«Έβλεπαν τα παιδιά τους να είναι για ώρες στον υπολογιστή, αλλά τίποτα στη συμπεριφορά τους δεν τους είχε προβληματίσει», λέει ο καθηγητής αγγλικών Διογένης Παπαδόπουλος, ο οποίος αναγκάστηκε να επικοινωνήσει με γονείς μαθητών που του είχαν εκμυστηρευθεί ότι «τσέκαραν» το παιχνίδι, όταν αντίκρισε χαρακιές στα χέρια τους.
Τέτοιες ημέρες πέρυσι, μια καθηγήτρια γερμανικών στη Θεσσαλονίκη έφυγε από ένα ιδιαίτερο μάθημα προβληματισμένη. Ήταν η δεύτερη φορά που έβλεπε μαθητή της να έχει χαρακιές στα χέρια και στις γάμπες. Πήγε σπίτι της, μπήκε στο Διαδίκτυο και πόσταρε στο «Καφέ των Ξενόγλωσσων» –ένα κλειστό γκρουπ στο Facebook– την απορία της: «Ρε παιδιά, τι γίνεται με αυτές τις χαρακιές στα χέρια και στα πόδια των παιδιών, ξέρει κανείς τι είναι;». Μέσα σε λίγη ώρα το «ποστ» γέμισε με απαντήσεις και σχόλια από άλλους καθηγητές. «Μέχρι το βράδυ είχαν καταγραφεί τουλάχιστον δέκα περιστατικά αυτοτραυματισμού σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Θεωρήσαμε πως τουλάχιστον κάποια είχαν να κάνουν με το παιχνίδι της Μπλε Φάλαινας», θυμάται ο Διογένης Παπαδόπουλος, καθηγητής αγγλικών.
Και εκείνος είχε δει εκείνες τις ημέρες σε δύο μαθητές του κάτι αντίστοιχο και είχε ανησυχήσει. «Είχαμε πάει εκδρομή με το σχολείο και από τον ήλιο κοκκίνισα», του είχε δικαιολογηθεί η μία κοπέλα. «Έπαιζα ποδόσφαιρο και γρατζουνίστηκα», του είπε το αγόρι. Εκείνος όμως ήταν υποψιασμένος. Δυο εβδομάδες νωρίτερα, είχε όλως τυχαίως διαβάσει για το επικίνδυνο παιχνίδι όπου κάποιος άγνωστος προσεγγίζει παιδιά στο Διαδίκτυο δίνοντάς τους εντολές –με τελευταία, να βάλουν τέλος στη ζωή τους.
«Είχα ακούσει για αυτοκτονίες στο εξωτερικό, αλλά θεωρούσα πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να μας αγγίξει στην Ελλάδα», εξηγεί. Και όμως, σε μια συζήτηση με μαθητές του, πραγματικά εξεπλάγη όταν του εκμυστηρεύτηκαν πως το παιχνίδι τούς είχε τραβήξει την προσοχή και πως κάποιοι «πιο θαρραλέοι» είχαν αρχίσει να «παίζουν». «Είναι επικίνδυνα πράγματα αυτά», τους είχε προειδοποιήσει. «Μην ανησυχείτε, κύριε, απλά το κοιτάμε από περιέργεια», τον είχαν καθησυχάσει εκείνοι.
Ο κ. Παπαδόπουλος τους είχε πιστέψει μέχρι που αντίκρισε κι εκείνος χαρακιές στους μαθητές του. «Μίλησα κατευθείαν στους γονείς τους. Δεν είχαν ιδέα τι τους έλεγα, έβλεπαν μεν τα παιδιά τους να είναι για ώρες στον υπολογιστή, αλλά τίποτα στη συμπεριφορά τους δεν τους είχε προβληματίσει. Ευτυχώς, σχετικά γρήγορα κατάφεραν να εκμαιεύσουν από τα 15χρονα πως πράγματι κάποιοι είχαν επικοινωνήσει μαζί τους και τους είχαν ζητήσει να παίξουν το συγκεκριμένο παιχνίδι». Πρώτη εντολή ήταν να χαράξουν το χέρι τους. Το έκαναν –είπαν και οι δύο– από περιέργεια για να δουν ποιο είναι το επόμενο στάδιο του παιχνιδιού…
Στο στόχαστρο οι ευάλωτοι
Το εν λόγω «παιχνίδι» ξεκίνησε από το αντίστοιχο Facebook της Ρωσίας. Ποστάροντας εκεί πως θέλεις να παίξεις την Μπλε Φάλαινα, κάποιος άγνωστος επικοινωνούσε μαζί σου για να ξεκινήσει η διαδικασία. Σε άλλες χώρες, έβρισκαν διαφορετικούς τρόπους «στρατολόγησης». Ο Φάνης Κασίμης, ιδρυτής μιας εταιρείας κυβερνοασφάλειας, όταν διάβασε για τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα έψαξε και ανακάλυψε πως πολλά παιδιά (συνήθως μεταξύ 10-14 ετών) είχαν λάβει «πρόσκληση» αφού είχαν «κατεβάσει» συγκεκριμένη χακαρισμένη εκδοχή μιας μουσικής εφαρμογής. Ο ίδιος μίλησε με ψυχολόγους και του εξήγησαν πως κάθε βήμα, κάθε εντολή είναι έτσι διαμορφωμένη ώστε να μπορεί να λειτουργήσει πολύ αποτελεσματικά –και καταστροφικά– σε ένα τόσο νέο παιδί και ειδικά σε εκείνους που είναι για κάποιο λόγο ιδιαίτερα ευάλωτοι. Όπως έγινε στην Πιερία, στο πρώτο κρούσμα που καταγράφηκε στην Ελλάδα, ή ενδεχομένως και στη Μυτιλήνη, το τελευταίο περιστατικό πριν από δύο εβδομάδες.
Το 15χρονο κορίτσι που έμενε στην Πιερία ήταν απομονωμένο και μοναχικό. Η μητέρα της δεν είχε προσέξει τις χαρακιές στα πόδια της, αλλά όταν την είδε να ανεβαίνει στο ψηλότερο σημείο του σπιτιού και να κοιτάζει το κενό (επρόκειτο για τη 17η εντολή…) ανησύχησε και την πήγε στο νοσοκομείο. Εκεί οι γιατροί που τη φρόντισαν δεν εκτίμησαν πως υπήρχε ανάγκη για περαιτέρω επίβλεψη. Για καλή τύχη του κοριτσιού, ένας καλός τους φίλος που είδε τις χαρακιές είχε ακούσει για το παιχνίδι της Mπλε Φάλαινας και επέμεινε πως θα έπρεπε να τη δει κάποιος ειδικός παιδοψυχολόγος.
Μετέβη με ΕΚΑΒ σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης κι εκεί τελικά είπε πως ακολουθούσε τις εντολές κάποιου στο Διαδίκτυο και πως ήταν θέμα ωρών να υπακούσει στην τελευταία εντολή και να αυτοκτονήσει. Όταν όμως το κορίτσι αρνιόταν πεισματικά να φύγει από το νοσοκομείο και να επιστρέψει στην Πιερία, οι γιατροί υποψιάστηκαν πως κάτι άλλο συνέβαινε. Και πράγματι, η Μπλε Φάλαινα ήταν για εκείνη η αυτοκαταστροφική διέξοδος από την τραγική κατάσταση που ζούσε σπίτι της. Έπειτα από έρευνες μηνών, τον Μάρτιο προφυλακίστηκε ο πατέρας της και τρία ακόμη άτομα που κατηγορούνται στην ίδια υπόθεση, αυτή του βιασμού της.
Βαθύτερα τα αίτια
Στο τελευταίο περιστατικό που είδε το φως της δημοσιότητας με τον 17χρονο στη Μυτιλήνη που έπεσε σε κενό, υποτίθεται μετά εντολή της Μπλε Φάλαινας, φαίνεται πως και πάλι το παιχνίδι –εάν επιβεβαιωθεί η χρήση του– είναι η κορυφή του παγόβουνου. Όπως εξηγεί στην «Κ» γνώστης της υπόθεσης, το αγόρι που πλέον βρίσκεται εκτός κινδύνου, όταν αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει βρισκόταν υπό μεγάλη πίεση αντιμετωπίζοντας χρόνια ψυχολογικά προβλήματα. Το ίδιο δεν έχει αναφερθεί ακόμη στην Mπλε Φάλαινα. Ωστόσο οι δικοί του έδωσαν τους υπολογιστές του στις Αρχές με την ελπίδα πως εάν πράγματι έπαιζε το παιχνίδι να βοηθήσουν στις έρευνες προκειμένου να εντοπιστεί οποιοδήποτε στοιχείο για την ομάδα της Μπλε Φάλαινας στην Ελλάδα. Το θέμα άλλωστε συνεχίζει να απασχολεί τις Αρχές: Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στα μέσα Μαρτίου, τρεις μαθητές από γυμνάσιο της Αττικής είχαν χαράξει τα χέρια τους. Όπως τελικά έγινε γνωστό στο σχολείο, το είχαν κάνει ύστερα από εντολή της Μπλε Φάλαινας…
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή στις 29.04.2018
❦
