ΓΕΛ ΣΟΦΑΔΩΝ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13

ΤΜΗΜΑ A2

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΚΟΥΞΑΡΑ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ : ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΘΕΜΑ:

 

 

Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΕΩΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ομάδες μαθητών        

 

Σμέτη Ευαγγελία
Πασχαλίδη Παναγιώτα
Πολυγένη Μαρία
Δεληκάρη Χριστίνα

 


Λιάπη Αθανασία
Κοτρώνη Παναγιώτα
Βλόντζου Δήμητρα
Γκατζίκη Ροδάνθη

Ορφανιώτη Βασιλική

 

 

Νταής Χαράλαμπος
Σακελλαρόπουλος Θωμάς
Παπαδόπουλος Σωτήρης
Παπαευαγγέλου Ταξιάρχης

 


Τσιανάβα Αλεξάνδρα
Ορφανιώτη Αικατερίνη
Χριστοφόρου Ιωάννης
Παπάρας Σωτήριος


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

Πρόλογος…………………………………………………………………………σελ.4

 

Ορισμός………………………………………………………………………….σελ.4

 

Γνωστότεροι Φιλέλληνες………………………………………………σελ.6

 

Αίτια εξάπλωσης φιλελληνισμού……………………………………..σελ.7

 

Η προσφορά στην επανάσταση……………………………………….σελ.8

 

Τα κομιτάτα………………………………………………………………………σελ.8

 

Ρομαντισμός………………………………………………………………………..σελ.9

 

Λόρδος Βύρωνας………………………………………………………………….σελ.11

 

Βίκτωρ Ουγκό……………………………………………………………………..σελ.15

 

Ρωσικός Φιλελληνισμός………………………………………………………..σελ.17

 

Γερμανικός Φιλελληνισμός…………………………………………………….σελ.18

 

Υπόλοιποι Φιλέλληνες…………………………………………………………..σελ.19

 

Σύγχρονος Φιλελληνισμός………………………………………………………σελ.21

 

Βιβλιογραφία………………………………………………………………………….σελ.24

 

 

 

 

Πρόλογος

 

Η εργασία που έχουμε αναλάβει αναφέρεται στον Φιλελληνισμό μέσα στην οποία συμπεριλαμβάνεται ο ορισμός και οι κυριότεροι Φιλέλληνες με περισσότερη έμφαση στον Βύρωνα και στον Ουγκώ. Ακόμα θα δούμε για την προσφορά των Φιλελλήνων στην επανάσταση. Επιπλέον θα μελετήσουμε τη λογοτεχνία των Φιλελλήνων κυρίως από την Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία και Ρωσία μέσα στην οποία θα αναφερθούν κάποια αποσπάσματα από διάφορα ποιήματα που σχετίζονται με την Ελληνική Επανάσταση και ενθαρρύνουν τον αγώνα των Ελλήνων. Τέλος θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στον Φιλελληνισμό στις μέρες μας και πώς εκδηλώνεται.

http://athens.cafebabel.com/public/athens/.Greek_fighter_on_horseback_m.jpg

 

Ορισμός και επεξήγηση του όρου «Φιλελληνισμός»

 

Είναι ένας όρος που μαρτυρείται από το 1761.Από τα τέλη του 18ου αιώνα εμφανίστηκε ως πολιτικό και ιδεολογικό κίνημα, αλλά και ως λογοτεχνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε κυρίως στις ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική  και αποσκοπούσε τόσο στην ηθική όσο και στην υλική ενίσχυση του ελληνισμού κατά την τουρκοκρατία κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821.

Η διάδοση που γνώρισε το ενδιαφέρον για την αρχαία Ελλάδα στην Ευρώπη στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα υπήρξε ο ένας από τους δυο βασικούς λόγους ανάπτυξης του φιλελληνισμού. Η ιδέα της δημιουργίας ελληνικού κράτους στα εδάφη που ήκμασε η ελληνική αρχαιότητα φάνταζε γοητευτική, ιδίως στα μορφωμένα και οικονομικά εύρωστα αστικά στρώματα των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων υπήρξε η δεύτερη πηγή τροφοδότησης του φιλελληνισμού. Η παλινόρθωση των παλαιών καθεστώτων, η πίεση και οι διώξεις που γνώρισαν τα φιλελεύθερα, ριζοσπαστικά και επαναστατικά στοιχεία μετά το 1815 δεν έδινε και πολλά περιθώρια έκφρασης και πολύ περισσότερο προώθησης των πολιτικών και κοινωνικών αιτημάτων που είχαν τεθεί από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης. Επιπλέον, οι επαναστατικές κινήσεις καταπνίγονταν γρήγορα η μία μετά την άλλη. Στις συνθήκες αυτές η ελληνική επανάσταση αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και προσδοκιών που παρότι έμελλε στο τέλος να διαψευστούν, στάθηκαν ικανές να κινητοποιήσουν αρκετούς για την ευτυχή της κατάληξη.Από τις απαρχές της, η Ελληνική Επανάσταση είχε την τύχη να δεχτεί τη βοήθεια ενός δυναμικού ρεύματος υποστήριξης που αναπτύχθηκε στις σημαντικότερες πόλεις της Ευρώπης και στη Αμερική. Ο φιλελληνισμός, λοιπόν, πρόσφερε σημαντική βοήθεια στο ελληνικό ζήτημα. Πρώτον, με την αποστολή χρημάτων, εφοδίων και εθελοντών και δεύτερον, ασκώντας πίεση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να προχωρήσουν σε μια ευνοϊκή ρύθμιση για τους Έλληνες επαναστάτες. Ωστόσο, η στήριξη ή και η συμμετοχή ακόμα, στην ελληνική Επανάσταση, ξεκινά από την πρώτη κιόλας στιγμή της εκδήλωσής της και συνεχίζεται για αρκετό καιρό μετά την επικράτησή της.

Επιπλέον, ο φιλελληνισμός δεν είναι μια κοινή, τρέχουσα λέξη, σαν αυτές που κατά χιλιάδες συμπαρατάσσονται στο οποιοδήποτε λεξικό. Πράγματι, αν και στον κόσμο υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι με φιλικά αισθήματα προς άλλους λαούς – αγγλόφιλοι, γαλλόφιλοι, γερμανόφιλοι κ.λπ., όμως ούτε «φιλοαγγλισμός», ούτε «γαλλοφιλισμός», ούτε «γερμανοφιλισμός» υπάρχει. Αποκλειστικά και μόνο ο φιλελληνισμός έχει καθιερωθεί ως διεθνής όρος (philhellenism-αγγλ., filellenismo-ιταλ., philellenisme-γαλλ. κ.λπ.), διότι ο όρος αυτός εδράζεται σ’ ένα εντελώς ιδιαίτερο υπόβαθρο, που του προσδίδει ένα εντελώς ιδιαίτερο βάρος.

Επιπρόσθετα, η κάθε εποχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Αυτό συμβαίνει και με το πρόσφατο διεθνές φαινόμενο του «είμαστε όλοι Έλληνες», που με περίσσια ευκολία ονομάστηκε νέος «φιλελληνισμός». Άλλωστε, ο όρος έχει από παλιά περάσει στον καθημερινό μας λόγο, για να χαρακτηρίζει κάθε άποψη και θέση που συμφωνεί με τις κυρίαρχες ελληνικές μας ευαισθησίες, όπως και το αντίθετό του, ο «μισελληνισμός.

 

Ο όρος του «Φιλέλληνα»

Ο όρος Φιλέλληνας (Αρχαία Ελληνική: “Φιλέλλην”, σύνθετη φίλος + Έλλην), αποτελεί χαρακτηρισμό εκείνου που τρέφει ιδιαίτερη αγάπη προς τους Έλληνες και κάθε τι ελληνικό και που την εκδηλώνει όμως δια λόγου ή έργου. Στη νεοελληνική καθιερώθηκε να λέγεται για ξένους υπηκόους που εκδήλωσαν φιλικά αισθήματα προς την Ελλάδα, κυρίως κατά τον Αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821. Με τον όρο Φιλέλληνες έμειναν γνωστοί ξένοι υπήκοοι, κυρίως από τη Γαλλία, την Αγγλία και την Ιταλία που βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 είτε μέσω της συμμετοχής τους στις πολεμικές επιχειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης που σκοπό τους είχαν να προβάλλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό. Ο όρος «φιλελληνισμός» μαρτυρείται για πρώτη φορά στο βιβλίο στο βιβλίο του Ιώσηπου Μοισιόδακα «Θεωρία της Γεωγραφίας» το οποίο εκδόθηκε στην Βιέννη το 1781 .

            Στην αρχαιότητα ο όρος “Φιλέλλην” σήμαινε και “πατριώτης”. Πρώτος ο Ηρόδοτος χρησιμοποίησε τον όρο για τον βασιλιά των Αιγυπτίων Άμασι. Ο Βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ της Μακεδονίας είχε τιμηθεί με τον χαρακτηρισμό “Φιλέλλην” επειδή κατατρόπωσε τον Περσικό στρατό του Ξέρξη ο οποίος οπισθοχωρούσε μετά την ήττα του στις Πλαταιές, για να απαλλαγεί από την ντροπή της συνθηκολόγησης με τον Ξέρξη κατά την κάθοδο του. Στην εποχή μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στο ελληνιστικό Βασίλειο της αυτοκρατορίας της Παρθίας, οι Βασιλείς συνήθιζαν να αναγράφουν στα νομίσματα που εξέδιδαν το χαρακτηρισμό “ΦΙΛΕΛΛΗΝ”.

 

 

Γνωστότεροι Φιλέλληνες:

·         Λόρδος Βύρωνας, Άγγλος ποιητής που συμμετείχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου και πέθανε κατά τη διάρκειά της.

·         Βίκτωρ Ουγκό, ο γνωστός Γάλλος συγγραφέας, που έγραψε ποιήματα εμπνευσμένα από την ελληνική επανάσταση.

·         Κάρολος Νόρμαν, Γερμανός αξιωματικός που πήρε μέρος στη Μάχη του Πετά (1822) όπου πληγώθηκε και πέθανε στο Μεσολόγγι το Νοέμβριο του 1822.

·         Τζωρτζ Κάνινγκ, υπουργός εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας που στήριξε την ελληνική επανάσταση.

·         Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ, Ελβετός τυπογράφος που έδρασε στο Μεσολόγγι.

·         Μπρούνο, Ιταλός που ήρθε μαζί με το Βύρωνα στην Ελλάδα και πέθανε στο Ναύπλιο το 1827.

·         Φρανσουά ντε Σατωμπριάν, (François-René de Chateaubriand), γνωστός και σαν Σατωβριάνδος, περιηγητής, συγγραφέας Οδοιπορικού και υπομνημάτων που έκαναν γνωστή την κατάσταση της Ελλάδας στην Ευρώπη.

·         Μαξίμ Ρεμπώ, Γάλλος Φιλέλληνας, συνταγματάρχης και συγγραφέας

·         Αλεξάντρ Πούσκιν, Ρώσος λογοτέχνης και ποιητής (1899-1837).

·         Τόμας Γκόρντον, Σκώτος αξιωματικός που προσέφερε όπλα και χρήματα, και συμμετείχε στην πολιορκία της Τρίπολης.

·         Ειρηναίος Θείρσιος, Γερμανός παιδαγωγός και αρχαιολόγος που επανόρθωσε το Ερέχθειο.

·         Τζορτζ Φίνλεϊ, Σκωτσέζος που συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις.

·         Φρήντριχ Χαίλντερλιν, Γερμανός ποιητής.

·         Καρλ Βίλχελμ φον Άιντεκ, Γερμανός ζωγράφος.

·         Σαντόρε ντι Σανταρόζα (Santorre Di Santa Rosa), Ιταλός επαναστάτης που πέθανε στη στην πτώση της Σφακτηρίας (1825).

·         Φρανκ Χέιστινγκς (Frank Hastings), Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού που πρόσφερε χρήματα και συμμετείχε στις επιχειρήσεις.

·         Φρίντριχ Σίλερ, Γερμανός ποιητής

·         Πέρσι Σέλλεϋ, Άγγλος ποιητής

·         Λουδοβίκος Α΄ της Βαυαρίας, Βαυαρός βασιλιάς.

·         Ιωάννης-Γαβριήλ Εϋνάρδος, τραπεζίτης που οργάνωσε το φιλελληνικό κίνημα στη Γαλλία και την Ελβετία.

·         Κάρολος Φαβιέρος (Charles Fabvier), Γάλλος διοικητής του τακτικού ελληνικού στρατού.

·         Τζωρτζ Τζάρβις, ο πρώτος Αμερικανός φιλέλληνας , που έλαβε μέρος στον Αγώνα του 1821.

·         Ρίτσαρντ Τσωρτς, Σκωτσέζος στρατιωτικός.

·         Τζουζέππε Ροσαρόλλ, Ιταλός στρατηγός, επαναστάτης και φιλέλληνας, πέθανε το 1825 στο Ναύπλιο.

·         Μορίς Περζά, Γάλλος αξιωματικός, φιλέλληνας και συγγραφέας, από τους πρώτους εθελοντές του τακτικού ελληνικού στρατού.

·         Χένρικ Νικολά Κρέιερ, Δανός Φιλέλληνας.

·         Ερνστ Μάνγγελ, Ούγγρος μουσικός, συνθέτης, και φιλέλληνας, Αρχιμουσικός της πρώτης στρατιωτικής μπάντας της Επανάστασης του 21.

 

 

 

 

ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗΣ ΤΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

 

Ως αίτια του φιλελληνισμού θα μπορούσαν να απαριθμηθούν:

α)ο κλασικισμός και ο θαυμασμός προς την αρχαία Ελλάδα. Οι φιλόσοφοι και αισθητικοί Χέρντερ και Λέσσινγκ, αλλά και ο ιδρυτής της αρχαιολογίας Βίνκελμαν, οι Σατωμπριάν και Χέλντερλιν, οι ποιητές Γκαίτε και Σίλερ, είχαν ανανεώσει το ενδιαφέρον για τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, ενώ ο Βολταίρος αποστρέφεται τους Τούρκους κατακτητές της κλασικής γης. Τα πνευματικά κινήματα στην Ευρώπη όπως ο ουμανισμός, η Αναγέννηση, ο Διαφωτισμός έχουν ως ιδεώδες τους την κλασική αρχαιότητα.

β) το ομόθρησκο των Ελλήνων όχι μόνο με τους ορθόδοξους Ρώσους, μα και τους καθολικούς και τον προτεσταντικό κόσμο της Δύσης.

γ) ο πολιτικός φιλελευθερισμός, ό,τι απέμεινε από τη Γαλλική Επανάσταση, και η αντίσταση προς κάθε αντιδραστική κίνηση (Παλινόρθωση στη Γαλλία, Ιερή Συμμαχία)

δ) ο Ρομαντισμός 

ε) η διεθνής φιλανθρωπία

 στ) η ζωτικότητα και τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του νέου Ελληνισμού, γνωστά στους δυτικούς από τις Ελληνικές κοινότητες της διασποράς , αλλά και από Έλληνες λογίους που δρουν στη Δύση

ζ) ο περιηγητισμός προσφέρει μια επίκαιρη εικόνα της νεοελληνικής ζωής και των προβλημάτων της

 η) οι προσωπικές φιλοδοξίες μεμονωμένων ατόμων που δεν είναι πάντα εύκολο να διαχωριστούν από τον θαυμασμό για τον αρχαίο πολιτισμό ή το ενδιαφέρον για τον αγώνα των Ελλήνων

θ) οι πολιτικές επιδιώξεις και οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.

http://athens.cafebabel.com/public/athens/.755px-The_Souliot_Women_1827_m.jpg

 

 

 

 

 

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 

Η προσφορά των Φιλελλήνων στην ελληνική Επανάσταση ήταν ποικίλη. Πολλοί Ευρωπαίοι συμμετείχαν ενεργά στον ένοπλο αγώνα. Παράλληλα σχηματίστηκαν Φιλελληνικές Επιτροπές σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού, με σκοπό την ενίσχυση του αγωνιζόμενου λαού είτε με υλικά μέσα, στέλνοντας χρήματα, τροφές και πολεμοφόδια είτε παρέχοντας ηθική υποστήριξη με δημοσιεύσεις σε έντυπα και εφημερίδες, καλλιτεχνικά έργα και συναυλίες.

Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονταν ρομαντικοί ιδεαλιστές,  λάτρεις της αρχαίας Ελλάδας, πολιτικοί, άνεργοι πρώην στρατιωτικοί και διωκόμενοι για τη δράση τους επαναστάτες. Αλλά και έμποροι, τραπεζίτες και μέλη εκπαιδευτικών ή θρησκευτικών ιδρυμάτων ανέπτυξαν φιλελληνική δράση.

Η ενθουσιώδης δραστηριότητα φοιτητών και εμπόρων οδήγησε στη δημιουργία, ήδη από το 1821, των Φιλελληνικών Επιτροπών με κύριο στόχο την περίθαλψη Ελλήνων προσφύγων. Πρωτοστάτες υπήρξαν πανεπιστημιακοί καθηγητές που αρθρογραφούσαν υπέρ της Επανάστασης.

Η πρώτη αποστολή Φιλελλήνων έφτασε στην επαναστατημένη Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821 με έξοδα του Δημήτριου Υψηλάντη. Εξαιτίας όμως της έλλειψης συντονισμού μεταξύ των εθελοντών και των Ελλήνων αγωνιστών, το πρώτο Τάγμα των Φιλελλήνων συγκροτήθηκε το Μάιο του 1822.

Δύο χρόνια αργότερα, παρόμοιες επιτροπές ιδρύθηκαν στη Γαλλία και την Αγγλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Μέλη των επιτροπών αυτών ήταν και σημαντικοί Φιλέλληνες: ο Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ και ο Άγγλος νεαρός ποιητής λόρδος Μπάιρον, ο οποίος επισκέφθηκε το Μεσολόγγι στα τέλη του 1823.

Στην Αμερική, παρά το διάγγελμα του προέδρου της Μονρόε το 1822 υπέρ του αγώνα των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία τους, το φιλελληνικό ενδιαφέρον περιορίστηκε κυρίως στη συγκέντρωση και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.

 

ΤΑ ΚΟΜΙΤΑΤΑ

Σε πολλές πόλεις της Δυτικής Ευρώπης ιδρύθηκαν φιλελληνικές επιτροπές, τα κομιτάτα, που είχαν για στόχο τους την περίθαλψη των προσφύγων και του άμαχου ελληνικού πληθυσμού, καθώς και την ενίσχυση των αγωνιζομένων με τρόφιμα, πολεμοφόδια και οικονομικούς πόρους. Οργανώθηκαν δημοσιογραφικές εκστρατείες ενημέρωσης σχετικά με τον αγώνα της Ελλάδας από τον Τύπο.  Η διεθνής παραγωγή καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και λογοτεχνικών έργων με θέματα εμπνευσμένα από το ελληνικό ζήτημα αυξήθηκε και γνώρισε μεγάλη απήχηση.

Στη Γαλλία και στην Αγγλία η ίδρυση κομιτάτων καθυστέρησε ως το 1823. Η πρώτη Γαλλική Φιλελληνική επιτροπή, κινήθηκε σε φιλανθρωπικό πλαίσιο, διενεργώντας κυρίως σε εράνους. Το 1825 ιδρύθηκε το κομιτάτο του Παρισιού και το κομιτάτο της Μασσαλίας. Η Ελλάδα είχε βρει θερμό υποστηριχτή στο Γαλλικό κοινοβούλιο στο πρόσωπο του Φρανσουά ντε Σατωμπριάν. Με τον καιρό, η επιτροπή του Παρισιού τέθηκε επικεφαλής και ανέλαβε τον γενικό συντονισμό όλης της Φιλελληνικής κίνησης των άλλων  πόλεων της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ελβετίας, της Σουηδίας και των κάτω χωρών. Στην Αγγλία η εκδηλώσεις συμπαράστασης ήταν συγκρατημένες, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, όταν η Αγγλική κυβέρνηση τηρούσε εχθρική στάση. Η καταστροφή της Χίου το 1822 άσκησε βαθιά επίδραση και συνέτεινε στην τόνωση του περιορισμένου φιλελληνικού αισθήματος και στην ίδρυση της ελληνικής επιτροπής του Λονδίνου. Η επιτροπή ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα και φρόντισε ώστε να συναφθεί αγγλικό δάνειο προς την ελληνική διοίκηση.

 Τέλος γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα παραπάνω ότι τα αίτια εξάπλωσης του φιλελληνισμού οφείλονται σε 4 βασικού  παράγοντες. Αρχικά, ο θαυμασμός των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο αποτροπιασμός των τούρκων για τις βιαιότητες τους σε βάρος των άμαχων ελλήνων υπήρξε ακόμα ένα σημαντικό αίτιο. Παράλληλα ως αίτια του φιλελληνισμού θα μπορούσαν να περιληφθούν ο ρομαντισμός και η διεθνής φιλανθρωπία δηλαδή η συγκίνηση για τις ελληνικές επιτυχίες στις μάχες.

 

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ

 

Μετά την ίδρυση του πρώτου Ελληνικού Κράτους(1831) και τη μεταφορά της πρωτεύουσας από το Ναύπλιο στην Αθήνα (1833), πολλοί Έλληνες που ζούσαν σε χώρες της Ευρώπης επέστρεψαν στην ελεύθερη Ελλάδα. Μεταξύ αυτών ήταν και αρκετοί λόγιοι, οι Φαναριώτες, που κατοικούσαν στην Κωνσταντινούπολη και στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και κατείχαν υψηλές θέσεις στην διοικητική ιεραρχία του Οθωμανικού κράτους και τώρα έρχονταν στην Ελλάδα για να βοηθήσουν στην πνευματική και πολιτική ανασυγκρότηση του νέου κράτους. Οι Φαναριώτες, επειδή διέθεταν πείρα στη διοικητική και διπλωματική γραφειοκρατία, κατέλαβαν τις πιο υπεύθυνες κρατικές θέσεις στο νεοσύστατο κράτος. Ταυτόχρονα, ως φορείς παιδείας πρωτοστάτησαν στην πνευματική ανασυγκρότηση, δημιουργώντας την Αθηναϊκή Σχολή, την πρώτη λογοτεχνική σχολή του πρώτου ελεύθερου ελληνικού κράτους. Κοινά χαρακτηριστικά των Φαναριωτών ήταν η γαλλική τους παιδεία, η λόγια γλώσσα που γράφουν (καθαρεύουσα) και οι έντονες επιδράσεις που δέχτηκαν από τους Eυρωπαίους και ειδικότερα τους Γάλλους ρομαντικούς συγγραφείς. Γι’ αυτόν το λόγο και η Αθηναϊκή Σχολή ονομάστηκε από τη φιλολογική κριτική και Ρομαντική Σχολή των Αθηνών γιατί ακριβώς αντιπροσωπεύει την ελληνική εκδοχή του Ρομαντισμού.                                                                                                                                                                                      

                                                                                                                                                                                      

Με τον όρο ρομαντισμός στη λογοτεχνία εννοείται το καλλιτεχνικό κίνημα που, με επίκεντρο τη Γερμανία, την Αγγλία και τη Γαλλία εξαπλώθηκε στην Ευρώπη το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Καταρχήν αποτέλεσε λογοτεχνικό ρεύμα, στη συνέχεια όμως επεκτάθηκε στα εικαστικά και στη μουσική. Το θεμέλιο όμως της επίδρασης του ρομαντισμού στη λογοτεχνία διαμορφώθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα. Η γενικευμένη κρίση, οι ταχείς ρυθμοί αστικοποίησης και εκβιομηχάνισης των ευρωπαϊκών χωρών, μετά τη διάσπαση της φεουδαρχικής κοινωνίας, είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά ραγδαίων εξελίξεων σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Οι έντονες οικονομικές ανακατατάξεις οδήγησαν σε σημαντική πτώση του βιοτικού επιπέδου ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Το γεγονός αυτό είχε ως επακόλουθο την έκρηξη και εξάπλωση διαφόρων επαναστατικών κινημάτων με κοινωνικά αιτήματα, με αποκορύφωμα τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, γεγονός που οδήγησε στη διατύπωση νέων θεωριών.  Ακολούθησε ιστορικά την περίοδο του διαφωτισμού και αντιτάχθηκε στην αριστοκρατία της εποχής. Κύριο χαρακτηριστικό του ρομαντισμού αποτελεί η έμφαση στην πρόκληση ισχυρής συγκίνησης μέσω της τέχνης καθώς και η μεγαλύτερη ελευθερία στη φόρμα, σε σχέση με τις περισσότερο κλασικές αντιλήψεις. Στον ρομαντισμό, κυρίαρχο στοιχείο είναι το συναίσθημα αντί της λογικής.    

Παρόλο που παραμένει δύσκολος έως αδύνατος ο σαφής ορισμός του Ρομαντισμούωστόσο διακρίνονται ορισμένα βασικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά και θέματα, τα οποία έγιναν κοινός τόπος στους πρωταγωνιστές αυτού του λογοτεχνικού κινήματος. Το 1817 ο Άγγλος ποιητής Coleridgeόρισε την ποίηση ως προϊόν «εκείνης της συνθετικής και μαγικής δύναμης, στην οποία έχουμε αποκλειστικά επιφυλάξει το όνομα της φαντασίας», παρέχοντας το στίγμα της λογοτεχνικής παραγωγής στα συμφραζόμενα του ρομαντικού κινήματος. Οι ρομαντικοί συγγραφείς αντιτάχθηκαν στο κλασικό ιδεώδες της τέλειας ορθολογικής μίμησης της πραγματικότητας αντιπροτείνοντας ως απόλυτο ιδανικό την έκφραση των εσωτερικών συναισθημάτων μέσω της ευαισθησίας, της ατομικής προοπτικής του κόσμου και της δημιουργικής φαντασίας. Ο άνθρωπος στο ρομαντικό ιδεώδες είναι ένα διονυσιακό, ανήσυχο πλάσμα που επαναστατεί ενάντια στον κόσμο και την κοινωνία και βρίσκεται σε μια συνεχή ψυχική ανισορροπία. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, ο ρομαντικός λυρισμός αναδεικνύει ήρωες ανήσυχους και μελαγχολικούς, πλημμυρισμένους από το αίσθημα της απελπισίας, από το αίσθημα του μοιραίου και του ανολοκλήρωτου, που πολλές φορές μετατρέπεται σε θανατολαγνεία. Σε αντιστοιχία, οι ρομαντικοί ποιητές –των οποίων οι ήρωες λειτουργούν ως alter ego– εκτιμούν την ακεραιότητα, την ειλικρίνεια και την αφοσίωση σε κάποιο ιδεώδες για το οποίο αξίζει κανείς να θυσιάσει τα πάντα, ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό. Κοινό χαρακτηριστικό των ρομαντικών συγγραφέων είναι η νοσταλγία ενός ανεπιτήδευτου παρελθόντος, που αφενός οδηγεί στο ενδιαφέρον για την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία, για την ιδιαίτερη ιστορία κάθε λαού και για τον μεσαίωνα, αφετέρου παράγει ένα διαφορετικό ιδεώδες που απέχει τόσον μακράν της πραγματικότητας, όσο και εκείνο του κλασικισμού. Οι συγγραφείς του ρομαντικού κινήματος συχνά αντλούν τα θέματά τους από τις λαϊκές παραδόσεις, την εθνικήιστορία και τους μεσαιωνικούς θρύλους. Συχνότερα δε, ενδιαφέρονται για εκείνες τις δοξασίες που περιέχουν υπερφυσικά στοιχεία, καθότι αυτά συμφωνούν με «τη ρομαντική αντίληψη της ενορατικής δύναμης της καλλιτεχνικής φαντασίας, με την οποία ο ποιητής εκφράζει την ‘υπερβατική αλήθεια’, πέρα από την επιφανειακή πραγματικότητα του κόσμου».. Πλημμυρισμένος από μελαγχολία, ο ποιητής προσφεύγει στην αιώνια φύση για παρηγοριά. Το μοτίβο του θανάτου επανέρχεται συχνά στα ρομαντικά ποιήματα. Υποδηλώνει την αγωνία των ποιητών απέναντι στο πεπερασμένο της ζωής και την αμείλικτη φθορά του χρόνου. Η συνεχής πάλη με τη δαιμονική μορφή του χρόνου, ο οποίος παρέρχεται τάχιστα και αφανίζει τα πάντα ανεπιστρεπτί, οδηγεί τους ποιητές σε μια αίσθηση πρόωρης γήρανσης.

http://athens.cafebabel.com/public/athens/.398px-Eugene_Ferdinand_Victor_Delacroix_017_m.jpg

 

 

 

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ

 

 

ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Λόρδος Βύρων

 

Ο Λόρδος Βύρων (Lord George Gordon Byron VI), 22 Ιανουαρίου 1788 19 Απριλίου 1824), ήταν Άγγλος ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και από τους σημαντικότερους φιλέλληνες.

Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788 και ήταν γιος του πλοιάρχου του αγγλικού Βασιλικού Ναυτικού, Τζον Μπάιρον, και της δεύτερης συζύγου του, Κατερίνας. Ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια, εκ της μητέρας του που ήταν απόγονος του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου του 3ου, όταν όμως γεννήθηκε οι γονείς του είχαν ήδη χωρίσει. Το 1798 πέθανε ένας θείος του, από τη μητέρα του, ο οποίος του κληροδότησε όλη την περιουσία και τον τίτλο του 9ου Λόρδου της οικογένειας. Έτσι, η ζωή του από τότε άλλαξε. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, αποκτώντας πολύ καλή μόρφωση. Ήταν χαρακτήρας ανήσυχος, παρορμητικός και τυχοδιωκτικός. Έτσι, ξεκίνησε περιοδείες και περιπλανήσεις στη νότια Ευρώπη (Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία).

Από τη στιγμή που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση έδειξε ο Βύρων εξαιρετικό ενδιαφέρον. Τον Απρίλιο μάλιστα του 1823 αποφάσισε να κατέβει ο ίδιος στην Ελλάδα, για να βοηθήσει όσο μπορούσε τους αγωνιζόμενους Έλληνες.

“Αν τα νιάτα σου λυπάσαι,
γιατί θέλεις πλειό να ζης;
Της τιμής εδώ είν’ ο τόπος,
άξιος δείξου μαχητής.

Ζήτα και εύρε ανδρείου μνήμα
κι αν ζητήσης θα το βρης
κοίτα γύρω, πιάσε θέση,
στάσου εκεί ν’ αναπαυθής”.

Στο «Δον Ζουάν» δηλώνει ότι «θα ξεσηκώσω, αν μπορέσω, και τις πέτρες ακόμα ενάντια στους τυράννους της γης».

Τελικά, αν και αρχικός προορισμός του ήταν ο Μοριάς, εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι, όπου έρχεται σε επαφή με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον οποίο και υποστηρίζει οικονομικά. Εν τω μεταξύ, έχει σχηματίσει ιδιωτικό στρατό από 40 Σουλιώτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν από τους πρώτους που συνειδητοποίησαν τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε η σύναψη δανείου στην περίπτωση που αυτό χρησιμοποιείτο όχι για εθνικούς σκοπούς, αλλά για πολιτικές διαμάχες.

Απεβίωσε στις 19 Απριλίου του 1824 ύστερα από πυρετό. Το πένθος για τον θάνατό του ήταν γενικό και ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του. Η καρδιά του ενταφιάστηκε στο Μεσολόγγι. Προς εκδήλωση του πένθους στο Μεσολόγγι ρίχτηκαν 37 κανονιοβολισμοί από την ανατολή του ηλίου και μία κάθε λεπτό.

Αυτός ο «τυχοδιώκτης», κατά ορισμένους, ποιητής στην ουσία «αυτοκτόνησε» στην Ελλάδα επιδιώκοντας μαζί με τ’ άλλα να μονιάσει τους Έλληνες. «Προσπαθώ. Θα δω τι θα κάνω μ’ αυτό» είχε πει. Το Φλεβάρη του 1824 άρρωστος πλέον, δυο μήνες πριν πεθάνει, αρνήθηκε να εγκαταλείψει το Μεσολόγγι για να σωθεί. «Αλλά μονάχα με την ηρωική αυτή πράξη εξασφάλισε την απελευθέρωση της Ελλάδας…Αν τον Φεβρουάριο του 1824 παρατούσε την Ελληνική υπόθεση, είμαι βέβαιος πως δεν θα υπήρχε Ναυαρίνο», έγραψε ο Νίκολσον. Ίσως ο Byron να διέθετε και μια διαίσθηση.

Το όραμά του δεν ήταν «Ελληνικό» αλλά Παγκόσμιο. « Θέλω να πολεμήσω τουλάχιστο με λόγια και αν ευτυχήσω και με έργα όλους όσους καταπολεμούν τη σκέψη,…ενάντια στους τυράννους». Αλλά στην Ελλάδα επέστρεφε, γιατί αναγνώριζε πως η Ελλάδα ήταν η σκέψη και η ρίζα.

Θεόδωρος Βρυζάκης, «Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι»

Είναι η Ελλάδα! Είναι νεκρή, ψυχρή είναι τώρα.

Νεκρή, αλλά ωραία. Ψυχρή, τερπνή ωστόσο ακόμη.

Φρίττεις, όταν σημεία ζωής δεν συναντάς. Ωστόσο

υπάρχουν και νεκροί, που διατηρούν του κάλλους των τα ίχνη

και όταν ακόμη από το σώμα τους έχει φυγαδευθεί η ψυχή τους.

………………………………………………………

Μητέρα των μεγάλων των ανδρών, θνητών ενδόξων χώρα!

Απ’ τα βουνά ως κάτω στις κοιλάδες σου ήσουν

της Ελευθερίας ο πρόμαχος. Μιας δόξας άφθαστης μνημείο!

Των ημιθέων είσαι η νεκροθήκη. Κι ας μην υπάρχουν πλέον

παρά τα λείψανα, λείψανα απ’ την, άλλοτε, ζωή σου.

Εμπρός σκλάβε δειλέ, των αλυσίδων φίλε!

Λέγε: Δεν είναι αυτές οι αρχαίες οι Θερμοπύλες,

το κύμα αυτό το γαλανό, που τις ακτές του βρέχει

δεν είναι το πανάρχαιο; Γόνε γενναίων προπατόρων

λέγε: Ποιος είναι αυτός ο σκόπελος, ποιος είναι αυτός ο βράχος;

Είναι ο σκόπελος της Σαλαμίνας ο όρμος είναι!

Εμπρός στη μάχη! Αυτή τη γη με το άφθιτο το κλέος

ελευθερώστε την! Στην τέφρα των προγόνων,

ιδού, σπινθήρες! Ηφαίστεια στα στήθη σας ας γίνουν!

Ο φιλόπατρις στην ένδοξη τη μάχη αν πέσει, το όνομά του

θα παραμείνει: φόβητρο και τρόμος των τυράννων.

Και δόξα για τα τέκνα του λαμπρή και ζώπυρο κι ελπίδα,

ώστε να προτιμούν το θάνατο απ’ την αισχρή δουλεία.

(The Giarur, Ο Γκιαούρ, 1813, απόσπασμα)

Σε πολλά – ιδίως στα μεγάλα σε έκταση – έργα του («Λάρας», «Η πολιορκία της Κορίνθου», «Ο φυλακισμένος του Σιγιόν», «Γκιαούρ» κ.ά.) η αντίθεσή του στην αθλιότητα, την καταπίεση, την υποδούλωση και την ανισότητα επανέρχεται και είναι σαφής. Σχεδόν σε ό,τι έγραφε, την Ελλάδα ονειρευόταν και – με πάθος – επέστρεφε.

Ίσως στην κρύπτη του Χάκναλ Τόρκαν, κοντά στο Νότιγχαμ, όπου κοιμάται – παρά την επιθυμία του να μην επιστρέψει πλέον στην Αγγλία απ’ την οποία έφυγε οριστικά τον Απρίλη του 1816 – να τον σκιάζουν ακόμα τα όνειρα που δεν πρόλαβε να δει ολόφωτα. Οι Έλληνες ήθελαν να τον θάψουν πάνω στην Ακρόπολη.

 

«Πίσω απ’ τα όρη του Μοριά, περιντυμένος με πορφύρα,

ο ήλιος κατεβαίνει αργά. Οδεύει προς τη Δύση.

Όχι! Το φως του δεν είναι ωχρό, θαμπό, καθώς στις χώρες

του Βορρά. Είναι διάφανο, λαμπρό. Καθώς κατηφορίζει

ήρεμος, πράος για να χαθεί στον πόντο πέρα,

τις κεφαλές των ελαφρών κυμάτων θα χρυσώσει.

Την Ύδρα αποχαιρετά, της Αίγινας το βράχο.

Το τελευταίο του χαμόγελο ο θεός του Ωραίου επιφυλάσσει

γι’ αυτήν την ένδοξη, την προσφιλή του χώρα,

έστω κι αν αυτή θυσίες δεν του προσφέρει τώρα πλέον.

Και ιδού: οι σκιές των εράσμιων γύρω λόφων

φιλούν τον ήρεμο τον κόλπο σου, ω δοξασμένη Σαλαμίνα!

(“The Corsair”, Ο Πειρατής, 1814, απόσπασμα )

 «Μούσα, που στην Ελλάδα πίστευαν ότι ουράνιο

ήταν το γένος σου, Μούσα, πλασμένη απ’ του ραψωδού τον οίστρο…»

 

Καυτηρίασε την βάνδαλη πράξη του λόρδου Έλγιν κατά την επίδειξη, σε πρόχειρη αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου, των γλυπτών που απέσπασε από την Ακρόπολη της Αθήνας με τους στίχους·

 

Αιώνια, η σιχαμάρα να κυνηγά
την βέβηλη μία του για πλούτη.
Αντάμα με εκείνονε τον πρόστυχο,
που, τον ιερό χώρο έκαψε της Εφέσου.
Η εκδίκηση θ’ ακολουθεί, και πιο πέρα από τον τάφο.
Με τον Ηρόστρατο μαζί, θα στέκεται ο Ελγίνος
μέσα στους αιώνες που θε νάρθουνε,
σαν άγαλμα στημένος στης καταφρόνιας το βάθρο επάνω

«Αν είμαι ποιητής, το χρωστάω στο αέρα της Ελλάδας»

 

Ωραία Ελλάδα!

Αθάνατη κι ας μην υπάρχεις πια,

κατάχαμα πεσμένη, αλλά μεγάλη.

Ποιος θα συνάξει κάτω από την σημαία σου

τα διασκορπισμένα παιδιά σου;

 

«Ατάραχος ο επισκέπτης, καθώς ατενίζει,

με βουβή αγανάκτηση κι οδύνη, τα μάρμαρα,

θαυμάζει τη λεία, περιφρονώντας τον κλέπτη».

 

Στο πολύστιχο ποίημα «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» ο ήρωας περιπλανιέται σαν ένας άλλος Oδυσσέας σε χώρες και τόπους και καταγράφει τις εντυπώσεις του. Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται από το δεύτερο Άσμα και αναφέρεται στην επίσκεψή του στην Ελλάδα. Η σύγκριση ανάμεσα στην ένδοξη αρχαιότητα και στον υπόδουλο ελληνισμό προκαλεί στον ποιητή συναισθήματα νοσταλγίας, λύπης και οργής. Το έργο αυτό επηρέασε τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς και συνέβαλε στην ενίσχυση του φιλελληνισμού. Στις στροφές που ακολουθούν ο ήρωας ανάμεσα στους στύλους του Oλυμπίου Διός ατενίζει την Ακρόπολη και κάνει πικρές σκέψεις για τη φθορά του χρόνου, αλλά και για τη λεηλασία των μνημείων από το λόρδο Έλγιν. 

          Εδώ, στην πέτρα τη βαριά, τώρα ας καθίσω μόνος·σε μαρμαρένιο κι άσειστον ακόμα στυλοβάτη, εδώ που ο παντοδύναμος και διαλεχτός σου θρόνος ήταν, του Κρόνου ω Oλύμπιε γιε, ψάχνοντας δώθε κάτιπάντα κανείς απ’ το κρυφό το μεγαλείο θα βρει. Ω απίστευτο· μήδε κι αυτό της φαντασίας το μάτιδεν πλάθει ό,τι με κάματο λες σβήσαν οι καιροί. Μα οι στύλοι οι περήφανοι δε θεν απ’ το διαβάτηκαν να στενάξει· πάνω τους ο Τούρκος ξαποσταίνει*με δίχως έννοια, κι ο Ρωμιός σφυρίζει και διαβαίνει.

 

 

Βίκτωρ Ουγκώ

Ο Βίκτωρ Ουγκώ (γαλλικά: Victor Marie Vicomte Hugo) (26 Φεβρουαρίου 1802 – 22 Μαΐου 1885) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, ποιητής και δραματουργός, ο πλέον σημαντικός εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού. Από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας του αντιλήφθηκε το λογοτεχνικό του ταλέντο και ξεκίνησε τις μεταφράσεις έργων από τα λατινικά καθώς και δικές του πρωτότυπες ποιητικές εργασίες. Η αξία του αναγνωρίστηκε σύντομα μέσα στο γαλλικό ακαδημαϊκό κύκλο αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Την τελευταία περίοδο της ζωής του γνώρισε τη λατρεία του γαλλικού έθνους, ταυτιζόμενος με την ίδια τη Γαλλία, όπως ο ίδιος έλεγε στο ποίημά του Lettre à une femme(Γράμμα σε μία γυναίκα): “Je ne sais plus mon nom, je m’appelle Patrie!” (Δε γνωρίζω πλέον το όνομά μου, ονομάζομαι Πατρίς). Προ πάντων, όμως, ήταν ο ποιητής του νέου κόσμου, ο προφητικός, παραισθησιακός φιλόσοφος και μυθοπλάστης μιας ριζικά νέας εποχής.

Από πολύ νωρίς ξεκίνησε να γράφει ποιήματα και να μεταφράζει κλασσικούς Λατίνους ποιητές όπως ο Βιργίλιος. Η πρώιμη φιλοδοξία του τον έσπρωξε να γράψει σε ηλικία μόλις 14 ετών σε μία εφημερίδα της εποχής: “Je veux être Chateaubriand ou rien” (Επιθυμώ να γίνω ή Σατωβριάνδος ή τίποτα).

Το 1829 εξέδωσε τα Ανατολίτικα, ένα από τα πιο αξιόλογα έργα του, εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ο φιλελληνισμός του Ουγκώ, που φανερώνεται με το έργο αυτό, παρέμεινε θερμός και αγνός και δεν άφησε ευκαιρία, από το 1821 μέχρι την Κρητική Επανάσταση του 1866, να εκδηλώνεται σαν ένα ιερό σύμβολο της θρησκείας του που λεγόταν Ελευθερία.

Ο Βίκτωρ Ουγκώ πέθανε στις 22 Μαΐου 1885 σε ηλικία 83 ετών έχοντας λάβει εν ζωή σπάνια δόξα για πνευματικό δημιουργό. Στη Γαλλία κηρύχθηκε εθνικό πένθος και μία νύχτα η σορός του έμεινε με τιμητική φρουρά κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου, ταιριαστή τιμή στον μεγάλο άνδρα των Γαλλικών Γραμμάτων.

Ο Ουγκώ επαλήθευσε την πρόβλεψη του Σατωβριάνδου και έγινε μία από τις μεγαλύτερες λογοτεχνικές φυσιογνωμίες της Γαλλίας. Ο Ουγκώ θεωρείται ένας από τους ηγέτες της ρομαντικής κίνησης στη γαλλική λογοτεχνία καθώς επίσης και ένας από τους πλέον παραγωγικούς και πολύπλευρους συγγραφείς της. Αν και εκτός Γαλλίας είναι γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματα Η Παναγία των Παρισίων και Οι Άθλιοι, στη χώρα του διακρίνεται πρώτιστα για τη συνεισφορά του ως ρομαντικός ποιητής.

 

Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα

 

Ο Βίκτωρ Ουγκώ αναφορικά με το ελληνικό ζήτημα υπήρξε από τους πλέον όψιμους Ευρωπαίους διανοούμενους, που έλαβαν φιλελληνική στάση. Παρότι, όμως, εισέρχεται αργά στον κύκλο των φιλελλήνων παραμένει ο συνεπέστερος των υποστηρικτών του νεότευκτου ελληνικού κράτους.

Οι πρώτες του ποιητικές αναφορές σχετικά με τον αγώνα των Ελλήνων εμφανίζονται το 1826 με τη δημοσίευση στο γαλλικό Τύπο του ποιήματος Τα Κεφάλια του Σαραγιού (Les têtes du serail), εμπνευσμένου από την Έξοδο του Μεσολογγίου, όπου εμφανίζονται μεταξύ των 6000 κεφαλών, που είχαν αποσταλεί στο σαράγι να συνομιλούν μεταξύ τους τα τρία κεφάλια του Μάρκου Μπότσαρη, τουΕπισκόπου Ρωγών Ιωσήφ και του Κωνσταντίνου Κανάρη. Το 1827 συνθέτει τα ποιήματα Ναβαρίνο (Navarin) και Ενθουσιασμός(Enthousiasme) και την επόμενη χρονιά τα Κανάρης (Canaris), Λαζάρα (Lazzara) καθώς και το περίφημο Ελληνόπουλο (L’ enfant). Όλα τα παραπάνω ποιήματα περιελήφθησαν στη συλλογή Τα Ανατολίτικα.

Το ενδιαφέρον του Ουγκώ για την ελεύθερη πλέον Ελλάδα φάνηκε ιδιαίτερα σε σχέση με το κρητικό ζήτημα. Το διάστημα της Κρητικής Επανάστασης του 1866 – 1869 δημοσιεύει τρεις επιστολές υπέρ των Κρητών στον ευρωπαϊκό τύπο, παρά το γενικότερο αρνητικό για τα ελληνικά ζητήματα κλίμα της εποχής. Εκτός της συμπαράστασης προς τους Κρήτες έδειξε ενδιαφέρον και για την αρπαγή των μαρμάρων του Παρθενώνα κατηγορώντας τον Έλγιν για αυτή του την πράξη, στη βάση της αντίληψής του ότι η πολιτιστική κληρονομιά ενός λαού δεν πρέπει να γίνεται κτήμα ενός άλλου. Ο θάνατός του, τέλος, είχε μεγάλο αντίκτυπο στην Ελλάδα και στο σύνολό του σχεδόν ο ελληνικός Τύπος κάλυψε το γεγονός της απώλειας του διακεκριμένου φιλέλληνα συγγραφέα. Μάλιστα πραγματοποιήθηκαν τελετές προκειμένου να τιμηθεί ο μεγάλος νεκρός αντίστοιχες με αυτές, που έλαβαν χώρα στη Γαλλία.

 

Αποφθέγματα

«Μάθε τι θα πει Επανάσταση και ονόμαζέ την Πρόοδο. Μάθε τι θα πει Πρόοδος και ονόμαζέ την Αύριο.»

«Για να είσαι λεύτερος, πρέπει να μάθεις να είσαι φτωχός.»

 «Κοινωνική ευημερία έχουμε όταν οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι και το έθνος μεγάλο.»

«Τον καιρό της επανάστασης, εκείνος που είναι ουδέτερος είναι αδύνατος.»

http://www.sansimera.gr/quotes/authors/10#ixzz2EvC8CP00

 

ΡΩΣΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

 

Ο ρωσικός φιλελληνισμός εκδηλώθηκε με την προεπαναστατική ίδρυση και δράση της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό, τη συμμετοχή Ρώσων σ’ αυτή και με τη συγκρότηση και αποστολή στη Μολδοβλαχία εθελοντών σωμάτων, την αποστολή εφοδίων, τη μετάφραση και κυκλοφορία επαναστατικών προκηρύξεων και μελετημάτων και τη φιλελληνική λογοτεχνική παραγωγή με εκπρόσωπο τον Αλεξάντρ Πούσκιν, ο οποίος έγραψε το ποίημα «ξεσηκώσου Ελλάς». Πολλοί Ρώσοι αγωνίστηκαν ως μέλη πληρωμάτων του επαναστατικού στόλου, αλλά και των σωμάτων ξηράς.

Πολλά ποιήματα Ρώσων λογοτεχνών εξωθούν  τους Έλληνες  στην επανάσταση.

«Ως πότε σκλάβοι στα δεσμά τον Αγαρηκόν  θα ζούμε/τους τύραννους της γλυκιάς μας Ελλάδας/ Ήρθε η ώρα να εκδικηθούμε» .

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται χώρα «λατρεμένη από τους Θεούς», «χώρα γεμάτη ήρωες», «Ελλάδα λίκνο των τεχνών…στο έλεος των βαρβάρων».  Στο ποίημα του ΡΙλέγιεφ προς τον Ρώσο στρατηγό Γερμόλοφ:

«Φίλε του Άρη και της Παλλάδας/Ελπίδα των συμπολιτών σου, γιέ της Ρωσίας πιστέ,/Γερμόλοφ βιάσου να σωθείς τα παιδιά της Ελλάδος».

 Οι Έλληνες επαναστάτες του 1821 είναι τόσο γνωστοί στην ελληνική τόσο και στη ρώσικη λογοτεχνία.  Η ποίηση  όμως και στο ποίημα του Βίλχελμ στην πρώτη στροφή περιγράφει τον σκοπό της επανάστασης. Οι Ρώσοι θεωρούν ότι οι Έλληνες τους ευλόγησε ο Θεός. Οι Ρώσοι λογοτέχνες και κυρίως  Ρώσοι ποιητές συμπαραστάθηκαν  πάρα πολύ στον αγώνα των Ελλήνων. Η ελευθερία είναι  αξία που επιβάλει  η  ίδια  η ιστορία. Ο Ντοστογιέφσκι με τα ποιήματά του βοήθησε στην  ανάκτηση τη εθνικής και θρησκευτικής ελευθερίας.  Το 19ο αιώνα στη Ρωσία το Φιλελεύθερο πνεύμα είχε έκφραση την επανάσταση.

Tο 1880, ο Φ. Ντοστογιέφσκι, σ’ έναν πανηγυρικό λόγο, για τον Πούσκιν, θα γράψει:
«Στην πιο μίζερη στιγμή της Ιστορίας της γηραιάς ηπείρου ανατέλλει στο ευρωπαϊκό στερέωμα η γεμάτη πάθος διάνοια του λόρδου Βύρωνα. Είναι η χρονική στιγμή της κατάρρευσης των οραμάτων, των ελπίδων και των ειδώλων της Γαλλικής Επανάστασης. Η λύρα του ποιητή εκφράζει τώρα τη θλίψη και την απογοήτευση της Ανθρωπότητας για τις φρούδες ελπίδες και τα απατημένα ιδανικά. Μια νέα, πρωτόφαντη Μούσα της εκδίκησης και της θλίψης, της κατάρας και της απελπισίας, προβάλλει. Είναι το πνεύμα του βυρωνισμού που, αναπάντεχα όσο και ολοκληρωτικά, θα θρονιάσει στο μυαλό και το συναίσθημα των ανθρώπων

 

 

 

 

 

ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Είναι εκπληκτικός ο όγκος της ποιητικής παραγωγής σε γερμανική γλώσσα, που εξέφρασε το ρεύμα του γερμανικού φιλελληνισμού αμέσως μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης.  Η καμπύλη της ποιητικής αυτής παραγωγής παρουσιάζει δύο κορυφώσεις: το πρώτο έτος της Επανάστασης (1821) και το έτος της μεγάλης κρίσης της μετά την πτώση του Μεσολογγίου (1826) ­ γεγονότα που επεσήμαναν και τις δύο κορυφαίες στιγμές του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού. Η ευρωπαϊκή φιλελληνική ποίηση για το Εικοσιένα εκδηλώθηκε δύο και τρία χρόνια πριν από τον Ύμνο εις την Ελευθερία του Σολωμού και τις Ωδές του Κάλβου. Σε αντίθεση όμως με τους δύο αυτούς κορυφαίους έλληνες ποιητές η γερμανική ποίηση για το Εικοσιένα εκπροσωπήθηκε, κατά κανόνα, από μετριότατους, ευκαιριακούς ποιητές, όπως ο Βίλχελμ Μύλερ, ο Γκούσταβ Σβαμπ, η Φρειδερίκη Μπρουν, η Λουίζε Μπράχμαν κ.ά.π., ανάμεσα στους οποίους μόνο ο γαλλικής καταγωγής ευγενής Αντελμπερτ φον Σαμίσο επέζησε στην επίσημη Ιστορία της Γερμανικής Λογοτεχνίας. Εντυπωσιακή είναι έπειτα η ευρύτητα της δημοσίευσης και της κυκλοφορίας της ξένης αυτής ποίησης για την Ελληνική Επανάσταση σε αυτοτελείς συλλογές και φυλλάδια, δίπτυχα και μονόφυλλα, περιοδικά και εφημερίδες.

Η Γερμανία αποτελούνταν από 39 ανεξάρτητα κρατίδια. Η ιστορική στιγμή του γερμανικού φιλελληνισμού και της φιλελληνικής ποίησης ταυτίζεται με την εποχή της Παλινόρθωσης των μοναρχικών –απολυταρχικών καθεστώτων μετά την ήττα της Γαλλικής Επανάστασης και του Ιμπεριαλισμού (1815). Υπάρχουν κάποια ποιήματα που κάνουν αναφορά στην Ελευθερία όπως στο ποίημα του Κρίστιαν Μπορκ Δύναμη και πράξη ελεύθερων Ελλήνων (1823):

 «όταν ελεύθερες καρδιές ψηλά πετάνε,/το ψηλό της ζωής αγαθό για να κερδίσουν,/τότε έφτασε ο καιρός, βρέθηκε τότε θέμα για τραγούδι!».

Ενα άλλο, επίσης κεντρικό ιδεολογικό και πολιτιστικό στοιχείο της ήταν ο Κλασικισμός, μια μάλλον συντηρητική ιδεολογία, όπως είχε καλλιεργηθεί στα γερμανικά γυμνάσια και πανεπιστήμια. Πρωταγωνιστής του φιλελληνικού αυτού Κλασικισμού αναδείχτηκε, από την άνοιξη ήδη του 1821, ο διάδοχος τότε ακόμη του βαυαρικού θρόνου Λουδοβίκος (Α’) με το ποίημά του Στην Ελλάδα:

 «Εμπρός, Ελληνες, στα όπλα όλοι! / Της Σπάρτης γιοι, πολεμήστε μ’ αρχαίο θάρρος! / Οπως ο Πέρσης έπεσε, ας πέσει ο Τούρκος/ κι ας βάψει με το αίμα του τις Πλαταιές!».

Η ίδια κλασικιστική ιδεολογία θα γεννήσει την εξίσωση: αρχαίοι ήρωες = ήρωες του Εικοσιένα, όπως π.χ. στο ποίημα του Χέρμαν Κάιμπελ από το πρώτο έτος της Ελληνικής Επανάστασης (1821):

«Των αρχαίων τα πνεύματα δείχνουν το δρόμο της νίκης: / Εμπρός ορμάει ο Υψηλάντης – Μιλτιάδης».

Στο ευρωπαϊκό αυτό «φιλελληνικό» ιδεολόγημα έχει την καταγωγή του και το σολωμικό (1823):

 «Ω Τριακόσιοι, σηκωθείτε/ και ξανάλθετε σ’ εμάς. / Τα παιδιά σας θέλ’ ιδείτε/ πόσο μοιάζουνε μ’ εσάς!».

Επίσης στη Γερμανία του 1821 διάχυτος ήταν ο αντιτουρκισμός δηλαδή το μίσος που δημιουργήθηκε κατά των αλλοθρήσκων Τούρκων. που το είχε γαλουχήσει από τον 16ο αιώνα ο προτεσταντισμός του Λουθήρου. Αυτό το μίσος έγινε η αιτία να δημιουργηθούν κάποιες εκφράσεις όπως «τύραννοι», «τίγρεις», «όρνια», «σκυλιά». Ένας άλλος Γερμανός Φιλέλληνας ποιητής ήταν ο Βίλχελμ Μύλερ με το ποίημα «Παιδί της Μάνης (1823):

 « Μάνα, το βέλος και το τόξο μου στα πόδια σου τα ρίχνω /σιχάθηκα το στόχο και τις κούκλες να σημαδεύω/πες στον πατέρα κεφάλια Τούρκων να μου στείλει από την μάχη / και τότε, μάνα μου, θα δεις, άσσος στο σημάδι πως θα γίνω!».

 

 

 

Υπόλοιποι Φιλέλληνες..

Μαζί με τους ρομαντικούς ιδεολόγους και αρχαιολάτρες, τους φιλελεύθερους και τους ενθουσιώδεις φοιτητές, θα βρεθεί και ένα πλήθος στρατιωτικών που θα συμπαρασυρθεί από το φιλελληνικό ρεύμα και θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να φθάσει στο «θέατρο» του πολέμου. Κοντά στους αξιωματικούς, κάθε λογής άτομα, επιστήμονες, υπάλληλοι, έμποροι, φοιτητές, ακόμη και μαθητές, θα τρέξουν, με αυταπάρνηση, να υπηρετήσουν την ελληνική υπόθεση.

Ο λόρδος Βύρων (Byron) και ο Σατωβριάνδος (Chateaubriand) σφράγισαν τη συλλογική μνήμη ως κορυφαίοι εκφραστές και διερμηνευτές του φιλελληνισμού.

Ο Μπάιρον, με την ποίησή του, ενίσχυσε το φιλελληνικό ρεύμα, ήδη πριν από την Επανάσταση και συντάραξε τον κόσμο όλο με τον πρόωρο θάνατό του στο Μεσολόγγι, το 1824, ενώ ο Σατωμπριάν με τη συγγραφή, το 1825, του περίφημου φυλλαδίου «Υπόμνημα περί της Ελλάδος», μεταστρέφεται πολιτικά, διερμηνεύει επάξια τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης και παράλληλα ενεργοποιείται στο φιλελληνικό κίνημα. Ο φίλος του Βύρωνα, ποιητής Shelley, θα συνθέσει το λυρικό δράμα Hellasτο οποίο αφιερώνει στον Αλ. Μαυροκορδάτο, σε ένδειξη «θαυμασμού, συμπάθειας και φιλίας».  Στην εισαγωγή του ποιήματος αναφέρει:

 

«Είμαστε όλοι Έλληνες. Οι νόμοι μας, η λογοτεχνία, η θρησκεία, η τέχνες μας έχουν όλες τις ρίζες τους στην Ελλάδα. Αλλά για την Ελλάδα … ίσως να έχουμε υπάρξει άγριοι και ειδωλολάτρες … Στην Ελλάδα, η ανθρώπινη μορφή και ο ανθρώπινος νους προσέγγισαν σε μια τέτοια τελειότητα, που εντύπωσε τις εικόνες της σε εκείνες τις αψεγάδιαστες δημιουργίες που και μόνο τα θραύσματά τους προξενούν απελπισία στη σύγχρονη τέχνη, και διοχέτευσε ενορμήσεις που δεν μπορούν ποτέ να πάψουν, μέσα από χίλιους διαύλους εμφανούς και ανεπαίσθητης λειτουργίας, για να ενδυναμώνουν και να θαμπώνουν την ανθρωπότητα μέχρι να εξαλειφθεί η ανθρώπινη φυλή.»

 

Σαν αυγή μέσα στ’ όνειρο,
Μες στο θάνατο ελπίδα,
Μέσα στης φυλακής μας τους τοίχους αχτίδα:
Η Ελλάδα, που κάποτες ήταν σαν πεθαμένη,
Να την πάλι σηκώνεται, να την πάλι προβαίνει!

 

Καινούργια Αθήνα θα προβάλει,
Και τους μακρύτερα καιρούς
Θε να φωτίσουν της τα κάλλη
Σα λιόγερμα τους ουρανούς.
Παρηγοριά θα τους αφήσει
Ό,τι μπορεί η γη να δεχτεί κι ό,τι ο ουρανός να της χαρίσει.

 

Σε χίλιους διακόσιους περίπου υπολογίζονται οι εθελοντές που πήραν συνολικά μέρος στα πολεμικά γεγονότα. Προέρχονται από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ υπάρχει αντιπροσωπευτική συμμετοχή και από την Πολωνία, την Ελβετία και τη Βρετανία, χωρίς να λείπουν και εκπρόσωποι από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και την Αμερική. Συμμετοχή υπάρχει και από τους βαλκανικούς γείτονες, που θα καταταγούν στο πλευρό των αγωνιζομένων Ελλήνων, αφού συμμερίζονταν την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

Ο Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός Maxime Raybeau, θα δράσει στην Ελλάδα, από τον Ιούλιο του 1821 και θα εκδώσει αργότερα βιβλίο με τις αναμνήσεις του, πολύτιμη πηγή για την ιστορία της επανάστασης.

Με πρωτοβουλία του εύπορου Σκωτσέζου αξιωματικού Τόμας Γκόρντον φθάνει, τον Αύγουστο του 1821, ένα καράβι φορτωμένο με όπλα και πολεμοφόδια. Ο Συνταγματάρχης Γκόρντον θα πάρει μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς. Ο, επίσης Σκώτος, Τζορτζ Φίνλεϊ, συμμετείχε στον Αγώνα από το 1823. Μετά την απελευθέρωση έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, ως ανταποκριτής των «Τάιμς του Λονδίνου».

Τον Μάιο του 1822 κηρύχθηκε επίσημα η σύσταση φιλελληνικού σώματος, από Γάλλους, Ιταλούς, Γερμανούς και Πολωνούς. Ωστόσο υπήρξαν και επιφυλάξεις για τη συμμετοχή ορισμένων φιλελλήνων από φόβο μην συνδεθεί ο αγώνας των Ελλήνων με αναρχικά κινήματα της Ευρώπης. Γι’ αυτό, αρχικά αντέδρασαν στην κάθοδο του Ιταλού επαναστάτη, πρώην υπουργού των Στρατιωτικών στην κυβέρνηση του Πεδεμοντίου Santorre Di Santa Rosa (Σανταρόζα). Ο Ιταλός επαναστάτης θα πεθάνει στη Σφακτηρία σε αναμέτρηση εναντίον των δυνάμεων του Ιμπραήμ.

Με την ίδια επιφυλακτικότητα έγινε δεκτός και ο Βρετανός αξιωματικός του ναυτικού Frank Hastings, ο οποίος ενίσχυσε γενναιόδωρα τον Αγώνα από την προσωπική του περιουσία και με τις ναυτικές του ικανότητες συμβάλλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του εχθρού.

Ο ρωσικός φιλελληνισμός εκδηλώθηκε με την προεπαναστατική ίδρυση και δράση της Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό, τη συμμετοχή Ρώσων σ’ αυτή και με τη συγκρότηση και αποστολή στη Μολδοβλαχία εθελοντών σωμάτων, την αποστολή εφοδίων, τη μετάφραση και κυκλοφορία επαναστατικών προκηρύξεων και μελετημάτων και τη φιλελληνική λογοτεχνική παραγωγή με εκπρόσωπο τον Αλεξάντρ Πούσκιν, ο οποίος έγραψε το ποίημα «ξεσηκώσου Ελλάς». Πολλοί Ρώσοι αγωνίστηκαν ως μέλη πληρωμάτων του επαναστατικού στόλου, αλλά και των σωμάτων ξηράς. Νέα φιλελληνικά Κομιτάτα ιδρύονται στη Γαλλία και ο Γαλλοελβετός τραπεζίτης Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος θα γίνει η ψυχή της φιλελληνικής κίνησης στην Ελβετία και Γαλλία.

Γνωστοί φιλέλληνες ήταν και ο γερμανός Καρλ Γκούσταβ Χάιντεκ, ο Βρετανός στρατηγός Ρίτσαρντ Τσορτς, ο Ελβετός Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ και ο Άγγλος υπουργός Εξωτερικών Τζορτζ Κάνινγκ που συνέβαλε αποφασιστικά στην «ελληνική υπόθεση».

Στη μάχη στο Πέτα της Ηπείρου, από τους εκατό φιλέλληνες μόλις καμιά τριανταριά σώθηκαν από τη σφαγή. 34 Γερμανοί, 12 Ιταλοί, 9 Πολωνοί, έξι Γάλλοι, 3 Ελβετοί, 1 Ολλανδός, 1 Ούγγρος και ένας Μαμελούκος χάθηκαν πολεμώντας για την ελληνική απελευθέρωση.

Ο Daniel Webster, διαπνεόμενος από έντονα φιλελληνικά αισθήματα, τόνιζε «το χρέος του πολιτισμένου κόσμου προς τη γη της επιστήμης, της ελευθερία και των τεχνών, ένα χρέος που δεν μπορεί ποτέ να εξοφληθεί».

Κι ο ίδιος ο πρόεδρος των Η.Π.Α. James Monroe, το 1822 λέει: «Το όνομα της Ελλάδας γεμίζει τον νου και την καρδιά με τα υψηλότερα και ευγενέστερα αισθήματα». Στον επίσης πρόεδρο των Η.Π.Α., Tomas Jefferson, θα απευθυνθεί ο Κοραής, για να ζητήσει τη συμπαράστασή του στον ελληνικό Αγώνα.

Συνολικά, από στοιχεία που δημοσιεύονται στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, της «Εκδοτικής Αθηνών», ήρθαν στην Ελλάδα, από το 1821 μέχρι και το 1825, κατά εθνικότητα, οι φιλέλληνες: 342 Γερμανοί, 196 Γάλλοι, 137 Ιταλοί, 99 Άγγλοι, 35 Ελβετοί, 30 Πολωνοί, 17 Ολλανδοί και Βέλγοι, 16 Αμερικανοί, 9 Ούγγροι, 9 Σουηδοί, 8 Δανοί, 9 Ισπανοί και 33 άγνωστης εθνικότητας, συνολικά 940, από τους οποίους οι 313 έπεσαν στα πεδία των μαχών ή υπέκυψαν στις κακουχίες του πολέμου.

 

Γυναίκες φιλέλληνες

Δεν ήταν μόνο οι γνωστοί άνδρες φιλέλληνες που συνέδραμαν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ’21. Ήταν και γυναίκες φιλέλληνες που πρωτοστάτησαν στην προβολή της Ελλάδας και των δικαίων της. Οι γυναίκες αυτές πήραν πάνω τους τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού και την προσπάθεια αφύπνισης των Ελληνίδων για τη βελτίωση της κοινωνικής τους θέσης μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους.

Η Σοφία ντε Μαρμπουά (δούκισσα της Πλακεντίας), κόρη Γάλλου διπλωμάτη, η Ρωξάνδρα Στούρτζα, η αγαπημένη του Ι. Καποδίστρια, η Ρουμάνα πριγκίπισσα λόγια και συγγραφέας, Ελένη Γκίκα και η Γαλλίδα συγγραφέας και πολιτικός, Ιουλιέττα Αδάμ-Λαμπέρ, ήταν οι πιο ενεργές φιλέλληνες.

 

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

 

Στις μέρες μας πόσοι είναι Φιλέλληνες? Παγκόσμια διαδήλωση υπέρ του ελληνικού λαού οργανώθηκε πέρυσι στις 18/02/2012Με κεντρικό σύνθημα το «Είμαστε όλοι Έλληνες», συμπαραστάτες από όλη την Ευρώπη και τη Νέα Υόρκη προχώρησαν σε επιτυχημένες κινητοποιήσεις υπέρ της Ελλάδας.  Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη δήλωσαν Έλληνες. Καταλάβανε πως η Ιερή Συμμαχία της καγκελαρίου Μέρκελ πάει να καταστρέψει λαούς όπως εκείνο των Ελλήνων. Τη νύχτα εκείνη οι τηλεοπτικές εικόνες και τα βίντεο στο Youtubeέκαναν τον γύρο του κόσμου και ερμηνεύτηκαν ως αντίσταση στην παντοδυναμία των αγορών.

           

Χρειαζόμαστεκαισήμερατηδιεθνήαλληλεγγύη, που για να είναι πραγματική πρέπει να εμπνέεται από τις ίδιες αρχές που οδήγησαν τον Μπάιρον να αγωνιστεί και να θυσιαστεί δίπλα στους «ελεύθερους πολιορκημένους» του Μεσολογγίου. Θέλουμε τον Μπάιρον «μπροστάρη» και στον αγώνα για τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μπορούμε ξανά να στηριχθούμε σ΄ένα φιλελληνικό κίνημα στο βαθμό που τα εθνικά μας θέματα θα συνδέονται σταθερά με παναθρώπινες αξίες καθώς και με την διεκδίκηση μιας νέας, πιο δίκαιης, ειρηνικής και αλληλέγγυας διεθνούς τάξης. Το Ελληνικό κράτος οφείλει, σε μεγάλο βαθμό, την ύπαρξή του, στον ευρωπαϊκό φιλελληνισμό. Δεν είναι μόνο ο ρόλος των Ευρωπαϊκών δυνάμεων στη συγκρότηση του νέου Ελληνικού κράτους. Στην περίοδο της Χούντας οι Έλληνες αυτοεξόριστοι στις χώρες της Δύσης, φιλοξενήθηκαν και προστατεύθηκαν. Κάποια χρόνια νωρίτερα, οι ηττημένοι του ελληνικού εμφύλιου βρήκαν στα κράτη του Ανατολικού μπλοκ στοιχειώδεις και απαραίτητες συνθήκες επιβίωσης.

Η σημερινή κρίση επαναφέρει το θέμα των εθνικών μας επιλογών. Και το πρόβλημα είναι, με ποιον τρόπο το επαναφέρει. Είναι η αστειότητα περί δραχμής, είναι η συμπλεγματική διαπίστωση περί «πειραματόζωου» που τάχα, έχει επιλεγεί ο πιο σκληροτράχηλος λαός του κόσμου για να δοκιμαστεί η σκληρότητα και η βιαιότητα των μέτρων της «νέας τάξης», είναι ο απίθανος «διάλογος» που από ολημερίς και ολονυχτίς ακούγεται στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, είναι όλες αυτές οι όψεις της υπανάπτυξης κι είναι γνωστό πως ο ήχος των ντενεκέδων μπορεί να καλύψει την ευγένεια του βιολιού. Συνεχίζουμε απτόητοι και υπερήφανοι, γιατί, εκεί έξω υπάρχουν ακόμα Ευρωπαίοι που εξακολουθούν να μας συμπαραστέκονται, ειλικρινώς μεν, αλλά σαν να είμαστε ολίγον εξωτικά πουλιά, δε.

Ο νέος φιλελληνισμός θα αποκτήσει μια σημασία αν συνδυαστεί, επιτέλους, με την άρνηση της ελληνικής «ιδιαιτερότητας». Με άλλα λόγια, όταν πάψει να είναι συμπονετικός, όταν δεν ξεχρεώνει άλλο τα γραμμάτια του «Χρυσού Αιώνα». Τον Παπανικολάου δεν τον τίμησαν γιατί ήταν Έλληνας, αλλά γιατί ήταν κορυφαίος και πρωτοποριακός επιστήμονας. Αυτό συνέβη από τον Χατζηδάκη έως τον Αγγελόπουλο, αυτό συμβαίνει σήμερα με τους νέους ανθρώπους που ξενιτεύονται και δουλεύουν, όχι σαν παιδιά μιας αδικημένης χώρας, αλλά ως επαρκείς και αποδοτικοί εργαζόμενοι. Αυτήν την αναγνώριση την έχουμε περισσότερο ανάγκη από κάθε διαβεβαίωση για το αρχαίο DNA μας.

Την ανάγκη αυτή για τη δημιουργία ενός νέου κινήματος Φιλελληνισμού προβάλλει και ένας από τους γνωστότερους Γάλλους φιλοσόφους Μπερνάρ-Ανρί Λεβί, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του από την πρόσφατη επίσκεψη του στην Αθήνα. Ο κ. Λεβί τονίζει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες, όπως και οι πρόγονοί τους στις αρχές του 19ου αιώνα, βρίσκονται σε δεινή θέση λόγω και δικών τους λαθών, αλλά πρωτίστως λόγω της «μη πολιτικής   πολιτικής» που επιβάλλουν οι Ευρωπαίοι δανειστές στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία και θεμελιώδεις αξίες της Γηραιάς Ηπείρου. Ακολουθούν  αποσπάσματα  από το άρθρο του κ. Λεβί:

 

«Την εποχή του κινήματος του Φιλελληνισμού όλοι όσοι θεωρούνταν καλλιτέχνες, ποιητές και μεγάλα πνεύματα στην Ευρώπη έτρεχαν για να βοηθήσουν την Ελλάδα και στρατεύονταν για την ελευθερία της»

«Σήμερα είμαστε πολύ μακριά από όλα αυτά. Οι Έλληνες πρέπει να δώσουν μια άλλη μάχη εναντίον μιας άλλης μορφής παρακμής και υποταγής.»

«Η ντροπή ανήκει και σε αυτή την άκαρδη Ευρώπη των τραπεζιτών, που επιβάλλει  τις οικονομικές θεραπείες της σαν να δίνει κώνειο και εφευρίσκει, στη χώρα όπου γεννήθηκε η δημοκρατία και οι αξίες της, ένα πολιτικό μοντέλο, που δεν έχει ακόμη πραγματικό όνομα, το οποίο κάποιοι δεν διστάζουν να το χαρακτηρίσουν σαν ένα καθεστώς ‘αποικιοκρατίας μέσω του χρέους’».

«Διότι κατά βάθος τι είναι η Ευρώπη; Πολύ πριν από το να είναι μια αγορά, είναι η ιδέα. Πιο συγκεκριμένα, είναι αγορά μόνο επειδή είναι πρωτίστως ιδέα. Και αυτή η ιδέα υφαίνεται από το τριπλό νήμα: της Ρώμης, της Ιερουσαλήμ και της Αθήνας. Ένα μόνο από τα τρία νήματα να κοπεί, η ψυχή της Ευρώπης θα χαθεί .Μία μόνο από τις τρεις αυτές συνισταμένες να λείψει και η Ευρώπη, ως κουλτούρα και πολιτισμός θα καταρρεύσει».

Πάντως, ένα είναι σίγουρο.   Για να μπορέσει αυτό το κίνημα αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό να επηρεάσει καταστάσεις, πρέπει πρώτα απ’ όλα ο ίδιος ο ελληνικός λαός να αποφασίσει με τι θέλει να αντικαταστήσει αυτό που απορρίπτει και να αγωνιστεί γι’ αυτό.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

                                     

Συμπερασματικά, μέσα από το μάθημα του project μάθαμε πώς να συνεργαζόμαστε με τους συμμαθητές μας αλλά και πώς να εντασσόμαστε σε ομάδες με σκοπό την επίτευξη των κοινών μας στόχων , δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση την παρουσίαση μιας αξιοπρεπούς και κατά το δυνατόν πλήρους ομαδικής εργασίας. Δουλεύοντας  μαζί , μας δόθηκε η δυνατότητα να αναπτύξουμε τις γνώσεις μας και να βελτιώσουμε τις ικανότητες μας σχετικά με την συγγραφή εργασιών και μελέτης. Αποκομίσαμε αρκετές γνώσεις πάνω στο θέμα του φιλελληνισμού  το οποίο είναι ένας από τα σημαντικότερα κινήματα του 19ου αιώνα που συνέβαλλε με τον τρόπο του στην απελευθέρωση της Ελλάδας. Είδαμε πως συνεχίζεται η επιρροή του ακόμη και σήμερα με διάφορες εκδηλώσεις ξένων στις οποίες φαίνεται η συμπαράσταση τους στην δύσκολη κατάσταση που βιώνει σήμερα η Ελλάδα. Σημαντικό θεωρούμε επίσης τον ρόλο του συντονιστή της ομαδικής εργασίας διότι το πάντρεμα όλων των στοιχείων που συλλέχθηκαν ,ο δίκαιος και ανάλογος με τις δυνατότητες του καθενός μας καταμερισμός της δουλειάς και η διακριτική καθοδήγηση του μας οδήγησαν στο σημερινό αποτέλεσμα , δηλαδή την ολοκλήρωση της ομαδικής εργασίας. Τέλος, για μια αποτελεσματική ομαδική εργασία πρέπει όλοι να έχουν βασική κατανόηση των ευθυνών τους ,να υπάρχει συνεργασία και ανταλλαγή απόψεων, καθώς και μια σαφής ιδέα του τι είναι  αυτό που προσπαθούμε να επιτύχουμε από κοινού.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ηλεκτρονικές πηγές

·        http://laetitia.pblogs.gr/2011/02/oromantismos.html

·        http://jamanfou.blogspot.gr/2009/10/blogpost_11.html

·        http://tomarasnik.blogspot.gr/2011/04/h.html

·        http://lordosvyronas.wordpress.com/category

·        www.mygdoneoi.gr/images/eggrafa/filellinesmisellines

·        http://el.wikipedia.org

·        www.ρομαντική ποίηση.gr

·        http://eapilektoi.blogspot.gr

·        http://www.geogle.gr/search?source

·        http://www.biblionet.gr/book

·        http://www.potheg.gr/periodDetails/aspx

·        http://el.metapedia.org/wiki

·        WWW.byron-greece.org/index.php?

·        www.slideshare.net/ntinastoubov/ss

·        www.discoverallgreece.com/υπάρχει ακόμα φιλελληνισμός σήμερα/

·        Tvxs.gr/news

·        www.tovima.gr/opinions/article/?aid

·        www.avgi.gr/articleActionshow.action?articleID

·        Sofia moutsou..blogspot.gr/2012/02/1821.html

Βιβλία

·        Ιστορία της Ελλάδος από το 1800,Το Εθνος,η πολιτεία των Ελλήνων, τεύχος Α΄,Ιωάννης Σ.Κολιόπουλος, εκδόσεις Βάνιας

·        Ιστορία της Ελλάδος από το 1800: Η διαμόρφωση και η άσκηση της εθνικής πολιτικής, τεύχος Β΄, Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, εκδόσεις Βάνιας

·        Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, ΚΓ΄ έκδοση, Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, εκδόσεις Βάνιας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων