώματος, θεωρώντας ότι ούτε θα μπορούσε να προσφέρει με ευσέβεια θυσίες για λογαριασμό του κράτους ούτε θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο καλά και σωστά; Και, μα τον Δία, το κράτος, όταν εξετάζει τους υποψηφίους για αξιώματα, ερευνά και την περίπτωση εκείνου που φροντίζει τους τάφους των γονιών του, όταν πεθάνουν. Γι’ αυτό, αγόρι μου, αν είσαι συνετός, θα προσευχηθείς στους θεούς να σε συγχωρήσουν, αν έχεις παραμελήσει κάπως τη μητέρα σου, μήπως και αυτοί αρνηθούν να σου κάνουν καλό, θεωρώντας σε αχάριστο· και θα προσέξεις μήπως όλοι οι άνθρωποι σε περιφρονήσουν, αντιλαμβανόμενοι ότι δε νοιάζεσαι καθόλου για τους γονείς σου, και στο τέλος βρεθείς χωρίς φίλους. Διότι, αν θεωρήσουν ότι είσαι αχάριστος απέναντι στους γονείς σου, κανείς δε θα πιστέψει ότι θα του ανταποδώσεις την ευεργεσία, αν σου κάνει καλό.

 

Βασικά ρήματα: ἐπιμελοῦμαι/ἐπιμέλομαι, παρασκευάζομαι, οἴομαι, οἶδα, ὁρῶ, πάσχω, δίδωμι, τίθημι, πράττω, αἰτῶ, ποιῶ, φυλάσσω, φαίνω, λαμβάνω.

 

Συντακτικά φαινόμενα για επανάληψη:

1. Υποθετικές (Μουμτζάκης, § 167-168) και ειδικές (Μουμτζάκης, § 155-156) προτάσεις.

2. Αιτιολογικές μετοχές (Μουμτζάκης, § 101).

3. Πλάγιες πτώσεις ως προσδιορισμοί επιρρημάτων και επιφωνημάτων (Μουμτζάκης, § 39 & Μπίλλα, § 34-37)

 

❦