Πριν έξι χρόνια οι μαθητές του Γυμνασίου και Λυκείου Μανταμάδου αποφάσισαν να δουλέψουν στα πλαίσια ενός πολιτιστικού προγράμματος πάνω σε μια ιδέα της Δ/ντριας του Λυκείου κ.Σουλουγάνη Γαβριέλλας με θέμα ” Ένα μουσείο μέσα στο Σχολείο”. Η πρόταση βρήκε σύμφωνη και τη Δ/ντρια του Γυμνασίου κ.Μαυρομάτη Φιλιώ καθώς και τους καθηγητές Στυλιανίδη Ελένη και Σπύρο Γιαννακόπουλο. Όλοι μαθητές και καθηγητές ξέραμε ότι κάτι δύσκολο μας περίμενε. Αρχικά μόνο η ιδέα για τη δημιουργία σχολικού μουσείου ήταν κυρίαρχη. Που θα στεγαζόταν, τι θα περιείχε, πως θα οργανωνόταν όλη αυτή η “επιχείρηση”, όλα ήταν ρευστά και αρκετά ανακατεμένα μέσα στο μυαλό μας. Αφορμή η ανακάλυψη από τη Γαβριέλλα ενός χάρτινου κουτιού στο βάθος ενός φοριαμού γεμάτο από παλιές υπηρεσιακές σφραγίδες .
Μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα καταφέραμε να συγκεντρώσουμε σε ένα χώρο όλα εκείνα τα «άψυχα» αντικείμενα που
βρίσκονται όμως βαθειά στις ψυχές όλων όσων φοίτησαν στα σχολεία του Μανταμάδου και όχι μόνο πριν από αρκετά χρόνια. Το Μουσείο ξυπνάει μνήμες, νοσταλγία και συγκίνηση από τα σχολικά χρόνια και παράλληλα αναδεικνύει την ιστορία της εκπαίδευσης της περιοχής.
Το μουσείο σχολικής ζωής «Σταυράκης Αναγνώστης» λειτουργεί εντός του σχολικού χώρου, στο κτήριο όπου στεγάζεται το Γυμνάσιο και το Γενικό Λύκειο Μανταμάδου. Σκόπιμα επιλέχθηκε να φιλοξενηθεί σε μία από τις σχολικές αίθουσες, μια επιλογή που υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση ανάμεσα στο χθες και το σήμερα της σχολικής πραγματικότητας. Η λειτουργία του μουσείου μέσα στο σχολείο βαθαίνει το δέσιμο των νέων με τον χώρο όπου κινούνται καθημερινά και μεγαλώνει την αγάπη τους γι’ αυτόν. Οι νεότερες γενιές, μέσα από τη γνωριμία τους με τη σχολική πραγματικότητα του παρελθόντος, έρχονται σε επαφή με αξίες διαχρονικές, κατανοούν βαθύτερα πόσο σημαντικό είναι να μαθαίνουν και εμπνέονται ώστε να αγωνίζονται για το καλύτερο.
Η ενασχόληση με καθένα από τα εκθέματα του μουσείου συμβάλλει στη χειροπιαστή κατάκτηση της μάθησης. Οι μεγαλύτεροι θα ανασύρουν στη μνήμη τους σχολικές αναμνήσεις βλέποντας τα παλιά σχολικά βιβλία και θα θυμηθούν τα σχολικά τους χρόνια καθισμένοι στα παλιά ξύλινα θρανία, γράφοντας στις πλάκες με τους κονδυλοφόρους. Οι μικρότεροι θα ξεναγηθούν ευχάριστα και βιωματικά, παίρνοντας μέρος στα ποικίλα εκπαιδευτικά του προγράμματα, μαθαίνοντας μέσα από το παιχνίδι όχι μόνο την ιστορία του παλιού σχολείου και των παλιών σχολικών βιβλίων αλλά και για το περιβάλλον, την τέχνη, τη λογοτεχνία, το θέατρο, την παράδοση και τον πολιτισμό.
Οι Συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν έναν πλούτο βιβλίων, προσωπικών αντικειμένων μαθητών, αρχειακού, φωτογραφικού και εποπτικού υλικού. Από τη στιγμή της δημιουργίας του Μουσείου οι συλλογές αυτές δεν σταμάτησαν να εμπλουτίζονται με αγορές και δωρεές ιδιωτών και σχολείων.
Η δημιουργία του Μουσείου
Ολόκληρη η διαδικασία δημιουργίας του μουσείου αποτέλεσε για όσους συμμετείχαν σε αυτή ένα συναρπαστικό ταξίδι γνώσης.
Η δημιουργία του μουσείου σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2015-16 και βασίστηκε στην υλοποίηση προγράμματος με τίτλο: «Ένα Μουσείο μέσα στο σχολείο» με παράλληλη δράση και των δύο σχολείων, του Γυμνασίου και του Λυκείου Μανταμάδου. Η ιδέα ανήκει στην κ. Γαβριέλα Σουλουγάνη, η οποία είχε και τον γενικό συντονισμό των εργασιών. Για την υλοποίησή τους συγκροτήθηκαν ομάδες εργασίας μαθητών του Γυμνασίου και του Λυκείου Μανταμάδου.
Το σκεπτικό
Στόχος μας ήταν το στήσιμο ενός μουσείου που να στηρίζεται στις συλλογές του σχολείου και τις ιδιωτικές συλλογές των μαθητών μέσα από μία διαδικασία που θα προωθούσε τη γνώση γύρω από τη συλλεκτική διαδικασία και τα μουσεία. Εκκινώντας από τη βασική αρχή ότι ένα μουσείο αποτελεί χώρο γόνιμης αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρώπων και αντικειμένων, επιχειρήσαμε να αναπαραγάγουμε α
υτή την αλληλεπίδραση στον χώρο του σχολείου χρησιμοποιώντας τις συλλογές των μαθητών. Βασική επιδίωξή μας ήταν η εξοικείωση των μαθητών με την έννοια μουσείο, η γνωριμία με βασικές λειτουργίες του και η προετοιμασία τους για επίσκεψη σε ένα μουσείο. Οι συλλογές αυτές συμβάλλουν στη χειροπιαστή κατάκτηση της μάθησης προσφέροντας γνώσεις. Μια συλλογή μπορεί να μελετηθεί πολιτισμικά, αισθητικά, χρηστικά, περιβαλλοντικά, και κυρίως ιστορικά. Μπορεί να δώσει στο μαθητή τη δυνατότητα να παρατηρήσει και να ανακαλύψει στοιχεία για τον τρόπο που έχει φτιαχτεί, να το συγκρίνει με το δικό του, να δημιουργήσει ένα καινούριο.
Τα στάδια των εργασιών
Πρώτα επιλέχθηκε η συγκεκριμένη αίθουσα στον 2ο όροφο, που ήταν ευρύχωρη, φωτεινή, και διέθετε μια «στοιχειώδη» υλικοτεχνική υποδομή, έναν πίνακα και μια ξύλινη κατασκευή με ράφια. Για την περαιτέρω διαμόρφωση του χώρου έγιναν συζητήσεις των ομάδων εργασιών οι οποίες αποφάσισαν και υλοποίησαν τις παρακάτω εργασίες:
- Βάψιμο αίθουσας
- Τοποθέτηση εκθεμάτων σε ντουλάπες και σε ειδικά τραπέζια με τζάμια ώστε να είναι προφυλαγμένα και να μην τα αγγίζουν οι επισκέπτες.
- Επισκευή παλαιών επίπλων, που υπήρχαν στις αποθήκες του σχολείου, όπως ντουλάπες , τραπέζια- πάγκοι, και μεταφορά τους στην αίθουσα του μουσείου.
Το «δομικό υλικό» του μουσείου υπήρχε διάσπαρτο μέσα στο σχολείο αλλά και σε σπίτια συγχωριανών μας. Έργο μας ήταν να το αναζητήσουμε, να το συγκεντρώσουμε και να το ταξινομήσουμε σε κατηγορίες. Τέτοιο υλικό ήταν:
- Αντικείμενα του σχολείου, όπως σχολικά βιβλία, χάρτες, σφραγίδες, φωτογραφίες, αρχείο του σχολείου, τεχνολογικός εξοπλισμός κ.α.
- Αντικείμενα από ιδιωτικές συλλογές, όπως ποδιές, καπέλα μαθητών, τετράδια, κασετίνες σχολικές τσάντες κ.α.
Ακολούθησαν συζητήσεις με τις ομάδες εργασίας για τη συστηματική καταγραφή του υλικού, οι οποίες κατόπιν προχώρησαν σε:
- Καταγραφή των συλλογών σε ειδικές φόρμες, έτσι ώστε τα αντικείμενα να είναι οργανωμένα σε μικρότερες ομάδες.
- Κατηγοριοποίηση των αντικειμένων ανάλογα με τη χρήση, τη λειτουργία, τη μοναδικότητα, την αξία, την επικαιρότητα, το ειδικό ενδιαφέρον που παρουσίαζαν.
Οργανώθηκαν συζητήσεις για τον τρόπο έκθεσης των συλλογών, στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο που διαθέτει το μουσείο ώστε η έκθεση να γίνει ελκυστική στους επισκέπτες και συμφωνήθηκε:
- τα εκθέματα να συνοδεύονται από ευκρινείς ταμπέλες περιγραφής τους
- να δημιουργηθεί και να διανεμηθεί ειδικό φυλλάδιο.
- η ονομασία του μουσείου να φέρει το όνομα του Μανταμαδιώτη λόγιου Σταυράκη Αναγνώστη.
