Ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του Παπαδιαμάντη είναι η Φόνισσα.Το έργο φαίνεται να χρονολογείται κατά τα τέλη του 19ου αιώνα στην περιοχή της Σκιάθου θίγοντας την θέση των γυναικών την εποχή εκείνη.
Αναφέρεται σε μία ηλικιωμένη γυναίκα, την Φραγκογιαννού, η οποία λόγω της δυσάρεστης παιδικής ηλικίας είχε αποκτήσει ψυχολογικά προβλήματα και διέπραττε απάνθρωπες πράξεις σε μικρά κορίτσια. Η Φραγκογιαννού σε όλη την διάρκεια της ζωής της ήταν δούλα και ασχολούνταν με την ύφανση και την φροντίδα μικρών παιδιών.Την πάντρεψαν με τον Γιάννη και απέκτησε επτά παιδιά και ένα εγγόνι το οποίο ήταν η αφορμή να ξεκινήσει η περιπέτεια της Φραγκογιαννούς.
Ένα βράδυ, αφού ήταν άρρωστο το παιδί και δεν κοιμόταν το έπνιξε. Αυτό ήταν μόνο η αρχή, αφού συνέχισε αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις σε πολλά κορίτσια. Η αντίληψη που είχε στο άρρωστο μυαλό της ήταν ότι τα κορίτσια δεν έπρεπε να γεννιούνται γιατί είχαν πολλά έξοδα. Κυνηγημένη από την αστυνομία και τους κατοίκους της περιοχής αναγκαζόταν να κρύβεται σε διάφορα μέρη. Μία μέρα μετά από ένα όνειρο που είδε ένιωσε την ανάγκη να εξομολογηθεί σε μία εκκλησία αλλά στον δρόμο έγινε αντιληπτή από τους αστυνομικούς και άρχισαν να την κυνηγούν.
Κατάφεραν άραγε να την πιάσουν ή όχι; Και ποια ήταν η τιμωρία της για όλα αυτά που είχε κάνει…;
Ήταν μια φορά μια οικογένεια που ονομαζόταν Φτενούδη. Ο πατέρας ήταν υποδηματοποιός , είχε 6 παιδιά, 4 κορίτσια και 2 αγόρια. Έπρεπε να τηρηθεί μια σειρά στο σπίτι, να παντρευτεί πρώτα η μεγαλύτερη κόρη και μετά η μικρότερη κόρη. Η μεγαλύτερη όμως κόρη δεν ήθελε να παντρευτεί και καθυστερούσε την σειρά. Την εποχή εκείνη το μέρος αυτό είχε πόλεμο και οι στρατιώτες κρυβόντουσαν στα σπίτια. Ένας Ιταλός κρύφτηκε στην σοφίτα, μια από της κόρες του υποδηματοποιού, η μικρότερη, ερωτεύτηκε τον Ιταλό και έμεινε έγκυος. Όμως έπρεπε να περιμένει την σειρά της για να τον παντρευτεί, και η μητέρα αποφασίζει να δείξει ότι είναι δικό της το παιδί προκειμένου να αποφύγει τα κάθε σχόλια που την περιμένουν. Μετά τον θάνατο τον γονιών τους γίνεται αρχηγός η Ασπασία, που με την καταπιεστική της συμπεριφορά πήγε την Ερατώ σε μοναστήρι. Εκεί γνώρισε τον Ζαγάρη ο οποίος της έκανε πρόταση γάμου, παντρεύτηκαν αλλά μόλις κατάλαβε ότι δεν είναι παρθένα την διώχνει. Η Ερατώ πιστεύει πως για όλα φταίει η Ασπασία και επιστρέφει σπίτι για να την σκοτώσει. Η Ασπασία όμως έπαθε καρδιακή προσβολή. Βλέποντας η Ερατώ πως η ζωή της δεν έχει κανένα νόημα αυτοκτονεί μια μέρα πριν την επιστροφή του Τονίνο που έρχεται να την αναζητήσει.
Λιλή Ζωγράφου (1922-1998).
Η Λιλή Ζωγράφου γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου πέρασε τα παιδικά της χρόνια. Ο πατέρας της ήταν εκδότης εφημερίδας με ιδιαίτερα φιλελεύθερες ιδέες για την εποχή του και πάθος για τη δημοσιογραφία. Φοίτησε στο Λύκειο Κοραής και στο Καθολικό Γυμνάσιο των Ουρσουλίνων στη Νάξο. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής φυλακίστηκε για αντιστασιακή δράση ενώ ήταν έγκυος και γέννησε στη φυλακή. Μετά την απελευθέρωση εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Τη διετία 1953-1954 έζησε στο Παρίσι. Από τη θέση της δημοσιογράφου αντιτάχθηκε στη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1950 με τη συλλογή από νουβέλες “Αγάπη”, γνωστή έγινε όμως εννιά χρόνια αργότερα με την έκδοση του βιβλίου της “Νίκος Καζαντζάκης, ένας τραγικός”, μια απομυθοποιητική και ψυχαναλυτική προσέγγιση της προσωπικότητας του κρητικού συγγραφέα. Συζητήσεις προκάλεσε και το δοκίμιό της “Αντίγνωση: Τα δεκανίκια του καπιταλισμού” στο οποίο υποστήριξε τη θεωρία της περί του χριστιανισμού ως θεμελιακού όρου για την επικράτηση του καπιταλισμού ανά τον κόσμο. Το πιο γνωστό έργο της είναι το μυθιστόρημα “Η Συβαρίτισσα” με έντονα αυτοβιογραφικό χρώμα και εμφανείς επιρροές από τη νιτσεϊκή φιλοσοφία. Το θεατρικό έργο της “Τιμή ευκαιρίας για τον παράδεισο” παραστάθηκε το 1976 από τη Β΄ σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
«Από τα 23 βιβλία μου είναι εκείνο που με πόνεσε περισσότερο, θα το έλεγα ερωτικό αν δεν κυριαρχούσε σ’ αυτό η απάνθρωπη σκληρότητα της πατριαρχικής οικογένειας. Οι βασικοί χαρακτήρες είναι καθωσπρέπει γυναίκες που σπαταλούν τη ζωή τους στις κοινωνικές συμβάσεις και την ερωτική στέρηση.» (Λιλή Ζωγράφου, Τα Νέα)
Το μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη, Ελένη ή ο Κανένας βασίζεται στη μυθιστορηματική ζωή της ελληνίδας ζωγράφου Ελένης Μπούκουρα-Αλταμούρα, που γεννήθηκε το 1821 στις Σπέτσες και πέθανε στον ίδιο τόπο το 1900.
Σε νεαρή ηλικία η Ελένη Μπούκουρα, αποφάσισε να ακολουθήσει και να πραγματοποιήσει το μεγάλο της όνειρο. Ένα όνειρο το οποίο έδινε πνοή στην ίδια της τη ζωή. Σε μια κοινωνία ιδιαίτερα αυστηρή και περιοριστική για τις γυναίκες η Ελένη κατάφερε να πάει και να φοιτήσει στη Σχολή των Ναζαρηνών ζωγράφων στην Ιταλία, φορώντας τα ρούχα του «Κανένα» και με την σύμφωνη όμως γνώμη του πατέρα της. Στην Ιταλία παντρεύτηκε τον ζωγράφο Σαβέριο Αλταμούρα, γέννησε τρία παιδιά που ήταν καρποί του πρώτου της έρωτα, τον Ιωάννη, τη Σοφία και τον Αλέξανδρο. Στη συνέχεια, επέστρεψε εγκαταλελειμμένη από τον άνδρα της στην Αθήνα και εργάστηκε ως γυναίκα ζωγράφος. Στα γεράματα της έζησε μόνη και έγκλειστη στο παραθαλάσσιο σπίτι της, στις Σπέτσες. Η ζωή της ηρωίδας ήταν γεμάτη ανατροπές, μαγεία και τρέλα.
https://www.youtube.com/watch?v=QKEQlaiOuaw
Η συγγραφέας
Η Ρέα Γαλανάκη γεννήθηκε το 1947 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ενώ έμεινε πολλά χρόνια στην Πάτρα. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποιήματα και δοκίμια.
Μυθιστορήματα: Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά (1989), Θα υπογράφω Λουί (1993), Ελένη ή ο Κανένας (1998), Ο Αιώνας των Λαβυρίνθων (2002), Αμίλητα, βαθιάνερά (2006), Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα (2009).
Διηγήματα: Ομόκεντρα διηγήματα (1986), Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι (2004).
Ποίηση: Ποιήματα, συγκεντρωτική έκδοση (2008), Το κέικ (1980), Πού ζει ολύκος; (1982).
Δοκίμια: Βασιλεύς ή στρατιώτης; (1997), Από τη ζωή στη λογοτεχνία (2011).
Συμμετοχή σε πρόσφατες συλλογικές εκδόσεις:
6 φωνές, 6 γυναίκες, από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, εκδ. εκτός εμπορίου από το Ινστιτούτο Θερβάντες (2012).
Ιωάννης Αλταμούρας, Μουσείο Μπενάκη (2011), έκδοση και στα αγγλικά.
Ο κύκλος του βιβλίου, ο συγγραφέας, ο επιμελητής-τυπογράφος, ο εκδότης, ο κριτικός, ο αναγνώστης, Σχολή Μωραΐτη, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2011).
Μετά το ’89, Γαβριηλίδης (2007).
Συγγραφικές εμμονές, Εκδόσεις Καστανιώτη (2007).
Πάτρα, το πρόσωπο της πόλης, Τοπίο (2005), έκδοση και στα αγγλικά.
Ο δρόμος για την Ομόνοια, Εκδόσεις Καστανιώτη (2005).
Μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει τιμηθεί δυο φορές με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (Μυθιστορήματος το 1999 για το Ελένη, ή ο Κανένας, Διηγήματος το 2005 για το Ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι), το 2003 από την Ακαδημία Αθηνών με το «Βραβείο Πεζογραφίας Κώστα και Ελένης Ουράνη» για το μυθιστόρημα Ο Αιώνας των Λαβυρίνθων, το 2006 με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου για το μυθιστόρημα Αμίλητα, βαθιά νερά, και το 1987 με το «Βραβείο Νίκος Καζαντζάκης» του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης. Επίσης, το μυθιστόρημά της Ο βίος του Ισμαήλ Φερίκ πασά είναι το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα που εντάχθηκε το 1994 από την UNESCO στη συλλογή της UNESCO Collection of Representative Works, ενώ το Ελένη ή ο Κανένας διεκδίκησε το 1999 το Ευρωπαϊκό Βραβείο «Αριστείον» μπαίνοντας στην τελική τριάδα των υποψήφιων έργων.
Έργα της έχουν μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, ιταλικά, τούρκικα, αραβικά, κινεζικά, εβραϊκά, αλβανικά, ολλανδικά, βουλγαρικά, σουηδικά, λιθουανικά, τσέχικα), ενώ έχει κληθεί να συμμετάσχει σε φεστιβάλ, συνέδρια, πανεπιστημιακά σεμινάρια και εκδηλώσεις στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Αποσπάσματα από δυο μυθιστορήματά της έχουν ενταχθεί στη διδασκόμενη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Μέσης Εκπαίδευσης. Όλα τα έργα της κυκλοφορούν από τις Eκδόσεις Καστανιώτη.
Ανήκει στα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων (1981). Διετέλεσε Αντιπρόεδρος της Στέγη Καλών Τεχνών και Γραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού (1994-1997). Εκλέχτηκε Δημοτική Σύμβουλος της Α΄ Αθηνών με το ενωτικό ψηφοδέλτιο του Γ. Καμίνη (2010) και ορίστηκε Πρόεδρος του Δημοτικού Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθήνα 9.84, αξιώματα από τα οποία παραιτήθηκε τον Δεκέμβρη του 2011.
Με αφορμή το διδακτικό σενάριο “Τα φύλα στη Λογοτεχνία” στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, παρακολουθήσαμε πρόσφατα την ταινία του Παντελή Βούλγαρη, “Νύφες”. Η πολυβραβευμένη ταινία σε σενάριο της Ιωάννας Καρυστιάνη διαδραματίζεται το 1922 πάνω σε ένα υπερωκεάνιο με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Σε αυτό το πλοίο υπάρχουν 700 γυναίκες από την Ελλάδα, την Ρωσία και την Αρμενία που ταξιδεύουν με σκοπό να παντρευτούν άνδρες που γνωρίζουν μονό από φωτογραφίες. Μία από αυτές τις γυναίκες είναι και η Νίκη από την Σαμοθράκη, μια μοδίστρα που ταξιδεύει για να παντρευτεί τον Πρόδρομο και να αποκαταστήσει έτσι την τιμή της οικογένειάς της, μιας και η μεγαλύτερη αδερφή της δεν τα κατάφερε και γύρισε πίσω. Στο πλοίο αυτό ταξιδεύει και ένας χρεοκοπημένος αμερικανός φωτογράφος, ο Νόρμαν Χάρις, που εγκαταλείπει την κάλυψη του πολέμου και επιστρέφει στην πατρίδα του. Δύο άνθρωποι τόσο διαφορετικοί γνωρίζονται και ερωτεύονται. Ο Νόρμαν αποφασίζει να φωτογραφίσει όλες τις κοπέλες που προορίζονται για νύφες.
Όμως η ιστορία περιπλέκεται, όταν μαθαίνουν πως ο καπετάνιος μαζί με έναν προαγωγό συστηματικά εκδίδουν τις ρωσίδες υποψήφιες νύφες. Παράλληλα, ο ανιψιός του καπετάνιου ερωτεύεται μια ρωσίδα νύφη και η φίλη της Νίκης, Χαρώ, δεν αντέχει άλλο τον πόνο για τον έρωτα που αναγκάστηκε να αφήσει πίσω και αυτοκτονεί, ενώ και άλλοι επιβάτες του πλοίου διασταυρώνουν τις ζωές τους.
Η ταινία “Νύφες” είναι δραματική και ηθογραφική. Σε αυτήν την ταινία μπορούμε να διακρίνουμε την θέση της γυναίκας εκείνη τη εποχή. Βλέποντας τις γυναίκες αυτές να είναι “νύφες διά αλληλογραφίας”, βιώνουμε ένα συναίσθημα θλίψης και συμπόνιας, γιατί είναι υποταγμένες στη μοίρα τους και γνωρίζουν πως αυτό το ταξίδι είναι χωρίς επιστροφή και πρέπει να σταθούν στα ποδιά τους για να αντιμετωπίσουν αυτό που τους επιφυλάσσει η μοίρα.
της Γεωργίας Κατερινοπούλου και της Σοφίας Ίτσιου (Α1)
Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, εξετάζοντας το θέμα “Φύλα της Λογοτεχνίας”, παρακολουθήσαμε την ταινία του Παντελή Βούλγαρη , «Μικρά Αγγλία». Η ταινία σε σενάριο της Ιωάννας Καρυστιάνη που στηρίχθηκε στο δικό της μπεστ σέλερ, διαδραματίζεται στην Άνδρο και αφηγείται τη ζωή των γυναικών της περιοχής τη δεκαετία του 1930 και 1940. Κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας είναι η Όρσα, της οποίας η μητέρα Μίνα όντας σύζυγος ναυτικού που λείπει διαρκώς σε ταξίδια, είναι αναγκασμένη να ανατρέφει μόνη της τα παιδιά της. Παντρεύει την Όρσα με τον νεαρό καπετάνιο και πλοιοκτήτη Νίκο Βατοκούζη και όχι με τον ορφανό υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ με τον οποίο είναι ερωτευμένη.
Λίγα χρόνια αργότερα όταν η Όρσα δείχνει να έχει αποδεχτεί την όλη κατάσταση, ο Σπύρος, ο πρώτος και μεγάλος της έρωτας γίνεται περιζήτητος καπετάνιος και παντρεύεται την αδερφή της Μόσχα ως ένδειξη φιλοδοξίας και αντεκδίκησης με αποτέλεσμα να παγιδευτεί σ’ ένα τρίγωνο που θα του εξασφαλίσει ισόβια δυστυχία. Όσον αφορά τη μητέρα, διακρίνουμε πως, όντας επηρεασμένη από την παράλληλη σχέση του άντρα της στην Αργεντινή αλλά και κυρίως από τα παλιομοδίτικα πρότυπα της εποχής, θεωρεί ότι ο έρωτας είναι κακός μπελάς και πόνος και παρακάμπτοντας τα αισθήματα των κοριτσιών της, συνωμοτεί, αξιοποιεί γνωριμίες και τις παντρεύει με γνώμονα το συμφέρον. Αυτή, λοιπόν, η εξαιρετικά συγκινητική και ειλικρινής ταινία έχει ρεαλισμό και ακρίβεια, φωτίζει τις σκιές της καθημερινότητας, τα κρυμμένα μυστικά, τις ταραγμένες σχέσεις και το κόστος της υποταγής. Η κραυγή της Όρσας ραγίζει κάθε ψυχή . Μας αφήνει άφωνους το μεγαλείο του αγνού έρωτα που ποτέ δεν ξεχνά και τελικά δεν υποτάσσεται σε κανένα συμβιβασμό. Για τους ήρωες μας ο θάνατος είναι η μοναδική τους λύτρωση!!!
Το συγκεκριμένο λογοτεχνικό έργο της Κατίνας Παπά έχει πραγματικά ενδιαφέρον. Η συγγραφέας περιγράφει τι συμβαίνει σ’ ένα Γυμνάσιο θηλέων γύρω στη δεκαετία του ’30, κατά τη διάρκεια ενός παρωχημένου και αυστηρού εκπαιδευτικού συστήματος. Χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται περιγραφή του γυμνασίου. Παρουσιάζει τους δρόμους και τα καταστήματα που περνάς για να φτάσεις σ’ αυτό. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στους εκπαιδευτικούς του σχολείου και τη λειτουργία του. Ο Γυμνασιάρχης είναι ένας αυστηρός άνδρας που ελέγχει τα πάντα και όλους. Οι εκπαιδευτικοί υπακούουν, χωρίς αντιρρήσεις, σ’ αυτόν εκτός κάποιων εξαιρέσεων. Η νέα καθηγήτρια η Μ. Γεωργή αναλαμβάνει το χειρότερο τμήμα. Καταφέρνει όμως, με την προσωπικότητα της, να κάνει τις μαθήτριες να αγαπήσουν το μάθημα. Η ίδια είναι δυναμική, κάτι που οργίζει το Γυμνασιάρχη. Όλοι οι καθηγητές είναι επιφυλακτικοί απέναντι της εκτός από την καθηγήτρια των γαλλικών που φαίνεται λίγο αφελής. Το τρίτο μέρος (και το πιο εντυπωσιακό) έχει ως κύριο θέμα το Συμβουλευτικό Σταθμό που δημιουργεί μια άλλη καθηγήτρια, η Α. Πελέκη. Βλέποντας τις μαθήτριες τόσο θλιμμένες θέλει να τις βοηθήσει και τις συναντά κάθε Παρασκευή μετά το σχολείο. Δίνει λύση στα προβλήματά τους, τα οποία σχετίζονται με την επιθυμία των κοριτσιών να αυτοκτονήσουν καθώς δεν βρίσκουν ενδιαφέρουσα τη ζωή τους. Μάλιστα, όταν ο Γυμνασιάρχης ανακαλύπτει το Σταθμό και απαιτεί να σταματήσει η λειτουργία του, εκείνη συνεχίζει άφοβα, συναντώντας όμως τις κοπέλες για λίγη ώρα στα διαλείμματα και τους διαδρόμους. Η ιστορία συνεχίζεται με πολλές εκπλήξεις, συγκρούσεις και αλλαγές στο σχολείο.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Αλήθεια, πώς θα” πρεπε να είναι ένας καλός εκπαιδευτικός; Έπρεπε να είναι ένας φυσικός και ανυπόκριτος άνθρωπος, δίχως καμιά απολύτως πόζα, δίχως υποκριτικές γλύκες και δίχως επίδειξη εμβρίθειας• και να φέρνεται στα παιδιά όπως θα φερνόταν και στα δικά του τα παιδιά, αν είχε, ή στους καλύτερους φίλους του: με στοργή, με καλοσύνη και με ευγένεια. Τότε γίνονται αμέσως και τα παιδιά καλά και ευγενικά, και αφήνονται στα χέρια του έτσι όπως αφήνονται και στα χέρια της μητέρας τους ή της μεγαλύτερης αδερφής τους.»
«Για να μιλήσουν στις ανοιχτές ψυχές των παιδιών τις πολύτιμες τούτες ώρες πρέπει, εκτός από τις βαθιές γνώσεις, να ”χουνε και μερικά άλλα προσόντα που δεν αποχτιούνται μέσα σε τέσσερα χρόνια, ούτε και σε οχτώ. Πρέπει να είναι «ά ν θ ρ ω π ο ι», και για την απλή αυτή ιδιότητα χρειάζονται πολυσύνθετα πράματα, χρειάζεται π ο λ ι τ ι σ μ ό ς: κράμα από φυσικές ιδιότητες, από πολλές επίκτητες, από βαθιά μακρόχρονη καλλιέργεια και από οικογενειακή και κοινωνική αγωγή. Δύσκολα πράματα, γι΄αυτό και σπάνια. Σπάνια σε όλα τα πεδία• λοιπόν και στην Εκπαίδευση. Μόνο που στην Εκπαίδευση η έλλειψη φαίνεται. Στα άλλα επαγγέλματα κρύβεται.»
“Η Πελέκη διαμαρτυρήθηκε: “Γιατί να φτάσει το γράμμα στα χέρια του Γυμνασιάρχη; Ήταν απόσπασμα για τα χέρια του;”
Η κ. Ασπασία δεν συμφωνούσε. “Το περιεχόμενον του γράμματος ήτο τοιαύτης σοβαρότητος, ώστε έπρεπε να λάβη γνώσιν ο κ. Γυμνασιάρχης. Αυτή δεν εννοούσε να αναλάβη ευθύνας”.
– Μα νομίζω πως η δουλειά μας είναι κυρίως αυτή: να έχουμε την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει εδώ μέσα. Και μάλιστα σε ζητήματα τέτοιας φύσεως.
-Υπόγραψες το πραχτικό;
-Εννοείται ότι το υπέγραψα. Εγώ δεν έχω τη δική σου αντοχή να διαμαρτύρωμαι διαρκώς και να υψώνω φωνήν. Δέχομαι τας αποφάσεις και τας γνώμας των προϊσταμένων μου ασυζητητί.
-Και όταν ακόμα βλέπεις καθαρά πως οι αποφάσεις τους είναι άδικες;..
-Και τότε! Έτσι βρίσκω την ησυχίαν μου.
-Αυτή σου όμως την ησυχία την πληρώνει ακριβά η Εκπαίδευση Ασπασία! Αν ύψωνες φωνή, εσύ και κάμποσες άλλες, η Εκπαίδευση θα είχε φτερά!
Καλά που μας ήρθε τώρα και η Γεωργή. Μια πρωτόπειρη εκεί, ένα “νιάνιαρο”, όπως τη λέει ο Γυμνασιάρχης, και τον υποχρέωσε, αυτό τον “κολοσσό”, όπως πιστεύει για τον εαυτό του, ν’ αλλάξει το πραχτικό. Αυτή είναι παλληκάρι! έτσι πρέπει να είναι οι άνθρωποι.
-Δεν μπορούμε όλοι να είμεθα επαναστάται!
-Επανάσταση είναι ν’ αγωνίζεται κανείς για το σωστό;
-Ποιο όμως είναι το σωστό; Ποιος θα μας βεβαιώσει για το σωστό; άντε να βρεις άκρη… Γιατί να τρώω το συκώτι μου;
-Να το φας το συκώτι σου, Ασπασία μου, να το φας. Τι το θέλεις;
Η κ. Ασπασία σήκωσε το κεφάλι της και κοίταξε με δυσφορία το ταβάνι..
……….Η Πελέκη δεν εξακολούθησε. Τι να της έλεγε; Να της έκανε διδαχή; Να της έλεγε πώς το να είναι κανείς δάσκαλος θα πει να είναι φωτοδότης, και πώς η μοίρα του κάθε φωτοδότη είναι ακριβώς αυτή: να τον καρφώνουν στο βράχο, και να του τρώνε το συκώτι η αμάθεια, η βλακεία, η πρόληψη και ο φθόνος; Να της φώναζε πώς , αν το ήθελε το συκώτι της, έπρεπε ν’ αλλάξει επάγγελμα;”
Κατίνα Παπά (1903-1957).
Η Κατίνα Παπά γεννήθηκε στο χωριό Γιαννιτσάτες στη Βόρειο Ήπειρο. Εκεί πέρασε τα παιδικά και μέρος των εφηβικών χρόνων της. Μετά από διώξεις ελλήνων από τουρκαλβανούς στην περιοχή, η οικογένεια Παπά κατέφυγε στην Κέρκυρα, όπου η Κατίνα τέλειωσε την Ιόνιο Ακαδημία με άριστα και τιμήθηκε με το χρυσούν μετάλλιο World Douglas. Φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών (1924-1925). Μετεκπαιδεύτηκε στην Αυστρία (1930-1932), το Μόναχο και το Βερολίνο (1938-1939) με υποτροφίες του Υπουργείου Παιδείας και ειδικεύτηκε στην Ψυχολογία και τη Θεραπευτική αγωγή. Στη Βιέννη παρακολούθησε μαθήματα του Alfred Adler. Το 1933 παρακολούθησε σχολικά προγράμματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες στην Ιταλία. Εργάστηκε στο Στ΄ Γυμνάσιο Θηλέων Αθηνών, όπου ίδρυσε τον πρώτο Παιδαγωγικό Συμβουλευτικό Σταθμό, που λειτούργησε από το 1933 και ως την παραίτησή της το 1954. Την πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε το 1935 με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων Στη συκαμιά από κάτω, για την οποία τιμήθηκε με το Βικελαίο έπαθλο της Ακαδημίας Αθηνών. Συνεργάστηκε με λογοτεχνικά περιοδικά όπως η Νέα Εστία, η Ηπειρωτική Εστία και με την εφημερίδα Κερκυραϊκά Νέα. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 54 χρόνων. Όσο ζούσε εξέδωσε μόνο μια ακόμη συλλογή διηγημάτων, με τίτλο Αν άλλαζαν όλα. Μετά το θάνατό της κυκλοφόρησε το χρονικό Σ’ένα Γυμνάσιο Θηλέων και η συλλογή ποιημάτων της Ποιήματα, και τα δύο με φροντίδα της αδερφής της ζωγράφου Αγλαΐας Παπά. Διηγήματά της μεταφράστηκαν και ανθολογήθηκαν στη Γερμανία. Ανέκδοτο παρέμεινε μεγάλο μέρος του έργου της, δοκίμια, μελέτες και ένα θεατρικό έργο με τίτλο Ο ξένος. Η Κατίνα Παπά ανήκει στη μεσοπολεμική γενιά της ελληνικής λογοτεχνίας. Το πεζογραφικό της έργο τοποθετείται στα πλαίσια της προσπάθειας της γενιάς του Τριάντα για ανανέωση του παραδοσιακού αφηγηματικού λόγου και απεμπλοκή από τις φόρμες της ηθογραφίας, με βασικά χαρακτηριστικά του τη βαθιά ψυχολογική προσέγγιση των χαρακτήρων, το λυρισμό, τη συναισθηματική φόρτιση της συγγραφέως, τη συμμετοχή της στα συναισθήματα των ηρώων της, το αυτοβιογραφικό στοιχείο, την αξιοσημείωτη ευλυγισία στην επεξεργασία της πλοκής και στη γλωσσική έκφραση. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Κατίνας Παπά βλ. Μέλμπεργκ Μαργαρίτα. «Κατίνα Παπά», Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Ζ΄, σ.8-26. Αθήνα, Σοκόλης, 1993.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
