Ψηφιακά Μέσα: έχουν θέση στη σχολική τάξη;

Τα Ψηφιακά Μέσα είναι κυριολεκτικά παντού! Τα χρησιμοποιούμε στην εργασία μας, τα συναντάμε σε διάφορες υπηρεσίες και επιχειρήσεις, αξιοποιούνται σε τομείς όπως η ψυχαγωγία, ο αθλητισμός κ.ά. Μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν στην εκπαίδευση και μάλιστα σε ένα δημοτικό σχολείο; Ή μήπως θα «ξεμυαλίσουν» τις μαθήτριες και τους μαθητές μας; Οι εκπαιδευτικοί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι έτοιμοι γι’ αυτό το βήμα;

Τα σύγχρονα Μέσα και οι Τεχνολογίες έχουν άπειρες εφαρμογές στον τομέα της εκπαίδευσης. Παρέχουν δυνατότητες επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης, συνεργασίας, δημιουργίας και συνδημιουργίας ψηφιακού περιεχομένου, διαμοιρασμού πολυμεσικού περιεχομένου και παιχνιδοποίησης της μάθησης. Παρ’ όλα αυτά, η πιο συνήθης χρήση των Μέσων γίνεται για σκοπούς ψυχαγωγικούς ή κοινωνικοποίησης.  Για τον κατάλληλο χειρισμό των Μέσων και την αξιοποίησή τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς, είναι απαραίτητη η καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων και του ψηφιακού γραμματισμού στα μέσα. Όχι μόνο για τους διδασκόμενους αλλά και για τους διδάσκοντες. Με ποιον τρόπο μία/ένας εκπαιδευτικός θα είναι σε θέση να συμβάλει στην καλλιέργεια των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητριών/των της/του, αν η ίδια/ο ίδιος δεν τις έχει αναπτύξει σε κάποιο βαθμό ή αν δεν έχει επιμορφωθεί πάνω στους τρόπους, με τους οποίους προωθείται η καλλιέργεια του ψηφιακού γραμματισμού;

Το θέμα της καλλιέργειας των ψηφιακών δεξιοτήτων είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, μετά και από την ένταξη των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων στο πρόγραμμα σπουδών όλων των τύπων σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Θα καταφέρουν οι μαθητές και οι μαθήτριες να διαχωρίσουν τη χρήση των Μέσων για εκπαιδευτικούς σκοπούς από τη χρήση τους για ψυχαγωγικούς; Ποιους τρόπους θα χρησιμοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί στο δημοτικό σχολείο, προκειμένου να βοηθήσουν σε αυτόν το διαχωρισμό;

Περιμένουμε με χαρά τις απόψεις και τις ιδέες σας πάνω στο θέμα αυτό! Άλλωστε, τα οφέλη ενός εποικοδομητικού διαλόγου είναι γνωστά σε όλους μας!

Ουδέν κακόν αμιγές καλού!

Όταν το Μάρτιο του 2020 οι σχολικές μονάδες πέρασαν σε αναστολή λειτουργίας λόγω της πανδημίας του COVID-19, χρειάστηκε να επιστρατευθεί η μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, προκειμένου να συνεχιστεί η εκπαιδευτική διαδικασία σε όλες τις βαθμίδες. Ενώ αρχικά υπήρχαν δισταγμοί και επιφυλακτικότητα για την απότομη μετάβαση από τη δια ζώσης εκπαίδευση σε ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης, εν τέλει βρέθηκε ένας πολύτιμος βοηθός, που διευκόλυνε σε σημαντικό βαθμό αυτήν τη διαδικασία: τα Ψηφιακά Μέσα.

Η σημασία των Ψηφιακών Μέσων για την εξΑΕ είναι ότι επιτρέπουν την αλληλεπίδραση μεταξύ δασκάλων και μαθητών/τριών αλλά και των μαθητών/τριών μεταξύ τους χωρίς να είναι παρόντες στον ίδιο χώρο, διασφαλίζουν την επικοινωνία ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη και συνεπώς υποστηρίζουν τη διάδραση και τη συνεργατικότητα (Bates, 2019). Στα εμπλεκόμενα μέρη, εκτός από διδάσκοντες και διδασκομένους, πρέπει να προστεθούν και οι γονείς, μιας και αναφερόμαστε σε μαθήτριες και μαθητές μικρών ηλικιών, όπως επίσης και οι διευθυντές των σχολείων, οι οποίοι είχαν την ευθύνη της οργάνωσης του προγράμματος της εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης (εξΑΣΕ).

Τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι Ψηφιακές Εκπαιδευτικές Πλατφόρμες e-class και e-me, για ανάρτηση εκπαιδευτικού υλικού, ανάθεση μαθησιακών δραστηριοτήτων και δυνατότητα ασύγχρονης επικοινωνίας, ενώ πραγματοποιήθηκαν και τηλεδιασκέψεις μέσα από την πλατφόρμα webex με σκοπό τη σύγχρονη επικοινωνία. Δημιουργήθηκαν λοιπόν εικονικές τάξεις, εμπλουτισμένα μαθησιακά περιβάλλοντα, στο πλαίσιο των οποίων δόθηκε έμφαση στη συνεργασία τόσο με ασύγχρονους όσο και με σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας (Σοφός, Κώστας & Παράσχου, 2015). Εκτός από τα βασικά εργαλεία, αξιοποιήθηκαν και ποικίλοι άλλοι τρόποι, προκειμένου να γίνει πιο ευχάριστη η εμπειρία της εξΑΣΕ για τους μικρούς μαθητές και τις μικρές μαθήτριες: τα Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία και Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι για πραγματοποίηση μαθησιακών δραστηριοτήτων, χρήση Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης για επικοινωνία και συνεργασία αλλά και ψηφιακά εκπαιδευτικά παιχνίδια, τα οποία χαρακτηρίζονται κυρίως από τη δύναμή τους να παρέχουν κίνητρο  (Κωνσταντινίδη & Αθανασούλα-Ρέππα, 2022).

Πλατφόρμα e-me
Πλατφόρμα e-class

Συνεπώς, παρότι η εκπαιδευτική κοινότητα αναγκάστηκε, για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, να κλειστεί στο σπίτι, να χάσει τη δυνατότητα της πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνίας και να συνεχίσει την εκπαιδευτική διαδικασία με έναν καινούριο για αυτήν τρόπο, κατάφερε να καλλιεργήσει τις ψηφιακές της δεξιότητες και να μάθει πώς να αξιοποιεί με παιδαγωγικούς όρους τα Ψηφιακά Μέσα, βρίσκοντας σε αυτά έναν ακόμα σύμμαχο στην προσπάθεια για επίτευξη της μάθησης. Επιβεβαιώνεται λοιπόν το ρητό «Ουδέν κακόν αμιγές καλού»!

Δείτε στο βίντεο τρόπους για γίνει παιγνιώδης η μάθηση (Edutopia, 2021)!!

Βιβλιογραφικές αναφορές

Bates, A.  W.  (2019).  Teaching in a Digital Age – Second Edition.  Vancouver, B.  C.  : Tony Bates Associates Ltd.  Retrieved on December 18, 2021 from https://pressbooks.bccampus.ca/teachinginadigitalagev2/

Edutopia (2021).  4 Ways to Use Games for Learning . Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου, 2022, από https://www.youtube.com/watch?v=hVJaz9CM1ok

Κωνσταντινίδη, Δ. Α.  & Αθανασούλα-Ρέππα, Α.  (2022).  Πολυμεσικά στοιχεία στην σχολική εξ αποστάσεως ενισχυτική διδασκαλία.  Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 11(9B), 1-20. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου, 2022 από https://eproceedings.epublishing.ekt.gr/index.php/openedu/article/view/3317/3513

Σοφός, Α., Κώστας, Α. & Παράσχου, Β.  (2015).  Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση &
Τεχνολογία.  [Κεφάλαιο Συγγράμματος].  Στο Α.  Σοφός, Α.  Κώστας & Β.  Παράσχου (Επιμ.), Online εξ αποστάσεως εκπαίδευση.  (σσ.  141-190).  [ηλεκτρ. βιβλ.].  Αθήνα: Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.  Διαθέσιμο στο:
http://hdl.handle.net/11419/185