Χελιδονίσματα

   21η  Μαρτίου σήμερα και οι μαθητές της Α΄τάξης του σχολείου μας, αφού κατασκεύασαν τα χελιδόνια και τα λουλουδένια στεφάνια τους κρατώντας καλαθάκια και ανθισμένα κλαδιά στα χέρια βγήκαν στους δρόμους της πόλης και έψαλαν τα χελιδονίσματα.

Τα χελιδονίσματα είναι ένα  αρχαίο έθιμο όπου τα παιδιά γιόρταζαν το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών και της άνοιξης. Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, τότε που ακόμη ο Μάρτης ήταν ο Πρώτος μήνας του χρόνου και για να τον προϋπαντήσουν έψελναν ευχές και κάλαντα .
Τα κάλαντα αυτά ονομάζονταν « χελιδονίσματα ». Κρατώντας το ομοίωμα ενός χελιδονιού, τριγυρνούσαν στην πόλη και τραγουδούσαν τη “χελιδόνα“. Ο κόσμος τους έδινε διάφορα κεράσματα.

Το έθιμο συνεχίστηκε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, τα “χελιδονίσματα” γιορτάζονται κανονικά την πρώτη  μέρα του Μαρτίου, ωστόσο κάποιες φορές τα σχολεία τα γιορτάζουν την 21η του μήνα σε διάφορες τοπικές παραλλαγές.

Χελιδονάκι  πέταξε, ηύρε πύργο κι έκατσε
και χαμοκελάηδησε, Μάρτη(2) μου, καλέ.

Μάρτη(2) μου, καλέ και, Φλεβάρη, φοβερέ
κι αν χιονίσεις κι αν φλεβίσεις, πάλι Άνοιξη θ’ ανθίσεις.

Μάρτη,(2) βροχερέ και Απρίλη δροσερέ,
τα πουλάκια κελαηδούν, τα δενδράκια φύλλ’ ανθούν.(2)
Τα πουλάκια αβγά γεννούν κι αρχινούν να τα κλώσουν

        Είναι συγκινητική η ομοιότητα με το  επίσης παιδικό τραγούδι που μας παραδόθηκε από την αρχαιότητα:

΄Ηλθε ήλθε χελιδών
καλάς ώρας άγουσα
καλούς ενιαυτούς,
επί γαστέρα λευκά
επί νώτα μέλαινα…


Παλάθαν ού προκύκλει
εκ πίονος οίκου
οίνου τε δέπαστρον
τυρών τε κάνιστρον…