Τα “Ελληνικά” του Ξενοφώντα ως αφορμή για σύγχρονο προβληματισμό
Μια εργασία του τμήματος Α3
Το σκεπτικό της εργασίας που εκπονήθηκε στα πλαίσια της διδασκαλίας του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών από το τμήμα Α3 του ΓΕΛ Κ. Μηλιάς, ήταν να καλλιεργηθεί ο πολιτικός προβληματισμός. Το ιστορικό κείμενο των «Ελληνικών» του Ξενοφώντα και συγκεκριμένα το τμήμα που αναφέρεται στην τυραννία των τριάκοντα τυράννων της Αθήνας, προσφέρεται για συγκρίσεις με σύγχρονα απολυταρχικά καθεστώτα.
Έτσι ο στόχος ήταν να μη χαθεί η ζωντάνια του κειμένου, να μην περάσουν απαρατήρητα τα διαχρονικά μηνύματα που κομίζει, και να μη μείνουμε στη στεγνή μελέτη γραμματικών και συντακτικών τύπων της αρχαίας ελληνικής. Η κριτική μελέτη των ιστορικών δεδομένων είναι αναγκαιότητα της κάθε εποχής και ενός κόσμου που θέλει να στηρίζεται σε σκεπτόμενους πολίτες.
Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, χρησιμοποιήσαμε ως αφετηρία προβληματισμού τη γερμανική ταινία «Οι ζωές των άλλων», σε σκηνοθεσία Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ με τους Ούλριχ Μίχε, Μαρτίνα Γκέντεκ, Σεμπάστιαν Κοχ, Ούλριχ Τουκούρ. Η ταινία πήρε βραβείο καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας το 2006 και Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.
«Το 1984 στο Ανατολικό Βερολίνο, ο αξιωματούχος της Στάζι Γκερντ Βίσλερ διατάσσεται να παρακολουθεί το διαμέρισμα ενός διάσημου ζευγαριού καλλιτεχνών. Καθώς, όμως, συνεχίζεται η παρακολούθηση, αρχίζει να επεμβαίνει διακριτικά στη ζωή τους, κάτι που έχει επιπτώσεις και στη δική του».
Α. Οι μαθητές είχαν ως εργασία να αναζητήσουν στοιχεία για το τείχος του Βερολίνου στην περίοδο του ψυχρού πολέμου και να συγκρίνουν το φόβο που επικρατούσε στους πολίτες της Α. Γερμανίας της συγκεκριμένης περιόδου, με το φόβο που επικρατούσε στους αθηναίους πολίτες κατά την περίοδο της οκτάμηνης διακυβέρνησης των τριάκοντα τυράννων.
Β. Μία μαθήτρια ανέλαβε να απεικονίσει ζωγραφικά το φόβο.
Γ. Τελικά οι μαθητές μίλησαν για τις σκηνές από την ταινία που τους εντυπωσίασαν και για το πώς θα ένιωθαν, αν ζούσαν οι ίδιοι μέσα σε ένα τέτοιο απολυταρχικό καθεστώς.
Ευχή μου είναι να κατανοήσουν, με τον τρόπο αυτό, τα πλεονεκτήματα του δημοκρατικού τρόπου διακυβέρνησης και να υπερασπίζονται με ωριμότητα και συνειδητές επιλογές την πολύπαθη δημοκρατία μας.
Δήμητρα Τόλη ΠΕ02
ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ
Το τείχος του Βερολίνου αποτελούσε ένα φυσικό σύνορο του Ανατολικού και Δυτικού Βερολίνου για διάστημα άνω των 20 ετών. Επρόκειτο για μια σύνθετη στρατιωτική κατασκευή η οποία περιείχε δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων , 302 παρατηρητήρια, 14.000 φύλακες και 600 σκυλιά. Στα 28 χρόνια της ύπαρξής του τουλάχιστον 90 άνθρωποι εκτελέστηκαν στο τείχος, στην προσπάθεια τους να διαφύγουν. Ακόμη, 75.000 άτομα σύρθηκαν στα δικαστήρια με την κατηγορία «εγκατάλειψης της χώρας».
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Στην Ανατολική Γερμανία τους έκαναν πλύση εγκεφάλου, τους έλεγαν ότι οι Δυτικοί δεν αξίζουν και ότι από την στιγμή που έκλεισαν τα σύνορα, όλα τελείωσαν, δεν υπήρχε καμία επαφή. Οι άνθρωποι δεν είχαν την ελευθερία να εκφράζουν τις ατομικές τους απόψεις, οι απόψεις του κράτους ήταν τελικές και απόλυτες και κάθε αντίθεση στο κόμμα θεωρούνταν ένα έγκλημα τόσο σοβαρό, όσο η προδοσία. Ένα ισχυρό αστυνομικό σύστημα ήταν απαραίτητο για να κρατήσει τους ανθρώπους υπό έλεγχο, να σπείρει τον φόβο και να κάμψει τον λαό στην θέληση του κράτους, γνωστή ως Στάζι, εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για να «πλάσει» τους Ανατολικογερμανούς.
Η Στάζι στόχευε στο να κάμψει την αυτοπεποίθηση του ατόμου και την ειρήνη του μυαλού του, αντί να προβαίνει σε σωματικούς ξυλοδαρμούς. Αν και οι ξυλοδαρμοί από τους υπαλλήλους της Στάζι δεν έλειπαν, τα στοιχεία δείχνουν ότι προτιμούσαν πιο «λεπτά» μέσα, αλλά εξίσου αποτελεσματικά, δηλαδή ψυχολογικά βασανιστήρια. Η απομόνωση, η στέρηση ύπνου, ο αποπροσανατολισμός, η ταπείνωση, ο περιορισμός της τροφής και του νερού, οι απειλές και η τρομοκρατία του ίδιου ή της οικογένειας του υπόπτου, σε συνδυασμό με τις υποσχέσεις περί επιείκειας, εάν ομολογούσε, ήταν οι συνηθισμένες τακτικές ανάκρισης.
Την Στάζι δεν την απασχολούσαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν πολυσκοτιζόταν για τις έννοιες της δημοκρατικής νομικής διαδικασίας και της δίκαιης δίκης, όπως φαίνεται και από τον επικεφαλής της Στάζι στην ταινία που παρακολουθήσαμε, που ακολουθούσε μια πολιτική που συνοψιζόταν στο «εκτέλεση, εάν είναι απαραίτητο χωρίς δικαστική ετυμηγορία». Η Στάζι εξάπλωνε τον εκφοβισμό στους ανθρώπους της Ανατολικής Γερμανίας. Για κάθε άτομο που ενδιέφερε την Στάζι υπήρχε φάκελος που περιλάμβανε ένα σχεδόν λεπτό προς λεπτό απολογισμό της ζωής του ατόμου. Οι πράκτορες του κράτους ήταν παντού, στο χώρο εργασίας, στο σχολείο, στο σπίτι, ακόμα και στο ίδιο το κρεβάτι.
Ασημίνα Σκένδρα
ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΟΙ
Οι Τριάκοντα Τύραννοι συνιστούσαν μια ολιγαρχική κυβέρνηση τριάντα ατόμων, η οποία διαδέχτηκε την αθηναϊκή δημοκρατία μετά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Διήρκεσε 8 μήνες, το 404 π.Χ.
Τον τρόπο αυτό διακυβέρνησης επέβαλε στους Αθηναίους ο Σπαρτιάτης στρατηγός Λύσανδρο,ς μετά την παράδοση της πόλης, την οποία διαπραγματεύτηκε ένας από τους μελλοντικούς τυράννους, ο Θηραμένης. Η Εκκλησία του Δήμου προέβαλε αντίσταση, ωστόσο με τη βοήθεια μιας σπαρτιατικής φρουράς που εγκαταστάθηκε στην πόλη, οι Τριάκοντα, με τον Κριτία επικεφαλής, εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς τρόμου, το οποίο διατήρησε στο ακέραιο τα πολιτικά δικαιώματα μοναχά 3.000 ατόμων, μέλη της δικής τους παράταξης. Οι αντίπαλοί τους μπορούσαν να βρουν ξαφνικά το θάνατο, χωρίς να προηγηθεί δίκη. Εκείνοι που αντιστάθηκαν στην εξέλιξη αυτή των πραγμάτων εξοντώθηκαν χωρίς οίκτο, ανάμεσά τους κι ο ίδιος ο Θηραμένης που εξαναγκάστηκε να πιει κώνειο. Τον Ιανουάριο του 403 π.Χ., μετά από επτά ή οκτώ μήνες στην εξουσία, οι Τριάκοντα εκδιώχθηκαν από το Θρασύβουλο προς μεγάλη ανακούφιση των κατοίκων.
ΤΥΡΑΝΝΟΙ:
1.Αισχίνης
2.Αναίτιος
3.Αρεσίας
4.Αριστοτέλης
5.Διοκλής
6.Δρακοντίδης
7.Ερασίστρατος
8.Ερατοσθένης
9.Ευκλείδης
10.Ευμάθης
11.Θεογένης
12.Θέογνις
13.Θηραμένης
14.Ιέρων
15.Ιππόλοχος
16.Ιππόμαχος
17.Κλεομήδης
18.Κριτίας
19.Μηλόβιος
20.Μνησιθείδης
21.Μνησίλοχος
22.Ονομακλής
23.Πείσων
24.Πολυχάρης
25.Σοφοκλής
26.Φαιδρίας (αναφέρεται και ως Φαίδιμος[6])
27.Φείδων
28.Χαιρέλεως
29.Χαρικλής
30.Χρέμων
Αναστασία Φώτη
Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΡΙΑΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ (Στοιχεία από το κείμενο που μελετήσαμε)
Οι Τριάκοντα τύραννοι εγκαθίδρυσαν ένα καθεστώς απόλυτου τρόμου για τους Αθηναίους πολίτες.
Αρχικά λοιπόν, είχε δοθεί στους τυράννους η εντολή να συντάξουν ένα σύνταγμα που θα ρύθμιζε το πολιτικό βίο, αλλά εκείνοι συνεχώς ανέβαλλαν τη σύνταξή του. Στο μεταξύ η Βουλή συγκροτούνταν σύμφωνα με δικές τους επιθυμίες.
Έπειτα, ακολούθησαν οι συλλήψεις γνωστών καταδοτών, οι οποίοι τον καιρό της δημοκρατίας ταλαιπωρούσαν τους πολίτες, και η παραπομπή τους σε θανατική καταδίκη, χωρίς δίκη, κάτι που δικαιούται ακόμα και ο πιο στυγνός εγκληματίας.
Αργότερα άρχισαν να αυξάνουν τη δύναμη τους και να τρομοκρατούν το λαό με τις ενέργειες τους. Βάλθηκαν να καλοπιάσουν τη φρουρά που τους είχε αποσταλεί από το σπαρτιάτη Λύσανδρο, με δική τους αίτηση, για να μπορούν έτσι να συλλαμβάνουν όποιους πίστευαν ότι θα έβλαπταν την πολιτική τους θέση. Δε δίσταζαν μάλιστα να σκοτώνουν για να διατηρήσουν αυτή τη θέση, πράγμα που γίνεται απόλυτα εμφανές από την εξαναγκασμένη με τρομοκρατία καταδίκη του Θηραμένη σε θάνατο από τον τύραννο Κριτία. Ο τύραννος δε διστάζει να βγάζει από τη μέση ακόμη και τους συνεργάτες του, αν αντιτάσσονταν στα σχέδιά του.
Εκτός όμως από αυτούς που είχαν δύναμη και τους οποίους οι τύραννοι φοβούνταν ότι θα μπορούσαν να οργανώσουν επανάσταση εναντίον τους, θανάτωναν και αθώους ανθρώπους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απάνθρωπη συμπεριφορά τους προς τους Ελευσίνιους που τους εξαπάτησαν, τους συνέλαβαν και τους καταδίκασαν σε θάνατο, επειδή ήθελαν να χρησιμοποιήσουν ως καταφύγιο την πόλη τους, την Ελευσίνα, σε περίπτωση επανάστασης και, αν τυχόν κινδύνευαν στην Αθήνα. Είναι ιδιαίτερα κυνικά τα λόγια που απευθύνουν προς τους 3000 πολίτες – συνεργάτες τους, ότι είναι υποχρεωμένοι, σε μια τρομοκρατική δίκη, με μια εκβιασμένη φανερή ψήφο, να καταδικάσουν σε θάνατο τους Ελευσίνιους πολίτες, γιατί, αν θέλουν να έχουν μερίδιο στη δόξα τους, πρέπει να έχουν μερίδιο και στους φόβους τους. Έτσι, αν νιώθουν συνένοχοι, θα προστατεύουν με μεγαλύτερο ζήλο το καθεστώς των τριάκοντα τυράννων.
Τέλος, η σκληρότητά τους και η μέγιστη πλεονεξία τους οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ δημοκρατικών και ολιγαρχικών.
Η δίψα τους λοιπόν για δόξα και ο τρόπος που τη διεκδικούσαν, προκαλούσε τον τρόμο στο λαό, ο οποίος επιθυμούσε ανά πάσα στιγμή την πτώση τουολιγαρχικού πολιτεύματος.
Χριστίνα Φωτίου
ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΑΚΟΝΤΑ ΤΥΡΑΝΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ.
To ολιγαρχικό καθεστώς που επικρατούσε στην Ανατολική Γερμανία μοιάζει αρκετά με το καθεστώς που επέβαλλαν κάποτε οι τριάκοντα τύραννοι στην Αθήνα, με το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου.
Οι τριάκοντα τύραννοι συνήθιζαν να αντιμετωπίζουν με τη βία τους πολίτες που διαφωνούσαν με την πολιτική που ασκούσαν, και τους καταδίκαζαν σε θάνατο, ενώ πολλούς άλλους τους εξόριζαν για να πάρουν τις περιουσίες τους.
Από την άλλη μεριά και οι Ανατολικογερμανοί συνοριοφύλακες δεν δίσταζαν να πυροβολήσουν τους φυγάδες, δηλαδή εκείνους που ήθελαν να μετακινηθούν από το ανατολικό στο δυτικό Βερολίνο, φυλάσσοντας με απόλυτη προσήλωση το τείχος που είχε κατασκευαστεί, για να θέσει ένα τέλος στην αυξανόμενη φυγή των κατοίκων προς την Δυτική Γερμανία.
Για να μην ανατραπεί το καθεστώς η τρομοκρατία ήταν καθημερινή: παρακολουθήσεις, συλλήψεις, σκληρές ανακρίσεις, φυλακίσεις.
Τέλος, μία ακόμη ομοιότητα μεταξύ των τριάκοντα τυράννων και της Ανατολικής Γερμανίας είναι ότι και οι δύο επέβαλλαν στους πολίτες ένα ολιγαρχικό καθεστώς και το χειρότερο είναι ότι τους ανάγκαζαν να το δεχτούν, αλλιώς θα τους τιμωρούσαν ή θα τους θανάτωναν.
Ελένη Σιώκα
ΤΙ ΘΑ ΣΑΣ ΦΟΒΙΖΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΝ ΖΟΥΣΑΤΕ ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟΛΥΤΑΡΧΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ;
1. Τι θα με φόβιζε περισσότερο αν ζούσα σε ένα απολυταρχικό καθεστώς; Εκείνη την εποχή κανένας δεν μπορούσε να ζήσει ελεύθερος. Υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι ζούσαν μόνο για να διαχειρίζονται και να παρακολουθούν τις ζωές άλλων ανθρώπων. Αυτό που θα με φόβιζε, αν ζούσα στην εποχή που επικρατούσε ένα απολυταρχικό καθεστώς, θα ήταν το γεγονός που δεν θα είχα την ελευθερία μου και το ότι σε οποιαδήποτε στιγμή μπορούσαν να με διαχειρίζονται με οποιονδήποτε τρόπο. Πιστεύω ότι σε μια κοινωνία, όπου ένας άνθρωπος δεν έχει την δυνατότητα να είναι ελεύθερος, δεν αξίζει να ζει. Η ελευθερία είναι το συστατικό της ζωής και, αν κάποιος άνθρωπος δεν την έχει, δεν μπορεί να προχωρήσει στη ζωή του και να εκφράσει τα πιστεύω του.
Μαρία Τίκου
2. Αν ζούσα σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, θα με φόβιζε περισσότερο η ιδέα του ότι παρακολουθούμαι. Θα με φόβιζε, γιατί θα απαγορευόταν να πάω ενάντια στο κατεστημένο. Δεν θα υπήρχε η ελευθερία του κοινού πολίτη. Όλοι θα φοβόταν να κάνουν κάτι που πραγματικά θέλουν, γιατί μπορεί αυτό να ήταν ενάντια στην κυβέρνηση.
Νίκος Χανδόλιας
3. Όταν ζει κάποιος σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, ζει μέσα στο φόβο, την υποταγή και την προδοσία. Ο άνθρωπος χάνει την ελευθερία του εξαιτίας της καταπίεσης και της εχθρικής κοινωνίας. Πιστεύω ότι δεν θα μπορούσα να ζήσω σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, διότι θα μου στερούσαν την ελευθερία μου. Αυτός που θα εξουσίαζε, θα έβαζε τους δικούς του κανόνες, οι οποίοι σίγουρα θα ήταν σκληροί. Κάθε άνθρωπος, όπως και εγώ, έχει μάθει να ζει ανεξάρτητα και να εκφράζει ελεύθερα τη γνώμη του. Αν κάποιος έρθει και του στερήσει αυτό το δικαίωμα, δεν θα μπορέσει να προσαρμοστεί, άρα δεν θα μπορέσει να ζήσει. Έτσι και εγώ δεν θα μπορούσα να ζήσω κάτω από ένα απολυταρχικό καθεστώς.
Βασιλική Χήρα
4. Η ζωή των ανθρώπων σε ένα απολυταρχικό καθεστώς είναι δύσκολη. Όπως είδαμε και στην ταινία, υπήρχαν πράκτορες που παρακολουθούσαν τις ζωές των άλλων στο Ανατολικό Βερολίνο, την περίοδο του ψυχρού πολέμου. Έτσι οι άνθρωποι δεν είχαν προσωπική ζωή ούτε ελευθερία. Αυτό είναι που θα φοβόμουν κι εγώ , να ζήσω ελεύθερα, όπως εγώ θέλω , γιατί η ζωή μου και η κάθε μου κίνηση θα παρακολουθούνταν από τους πράκτορες.
Αναστασία Φώτη
5. Αν ζούσα σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, θα με φόβιζε το γεγονός ότι, αν κάποιος με παρακολουθεί, μπορεί και βλέπει τι γίνεται στη ζωή μου και, αν θέλει, μπορεί να την καταστρέψει. Την απολυταρχία οποιοσδήποτε άνθρωπος δεν θα ήθελε να τη ζήσει.
Βασιλική Τσινίκου
6. Οι φόβοι που θα ένιωθα, εάν ζούσα σε ένα ολιγαρχικό καθεστώς, θα ήταν μήπως αυτοί που ασκούν αυτό το καθεστώς, με εκμεταλλευόντουσαν για δικές τους δουλειές, χωρίς αντάλλαγμα. Επίσης, ότι για τις αποφάσεις που θα έπαιρναν, δε θα έδιναν λογαριασμό σε κανέναν και ο κόσμος δεν θα μπορούσε να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του. Ακόμη, όπως έχουμε δει στην ιστορία της ανθρωπότητας, σε περιπτώσεις ολιγαρχικού καθεστώτος, τις περισσότερες φορές, η “δίψα” για εξουσία και δύναμη οδηγεί στη βίαιη συμπεριφορά απέναντι στους πολίτες, δηλαδή στην κατάχρηση της δύναμης από τους αρχηγούς του κράτους.
Γιώργος Χασιακής
7. Σε ένα απολυταρχικό καθεστώς οι φόβοι που δημιουργούνται, είναι πολλοί. Αυτό που ίσως να με φόβιζε περισσότερο είναι η λογοκρισία. Θεωρώ ότι από αυτήν απορρέουν και πολλές άλλες δεσμεύσεις. Εφόσον ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του, δε μπορεί να αναπτύξει την κριτική του σκέψη με αποτέλεσμα να γίνεται παθητικός δέκτης όλων αυτών που του επιβάλλουν οι άλλοι. Όλο αυτό δημιουργεί αρνητικές συνέπειες τόσο στον άνθρωπο όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον.
Ουρανία Τριανταφύλλου
8. Αυτό για το οποίο θα υπέφερα και θα με φόβιζε σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, είναι ότι σε ένα τέτοιο πολίτευμα υπάρχουν πάρα πολλές συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε αυτούς που κατέχουν την εξουσία αλλά και ανάμεσα στους πολίτες. Αφού αναφερόμαστε σε ένα τυραννικό καθεστώς, υπάρχει η επικράτηση ενός ή λίγων ατόμων που επιβάλλουν τα δικά τους “θέλω” και τις δικές τους απαιτήσεις σε ολόκληρο το λαό ή ακόμα και σε χώρες. Οι πολίτες φυσικά, όταν υπάρχει ένα τέτοιο αδίστακτο καθεστώς, σαφώς και δεν μπορούν να αναφερθούν στα δικαιώματά τους , καθώς απουσιάζει η ελευθερία του λόγου, της άποψης, αλλά και η ελευθερία της ίδιας τους της ζωής. Επομένως δεν υπάρχει ισηγορία, άρα έτσι ο άνθρωπος δεν θα μπορεί να συμμετέχει στη διαμόρφωση και ακόμα στην ψήφιση των νόμων και επίσης, εάν δεν πράξει αυτό που του επιβάλλουν, υπάρχει περίπτωση να οδηγηθεί και στον θάνατο.
Χριστίνα Σιδέρη
9. Αυτό που θα με φόβιζε περισσότερο είναι η εξουσία που θα είχε μια ομάδα ισχυρών ανθρώπων, οι οποία θα εκμεταλλευόταν τους υπόλοιπους ανθρώπους και θα αδιαφορούσε για τα δικαιώματα τους. Επίσης αυτό που θα με φόβιζε περισσότερο, θα ήταν ο σκληρός αγώνας που θα έπρεπε να δώσει ο κάθε άνθρωπος για να αποκτήσει το δίκιο του, το όποιο δύσκολα θα έβρισκε, αν το έβρισκε. Και τέλος θα σε εξουσίαζαν άνθρωποι οι οποίοι θα έπαιρναν λεφτά από τη δική σου δουλειά.
Στέφανος Τζήκας
10. Η εγκαθίδρυση ενός απολυταρχικού καθεστώτος σημαίνει αυτόματα την έλλειψη της ελευθερίας. Αυτό σημαίνει ότι, αν η άποψή μου ερχόταν σε σύγκρουση με το πολίτευμα, θα ήμουν αναγκασμένη να μην την εκφράσω. Ακόμα, σε ένα απολυταρχικό καθεστώς οι κινήσεις του καθενός μπορεί να τον οδηγήσουν στον θάνατο. Οπότε, αν ληφθεί υπόψη η έλλειψη της ελευθερίας και ο περιορισμός στις κινήσεις του κάθε πολίτη, αυτό που φοβάμαι πιο πολύ είναι η θανατική ποινή που μπορεί να επιβληθεί εύκολα σε ένα τέτοιο καθεστώς.
Χριστίνα Φωτίου
ΟΙ ΣΚΗΝΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ «ΟΙ ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ»
1. Στο Ανατολικό Βερολίνο ο αξιωματούχος Γκέρντ είχε την εντολή να παρακολουθήσει το διαμέρισμα ενός ζευγαριού καλλιτεχνών. Με τη συνεχή παρακολούθησή του επεμβαίνει πιο βαθιά στη ζωή τους, κάτι που είχε επιπτώσεις και στη δική του. Δηλαδή ο Γκέρντ ήταν αφοσιωμένος στην υπηρεσία του. Αν και ήταν αγέλαστος, σκληρός και μοναχικός, η υπόθεση που του ανατέθηκε, τον γοήτευσε. Έτσι αντί να παραδώσει, «τον ύποπτο», τον προστάτευσε και μυστικά ήταν με το μέρος του θύματος-συγγραφέα. Άρα η πιο καλή και ταυτόχρονα συναισθηματική σκηνή της ταινίας είναι όταν ο συγγραφέας ανοίγοντας τον φάκελο παρακολούθησης που αφορούσε τη ζωή του, μετά από κάποια χρόνια, μαθαίνει για την παρακολούθησή του αλλά και για τον “καλό” πράκτορα, στον οποίο αφιερώνει το βιβλίο που εξέδωσε με τίτλο: “Σονάτα για έναν καλό άνθρωπο».
Χριστίνα Σιδέρη
2. Κατά τη γνώμη μου η πιο εντυπωσιακή σκηνή ήταν η αυτοκτονία της ηθοποιού, η οποία δεν άντεξε να ζει κάτω από τον ασφυκτικό κλοιό του ελέγχου και έτσι αναγκάστηκε να καταδώσει τον σύζυγό της στις αρχές, αλλά λόγω των τύψεων που ένιωθε, αυτοκτόνησε.
Χριστίνα Φωτίου
3. Η σκηνή που με εντυπωσίασε περισσότερο βρίσκεται, σχεδόν, στο τέλος του έργου. Είναι η σκηνή στην οποία ο πράκτορας, που παρακολουθούσε τον ποιητή-συγγραφέα, εισέβαλλε κρυφά στο σπίτι του και τον έσωσε παίρνοντας την γραφομηχανή.
Νίκος Χανδόλιας
4. Η σκηνή που με συγκίνησε πιο πολύ από την ταινία ήταν που, όταν η Στάζι πήγε να ψάξει στο σπίτι του «ύποπτου» συγγραφέα την παράνομη γραφομηχανή, με την οποία είχε γράψει το άρθρο που είχε εκθέσει το καθεστώς της Ανατολικής Γερμανίας, η γυναίκα του, η οποία εξαναγκάστηκε με τις «γνωστές ανακριτικές μεθόδους» να καταδώσει το συγγραφέα, άρχισε να τρέχει έξω από το διαμέρισμα και αυτοκτόνησε πέφτοντας στις ρόδες ενός λεωφορείου.
Βασιλική Χήρα
5. Πιο πολύ μου άρεσε η σκηνή στην οποία ο πράκτορας της Στάζι που παρακολουθούσε τους πρωταγωνιστές, τους βοήθησε και πήγε να πάρει αυτός την ύποπτη γραφομηχανή από το σπίτι τους, προτού τη βρει η Ασφάλεια. Μου άρεσε αυτή η σκηνή, διότι εντυπωσιάστηκα από την αλλαγή της συμπεριφοράς του πράκτορα. Ενώ στην αρχή ήθελε το κακό τους, η παρακολούθησή τους τον βοήθησε να καταλάβει έναν άλλο τρόπο ζωής και να αποκτήσει από μακριά φίλους που μόνο αυτός τους γνώριζε και όχι εκείνοι.
Αναστασία Φώτη
6. Μου έκανε εντύπωση που ο “υπηρέτης” του καθεστώτος ελπίζει να δώσει μια ώθηση στην καριέρα του, όταν του δίνεται η αποστολή να συγκεντρώσει στοιχεία εναντίον του θεατρικού συγγραφέα και της φιλενάδας του, ντίβας της σκηνής. Η διείσδυσή του στην ιδιωτικότητα των άλλων τον κάνει να συνειδητοποιήσει το άδειο της δικής του ζωής, ενώ του δείχνει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, στον οποίο είναι πολύ δύσκολο να αντισταθεί.
Βασιλική Τσινίκου
7. Η σκηνή που με εντυπωσίασε περισσότερο στην ταινία ήταν η τελευταία στην οποία ο πράκτορας της Στάζι, που παρακολουθούσε τον συγγραφέα, πήγε στο βιβλιοπωλείο και αγόρασε το βιβλίο που είχε εκδώσει ο τελευταίος. Το βιβλίο αυτό ο συγγραφέας το αφιέρωσε στον πράκτορα της Στάζι. Όταν, λοιπόν, ο πράκτορας της Στάζι πήγε στο βιβλιοπωλείο, ο βιβλιοπώλης τον ρώτησε αν το βιβλίο που θα αγοράσει, είναι για δώρο. Ο πράκτορας τότε τον αντίκρισε με ύφος συνεσταλμένο και του είπε πως ήταν γι’ αυτόν. Η σκηνή αυτήν έχει διπλή σημασία για τον πράκτορα, εφόσον το βιβλίο είχε γραφτεί για τον ίδιο. Επίσης ήταν πολύ συγκινητική, αλλά συγχρόνως πολύ εντυπωσιακή, γιατί ο συγγραφέας αφιέρωσε το βιβλίο του σ’ έναν άνθρωπο, ο οποίος παρόλο που τον παρακολουθούσε τόσο καιρό, στο τέλος τον βοήθησε. Από αυτήν την κίνηση του συγγραφέα, αλλά και από την απόφαση του αστυνόμου να τον βοηθήσει συμπεραίνουμε πως ανεξάρτητα από τις συνθήκες ζωής που βίωναν οι άνθρωποι εκείνη την εποχή δεν ξεχνούσαν πως είναι άνθρωποι και βοηθούσαν κρυφά ο ένας τον άλλον.
Μαρία Τίκου
8. Η σκηνή που μου έκανε περισσότερη εντύπωση ήταν στο τέλος, όπου ο αστυνομικός πήγε να αγοράσει το βιβλίο που γράφτηκε γι’ αυτόν και όταν πήγε στο ταμείο για να πληρώσει είπε στον ταμία «αυτό είναι για εμένα», μια φράση που έχει διπλή σημασία: ότι το βιβλίο γράφτηκε γι’ αυτόν αλλά και ότι θα το διαβάσει ο ίδιος.
Γιώργος Χασιακής
9. Η σκηνή που με εντυπωσίασε περισσότερο είναι η αυτοκτονία της ηθοποιού. Η γυναίκα είχε προδώσει τον άντρα της στους αστυνόμους. Τους είχε ενημερώσει για την γραφομηχανή που βρισκόταν κρυμμένη στο σπίτι τους. Έτσι οι αστυνόμοι πήγαν στο σπίτι τους, για να συλλάβουν τον άντρα της. Η γυναίκα έχοντας τύψεις για τις πράξεις της βγήκε τρέχοντας στο δρόμο και την πάτησε ένα αυτοκίνητο. Δεν γνώριζε όμως ότι κάποιος πράκτορας, από αυτούς που τους παρακολουθούσε είχε πάρει τη γραφομηχανή και έτσι δεν θα μπορούσαν να συλλάβουν τον άντρα της. Η ηθοποιός βαθιά μέσα της αγαπούσε τον άντρα της και είχε μετανιώσει για αυτό που εξαναγκάστηκε να κάνει. Γι’ αυτό το λόγο αποφάσισε να αυτοκτονήσει.
Ουρανία Τριανταφύλλου