ΓΕ.Λ. ΣΚΙΑΘΟΥ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ

13 Δεκεμβρίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ / ΘΕΩΡΙΑ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ / ΘΕΩΡΙΑ

Δ Ο Κ Ι Μ Ι Ο

 

Το δοκίμιο είναι ένα ιδιαίτερο γραμματειακό είδος του πεζού λόγου, με μέση έκταση, που πραγματεύεται μια ευρεία ποικιλία θεμάτων (φιλολογικά, φιλοσοφικά, επιστημονικά, θέματα της καθημερινής ζωής, της τέχνης, της πολιτικής, της κοινωνιολογίας), χωρίς, όμως, να τα εξαντλεί.

 

Το δοκίμιο, όπως το δηλώνει και η λέξη, είναι μια δοκιμή, μια απόπειρα για προσέγγιση και προβληματισμό πάνω σε θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο. Ο ίδιος ο όρος «δοκίμιο/δοκιμές» σημαίνει ότι τίποτα δεν είναι τετελεσμένο, ότι αποκλείεται κάθε δογματισμός και επιτρέπεται αλλαγή στις κατευθύνσεις και τις απόψεις.

 

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ

Περιεχόμενο Ποικίλη θεματογραφία που διερευνάται μέσα από την προσωπική-υποκειμενική σκοπιά του συγγραφέα.

Δεν στέκεται στο επικαιρικό και το προσωρινό, αλλά (και όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο) ανάγεται στο μόνιμο και το γενικό.

Από τη λεπτομέρεια προχωρά στη γενική θεώρηση και εποπτεία.

Συγγραφέας– Πομπός Συντάσσεται από κάποιον (διακεκριμένο) άνθρωπο των τεχνών, των γραμμάτων ή της επιστήμης, με ευρεία καλλιέργεια, βαθιά και πλούσια πείρα ζωής, ουσιαστικό προβληματισμό, διεισδυτικό πνεύμα και ικανότητα εποπτείας, καλαισθησία.
Δέκτης Το ευρύ κοινό, ο μέσος μορφωμένος άνθρωπος που δεν διαθέτει, όμως, εξειδικευμένες γνώσεις και πληροφόρηση για το θέμα.
Τρόποι πειθούς Όλοι οι τρόποι πειθούς, ανάλογα με την περίσταση
Σκοπός Το δοκίμιο αποτελεί απόπειρα προσέγγισης ενός θέματος. Ο δοκιμιογράφος θέτει κάποια ερωτήματα και, επιστρατεύοντας τις γνώσεις, τις σκέψεις και την εμπειρία του, προσπαθεί να δώσει στα ερωτήματα αυτά μια επαρκή, έστω και προσωρινή, απάντηση.

Εκφράζει παρατηρήσεις, σκέψεις και συναισθήματα, προσπαθεί να ερμηνεύσει εκλαϊκεύοντας ένα θέμα, περιδιαβαίνει ελεύθερα στον χώρο των ιδεών. Απώτερος στόχος του είναι να εκθέσει τις ιδέες του, να μοιραστεί τον προβληματισμό του με τον αναγνώστη.

Επιδιώκει, λοιπόν, με το κείμενό του να πληροφορήσει τον αναγνώστη, να τον ενημερώσει, να τον προβληματίσει, να τον πείσει, να τον διδάξει, δηλαδή, με την ευρύτερη έννοια. Ο δοκιμιογράφος, ωστόσο, δεν απευθύνεται μόνο στη νόηση αλλά και στον συναισθηματικό κόσμο του αναγνώστη, επιζητεί, δηλαδή, να τον συγκινήσει και να τον τέρψει.

Δομή Άλλοτε: αυστηρή, λογική οργάνωση-διάρθρωση και διευθέτηση των ιδεών. Τριμερής δομή: α. Πρόλογος (θέμα, θέση) – β. Κύριο θέμα (επιχειρηματολογία – αποδεικτικό υλικό) και γ. Επίλογος (συγκεφαλαίωση-συμπέρασμα).

 

Άλλοτε: χαλαρή δομή, ελεύθερη περιήγηση στον χώρο των ιδεών και συνειρμικές συνδέσεις, μεγαλύτερη σημασία στην ύφανση του λόγου.

 

Πάντοτε, όμως, υπάρχει ένα σταθερό θεματικό κέντρο γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλες οι επιμέρους ιδέες.

Γλώσσα Λεξιλογικός πλούτος, λόγια στοιχεία, λέξεις δηλωτικές αφηρημένων εννοιών, υποτακτική σύνδεση και άλλα στοιχεία που δηλώνουν την παιδεία και τη στοχαστικότητα του συγγραφέα. Αλλά και διάσπαρτα στοιχεία του καθημερινού προφορικού λόγου.
ύφος Το ύφος είναι απολύτως προσωπικό, έχει τη σφραγίδα του δοκιμιογράφου, επειδή είναι προϊόν προσωπικής πνευματικής και αισθητικής ωριμότητας.

 

Άλλοτε: επίσημο, σοβαρό, αυστηρό, επιστημονικό.

 

Άλλοτε: οικείο, άμεσο, γλαφυρό, ελεύθερο, λογοτεχνικό, ποιητικό, συναισθηματικά φορτισμένο.

 

 

 

 

 

 

 

Η γλώσσα του δοκιμίου

Η γλώσσα του δοκιμίου υπακούει σε μια λογιότερη γραμματική που ταιριάζει στον επιστημονικό ή τον στοχαστικό λόγο. Υπάρχουν:

  • διάφορες τεχνικές ομαλής ή φυσικής μετάβασης και συνοχής (π.χ. συνεκτικά μόρια και εκφράσεις, φράσεις-γέφυρες).
  • εκφραστικά μέσα, που χαρακτηρίζουν έναν περισσότερο επιστημονικό λόγο. Για παράδειγμα: μόρια και εκφράσεις που φανερώνουν ορισμένη στάση του συγγραφέα απέναντι στο θέμα του και την αλήθεια των λεγομένων (πιθανώς, ενδεχομένως, βεβαίως κ.λπ.), εκφράσεις που φανερώνουν την οπτική γωνία του για τα γραφόμενα (επιρρήματα του τύπου «κοινωνικά», «πολιτικά», «νομικά» κ.λπ.), λέξεις που δείχνουν την πρόθεση του δοκιμιογράφου να αναδιατυπώσει τη θέση του (αναλυτικά, συμπερασματικά κ.λπ.).
  • γλώσσα δηλωτική (κυριολεκτική) ή συνυποδηλωτική (μεταφορική), ανάλογα με τον σκοπό του συγγραφέα

.• λεξιλόγιο αφηρημένο, αλλά και με στοιχεία προφορικότητας στην έκφραση και κάποια οικειότητα, στοιχεία τα οποία οφείλονται στη διάθεση του δοκιμιογρά φου να επικοινωνήσει άμεσα με τον αναγνώστη.

 

Η σύνταξη χαρακτηρίζεται από:

  • τη σύνθετη δομή των προτάσεων,
  • τη μεγαλύτερη χρήση του υποτακτικού λόγου, σε αντίθεση με τον παρατακτικό λόγο,
  • την επιγραμματική και αποφθεγματική διατύπωση των απόψεων, καταστάλαγμα ώριμου στοχασμού.

 

Η συχνότατα με την οποία παρουσιάζονται τα παραπάνω χαρακτηριστικά ποικίλλει, ανάλογα με το ύφος του κάθε δοκιμιογράφου. Έτσι, ενώ τα δοκίμια του Ευάγγελου Παπανούτσου έχουν μάλλον επιστημονική και λογοκρατική διατύπωση, τα δοκίμια του Άγγελου Τερζάκη, του Γιώργου Θεοτοκά και του Γιώργου Σεφέρη έχουν συνήθως πιο λογοτεχνική διατύπωση.

 

ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ

                                        ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ                            ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ
Περιεχόμενο Παρατηρήσεις, διαπιστώσεις, επισημάνσεις, προβληματισμοί, ιδέες του συγγραφέα. Λογικό περιεχόμενο, αξιόπιστη, ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας. Παρατηρήσεις, προβληματισμοί, ιδέες, αλλά και εμπειρίες, υποκειμενικές αισθήσεις, οράματα, προσωπικές συλλήψεις και συναισθήματα του συγγραφέα. Βιωματικό περιεχόμενο, πλασματική απεικόνιση της πραγματικότητας.
Συγγραφέας– Πομπός Κυρίαρχη η επιστημονική ιδιότητα, ο γνωστικός εξοπλισμός. Κυρίαρχη η ιδιότητα του λογοτέχνη, η ευαισθησία, η φαντασία, η υποκειμενικότητα.
Πρόθεση – Σκοπός Απόδειξη μιας θέσης: ο δοκιμιογράφος κρίνει ή εκλαϊκεύει επιστημονικά θέματα, διασαφηνίζοντας κάποια σημεία τους που δεν είναι κατανοητά. Πληροφορεί, ερμηνεύει, αποδεικνύει, μεταδίδει στο ευρύ κοινό γνώσεις φιλτραρισμένες από την προσωπικότητά του. Θεμελίωση, ανασκευή θέσης, πληροφόρηση, πειθώ. Ελεύθερος στοχασμός: ο δοκιμιογράφος περιδιαβαί νει ελεύθερα πάνω σε ένα θέμα και εκφράζει τις προσωπικές του παρατηρήσεις, εκτιμήσεις και προβληματισμούς, που τα αντλεί από τη γενική πείρα της ζωής του, τις γνώσεις, τις σκέψεις και τη φαντασία του. Εξομολογητικός τόνος, με απώτερο σκοπό να προκαλέσει αισθητική συγκίνηση.
Γλώσσα Δηλωτική- κυριολεκτική. Αφηρημένες λέξεις και ειδικοί όροι. Λογιότερες λέξεις. Χρήση συνεκτικών μορίων. Χρήση λέξεων και εκφράσεων που

 – προσδιορίζουν το ποσοστό αλήθειας των λεγομένων (πιθανώς, βεβαίως),

 – φανερώνουν την οπτική γωνία θεώρησης των λεγομένων (οικονομική, κοινωνική, πολιτική),

 – ανακαλύπτουν την πρόθεση αναδιατύπωσης (αναλυτικά, συνοψίζοντας).

Συνυποδηλωτική- μεταφορική.

 

Παρέκκλιση από τη γλωσσική νόρμα.

 

Προφορικότητα στην έκφραση: χρήση καθημερινών λέξεων –εκφράσεων

 Σχήματα λόγου (μεταφορές, παρομοιώσεις, αναλογίες, εικόνες).

Χρήση συμβόλων.

Λέξεις-εκφράσεις με συγκινησιακή φόρτιση.

Λογοτεχνικότητα- καλαίσθητη διατύπωση.

Δομή Λογική διάταξη – δόμηση του λόγου. Τριμερής διαίρεση: – Πρόλογος /εισαγωγή – Κύριο μέρος / ανάπτυξη – Επίλογος. Συνειρμική: διαισθητική ανάπτυξη των ιδεών. Δεν είναι εύκολο να ανιχνεύσουμε τη σχέση θέση-απόδειξη. Ενδιαφέρει περισσότερο η ύφανση του λόγου κι όχι η λογική που διέπει το δοκίμιο. Η συνεκτικότητα στηρίζεται στη συνειρμική σύνδεση των παραγράφων. Η οργάνωση του κειμένου δεν ακολουθεί κανόνες λογικής απόδειξης, καθώς το βάρος πέφτει στις περιγραφές, τις αφηγήσεις, τις μεταφορές και τις παρομοιώσεις, που συνθέτουν ποιητικές εικόνες.
Τρόποι πειθούς Κυρίαρχη η επίκληση στη λογική Κυρίαρχη η επίκληση στο συναίσθημα.
ύφος Σοβαρό, επίσημο, αυστηρό, επιστημονικό. Γλαφυρό, άμεσο, οικείο, προσωπικό, παραστατικό.
Σκοπιά– Οπτική Αντικειμενική: τεκμηρίωση με βάση τις γνώσεις. Ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας. Προσεγγίζει τον επιστημονικό λόγο και έχει αποδεικτικό χαρακτήρ Υποκειμενική: προσωπική σκοπιά, ελευθερία ερμη νείας του θέματος, παράθεση υποκειμενικών κρίσεων που σχετίζονται με την παρατήρηση ή τη φαντασία. Βιωματική – πλασματική απεικόνιση της πραγματικότητας. Προσεγγίζει τη λογοτεχνία (πλούτος ιδεών και έκφρασης).

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Να διαβάσετε τα παρακάτω αποσπάσματα κειμένων. Το πρώτο αναφέρεται στην τέχνη και το δεύτερο στον ρόλο της ποίησης. Να τα κατατάξετε, με βάση τα χαρακτηριστικά τους, σε ένα από τα είδη του δοκιμίου (αποδεικτικό ή στοχαστικό).

 

  1. Για να εξηγήσουν το παράξενο αυτό φαινόμενο, μερικοί αισθητικοί -πώς δηλαδή μπορεί κανείς να δαμάζει τις δυστυχίες, τις συμφορές και τις φρίκες που παρουσιάζουν σχεδόν πάντα το έπος, το μυθιστόρημα και, κατά κανόνα, η τραγωδία-, έφτασαν να πουν πως ο θεατής ή ο αναγνώστης, την ώρα που βλέπει ή διαβάζει, αισθάνεται κάποια ασφάλεια και κάποια υπεροχή απέναντι των τραγικών ηρώων, μακαρίζει τον εαυτό του που δεν πάσχει όσα δεινά πάσχουν οι δύσμοιροι εκείνοι, κι απ’ αυτό προέρχεται η ευχαρίστηση και η διασκέδασή του.

Η εξήγηση βρίσκεται αλλού -βρίσκεται σ’ αυτή την ίδια την Τέχνη, στη φύση της, στην ουσία της ή, αν θέλετε, στο μυστήριό της. Γιατί κι η Τέχνη, όπως τόσα άλλα σ’ αυτό τον κόσμο, είναι ένα μυστήριο. Συλλογισθείτε μόνο τούτο: ένα πράγμα, που, αν το βλέπαμε στη ζωή, στην πραγματικότητα, δεν θα μας έκανε παρά αποστροφή, βδελυγμία, φρίκη -ντροπή κάποτε-, όταν μας το παρουσιάζει ένας ζωγράφος, ένας γλύπτης, ένας ποιητής, ένας μυθιστοριογράφος, μας φαίνεται όχι μόνο ανεκτό, αλλά και τερπνό κι ωραίο. Δεν είναι αυτό ένα μυστήριο, κάτι σαν μετουσίωση, κάτι σαν χημική ένωση, που από δύο σώματα παράγει ένα τρίτο ολωσδιόλου διαφορετικό; Αισθανόμαστε βέβαια και λύπη και φρίκη, όταν το πράγμα που μας παρουσιάζει ο καλλιτέχνης είναι λυπηρό ή φρικτό, αλλά η λύπη μας, η φρίκη μας, είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που θα είχαμε, αν βλέπαμε το ίδιο λυπηρό ή φρικτό πράγμα στην πραγματικότητα. Φανταστείτε άξαφνα τι θα παθαίναμε, αν βλέπαμε τεράστια φίδια, θεριά, να περισφίγγουν και να πνίγουν ανθρώπους, αλλά το σύμπλεγμα του Λαοκόoντα μας ευχαριστεί, μας διασκεδάζει.

[Γρηγόρης Ξενόπουλος, «Η διασκεδαστική τέχνη», στο βιβλίο: Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ Λυκείου, εκδ. ΟΕΔΒ, Αθήνα 1983, σ. 240]

 

  1. «Καθένας όπως νιώθει», συνηθίζουν να λένε. Κι εγώ ένιωθα πολίτης τ’ ουρανού. Ένα σκαλοπάτι πιο πάνω απ’ την αντίληψη ότι η Ποίηση είναι μια απλή εξομολόγηση, έβλεπα ν’ αλλάζει ο ορίζοντας και ολόκληρο το τοπίο, ακριβώς όπως από την κορυφή 105 ενός νησιού στα δικά μας τα μέρη όπου, άξαφνα, οι γνώριμες προεξοχές της στεριάς αλλάζουνε σχήμα, σου αποκαλύπτονται ανυποψίαστοι όρμοι και κάβοι, μακρινές ράχες άλλων νησιών, ένας καινούργιος, πιο πλατύς και πιο πλούσιος στην ποικιλομορφία του κόσμος. Κι η κρησάρα της συνείδησης ν’ απορρίπτει και να κρατάει, να κρατάει και ν’ απορρίπτει, όσο που μια μέρα να νιώσεις τον εαυτό σου καθαρό και διάφανο, τέτοιον που όλες οι μυστικές σου ροπές τον θέλανε, και που όλες οι συνθήκες γύρω σου συνωμοτούσαν να τον παραλλάξουν. Τόσο δύσκολο, μα τόσο δύσκολο, ν’ αφήσεις την εποχή σου να σε σφραγίσει, χωρίς να σε παραχαράξει.
  2. [Ο. Ελύτης, Ανοιχτά Χαρτιά, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 4 1996]

 

 

http://www.ediamme.edc.uoc.gr/ellinoglossi/images/ebooks/i_elliniki_stin_albania/i_glossa_mas_g_likeiou/i_glossa_mas_g_likeiou.pdf

 

23 Νοεμβρίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ- ΘΕΩΡΙΑ- ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ- ΘΕΩΡΙΑ- ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

 

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

Για να ερμηνεύσετε μια γελοιογραφία μπορείτε να ακολουθήσετε τα εξής βήματα:

  1. Εντοπίστε το θέμα ή τα θέματα που θίγονται στη γελοιογραφία

Κοιτάξτε μήπως η γελοιογραφία σας παραπέμπει σε συγκεκριμένα γεγονότα, σε καταστάσεις, συνήθειες, φαινόμενα κτλ. τα οποία επιδιώκει να καυτηριάσει. Αν η γελοιογραφία παραπέμπει σε συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, σκεφτείτε ποιοι συμμετείχαν, ποιες συμμαχίες είχαν δημιουργηθεί, με ποιο σκοπό, ποιες ήταν οι αντιδράσεις κτλ.

  1. Κοιτάξτε τι διαφορετικό έχει η γελοιογραφία

Με τι προκαλεί η γελοιογραφία το ενδιαφέρον; Αρχικά καταγράψτε αυτά που βλέπετε στη γελοιογραφία, π.χ. τι κάνουν τα πρόσωπα, πώς παρουσιάζονται. Υπάρχουν σύμβολα; αν ναι, ποια; Έτσι θα μελετήσετε τις λεπτομέρειες και θα τις καταγράψετε. Μην προσπαθείτε ακόμη να ερμηνεύσετε το μήνυμα της γελοιογραφίας.

  1. Σκεφτείτε τον γελοιογράφο και τα κίνητρά του

Τι θα μπορούσε να έχει σκεφτεί για το θέμα; Τι θα ήθελε να πει; Ποια μέσα και ποιες τεχνικές χρησιμοποιεί, για να εκφραστεί;

  1. Επιστρέψτε στη γελοιογραφία

Κοιτάξτε ξανά αυτά που καταγράψατε. Μπορείτε τώρα να δείτε τι αναπαριστά, τι συμβολίζει, τι θέλει να πει, τι σημαίνει; Όταν έχετε σκεφτεί όλα αυτά τα στοιχεία, αναρωτηθείτε: Ποιο είναι το γενικό μήνυμα της γελοιογραφίας;

 

  1. Τέλος: Επιστρέψτε στο θέμα ή στα θέματα που θίγονται

Τώρα που έχετε πια καταλήξει κάπου για τη γελοιογραφία και το νόημά της, σκεφτείτε ξανά το θέμα ή τα θέματα που θίγονται, την κρισιμότητά τους κτλ.

Χρήσιμες πληροφορίες για τη γελοιογραφία και την ερμηνεία της αντλήθηκαν  από τις σελίδες http://synedrio.weebly.com/uploads/1/5/0/4/15045854/7drakaki.pdf http://www.netschoolbook.gr/hist-cartoons-interpret.html και http://lyk-ag-georgios-lef.schools.ac.cy/documents/Synedrio/Geloiografia.pdf

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΓΛΩΣΣΑ

23 Νοεμβρίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ- ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ- ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥΣ

Ρητορική του μίσους

Ανήκει σε:

Λόγος στο διαδίκτυο

Να μελετήσετε σε ομάδες τα παρακάτω αποσπάσματα από το εγχειρίδιο:

Σύνδεσμοι. Ένα εγχειρίδιο για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο μέσα από την εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, Συμβούλιο της Ευρώπης

(1)

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ NO HATE SPEECH MOVEMENT

Η ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

«Η ρητορική μίσους, όπως ορίζεται από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, περιλαμβάνει κάθε μορφή έκφρασης που διαδίδει, υποκινεί, προωθεί ή δικαιολογεί το φυλετικό μίσος, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό ή άλλες μορφές μίσους που στηρίζονται στη μισαλλοδοξία, όπως: μισαλλοδοξία που εκφράζεται μέσα από επιθετικό εθνικισμό και εθνοκεντρισμό, διάκριση και εχθρικότητα κατά μειονοτήτων, μεταναστών και ανθρώπων μεταναστευτικής καταγωγής. Για τους σκοπούς της παρούσας εκστρατείας, άλλες μορφές διάκρισης και προκατάληψης, όπως ο αντιαθιγγανισμός, η χριστιανοφοβία, η ισλαμοφοβία, ο μισογυνισμός, ο σεξισμός και η διάκριση για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου σαφώς συμπεριλαμβάνονται στο πλαίσιο της ρητορικής μίσους».

Παρουσίαση της εκστρατείας – www.nohatespeechmovement.org

2.1. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ

Η εκστρατεία του Συμβουλίου της Ευρώπης ενάντια στη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο έχει σχεδιαστεί με στόχο την ευαισθητοποίηση απέναντι στο πρόβλημα, την αλλαγή των στάσεων ζωής απέναντι σε αυτό και την κινητοποίηση των νέων ώστε να δράσουν εναντίον της. Η εκστρατεία ξεκίνησε στις 22 Μαρτίου 2013 και θα συνεχιστεί μέχρι το 2017. Εντάσσεται στις ευρύτερες προσπάθειες του Συμβουλίου της Ευρώπης να προάγει τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κυβερνοχώρο.Το Συμβούλιο της Ευρώπης θεωρεί τη ρητορική μίσους απειλή για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το No Hate Speech Movement δημιουργήθηκε έχοντας ως επίκεντρο τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά δεν εξετάζει μόνο τη χρήση νομικών μηχανισμών για την καταπολέμηση του κυβερνομίσους, ούτε θεωρεί απαραίτητα ότι πρέπει να «κόβεται το μίσος» από όπου προκύψει. Η εκστρατεία ενθαρρύνει τον σεβασμό για την ελευθερία της έκφρασης και επιδιώκει να αναπτύξει εναλλακτικές «απαντήσεις» στη ρητορικής μίσους, όπως είναι η πρόληψη, η εκπαίδευση, η ευαισθητοποίηση, η ανάπτυξη αυτοελέγχου από τους χρήστες και η ενθάρρυνση της υποστήριξης προς τα θύματα. Ουσιαστικά, η εκστρατεία αφορά την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο διαδίκτυο και την ανάγκη να γίνει το διαδίκτυο ένας χώρος ασφαλέστερος για όλους.

(2)

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ

Το δικαίωμα να είμαστε ελεύθεροι να εκφράζουμε τις σκέψεις ή απόψεις μας είναι ένα σημαντικό ανθρώπινο δικαίωμα και αποτελεί μέρος του διεθνούς δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ένα πολύτιμο δικαίωμα, τόσο επειδή οι σκέψεις, οι απόψεις και η ικανότητά μας να επικοινωνούμε είναι στο επίκεντρο της έννοιας του ανθρώπου, όσο και επειδή η επικοινωνία και η συζήτηση είναι ουσιαστικής σημασίας για την οικοδόμηση μιας αποτελεσματικής δημοκρατικής κοινωνίας. Η κατανόηση των άλλων και η στενή συνύπαρξη με αυτούς εξαρτώνται από την ανοιχτή και ελεύθερη επικοινωνία, ακόμη και εάν μερικές φορές πρέπει να ακούμε απόψεις με τις οποίες δε συμφωνούμε. Ωστόσο, η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι ένα «απόλυτο» δικαίωμα, που ισχύει πάντοτε και δε γνωρίζει όρια. Είναι ένα δικαίωμα που πρέπει να ισορροπεί με τα δικαιώματα των άλλων ή με το καλό της κοινωνίας εν γένει. Όταν η έκφραση είτε είναι άκρως επικίνδυνη για ορισμένα άτομα ή ενδέχεται να αποβεί επιζήμια για την κοινωνία, τότε μπορεί να περιοριστεί.

(3)

ΠΩΣ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΜΙΣΟΥΣ είναι μια παράνομη πράξη ενάντια σε μια ομάδα ή ένα άτομο, που βασίζεται σε προκαταλήψεις για την ταυτότητά του όπως αυτή έχει γίνει αντιληπτή.

Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΜΙΣΟΥΣ είναι μια αρνητική έκφραση – για ένα άτομο ή μια ομάδα – που συχνά βασίζεται σε προκαταλήψεις και διαδίδει, υποκινεί, προάγει ή δικαιολογεί το φυλετικό μίσος και τη μισαλλοδοξία. Συγκεκριμένα περιστατικά μπορεί να αποτελούν ή να μην αποτελούν έγκλημα, ανάλογα με τους νόμους της εκάστοτε χώρας και το περιεχόμενο της ρητορικής.

Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ είναι η άδικη μεταχείριση που απορρέει από οποιαδήποτε προκατάληψη, συμπεριλαμβανομένης της μη φυλετικής προκατάληψης.

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ είναι κάθε προκατάληψη που βασίζεται στην ιδέα της «φυλής» (ράτσας) ή εθνότητας ή κάθε άλλου σχετικού με αυτές χαρακτηριστικού και συχνά έχει ως αποτέλεσμα την άδικη μεταχείριση κάποιου.

Η ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΗ είναι μια γενίκευση που εμπεριέχει μια κρίση – συνήθως αρνητική – για άλλους ανθρώπους ή κοινωνικές ομάδες.

ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ είναι γενικεύσεις για άλλες ομάδες ανθρώπων, που μπορεί να περιέχουν κρίση, αλλά μπορεί και όχι.

(4)

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ

Η Εκστρατεία του Συμβουλίου της Ευρώπης ενάντια στη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο εξαρτάται από την ενεργή εμπλοκή όσο γίνεται περισσότερων νέων. Υπάρχουν πολλοί τρόποι που εσείς και οι ομάδες φίλων σας μπορείτε να δράσετε, για να καταπολεμήσετε τη ρητορική μίσους και να γίνετε μέλη της Εκστρατείας. Η παρούσα ενότητα παραθέτει έναν ενδεικτικό κατάλογο με κάποιους τέτοιους τρόπους.

Ο κατάλογος έχει χωριστεί στις εξής κατηγορίες:

  1. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση
  2. Αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους που ήδη υπάρχει στο διαδίκτυο
  3. Κινητοποίηση των άλλων
  4. Έκφραση αλληλεγγύης προς θύματα ή συνήθεις ομάδες-στόχους
  5. Πιο μακροπρόθεσμες στρατηγικές

Πρόκειται για κατηγορίες που συχνά είναι συνυφασμένες, αλλά ακόμα και όπου αυτό δεν ισχύει, σχεδόν πάντα μπορούμε να ενισχύσουμε μια δραστηριότητα προσθέτοντας στοιχεία από κάποια άλλη ενότητα.

Για παράδειγμα:

  •         Επιμορφωτικό χαρακτήρα έχει και η άμεση αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους μέσα από την παροχή μιας εναλλακτικής αφήγησης. Η εναλλακτική αφήγηση ή διάλογος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την κινητοποίηση άλλων, εάν δημοσιευθεί σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
  •         Μια δράση ευαισθητοποίησης, ακόμα και εάν έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για να ενημερώσει τον κόσμο για το πρόβλημα της διαδικτυακής ρητορικής μίσους, αποτελεί ταυτόχρονα μια δυνατή έκφραση αλληλεγγύης προς τα θύματα της ρητορικής μίσους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αυξήσει τις υπογραφές σε μια αίτηση προς τους πολιτικούς να ασχοληθούν με το πρόβλημα αυτό.
  •         Η καταγγελία ενός περιστατικού ρητορικής μίσους και το blogging (άσκηση πίεσης μέσω blog) για αντίδραση από τον διαχειριστή της τοποθεσίας μπορούν να παρακινήσουν άλλους να αναγνωρίσουν παρόμοια περιστατικά και να προβούν και οι ίδιοι σε καταγγελία.

Ο κατάλογος που ακολουθεί δεν είναι εξαντλητικός και θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως πιθανή πηγή ιδεών. Η ομάδα σας σίγουρα θα καταφέρει να σκεφτεί και άλλες! Κάποιες προτάσεις μπορεί να μην ενδείκνυνται για όλες τις περιπτώσεις. Για παράδειγμα, μερικές φορές ίσως είναι υπερβολικό να καταγγείλουμε ένα σχόλιο ή μια δημοσίευση: ίσως να είναι πιο εύκολο απλά να απευθύνουμε ερώτηση στον συγγραφέα της αρχικής δημοσίευσης, ώστε να δούμε εάν είναι διατεθειμένος να αλλάξει διατύπωση ή να αποσύρει το σχόλιο. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να μην είναι κατάλληλο να απευθυνθούμε άμεσα σε άτομο που έχει δημοσιεύσει προσβλητικό σχόλιο. Πρέπει πάντα να χρησιμοποιούμε την κρίση μας για να επιλέγουμε τον πιο κατάλληλο ή αποτελεσματικό τρόπο δράσης. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις προτάσεις αυτές συμπληρωματικά προς τις δραστηριότητες στο παρόν εγχειρίδιο, αλλά και για να ενθαρρύνετε τους φίλους ή την ομάδα σας να συμμετάσχουν στην εκστρατεία NoHateSpeechMovement.

 

 

Ασκήσεις

  1. Με αφόρμηση τα παραπάνω κείμενα, να συζητήσετε σε ομάδες γύρω από το θέμα της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπόψη και τις παρακάτω ερωτήσεις. Όταν ολοκληρωθεί η συζήτηση, κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματά της στην ολομέλεια.
  •         Έχετε συναντήσει παραδείγματα ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο; Να αναφέρετε κάποια παραδείγματα.
  •         Πώς αντιδράσατε;
  •         Ποια μπορεί να είναι τα αίτια που οδηγούν ορισμένα άτομα να ασκούν τη ρητορική μίσους;
  •         Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες της ρητορικής μίσους σε μεμονωμένα άτομα ή και ευρύτερα στην κοινωνία;
  •         Θεωρείτε ότι πρέπει να επιτρέπεται στους ανθρώπους να δημοσιεύουν ρατσιστικά σχόλια ή ρητορική μίσους στο διαδίκτυο; Νομίζετε ότι είναι εφικτό να μπουν κάποια όρια; Να τεκμηριώστε την απάντησή σας.
  •         Τι μέτρα θα προτείνατε για την αντιμετώπιση του φαινομένου;
  1. Πολύ συχνά αναρτώνται στο διαδίκτυο ιστορίες ατόμων που έχουν πέσει θύματα ρητορικής μίσους, διατηρώντας την ανωνυμία του θύματος. Ποια πιστεύετε είναι τα οφέλη από παρόμοιες δράσεις και ποιοι κίνδυνοι, πιθανόν, ελλοχεύουν;
  2. Να γράψετε ένα κείμενο διαμαρτυρίας απευθυνόμενοι σε συγγραφείς δημοσιεύσεων που δείχνουν μισαλλοδοξία ή ρατσισμό και να το αναρτήσετε σε κοινωνικό δίκτυο.
  3. Να γράψετε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα απευθυνόμενοι σε άτομο που έχει πέσει θύμα της ρητορικής μίσους, προκειμένου να το υποστηρίξετε και να εκφράσετε την αλληλεγγύη σας.
  4. Να ανατρέξετε στη διαδικτυακή πλατφόρμα www.nohatespeechmovement.org, για να παρακολουθήσετε κάποια από τα βίντεο τα οποία δημιούργησαν ομάδες νέων από διάφορες χώρες που υποστηρίζουν την εκστρατεία εναντίον της ρητορικής μίσους. Να επιλέξετε κάποιο που σας άρεσε περισσότερο και να το παρουσιάσετε τεκμηριώνοντας την προτίμησή σας με τα ανάλογα σχόλια. Παραθέτουμε κάποια παραδείγματα που δείχνουν την ποικιλία της νεανικής δημιουργίας:</σπαν>
  1. Αν ενδιαφέρεστε να συμμετάσχετε στην εκστρατεία, μπορείτε να δημιουργήσετε, δουλεύοντας σε ομάδες, το δικό σας βίντεο και να το στείλετε για ανάρτηση στην πλατφόρμα. Υπάρχουν, πάντως, πολλοί τρόποι συμμετοχής. Θα ενημερωθείτε, σχετικά, όταν επισκεφτείτε τον ιστότοπο www.nohatespeechmovement.org.  

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΓΛΩΣΣΑ

 

15 Νοεμβρίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ – ΕΝΟΤΗΤΑ 3

ΛΑΤΙΝΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Ad populum -ψευδές επιχείρημα αλλά με κάποια βαρύτητα επειδή το πιστεύει πολύς κόσμος

et cetera – και λοιπά

mea culpa- λάθος δικό μου

status quo- ισχύουσα κατάσταση

sui generis- ιδιότυπος, ιδιόρρυθμος άνθρωπος

ΑΣΚΗΣΗ

Να γράψετε περιόδους στα νέα ελληνικά μέσα στις οποίες θα εντάξετε τις παραπάνω λατινικές φράσεις

 

 

15 Νοεμβρίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΡΗΝΗ-ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΡΗΝΗ-ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ/ ΕΔΡΑΙΩΣΗΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ:
Συνειδητοποίηση κάθε πολίτη της μεγάλης αξίας που  έχει η ειρήνη για την παγκόσμια ανάπτυξη και πρόοδο.
-Συμμετοχή σε φιλειρηνικά κινήματα και οργανώσεις για να ασκηθεί πίεση στις πολιτικές ηγεσίες όλων των κρατών.
-Αφύπνιση των νέων που θα πρέπει να αγωνιστούν για να δημιουργηθεί μια κοινωνία στην οποία δε θα υπάρχουν οι σημερινές ανισότητες.

– Οι διεθνείς οργανισμοί είναι αναγκαίο να αποκτήσουν πραγματική ισχύ και να αποφασίζουν αμερόληπτα, ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν ουσιαστικές παρεμβάσεις.
–  Επικράτηση των διεθνών κανόνων δικαίου

– Αγώνας για τον  σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

– Σεβασμός στις πολιτιστικές και θρησκευτικές διαφορές.

– Έμφαση στην ανθρωπιστική παιδεία

– Αποτελεσματική διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας, για να γίνουν κατανοητές οι ολέθριες συνέπειες του πολέμου και η αλληλένδετη σχέση ειρήνης και προόδου

– Ενεργοποίηση των επιστημόνων και των πνευματικών ανθρώπων που μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους ανθρώπους για τα ιδανικά της ειρήνης.
– Δημιουργία κλίματος ύφεσης και αφοπλισμός (μείωση των πυρηνικών όπλων και σταδιακή κατάργησή τους

– Διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής των κρατών έτσι ώστε να ανάπτυχθούν σχέσεις  φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των κρατών μέσα από πολιτιστικές και αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις

 – Έμφαση στον διάλογου  και τη διπλωματία ως μοναδικών εργαλείων για την επίλυση των διακρατικών διαφορών.

 

1 Μαΐου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΑΡΧΑΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 5(ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ)

ΑΡΧΑΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ 5(ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ)

Ενότητα 5η (321 b 6 – 322 a) Η κλοπή της φωτιάς

Προτεινόµενοι στόχοι

Να κατανοήσουν οι µαθητές:                                                                                                                                                    • τη θέση του ανθρώπου στη φύση,                                                                                                                                          • την αδυναµία του πρωτόγονου µπροστά στη φύση και                                                                                             • τη σηµασία της τεχνολογίας για την εξέλιξη του ανθρώπου.

Ερµηνευτικές ερωτήσεις ανοικτού τύπου (ανάπτυξης και σύντοµης απάντησης)

1, Σε ποια κατάσταση βρέθηκε ο άνθρωπος στην «επιθεώρηση» του Προµηθέα24;                                                                                                                                                                                                                                          2. Πώς έλυσε ο Προµηθέας το πρόβληµα που είχε δηµιουργήσει η κατανοµή του Επιµηθέα;                                                                                                                                                                                                                               3. τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί: «Οι τεχνικές γνώσεις εννοούνται εδώ χορηγηµένες στον άνθρωπο ως ολοκληρωµένο σύνολο a priori και όχι ως θησαύρισµα σταδιακής πείρας µέσα στους αιώνες». Συµφωνείτε µε την «ανάγνωση» αυτή του µύθου ή όχι και γιατί25;                                                                                                                                                                                                                                                 4. Πώς υποκαθιστά ο άνθρωπος την έλλειψη οργάνων προσαρµογής26;                                                               5. Γιατί ο Ήφαιστος και η Αθηνά αναφέρονται µαζί; Τι αντιπροσώπευαν και ποια σχέση είχαν µε την Αθήνα27;                                                                                                                                                                          6. Ο Πρωταγόρας στο µύθο αναφέρεται στον άνθρωπο γενικά, χωρίς καµία διάκριση καταγωγής, κοινωνικής τάξης κτλ. Η έννοια ἄνθρωπος είναι δηλαδή γενική και δηλώνει το ανθρώπινο γένος. Ποια σηµασία νοµίζετε ότι έχει η αντίληψη αυτή; Πώς θα κρίναµε σήµερα τη σπουδαιότητά της28; (Να διαβάσετε από την εισαγωγή του βιβλίου σας τα σχετικά µε τον Ιππία και τον Αντιφώντα, σσ. 26 και 28).                                                                                                                                                                                                    7. ∆ιὸς φυλακαί: Τις φρουρές αποτελούσαν η Βία και το Κράτος, όργανα της εξουσίας του ∆ία, που συναντάµε στη Θεογονία του Ησιόδου (385) και τον Προµηθέα ∆εσµώτη του Αισχύλου (στ. 12-87). Τι συµβολίζουν, κατά τη γνώµη σας, σε συνδυασµό µε την όλη παρουσία των θεών στο µύθο του Πρωταγόρα29;                                                                                                                                                                           8. Τι νοµίζετε ότι συµβολίζει η κλοπή της φωτιάς από τον Προµηθέα30;                                                   9. Πώς εξυπηρετεί την οικονοµία του µύθου (ενότητες 2 και 3) ο καταµερισµός των αρµοδιοτήτων ανάµεσα στον Προµηθέα και τον Επιµηθέα;                                                                                                               10. Να εντοπίσετε στο κείµενο τις λέξεις που αναφέρονται στον Επιµηθέα και τον Προµηθέα (ενότητες 2 και 3) και να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα και το ρόλο καθενός στη δηµιουργία. Να λάβετε υπόψη σας και την ετυµολογία των ονοµάτων τους31.

 

Ερµηνευτικές ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός ερωτήσεων κλειστού και ανοικτού τύπου                                                                                                                                                                                                   1. Να συµπληρώσετε δίπλα σε κάθε χαρακτηρισµό των ανθρώπων τις αντίστοιχες ιδιότητες µε τις οποίες ο Επιµηθέας όπλισε τα ζώα (ενότητα 2 και 3).                                                                                      Η διανοµή του Επιµηθέα άφησε τον άνθρωπο:             Αντίθετα τα ζώα  µετά τη διανοµή  είχαν:                       Α                                                                                                Β                                                                                          γυµνόν ……………………….                                                                                                                                                  ἀνυπόδητον ……………………….                                                                                                                                                                ἄστρωτον……………………….                                                                                                                                ἄοπλον ……………………….

  1. Στο µύθο (ενότητα 2) δεν αναφέρεται πού βρίσκονταν τα «δώρα» του Επιµηθέα (οι διάφορες δυνάµεις) πριν τα µοιράσει στα ζώα. Αντίθετα προσδιορίζεται (ενότητα 3η) ότι το πῦρ, η ἔντεχνος σοφία και η πολιτική (τέχνη) βρίσκονταν στην κατοικία των θεών. Αυτή η διαφορά µπορεί να αποδεικνύει: α) Τη σηµασία τους για τον άνθρωπο. β) Τη δυσκολία µε την οποία τα εξασφαλίζουν οι άνθρωποι. γ) Ότι αντιπροσωπεύουν ένα ανώτερο στάδιο πολιτισµού. δ) Ότι ο θεός – δηµιουργός κρατά για τον εαυτό του ό,τι νοµίζει ότι µπορεί να απειλήσει τη θέση του. Α. Να επιλέξετε την πιο εύστοχη, κατά τη γνώµη σας, άποψη32.  Β. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας.

 

 

 Λεξιλογικές – Σηµασιολογικές ασκήσεις                                                                                                                       1. τὴν ἔντεχνον σοφίαν, τὴν ἔµπυρον τέχνην: Να σχηµατίσετε τέσσερα ονοµατικά σύνολα για καθένα από αυτά που δίνονται, µε διαφορετικό κάθε φορά επίθετο33.                                                               2. κλέψας < κλέπτω: α) Να σχηµατίσετε τρία παράγωγα ουσιαστικά από το ρήµα. β) Χρησιµοποιώντας ως πρώτο συνθετικό το θέµα του ρήµατος να γράψετε δύο σύνθετες λέξεις34.                                                                                                                                                                                                                                                 3. Να εντοπίσετε στο κείµενο λέξεις οµόρριζες µε τις ακόλουθες: πολυµήχανος, µελωδικός, οδόστρωµα, εύχρηστος, επίφοβος, κοινόβιο, λαθροκυνηγός, προµήθεια, κόσµηµα.                                                               4

Σημειώσεις

24 Ο άνθρωπος γυµνός, ανυπόδητος, άστρωτος και άοπλος, το πιο απροστάτευτο από τα ζώα. Την άποψη αυτή επικρίνει ο Αριστοτέλης, που υποστηρίζει (Περὶ ζῴων µορίων, ∆ 10) ότι η δηµιουργία του ανθρώπου ήταν τέλεια και «όσοι λένε ότι είναι ανυπόδητος, γυµνός, χωρίς οπλισµό για να αµυνθεί, λαθεύουν». Βλ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, σσ. 121- 122, Κ. Ν. Πετρόπουλος, σ. 335.                                                                                                                                                                                                                                                     25 “Η µυθική µορφή µε την οποία ο Πρωταγόρας ντύνει την άποψή του για τη γένεση του πολιτισµού δεν µας επιτρέπει να πάρουµε κάθε λέξη του τοῖς µετρητοῖς”, W. Jaeger (βλ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, σσ. 122-123). Πρόκειται βέβαια για συµβολισµούς και θα πρέπει να δούµε την παρέµβαση του Προµηθέα ως φάση της εξέλιξης, στην οποία δηµιουργούνται οι προϋποθέσεις για την επιβίωση του ανθρώπου και την προσαρµογή του στο φυσικό περιβάλλον, πραγµατοποιείται η γένεση των τεχνών και σχηµατίζονται οι πρώτες κοινωνίες. Στην προηγούµενη φάση (του Επιµηθέα) συντελείται ο βιολογικός σχηµατισµός του ανθρώπου. Βλ. Αυγ. Μπαγιόνας (3), σσ. 90-91 και Κείµενα από τη βιβλιογραφία, αρ. 9. Το παράθεµα στην ερώτηση από Γ. Μαρκαντωνάτο, σ. 81. 42

26 Με την πρακτική σοφία και την ανάπτυξη πολιτισµού.                                                                                                27 Η Αθηνά ήταν παιδαγωγός του Εριχθονίου, γιου του Ηφαίστου. Αθηνά και Ήφαιστος γιορτάζονταν µαζί στις γιορτές των Απατουρίων και Χαλκείων, είχαν κοινό ναό στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας. Ο Ήφαιστος αντιπροσωπεύει την πρακτική και η Αθηνά τη θεωρητική γνώση. Βλ. Ηλ. Σπυρόπουλος σ. 185.                                                                                                                                                             28 Στο µύθο χρησιµοποιείται και ο όρος ἀνθρώπων γένος. Γίνεται λόγος για ανθρώπους γενικά, όχι για ελεύθερους και δούλους, για ευγενείς, για Έλληνες και βαρβάρους κτλ. Άλλοι σοφιστές προχώρησαν περισσότερο στην ενότητα του ανθρώπινου γένους µε τις διακηρύξεις τους κατά των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων (᾿Αντιφῶν, Ἀλκιδάµας). Στον Πρωταγόρα (337c) βρίσκουµε την άποψη του Ιππία για την ενότητα των ανθρώπων (βλ. Παράλληλα κείµενα, αρ. 5). Πρόκειται για πρωτοποριακές για την εποχή τους αντιλήψεις. Η σηµασία τους σε σχέση µε τις αριστοκρατικές αντιλήψεις της εποχής τους, ακόµα και σε σχέση µε σύγχρονες θεωρίες π.χ. για Αρίους είναι προφανής. Βλ. Β. Κύρκος, σσ. 140-141.                                                                                                                                                                                                29 Είναι τα όργανα της εξουσίας του ∆ία. Στο µύθο του Πρωταγόρα συµβολίζουν τη δυσκολία της απόκτησης της πολιτικής τέχνης, τις επίπονες προσπάθειες του ανθρώπινου γένους για πολιτική οργάνωση. Η παρουσία των θεών στο µύθο φανερώνει την παρουσία της φύσης µέσα στην κοινωνία (η οποία δηλώνεται καλύτερα και στην 4η ενότητα).                                                                                                    30 Ο Προµηθέας «κλέβοντας τη φωτιά, αψηφώντας τις άλογες και αυθαίρετες αποφάσεις του ∆ία, εκφράζει και ενισχύει την ορθολογική πίστη του ότι ο άνθρωπος µπορεί µε τη γνώση να κυριαρχήσει πάνω στη φύση, να την αλλάξει και να καλυτερέψει τη ζωή του». Βλ. Α. Μπαγιόνας (4), σ. 11. 43

31 Προµηθεύς < προµηθής (πρό + µῆτις : σκέψη ) = προνοητικός, προβλεπτικός. Ἐπιµηθεύς < ἐπί + µῆδος (πληθ. µήδεα, τά: σκέψεις, επινοήσεις, τεχνάσµατα) = απερίσκεπτος, απρονόητος, σκεπτόµενος κατόπιν εορτής. Βλ. Α. Στέφος (2), σσ. 106-107.

32 Σε ερµηνευτικές ερωτήσεις, σχεδόν πάντοτε, είναι δυνατόν να δοθούν και άλλες εύστοχες προτάσεις ερµηνείας, είτε να θεωρηθούν ως εύστοχες περισσότερες από εκείνες που ζητούνται. Ο µαθητής όµως καλείται να απαντήσει στο ζητούµενο της ερώτησης, η οποία του θέτει ορισµένα όρια. Αυτό ακριβώς είναι ένας από τους στόχους της. Φυσικά µπορεί κανείς να επιλέξει να δώσει παρόµοιες ερωτήσεις µόνο ως ανοικτές. Ο στόχος όµως θα διαφέρει.                                                                                                                 33 π.χ. α) λαϊκή, πρακτική, θεϊκή, άπειρη. β) καλή, ωραία, υψηλή, λαϊκή.                                                             34 α) κλοπή, κλέφτης, κλεψιά, β) κλεψίτυπος, κλεψιγαµία, κλεψύδρα

28 Απριλίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ, ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, 2,2,21-23

ΑΡΧΑΙΑ Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ, ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, 2,2,21-23

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΙΙ, §§ 21 – 23

Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης

  1. Από ποια συναισθήµατα διακατέχονταν οι Αθηναίοι κατά την επάνοδο του Θηραµένη από τη Σπάρτη και γιατί;                                                                                                                                                      2. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των Αθηναίων κατά την επάνοδο της αντιπροσωπείας τους από τη Σπάρτη; Πόσο δικαιολογηµένες τις κρίνετε; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας.                                           3. Εἰσιόντας δí αὐτοὺς … τῶν ἀπολλυµένων τῷ λιµῷ: Ποια αξία αποκτά ως προς την εξιστόρηση των γεγονότων η χρήση -στο χωρίο αυτό- από τον Ξενοφώντα πολλών ρηµατικών τύπων που δηλώνουν διάρκεια;                                                                                                                                                4. Ποια αποδοχή είχαν οι απόψεις του Θηραµένη από τους Αθηναίους; Να γράψετε αν συµφώνησαν ή διαφώνησαν µαζί του και να εκτιµήσετε τους λόγους που υπαγόρευαν τη στάση τους απέναντι στις προτάσεις των Σπαρτιατών και στην προτροπή του Θηραµένη.                               5. Ποια πρόσωπα εµπλέκονται στα γεγονότα που αναφέρονται στις ßß 21-23, σε ποιες ενέργειες προβαίνουν και πώς τα χαρακτηρίζετε γιí αυτές τις ενέργειές τους;                                                         6. Ποια ήταν η γνώµη του Θηραµένη για τις προτάσεις των Σπαρτιατών και τι πρότεινε στους συµπολίτες του; Να χαρακτηρίσετε τη στάση του γενικά ως πρεσβευτή της Αθήνας αλλά και ως απλού Αθηναίου πολίτη.                                                                                                                                      7. Ποια σηµασία είχε, κατά τη γνώµη σας, η επιστροφή των εξόριστων ολιγαρχικών Αθηναίων στην πόλη τους; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.                                                                                 8. Ποια εντύπωση προκαλεί στους αναγνώστες ο τρόπος µε τον οποίο αφηγείται ο Ξενοφών την παράδοση της Αθήνας στους Σπαρτιάτες και την κατεδάφιση των τειχών; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.                                                                                                                                                           9. Πώς κρίνετε την εντύπωση που είχαν πολλοί Έλληνες ότι η ηµέρα της παράδοσης της Αθήνας και της κατεδάφισης των τειχών της σήµαινε την αρχή της ελευθερίας για την Ελλάδα; Να αναπτύξετε την άποψή σας.                                                                                                                               10. Σε ποια επιχειρήµατα νοµίζετε ότι στήριξαν τις απόψεις τους όσοι εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο Θηραµένη;

Β. Ερωτήσεις σντοµης απντησης                                                                                                                    1. Ποια ατµόσφαιρα δηµιουργεί η παρουσία των αυλητρίδων κατά τη διάρκεια της κατεδάφισης των τειχών της Αθήνας;                                                                                                                                                              2. Ποιος ήταν ο καθοριστικός λόγος που συνετέλεσε στο να δεχτούν τους όρους της ειρήνης οι Αθηναίοι κατά τη συνέλευσή τους;

Γ. Ερώτηση κλειστο τπου

  1. Να επιβεβαιώσετε ή να απορρίψετε, µε βάση το κείµενο, το περιεχόµενο των προτάσεων σημειώνοντας Σωστό ή Λάθος δίπλα στις προτάσεις.                                                                                     α) Ο µεγάλος αριθµός θανάτων από το λιµό στην πόλη τους δεν επηρέασε καθόλου τους Αθηναίους στις διαπραγµατεύσεις τους µε τους Σπαρτιάτες.                                                                     β) Οι Αθηναίοι αγωνιούσαν µήπως επιστρέψουν άπρακτοι οι πρέσβεις τους από τη Σπάρτη.                γ) Το αίσθηµα της αυτοσυντήρησης ανάγκαζε τους Αθηναίους να δεχτούν την άνευ όρων παράδοση της πόλης τους.                                                                                                                                   δ) Οι θάνατοι από λιµό στην Αθήνα κατά τη λήξη του Πελοποννησιακού πολέµου ήταν λίγοι.            ε) Ο Θηραµένης κράτησε ουδέτερη στάση σχετικά µε τους όρους της ειρήνης.                                      στ) Οι περισσότεροι οµιλητές στη συνέλευση της Αθήνας πρότειναν την απόρριψη των προτάσεων των Σπαρτιατών.                                                                                                                                                       ζ) Επικεφαλής των Λακεδαιµονίων που πραγµατοποιούσαν το γκρέµισµα των τειχών της Αθήνας ήταν ο Λύσανδρος.                                                                                                                                                   η) Πολλοί ΄Ελληνες είχαν την εντύπωση ότι κατά την ηµέρα που υποτάχτηκε η Αθήνα στη Σπάρτη και γκρεµίζονταν τα τείχη της πρώτης, άρχιζε η ελευθερία της Ελλάδας                                                    θ) Κατά την ηµέρα παράδοσης της Αθήνας επέστρεψαν στην πόλη οι εξόριστοι ολιγαρχικοί Αθηναίοι.

 

  1. Γραµµατικές ερωτήσεις – ασκήσεις
  2. Να διαγράψετε το σκέλος που περιέχει λάθος στο γραµµατικ προσδιορισµό των λξεων που δνονται:
  • πλῆθος: είναι ουσιαστικό β΄ / ουσιαστικό γ΄ κλίσης µέλλειν: είναι απαρέµφ. µέλλοντα / απαρέµφ. ενεστώτα                                                                                                                                                                       • ἐπανέφερον: είναι οριστική παρατατικού / οριστική αορίστου β΄                                                                • ταῦτα: είναι δεικτική αντωνυµία / οριστική αντωνυµία                                                                                 • περιεχεῖτο: είναι παρτ. του περιέχοµαι / του περιχέοµαι                                                                     • πείθεσθαι: είναι απαρέµφ. / προστακτ. ενεστ. του πείθοµαι                                                                    • ἀπήγγελλον: είναι παρατατικός / αόριστος του ἀπαγγέλλω                                                                       • συνεπαινεσάντων: είναι µετοχή ενεστ. / αορίστου του συνεπαινώ

 

  1. Να ξαναγρψετε τις παρακτω προτσεις µεταφροντας τους ρηµατικούς τπους στο γ΄ ενικό του ενεστώτα οριστικής και αλλάζοντας κατάλληλα όσα από τα υποκείµενα είναι αναγκαίο:                                                                                                                                                    • οἱ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς Ἀθήνας                                                                                                             • τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἀπήγγειλον οἱ πρέσβεις                                                                                                      • Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ                                                                                                              • τΑ τείχη κατέσκαπτον

 

  1. Να µεταφερθούν στον άλλον αριθµό οι τύποι:

                                    Ενικός αριθµός                     Πληθυντικός αριθµός                                                                   φυγάδες                                                                                                                                                      Λακεδαιµονίοις                                                                                                                                                                      µέγα                                                                                                                                                                                          τάς ναῦς                                                                                                                                                                                    αὐτῷ πρέσβεις                                                                                                                                                           τὸ πλῆθος                                                                                                                                                                    ταῦτα

  1. Να συµπληρσετε τους λλους βαθµος του επιθτου στον διο τπο:

Θετικός           Συγκριτικός           Υπερθετικός                                                                           πολύς                                                                                                                                                                          πολλῇ                                                                                                                                                                                   πλειόνων

 

  1. Να εντοπίσετε τα συνηρηµένα σε -έω, – ρήµατα των ßß 22-23 και να γράψετε για το καθένα από αυτά:                                                                                                                                                  α) το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα της ίδιας φωνής,             β) το απαρέµφατο και τη µετοχή του ενεστώτα της ίδιας φωνής. (Οι µετοχές να γραφούν στην ονοµαστική ενικού και στα τρία γένη)
  2. Να γραφεί το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα, του αορίστου και παρακειµένου των ρηµατικών τύπων: νοµίζοντες, ρχειν.

Προστακτική

Ενεστώς                       Αόριστος                  Παρακείµενος

 

 

  1. Συντακτικές ερωτήσεις – ασκήσεις
  2. Να συµπληρώσετε τα κενά, ώστε να χαρακτηρίζεται πλήρως η συντακτική θέση των ρων που δίνονται:                                                                                                                                                              • ἄπρακτοι: είναι ……………. κατηγορούµενο που δηλώνει ………………                                        • διὰ τὸ πλῆθος: ο εµπρόθετος προσδιορισµός δηλώνει ………………………..                                           • ἀντειπόντων: είναι µετοχή ……………………….και γενική ……………………………..                                       • πλειόνων: είναι …………………………στο………………………………………                                                          • προθυµίᾳ: είναι δοτική του …………………………………………………………..
  3. Να διαγράψετε σε κάθε πρόταση το σκέλος που περιέχει λάθος στον προσδιορισµό της συντακτικς λειτουργας των λξεων που δνονται: • αὐτούς: είναι αντικείµενο / υποκείµενο στο εἰσιόντας • µέλλειν: είναι υποκείµενο / αντικείµενο του ἐνεχώρει                                                            • τῷ λιµῷ: είναι δοτική της αναφοράς / δοτική της αιτίας                                                     • τῇ (δὲ) ὑστεραίᾳ: είναι δοτική του χρόνου / δοτική της αιτίας                                                                 • λέγων: είναι αιτιολογική µετοχή / τροπική µετοχή •                                                                               τήν εἰρήνην: είναι αντικείµενο / υποκείµενο στο δέχεσθαι
  4. Να εντοπίσετε τα απαρέμφατα των παραγράφων. Να βρείτε

Α. από ποια ρήματα εξαρτώνται και ποια η συντακτική τους θέση

Β αν είναι ειδικά ή τελικά

Γ.  το υποκείμενό τους(ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία)                                                  

Λεξιλογικές – Σηµασιολογικές ασκήσεις

  1. Να εξηγήσετε τη σηµασιολογικ διαφορά που έχουν οι λέξεις της αρχαίας ελληνικής: λιµός, λοιµός.
  2. 2. λέγω, χρή, περιαιρ τείχη), νοµίζω: Να γράψετε συνώνυµα στην αρχαία ελληνική για κάθε λέξη που δίνεται.
  3. 3. παγγέλλω: Να σχηµατίσετε σύνθετα ρήµατα µε το ρ. ἀγγέλλω και τις προθέσεις ἀνά, κατά, ἐκ (ἐξ), παρά, πρό + ἀνά .
  4.     4. Να συσχετίσετε ετυµολογικά τις παρακάτω λέξεις µε λέξεις του κειµένου: διάγγελµα, συνήγορος, ευπειθής, προαίρεση, χρειάζοµαι, πλειοψηφία, δοξασία, αρχικός, ακτοπλοΐα.
  5.       5. Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α µε τις αντίθετές τους στη στήλη Β. ∆ύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.

Α                                                         Β                                                                                                                         1. περιαιρῶ (τὰ τείχη)                      α) ὀλίγον                                                                                                         2. ἀντιλέγω                                                 β) οἰκοδοµῶ, ἐγείρω                                                                                    3. πολύ                                                          γ) περαίνω                                                                                                   4. δέχοµαι                                                    δ) ἀπορρίπτω                                                                                                5. καταπλέω                                                ε) ἀποπλέω                                                                                                    6. ἄρχω *                                                       στ) παραπλέω                                                                                                                                                                      ζ) πλεῖστον                                                                                                                                                                             η) συνεπαινῶ                                                          * µε τη σηµασία που έχει στο κείµενο.

6. Να γράψετε τις σηµασίες του ἄρχω στην αρχαία ελληνική

8 Απριλίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Γ ΛΥΚΕΙΟΥ -ΑΡΧΑΙΑ-ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ-ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ -ΑΡΧΑΙΑ-ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ-ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ

 

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ

1ο παράλληλο κείμενο

Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας ταλανίζεται από μια φοβερή οικονομική κρίση με αποτέλεσμα να αποτελείται ως επί το πλείστον από δυστυχισμένους ανθρώπους. Τι μας συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα;

Οι Έλληνες πάντα είχαν ως πρώτη τους προτεραιότητα την ύλη. Γιαυτό είναι δυστυχισμένοι. Όλες οι μάνες στην Ελλάδα λένε στα παιδιά τους «καλή επιτυχία» και καμιά δεν λέει «καλή ευτυχία». Στη Γαλλία υπάρχει η τέλεια παιδεία. Ένα παιδί δεν ενδιαφέρεται να φάει σε ένα ακριβό εστιατόριο, αλλά κάθεται με τη μητέρα του να διαβάσει καλά βιβλία. Στη Γαλλία το μόνο πρόβλημα που δημιουργείται είναι με τους ξένους που έρχονται και δεν έχουν αυτή την παιδεία. Αλλά η γαλλική παιδεία είναι τέτοια που δεν δημιουργεί ως προτεραιότητα τα υλικά αγαθά, αλλά τα πνευματικά και καλλιτεχνικά αγαθά. Δηλαδή αυτοί ενδιαφέρονται να δώσουν χρήματα για να μπουν σε ένα μουσείο ή να ακούσουν καλή μουσική για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και ας φάνε μόνο ένα σάντουιτς.

Από συνέντευξη της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ στα «Παραπολιτικά» και τη Μαριάνθη Κουνιά.

https://www.parapolitika.gr/parapolitika-tv/politismos/article/286853/eleni-glikatzi-arveler/

 

2ο παράλληλο κείμενο

Μια πλήρης και συναρπαστική ιστορία της φιλοσοφίας για αναγνώστες κάθε ηλικίας. Σε σαράντα περιεκτικά κεφάλαια, ο Nigel Warburton παρακολουθεί τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και στοχαστές, αναπτύσσοντας με χρονολογική σειρά τα σημαντικότερα ρεύματα και τους σταθμούς της δυτικής φιλοσοφίας.
Ο Warburton δεν καθιστά απλώς προσιτή τη φιλοσοφία, αλλά μας εμπνέει να σκεφτούμε, να διαφωνήσουμε, να θέσουμε ορθολογικά επιχειρήματα και ερωτήματα. Η Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας παρουσιάζει τη σαρωτική ορμή της ανθρώπινης έρευνας για φιλοσοφική κατανόηση και μας καλεί όλους να συμμετάσχουμε στη συζήτηση.

«Ένα αλφαβητάρι για την ανθρώπινη ύπαρξη: σπάνια η φιλοσοφία έμοιαζε τόσο διαυγής, τόσο σημαντική, τόσο άξια και τόσο προσιτή. Μας αναζωογονεί το γεγονός ότι η φιλοσοφία παρουσιάζεται με όρους της ιστορίας των ιδεών, παρά με άχρονες έννοιες. Μια θαυμάσια εισαγωγή για όποιον ένιωσε την περιέργεια για σχεδόν οτιδήποτε» (Sarah Bakewell)

(Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου  ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ TOYN.  WARBURTON)

3ο παράλληλο κείμενο

Αυτό το βιβλίο βασίζεται στους μεγαλύτερους φιλοσόφους και στις σημαντικότερες φιλοσοφικές θεωρίες της ιστορίας για να σας δείξει πώς να προσεγγίζετε τα σημαντικά θέματα της ζωής σας. Ασχολείται με τα προβλήματα που όλοι αντιμετωπίζουν: το χειρισμό των ερωτικών σχέσεων, την ηθική διαβίωση, την αντιμετώπιση του θανάτου, την αλλαγή καριέρας και την εύρεση νοήματος στη ζωή. Δεν έχουν όλα τα προβλήματα λύση αλλά, ακόμα κι αν δεν μπορεί να βρεθεί λύση, υπάρχει ένα τρόπος χειρισμού τους έτσι ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είτε λύνοντας είτε αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα, αυτό το βιβλίο μπορεί να σας καθοδηγήσει: αντί να προσφέρει επιφανειακές ή σχετιζόμενες με την παθολογία ψευδοϊατρικές προσεγγίσεις του τύπου Νέας Εποχής, παρουσιάζει δοκιμασμένη από το χρόνο γνώση ειδικά προσαρμοσμένη στο να σας βοηθήσει να ζήσετε με πληρότητα και ακεραιότητα σε έναν όλο και πιο προκλητικό κόσμο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΟΧΙ ΠΡΟΖΑΚ!,  του   LOU MARINOFF)

 

 

Παράλληλα Κείμενα από το βιβλίο Αρχές Φιλοσοφίας, ΟΕΒΔ, και το αντίστοιχο βιβλίο του καθηγητή

4ο παράλληλο κείμενο

Καλλικλής: «Η φιλοσοφία Σωκράτη έχει τη χάρη της αν ασχοληθείς μαζί της με μέτρο στα νιάτα σου. Ακόμη και αν είναι κανείς πολύ προικισμένος, εφόσον συνεχίσει να φιλοσοφεί και στην ωριμότητα του, αναγκαστικά θα αποξενωθεί από όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ,προκειμένου να γίνει ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος[…]. Με τη φιλοσοφία είναι ωραίο να ασχολείσαι για μορφωτικούς λόγους και δεν είναι άνθρωπο να φιλοσοφεί κάνεις όσο είναι νεαρός. Όταν όμως μεγαλώσει και φιλοσοφεί ακόμη, τότε η περίπτωση είναι για γέλια και εγώ τουλάχιστον νιώθω για όσους φιλοσοφούν ό,τι νιώθω για όσους δυσκολεύονται να μιλήσουν και παίζουν σαν μικρά παιδιά. Τον νέο που δεν φιλοσοφεί τον θεωρώ ανελεύθερο άνθρωπο που δεν είναι άξιος για τίποτα ωραίο και μεγάλο. Όταν όμως τον δω ηλικιωμένο να φιλοσοφεί και να μη σταματάει μου φαίνεται πια, Σωκράτη, ότι ο άνθρωπος αυτός πρέπει να φάει ξύλο[…]. Δεν αξίζει  να λέγεται άντρας, όταν φεύγει από το κέντρο της πόλης και από τις συγκεντρώσεις, όπου[…] οι άντρες διαπρέπουν, και βουλιάζει για την υπόλοιπη ζωή του σε μία γωνία ψελλίζοντας με τρεις τέσσερις νεαρούς»/

Πλάτων γοργίας 484-  C 486 Α

 

5ο  παράλληλο κείμενο

«Όταν η ύπαρξή μας ακολουθεί μία ρουτίνα χωρίς ποτέ να εξετάζονται τα κίνητρα πάνω στα οποία βασίζεται είναι σαν να οδηγούμε ένα αυτοκίνητο που δεν έχει πάει ποτέ σερβίς και του οποίου μπορεί να εμπιστεύεται κάνεις τα φρένα, το σύστημα οδήγησης, τη μηχανή,  αφού μέχρι τώρα δεν παρουσίασαν ποτέ πρόβλημα, χωρίς όμως να παύει να είναι αυτή η εμπιστοσύνη του απόλυτα δικαιολογημένη. Τα τακάκια των φρένων μπορεί να είναι ελαττωματικά και να μη λειτουργήσουν ακριβώς τη στιγμή που τα χρειάζεσαι περισσότερο. Κατ’ αναλογία μπορεί οι αρχές στις οποίες στηρίζεται η ζωή του καθένα μας να μην παρουσιάζουν κανένα απολύτως πρόβλημα, μέχρι που θα παρουσιαστούν οι δυσκολίες της ζωής και οι αρχές αυτές θα τεθούν υπό αμφισβήτηση.

Αλλά, από την άλλη πλευρά, αν δεν αμφισβητείτε σοβαρά την ορθότητα των αντιλήψεων στις οποίες βασίζεται η ζωή σας, σίγουρα κάνετε τη ζωή σας φτωχότερη, επειδή ακριβώς δεν  αξιοποιείτε τις διανοητικές σας δυνάμεις. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ότι απαιτεί υπερβολικά μεγάλη προσπάθεια ή ότι φέρνει μεγάλη αναστάτωση η ενασχόληση με τέτοια θεμελιώδη ερωτήματα Ίσως να είναι ευτυχισμένοι και βολεμένοι μέσα στις προκαταλήψεις τους. Άλλοι όμως νιώθουν μεγάλη επιθυμία να δώσουν απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα και κάτι τέτοιο αποτελεί πρόκληση για αυτούς».

Nigel Warburton , Φιλοσοφία, Τα βασικά ζητήματα, μετάφραση Β. Χατζοπούλου, εκδ. Περίπλους, Αθήνα 1999, σελίδες 199 201

 

6ο παράλληλο κείμενο

Αφού διαλύθηκαν τα σύννεφα της θλίψης, είδα τον ουρανό και ξαναβρήκα τον εαυτό μου, για να γνωρίσω την όψη του γιατρού μου (σημείωση: γιατρός του ήταν η φιλοσοφία). Μόλις λοιπόν έστριψα σε αυτήν τα μάτια μου και στύλωσα σε αυτήν το βλέμμα μου, βλέπω την τροφό μου, που στο σπίτι της σύχναζα από νέος, την Φιλοσοφία.  «Και γιατί», είπα, «εσύ σ’ αυτή τη μοναξιά της εξορίας μου, δασκάλα όλων των αρετών, ήρθες κατεβαίνοντας από την ουράνια πύλη; Ή γιανα βασανίζεσαι και εσύ μαζί μου, ένοχη εξαιτίας συκοφαντών;» «Τάχα», είπε εκείνη, «εσένα, μαθητή μου, θα σε εγκατέλειπα και το φορτίο που σήκωσες εσύ εξαιτίας του φθόνου προς το όνομά μου δεν θα φάνταζε μοιραζόμουν μαζί σου, συμμέτοχος στον κόπο σου; Κι όμως δεν ήταν όσιο για τη φιλοσοφία να αφήσει ασυντρόφευτη την πορεία  του αθώου, θα φοβόμουν δηλαδή μήπως κατηγορηθώ και θα τρόμαζα λες τι μου συνέβη κάτι καινούργιο; Γιατί, τώρα, για πρώτη φορά νομίζεις ότι η Σοφία παρασύρεται σε κινδύνους από ανθρώπους φαύλου ήθους; Μήπως και στους αρχαίους, πριν από την εποχή του Πλάτωνά μου, καιρούς δεν αγωνιστήκαμε με την αναίδεια της μωρίας και, όσο ζούσε ο δάσκαλος του ο Σωκράτης δεν κέρδισε τη νίκη του άδικου θανάτου με τη συμπαράστασή μου…;»

Βοήθιος,  62 λ Παραμυθία της φιλοσοφίας, εισαγωγή –μετάφραση – σχόλια Αντώνης Σακελλαρίου, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 1997

 

7ο παράλληλο κείμενο

«Η φιλοσοφία είναι εκείνη που μας διδάσκει να ζούμε», γραφεί ο Μονταίν. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι δεν ξέρουμε;Ακριβώς επειδή δεν είμαστε σοφοί έχουμε ανάγκη να φιλοσοφούμε! Ας θυμηθούμε τον Αραγκόν: «Ώσπου να μάθουμε να ζούμε είναι ήδη πολύ αργά…» Μία παραπλήσια ιδέα εξέφραζε και ο Μονταίν (Μας μαθαίνουν να ζούμε όταν πια η ζωή έχει περάσει») Γιατί να περιμένουμε για να φιλοσοφήσουμε, ενώ η ζωή δεν περιμένει; «100 μαθητές κόλλησαν σύφιλη», έγραφε με πικρία ο Μονταίν, «πριν καν φτάσουν στο μάθημα της εγκράτειας του Αριστοτέλη… Έχει μήπως σχέση η σύφιλη με τη φιλοσοφία; Όχι, βέβαια, σε ότι αφορά τη θεραπεία ή την πρόληψη. Έχει σχέση όμως με αυτήν η σεξουαλικότητα, η προνοητικότητα, η ευχαρίστηση, ο θάνατος…. Πώς θα μπορούσαν να επαρκούν η ιατρική ή τα προφυλακτικά μέσα; Πώς θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν τη σοφία;» «Δεν πεθαίνεις από αυτό που είσαι άρρωστος», διαβάζαμε κάπου αλλού στα Δοκίμια, «πεθαίνεις από αυτό που σε καθιστά ζωντανό». Πρέπει λοιπόν να μάθουμε να πεθαίνουμε, να μάθουμε να ζούμε, και αυτό ακριβώς είναι η φιλοσοφία. «Έχουμε μεγάλο άδικο να την περιγράφουμε», συνεχίζει ο Μονταίν, «σαν κάτι απρόσιτο για τα παιδιά και μ’ενα συνοφρυωμένο, κατσουφιασμένο και τρομερό πρόσωπο. Ποιος μου την μασκάρεψε με αυτό το ψεύτικο, ωχρό και αποκρουστικό προσωπείο;».

Αντρέ Κοντ Σπόνβιλ,  Καθρέφτες φιλοσοφίας, μτφρ. Μ. Φιλίππου, εκδόσεις Κέδρος Αθήνα 2003, προλεγόμενα και σελίδα 162 και εξής

 

 

8ο παράλληλο κείμενο

“Σήμερα υπάρχει τρομακτικά πολλή φιλοσοφία σε μικρές φέτες, έτσι ώστε πια μόνο στα μαγαζιά μπορεί να αγοράσει κανείς κάτι χωρίς κοσμοαντίληψη, ενώ από την άλλη μεριά επικρατεί δεδηλωμένη καχυποψία απέναντι στα μεγάλα κομμάτια φιλοσοφίας […] σήμερα μόνο οι εγκληματίες τολμούν να βλάψουν άλλους ανθρώπους χωρίς να επικαλεστούν τη φιλοσοφία”.

(Ρόμπερτ Μούζιλ, Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες, μτφρ. Τ. Σιέτη, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1992, τόμ. Ι, σ. 2

7 Απριλίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, 2,2 18-20

Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, 2,2 18-20

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ 2,21 8-20

Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης

.  Ποια ήταν η απάντηση των Σπαρτιατών στην πρόταση των Κορινθίων,των Θηβαίων και άλλων Ελλήνων για ολοκληρωτική καταστροφή της Αθήνας; Πώς κρίνετε την απάντηση των Σπαρτιατών;

  1. Πώς χαρακτηρίζετε  τους  Λακεδαιµονίους  για  την  απόφασή  τους σχετικά µε την τύχη της Αθήνας; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας.
  2. Να προσδιορίσετε τους λόγους που έκαναν τους Κορινθίους, τους Θηβαίους  και  άλλους  Έλληνες (συµµάχους  των  Σπαρτιατών)  να  προτείνουν   τον   αφανισµό   των   Αθηναίων   κατά   τη   λήξη   του Πελοποννησιακού πολέµου.
  3. Γιατί στους όρους της ειρήνης περιλαµβανόταν η κατεδάφιση των
    τειχών της Αθήνας και η παράδοση όλων σχεδόν των πλοίων της;
  4. πεσθαι Λακεδαιµονίους: Να προσδιορίσετε τη σηµασία που είχε ο
    όρος αυτός για τους Αθηναίους.
  5. Πόσο επαχθείς για τους Αθηναίους ήταν οι όροι της ειρήνης; Να
    δικαιολογήσετε την άποψή σας.

Β. Ερωτήσεις σύντοµης απάντησης

  1. Μπορούσε να αποφασίσει µόνος του ο Λύσανδρος (εκ µέρους των
    Σπαρτιατών και των συµµάχων τους) για τον τερµατισµό ή τη συνέχιση
    του πολέµου; Σε ποιο σηµείο του κειµένου φαίνεται αυτό;
    2. ΄Ηταν περιορισµένη η αρµοδιότητα του Θηραµένη και των άλλων
    Αθηναίων πρέσβεων στη διαπραγµάτευση µε τους Σπαρτιάτες; Να
    απαντήσετε εντοπίζοντας το σχετικό χωρίο του κειµένου.
  2. Τι πρότειναν στο συµβούλιο της Σπάρτης οι Κορίνθιοι, οι Θηβαίοι και
    άλλοι ΄Ελληνες για την τύχη των Αθηναίων;
  3. Ποιοι είναι οι µέγιστοι κίνδυνοι για τους οποίους γίνεται λόγος στο
    κείµενο;

Γ.  Γραµµατικές ερωτήσεις – ασκήσεις

  1. Να κλίνετε στον ενικό και πληθυντικό αριθµό τα ουσιαστικά και τη  συνεκφορά:
    πρέσβεις, τίνι λόγ, πλιν τεχη,

 

  1. Στις παρακάτω ασκήσεις να διαγράψετε το σκέλος που περιέχει λάθος στο γραµµατικό  προσδιορισµό  των  λέξεων  που  δίνονται,  αφού
    εντοπίσετε τις λέξεις στο κείµενό σας:
  • γγελοντα: είναι µετοχή ενεστώτα / µετοχή µέλλοντα
  • ντα: είναι ουδέτερο πληθ. / αρσενικό ενικού (αιτιατ.)
  • τι: είναι ειδικός σύνδεσµος / ουδ. αναφ. αντωνυµίας
  • ποκρίναιτο:   είναι οριστική παρατατικού / ευκτική αορίστου
  • Θηραµένει: είναι δοτική ενικού / αιτιατική ενικο
  • τίνι: είναι ερωτηµατική / αόριστη αντωνυµία
  • επαν: είναι αόριστος α΄ / αόριστος β΄
  • ατοκράτορες: είναι ονοµαστική / αιτιατική πληθυντικού
  • κέλευον: είναι παρατατικός / αόριστος β΄
  1. γγελοντα, ρωτµενοι,  καλεν,  ξαιρεν:  Να   γράψετε τους παραπάνω  ρηµατικούς τύπους στο άπρόσωπο οριστικής ενεστώτα                   .χρόνους τους στην ίδια φωνή.

τοῖς ἐφόροις, Λακεδαιµονίων, φυγάδα, θάλατταν

 

  1. νδραποδιεν,   εργασµένην,   γενοµένοις,   φοβούµενοι,   νοµίζοντας:

,             Να κάνετε χρονική αντικατάσταση

Δ.  Συντακτικές ερωτήσεις – ασκήσεις

  1. γγελοντα, ρωτώµενοι, ντα: Να χαρακτηρίσετε τη συντακτική θέση των µετοχών και να γράψετε το υποκείµενο και το αντικείµενό τους (αν έχουν) ή το κατηγορούµενο του υποκειµένου τους.

 

  1. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις, ώστε να προσδιορίζεται πλήρως η συντακτική θέση των λέξεων ή των προτάσεων που δίνονται:

᾿Αριστοτέλην:                           είναι…………………………………. στο πεµψεν

τος φροις:                           είναι…………………………… στο……………

᾿Αθηναον:                               είναι……….. προσδιορισµός στο……

 

ερνης κα πολµου:               είναι γενική……………………. στο κυρους

 

ατοκρτορες:                        είναι…………………………… στο……………..

µάλιστα:                                 είναι……… προσδιορ. που δηλώνει

᾿Αθηναίοις:                            είναι………………………. στο………………….

πόλιν:                                    είναι αντικείµενο στο…………………….

και υποκείµενο στη µετοχή…………………………………………………………………….

γαθόν:                                 είναι……………………. στη µτχ. εργασµένην

λληνδα:                                είναι………………. προσδιορισµός στο πλιν

νδραποδιεν:                         είναι……… απαρέµφ…….. στο ρ……….

εργασµένην:                           είναι………………………………………… µετοχή

 

  1. Λακεδαιµόνιοι δ οκ φασαν Ö ποι ν γνται: Να εντοπίσετε τους ρηµατικούς τύπους που  δηλώνουν  τους  όρους  της  ανακωχής,  να χαρακτηρίσετε τη συντακτική τους θέση και να γράψετε το αντικείµενο ή κατηγορούµενο (υποκειµένου ή αντικειµένου) καθενός.

 

Ε.  Λεξιλογικές – Σηµασιολογικές ασκήσεις

  1. Να συνδέσετε τις λέξεις ή φράσεις της στήλης Α µε την απόδοσή τους στη νέα ελληνική (στήλη Β). ∆ύο στοιχεία της στήλης Β περισσεύουν.

Α                              Β

  1. φηµί                                                   α) φέρνω πίσω, επαναφέρω
  2. ργάζοµαι                                        β) γκρεµίζω, κατεδαφίζω
  3. φí ᾧ                                                 γ) νοµίζω
  4. καθαιρῶ                                         δ) οπουδήποτε
  5. καθίηµι                                           ε) υποστηρίζω, ισχυρίζοµαι
  6. ποµαι                                              στ) προσφέρω υπηρεσία, κάνω
  7. γοµαι                                          ζ) χρησιµοποιώ
  8. ποι η) µε τον όρο                       θ) οποτεδήποτε                                                                                                                                                          ι) ακολουθώ
  9. Να γράψετε στη νέα ελληνική έξι σύνθετα ουσιαστικά µε β΄ συνθετικό λέξεις που παράγονται από το ρήµα γγέλλω και να σχηµατίσετε µε αυτά σύντοµες φράσεις.
  10. Να συµπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις µε λέξεις που παράγονται από το ρήµα κρίνω (απλό ή σύνθετο) ή από παράγωγά του.
  • Το σύνταγµα απαγορεύει τις……………………………. µεταξύ των πολιτών.
  • Η ,…………………………του ικανότητα τον ανέδειξε σε αξιόλογο ηθοποιό.
  • Οι παρατηρήσεις που διατύπωσε έγιναν µε …………………………..και γιí αυτό δεν έθιξε κανέναν.
  • Η συµπεριφορά του σε …………………………µε αυτήν του παρελθόντος είναι τώρα πολύ βελτιωµένη.
  • Στους …………………………….αγώνες η οµάδα πήγε πολύ καλά και θα αγωνιστεί στους τελικούς.
  • Η …………………………………επιτροπή έδωσε έπαινο στο ποίηµά του.
  • Οι σχέσεις των δύο χωρών έφτασαν σε…………………………………… σηµείο.
  1. Να συµπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις µε παράγωγα (απλά ή σύνθετα) από το ρήµα καλ ή από παράγωγά του.
  • Απηύθυνε ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,για βοήθεια.
  • Η συµπεριφορά του ήταν ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,γí αυτό δηµιούργησε πολλές εντάσεις.
  • Πήρε,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,. για παράνοµη στάθµευση.
  • Η ………………………………..ενός ξένου γιατρού κρίθηκε αναγκαία λόγω της σοβαρότητας της κατάστασής του.
  • Λόγω υπηρεσιακών αναγκών έγινε …………………………….της άδειάς του.
  • ∆ιατύπωσε την …………………………… να τον συνοδεύσουµε εµείς κατά την

επίσκεψή του στα αξιοθέατα της πόλης.

  • Θα γίνει επείγουσα ……………………………….του Συµβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. για εξέταση του θέµατος.

 

  1. Να σχηµατίσετε παράγωγα ουσιαστικά από ρήµατα σύνθετα µε τις προθέσεις: περ, π, δι, κατ, κ/ξ, παρ + ξ και το ρήµα γοµαι.

 

 

 

 

 

 

7 Απριλίου 2020
από ΜΑΛΑΜΩ ΣΤΑΜΕΛΟΥ
Δεν επιτρέπεται σχολιασμός στο Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ

Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1,2,3

1η ενότητα 

1 Να βρείτε τις λέξεις του κειμένου που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις ακόλουθες λέξεις:

 παντοδύναμος, ουσιαστικό, θαυμαστός, κοίτη, συνείδηση, φάντασμα, βάσιμος, ράθυμος, ακτίνα, διωγμός, γονίδιο, ιταμός αναπόφευκτος χρηματιστήριο,οιηματίας. 

2.φιλοσοφία: ποια είναι τα δυο συνθετικά της λέξης; Να βρείτε από 5 ομόρριζες λέξεις στα νέα ελληνικά για καθένα από αυτά. 

 

2η ενότητα 

  1. Να βρείτε τις λέξεις του κειμένου που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις ακόλουθες λέξεις;  

Ανόρεχτος, επιταγή, ηγέτης, κριτήριο, εργαλείο, θεματικός, άξονας,στατικός, πάροχος, ντροπή, ανορθόδοξος, πληθώρα, ένδεια, καχεκτικός, αταξία, αλλοτρίωση, ρήτρα, αδιάθετος

  1. Πλεονεκτημάτων υποκείμενα να βρείτε τα δύο συνθετικά που αποτελούν τις παραπάνω λέξεις και να δώσετε ομόρριζα ουσιαστικά και επίθετα για κάθε ένα από αυτά (εκτός από  η λέξη υπό)

 

3η ενότητα 

  1. Να βρείτε τις λέξεις  του κειμένου που έχουν ετυμολογική συγγένεια με τις ακόλουθες:

Εναρκτήριος, ωριμότητα, μελλοντικός, ρηματικός, υδρόφιλος, αχάριστος, γενικώς, υψοφοβία, απραξία, σχέδια,Νερό, διέλευση

 

Συνολικά σε όλες τις ενότητες

 1.Να βρείτε τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων της αρχαίας ελληνικής:

οίεται, φανερόν, ειδέναι, ετέραν, εδίωκον, πάντων, ορέγεσθαι, αγαθόν,νέος γέρων κοπιάτω, χρή, πράττομεν, λέγων 

 

  1. Να βρείτε τα αντώνυμα των παρακάτω λέξεων της αρχαίας ελληνικής:

 μικρόν, φανερόν, άγνοια, ετέραν, χρείαν, πλέον,  επικίνδυνος, ευ,  αγαθόν, γέρων, όμοιος, ευδαιμονία, παλαιός,  άωρος, μελλόντων

 

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων