Η ποίηση είναι παντού γιατί δεν χωράει στο “χειρουργικό τραπέζι” των αναλύσεων… “Ο κύκλος των χαμένων ποιητών”…

1

Ακαδημία Γουέλντον. Αμιγές σχολείο “αρρένων”. “Σωτήριον” έτος 1959. Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τον καινούριο καθηγητή τους, τον κύριο Kίτινγκ, και από τις πρώτες στιγμές αυτής της επαφής, “κάτι αρχίζει να κινείται” στην βαρετή αίθουσα… Ο κύριος Κίτινγκ είναι “παράξενος” και κυρίως “διαφορετικός” από όλους τους άλλους δασκάλους που είχαν έως τώρα… Εκφράζει απόψεις που δεν μοιάζουν με εκείνες των γονιών τους και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν “προκλητικές”!  Οι έφηβοι μαθητές τόσο από τις οικογένειες όσο και από το σχολείο και την ευρύτερη κοινωνία διαπαιδαγωγούνται έτσι ώστε, με υπακοή και δίχως ίχνος αντίστασης, να αφομοιώνουν το κοινωνικά αποδεκτό και “αναγκαίο” τετράπτυχο: «Παράδοση, Τιμή, Πειθαρχία, Διάκριση».

Ο κύριος Κίτινγκ όμως, αγνοώντας τα όρια των συμβάσεων (όχι μόνο λεκτικά αλλά και στην πράξη), με “ανορθόδοξους” τρόπους παιδαγωγικής και διδασκαλίας, “ανάβει φωτιές” στις εφηβικές ψυχές. Και το κάνει συνειδητά! Θεωρεί ότι “πετυχημένος” δάσκαλος είναι εκείνος που θα ανάψει περισσότερες φωτιές μέσα στις τάξεις του, στις συνειδήσεις των μαθητών του! Χρησιμοποιεί ως “εμπρηστικό μηχανισμό” την ποίηση και ανάβει το φυτίλι πρώτα απ’ όλα σε επίπεδο αυτοεκτίμησης! Τους δίνει ως υλικά, το όνειρο και το πείσμα για να διεκδικήσουν όσα τους αρέσουν, όσα αγαπούν, όσα τους αξίζουν και όσα έχουν ανάγκη! Τους παρακινεί να αμφισβητούν το κατεστημένο και όλα εκείνα που τους επιβάλλονται.

Carpe Diem! (δηλαδή, “Αδράξτε την μέρα”)!

Ξεκινώντας από τα δικά του βιώματα (φοίτησε στο σχολείο Montogomery Bell), ο σεναριογράφος Tom Schulman σκιαγράφησε τον κεντρικό ήρωα του έργου του στα πρότυπα του αντικομφορμιστή φιλόλογου Sam Pickering (Robin Williams). Η συνεργασία μεταξύ των ηθοποιών, ιδιαίτερα των Ethan Hawk, Robert Sean Leonard με τον σκηνοθέτη της ταινίας Peter Weir θεωρείται καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία όλων. Στην ταινία ακούγονται πολλά κομμάτια κλασικής μουσικής, που δένουν εξαιρετικά με την πλοκή του έργου! Επίσης, μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας είναι και το soundtrack του Maurice Jarre. Πρωταγωνιστές του έργου είναι όμως και οι ποιητές των οποίων ακούγονται, διά στόματος των ηθοποιών, οι στίχοι (Lord Byron, Raymond Calvert, Abraham Cowley, Robert Herrick, Robert Frost, Vachel Lindsay, William Shakespeare, Alfred Lord Tennyson, Henry David Thoreau, Walt Whitman) .

Ένα μικρό απόσπασμα από την ταινία που δείχνει τί “δεν είναι ποίηση”

Σαλβαδόρ Νταλί: Οφθαλμαπάτες, ψευδαισθήσεις και… “παραλήρημα”…

ntaliΟ Σαλβαδόρ Νταλί (1904 — 1989) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ισπανούς ζωγράφους. Συνδέθηκε με το καλλιτεχνικό κίνημα του υπερρεαλισμού στο οποίο ανήκε για ένα διάστημα. Αποτελεί έναν από τους περισσότερο γνωστούς ζωγράφους του 20ου αιώνα. Υπήρξε μια εκκεντρική φυσιογνωμία της σύγχρονης τέχνης και οι δημιουργίες του θεωρούνται από πολλούς εξαιρετικές σε σύλληψη και τεχνική! Πρέπει να σημειώσουμε εδώ βέβαια, ότι παρότι ως καλλιτέχνης είναι αποδεκτός, ως άτομο κατηγορήθηκε για την πολιτική του στάση τόσο στην δύσκολη εποχή του Ισπανικού εμφυλίου και την επικράτηση του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Φράνκο όσο και για την στάση του κατά την διάρκεια του β’ παγκοσμίου πολέμου.

Επειδή το έργο του είναι τεράστιο και πολυσύνθετο, εδώ θα αναφερθούμε μονάχα στην μέθοδο της «Paranoiac Critical» (δηλαδή «παράλογη γνώση», μέθοδος δικής του επινόησης που βασίζεται σε ένα «παραλήρημα ερμηνείας»). Πρόκειται για μια τεχνική τη χρησιμοποιεί ο ζωγράφος στους πίνακές του, από την δεκαετία του 1930, για να συμπεριλάβει πολλές εικόνες ταυτόχρονα που δημιουργούν στον θεατή “οφθαλμαπάτες” και ψευδαισθήσεις. Τόσο ο ίδιος ο καλλιτέχνης όσο και ο θεατής του έργου του μπορούν να ερμηνεύσουν αυτό που βλέπουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και ανάλογα με τα δικά τους προσωπικά βιώματα.

Στο έργο «Παραισθησιογόνος Ταυρομάχος», ο Dali μέσα από συμβολισμούς, πολλαπλές εικόνες και «κρυφές» συνθέσεις κατορθώνει να περιγράψει ανάμεσα σε πολλά άλλα, σκηνές τόσο από την δική του “πραγματικότητα” (συναισθήματα, ενδιαφέροντα, απωθήσεις κ.λ.π) όσο και σημαντικά στοιχεία της κουλτούρας της πατρίδας του (παραδόσεις, ιστορία, θρησκεία κ.λ.π.).

Το έργο είναι τόσο σύνθετο που όταν προς το τέλος της δεκαετίας του ’60, εκτέθηκε σε μια γκαλερί της Νέας Υόρκης,  για να διευκολυνθεί το κοινό προστέθηκε ένα διευκρινιστικό σημείωμα με τίτλο “Πως να δείτε τον ταυρομάχο” που καθοδηγούσε τους θεατές στο να αποκρυπτογραφήσουν διάφορα σημεία του.

Ας ρίξουμε μια ματιά:

«Ο παραισθησιογόνος ταυρομάχος», (1968-70)

The-Hallucinogenic-Toreador

Βασικός χώρος του πίνακα είναι μία αρένα ταυρομαχίας, και τα χρώματα που χρησιμοποιεί ο ζωγράφος είναι το κόκκινο και το κίτρινο (με τις αποχρώσεις τους) μάλλον για να παραπέμπει στην συνήθη ώρα που γίνονταν οι ταυρομαχίες (δηλ. το απόγευμα) και για να τονίσει τα χρώματα της σημαίας της Ισπανίας. Ο Νταλί λάτρευε τις ταυρομαχίες σε αντίθεση με την σύντροφό του (επάνω και αριστερά υπάρχει σε μικρογραφία με το πορτρέτο της Gala) που τις απεχθανόταν (γι’ αυτό το ύφος της απεικόνισης είναι σκυθρωπό και γεμάτο δυσαρέσκεια).

Εάν ο παρατηρητής κοιτάξει τον πίνακα από πολύ κοντά μάλλον δεν θα καταφέρει να εντοπίσει τη μορφή του σχεδόν αόρατου ταυρομάχου (ο ταυρομάχος αντιπροσωπεύει το πρότυπο του αρσενικού), που εμφανίζεται και εξαφανίζεται ανάλογα με την οπτική γωνία που κοιτάζει κανείς το έργο.

Πολύ έντονα και σε επανάληψη υπάρχει η «Αφροδίτη της Μήλου» (λέγεται ότι ο Νταλί είχε εμμονή με την φιγούρα αυτή την οποία θεωρεί απόλυτο σύμβολο του θηλυκού). Το στήθος της δεύτερης από δεξιά Αφροδίτης κρύβει το πρόσωπο του Ταυρομάχου! Η δεξιά πλευρά του προσώπου της είναι το μάτι του και είναι πραγματικά συγκλονιστικό το ότι στην βάση του λαιμού της κυλάει το δάκρυ του ταυρομάχου που λυπάται για τον θάνατο του ταύρου! Εάν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά προς το αριστερό της στήθος θα διακρίνει την μύτη του, στη μέση της σχηματίζονται τα χείλη του και στην κοιλιά της το σαγόνι του. Ακόμα και την ενδυμασία του έχει σχεδιάσει ο Νταλί (το λευκό και πράσινο ύφασμα που τυλίγει το σώμα της Αφροδίτης από την μέση και κάτω είναι το λευκό του πουκάμισο και η γραβάτα του,  και το κόκκινο ύφασμα που την καλύπτει δεξιά είναι το κόκκινο πανί που έχει ρίξει στον ώμο του).

Τόσο η αρένα όσο και οι κερκίδες των θεατών σχηματίζονται από το περίγραμμα του καπέλου του. Τα έντομα που έρχονται κατά σμήνη από το βάθος και σχηματίζουν την κάπα και το καπέλο του ταυρομάχου προέρχεται ως ιδέα από την περιοχή της πόλης Χιρόνα όπου υπάρχει η παράδοση πως ο Άγιος Νάρκισσος με θαύμα που είχε κάνει αντιμετώπισε τους εισβολείς, εξαπολύοντας από τον τάφο του σμήνη αλογόμυγων εναντίον τους!

Λίγο πιο κάτω από τον ώμο του ταυρομάχου κρύβεται η εικόνα του πληγωμένου ταύρου (σύμβολο της σήψης και του θανάτου που ο Νταλί επίσης, είχε και με αυτές τις καταστάσεις εμμονή). Μια αλογόμυγα γίνεται το μάτι του ταύρου και δε κεφάλι του είναι πεσμένο στο έδαφος, μέσα σε μια λίμνη αίματος.

Το κεφάλι του ταύρου χάνεται σε μια απόκρημνη βραχώδη ακτή, και το αίμα του ζώου μετατρέπεται σε θάλασσα ενώ αναδύονται και βουνοκορφές (τοπία οικεία και αγαπημένα του ζωγράφου που άρχιζαν τότε να γνωρίζουν τουριστική ανάπτυξη γι’ αυτό και η αναδυόμενη πάνω σε στρώμα γυναικεία μορφή).

Ο Ταυρομάχος εμφανίζεται και πάλι, ως φιγούρα με κίτρινο  περίγραμμα όπου με τα χέρια σηκωμένα ψηλά, αφιερώνει το έργο στην Gala (προσπαθώντας να την εξευμενίσει);

Ο Dali στο έργο του αυτό αντί υπογραφής έχει συμπεριλάβει τον εαυτό του ως μικρό παιδί ντυμένο με ναυτικά ρούχα, κρατώντας τα αγαπημένα του παιχνίδια: ένα τσέρκι και ένα απολιθωμένο οστό (και σε άλλους πίνακες ο Νταλί συμπεριλαμβάνει τον εαυτό του σε μικρή ηλικία και ντυμένο μ’ αυτόν τον τρόπο).

Υπάρχουν και μια σειρά πολλών άλλων συμβολισμών που δεν θα αναφέρουμε εδώ, γιατί θεωρήσαμε, ότι αυτό το κείμενο δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση “ανάλυση έργου”. Απλά είναι ένα ερέθισμα –για όσους ενδιαφέρονται- που θα μπορούσε να συντελέσει στην αναζήτηση επιπλέον πληροφοριών σχετικά με τον συγκεκριμένο πίνακα αλλά και με το συνολικό έργο του Νταλί.

Θα ήταν ίσως ενδιαφέρον, για κάποιους από εσάς, να προσπαθήσετε να… «αποκρυπτογραφήσετε» μερικούς πίνακες του ζωγράφου που εμπεριέχουν πολλαπλές εικόνες και σύμβολα, δημιουργώντας «ψευδαισθήσεις»!

“Η εικόνα εξαφανίζεται», (1938)

 illusions-through-the-paintings-of-salvador-dali-07

«Παλιό ζευγάρι ή μουσικός», (1930)

illusions-through-the-paintings-of-salvador-dali-13

“Ο άνθρωπος / ζευγάρι κοιμάται με το σκυλί”, (1948)

illusions-through-the-paintings-of-salvador-dali-14

«Σκλαβοπάζαρο με την εμφάνιση του αόρατου μπούστου του Βολταίρου», (1940)

dali_slave_market

“Η Μεγάλη παρανοϊκή”, (1936)

illusions-through-the-paintings-of-salvador-dali-09

Ο Σαλβαδόρ Νταλί έλεγε στο “Οι πίνακες μου στο Φθινοπωρινό Σαλόνι” το 1927: “Το να ξέρει κανείς πώς να κοιτάξει ένα αντικείμενο, ένα ζώο με τα μάτια του νου ισοδυναμεί με το να βλέπει με τη μεγαλύτερη δυνατή αντικειμενικότητα. Οι άνθρωποι όμως δεν βλέπουν παρά στερεότυπες εικόνες των πραγμάτων, απλές σκιές αδειασμένες από οποιαδήποτε έκφραση, απλά φαντάσματα των πραγμάτων, ενώ θεωρούν χυδαία και φυσιολογικά όλα εκείνα που συνηθίζουν να βλέπουν καθημερινά, όσο θαυμαστά και εκπληκτικά κι αν είναι αυτά. Όπως έγραψα και πρόσφατα μιλώντας για τη φωτογραφία: βλέπω σημαίνει επινοώ” .

“Η Γκαλά αγναντεύοντας τη Μεσόγειο” μετατρέπεται, όταν κοιτάξεις τον πίνακα από απόσταση είκοσι μέτρων, σε πορτραίτο του Αβραάμ Λίνκολν…

DSC03194

Ακόμα και η βροχή (Tambien la lluvia) της Iciar Bollain… Μια ταινία πιό επίκαιρη από ποτέ… Ιδιωτικοποίηση του νερού…

 Η πραγματική ιστορία…

imagesCA0BAS83

Το 2000 η κυβέρνηση της Βολιβίας ιδιωτικοποίησε την παροχή νερού (που ήταν δημόσιο αγαθό- έτσι όπως του αρμόζει, άλλωστε), με απαίτηση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Από το 1950 έως το 1980 το ΔΝΤ και η Παγκόσμια τράπεζα ανέλαβαν την “βελτίωση” της οικονομίας της χώρας. Καθ’ όλη την διάρκεια της “προσπάθειας για οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη”  το ΔΝΤ και η παγκόσμια τράπεζα σε συνεργασία με την κυβέρνηση της χώρας επέβαλαν την ιδιωτικοποίηση δημόσιων οργανισμών όπως π.χ. αεροπορικές γραμμές, δημόσιες επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, το εθνικό σιδηροδρομικό σύστημα και τέλος το 1999 την υπηρεσία δημόσιας ύδρευσης και αποχέτευσης (σας θυμίζει κάτι;;;).

Οι πολυεθνικές εταιρίες (εταιρεία Bechtel) που ανέλαβαν να διαχειρίζονται το νερό τριπλασίασαν την τιμή του, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην μπορεί να πληρώσει. Στην Βολιβία εκείνη πια την εποχή σχεδόν τα 2/3 των πολιτών ζούσαν κάτω από τα όρια της φτώχιας και το ετήσιο εισόδημα βρισκόταν μόλις στα 950 δολάρια.

Τα νότια προάστια της πόλης Κοτσαμπάμπα (βόρεια βρίσκεται το τροπικό δάσος Τσαπάρε, που ήταν άνδρο εμπορίου ναρκωτικών με την ανοχή των κρατικών αρχών), δεν είχαν καν εγκαταστάσεις ύδρευσης και έτσι οι κάτοικοι -που στην πλειοψηφία τους ήταν οικονομικά ανίσχυροι- δημιούργησαν μόνοι τους δεξαμενές που μάζευαν το νερό της βροχής ώστε να το φιλτράρουν και να το χρησιμοποιούν χωρίς να έχουν κόστος. Το βολιβιανό κράτος όμως, για να προστατεύσει τα συμφέροντα των ιδιωτών απαγόρεψε την συλλογή νερού και δημιούργησε ένα σώμα αστυνομικών που αποκλειστική δουλειά τους ήταν να ελέγχουν τα σπίτια και να καταστρέφουν τις δεξαμενές!

 Οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν, γκρέμισαν τα γραφεία της πολυεθνικής εταιρείας και της νομαρχίας της περιοχής και ακύρωσαν με τις κινητοποιήσεις τους την ιδιωτικοποίηση του νερού.  Ο αγώνας αυτός βέβαια δεν ήταν ανώδυνος. Πολιτικά δικαιώματα καταστρατηγήθηκαν, άνθρωποι τραυματίστηκαν, κάποιοι τυφλώθηκαν από ρήψη χημικών, υπήρξαν ακόμα και νεκροί…

cochabambabarricade

Από τους ντόπιους ονομάζεται “la guerra del agua” δηλαδή “ο πόλεμος του νερού”.

water-for-the-people

Το παρακάτω animation“Η γιαγιά και το νερό” – είναι διασκευή ενός μύθου των ιθαγενών της Βολιβίας και προέκυψε από την συνεργασία μεταξύ ενός Δανέζικου στούντιο και οχτώ Βολιβιανών καλλιτεχνών. Διηγείται τι συμβαίνει όταν το νερό παύει να είναι δημόσιο αγαθό και περνάει στα χέρια των λίγων. Συγκλονιστική η σκηνή που η ιδιωτική εταιρεία μαζεύει τα δάκρυα της γιαγιάς για να τα πουλήσει και αυτά με σκοπό το κέρδος!

Η υπόθεση της ταινίας “Even the rain”

Σκηνοθεσία: Iciar Bollain

Σενάριο: Paul Laverty

Ηθοποιοί: Gael Garcia Bernal, Luis Tosar, Karra Elejaide

even-the-rain-bg

Η ταινία έχει γυριστεί στην πόλη Κοτσαμπάμπα και πραγματεύεται την ιστορία του σκηνοθέτη Σεμπαστιάν (Gael Garcia Bernal) και του συνεργείου του, που φτάνουν στη Βολιβία το 2000 για να γυρίσουν μια ταινία που αφορά την κατάκτηση της αμερικανικής ηπείρου από τον Κολόμβο και την εκμετάλλευση που υπέστησαν, τότε, οι ιθαγενείς από τους ευρωπαίους κατακτητές (βίαιος εκχριστιανισμός των ιθαγενών, αρπαγή του ορυκτού πλούτου/χρυσού, χρησιμοποίηση του πληθυσμού ως φτηνή εργατική δύναμη με σκοπό τον πλουτισμό των κατακτητών, φυσική ή ψυχολογική εξόντωση των ιθαγενών που αντιστάθηκαν κ.λ.π.). Ο παραγωγός της ταινίας Κόστα (Luis Tocar) επέλεξε η ταινία να γυριστεί στην Βολιβία, διότι το κόστος παραγωγής είναι πολυ χαμηλό και οι ιθαγενείς κομπάρσοι θα είχαν την εξευτελιστική αμοιβή των δυο δολαρίων την ημέρα (η εκμετάλλευση των λαών της “υπανάπτυκτης περιφέρειας” δεν περιορίζεται στην εποχή του Κολόμβου αλλά συνεχίζεται)…

even-the-rain-210x300

Καθώς όμως το κινηματογραφικό συνεργείο βρίσκεται στα γυρίσματα, ξεσπούν ταραχές στην πόλη. Πρόκειται για τον “πόλεμο για το νερό”, που αναφέρεται στα πραγματικά γεγονότα του 2000. Οι ιθαγενείς/κομπάρσοι συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις και  έτσι η ταινία κινδυνεύει να μην τελειώσει. Ο ντόπιος πρωταγωνιστής της ταινίας Ντάνιελ  (ο βολιβιανός Juan Carlos Aduviri) μετατρέπεται λόγω της έντονης προσωπικότητάς του και του αγωνιστικού πάθους του σε ηγετική μορφή των κινητοποιήσεων και στην διάρκεια συγκρούσεων με την αστυνομία συλλαμβάνεται και κακοποιείται με βίαιο τρόπο. Οι υπεύθυνοι του συνεργείου (σκηνοθέτης και παραγωγός) ακόμα και την στιγμή που έρχονται σε επαφή με το διεφθαρμένο κράτος και τους μηχανισμούς του αρνούνται να συνειδητοποιήσουν την σοβαρότητα της κατάστασης και εξακολουθούν να νοιάζονται μόνο για την ολοκλήρωση της ταινίας!

 Η Iciar Bollain δημιουργεί μια ταινία που εκτός από την περιγραφή των πραγματικών γεγονότων θέτει το βασικό θέμα της προσωπικής ευθύνης. Μέσα από ατομικά διλήμματα και συνειδησιακές εσωτερικές συγκρούσεις ο καθένας στο τέλος χρειάζεται να πάρει θέση απέναντι στο άδικο! Υπάρχει η ανάγκη τα λόγια να υποστηριχτούν από πράξεις!

Η περίπτωση της Ελλάδας του 2013…

Για όσους “κόπτονται” υπέρ της ιδιωτικοποίησης του νερού: “Κύριοι, η επιστημονική έρευνα και η παγκόσμια εμπειρία σας αφήνουν εκτεθειμένους”….

dsc00862-440x330

Επειδή και στην Ελλάδα έχει ανοίξει το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού παρουσιάζουμε την μελέτη δεκατεσσάρων φοιτητών του ΕΜΠ, από το διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων», οι οποίοι μελέτησαν μία προς μία όλες τις περιπτώσεις ιδιωτικοποιήσεων του νερού παγκοσμίως και τις παρουσίασαν πρόσφατα σε εργασία με τίτλο «Υδατικοί πόροι, υποδομές και υπηρεσίες νερού: Ιδιωτικοποίηση ή κοινωνικοποίηση» (Επικεφαλής της μελέτης ήταν οι διδάσκοντες Δημήτρης Κουτσογιάννης και Ανδρέας Ευστρατιάδης).

Από τη Βολιβία, την Τανζανία και την Αργεντινή μέχρι τη Γαλλία και τον Καναδά η παραχώρηση του νερού σε ιδιώτες φέρει σε γενικές γραμμές τα εξής χαρακτηριστικά: «Σκανδαλώδη περιθώρια κέρδους για τους ιδιώτες, άνιση πρόσβαση στο νερό των χαμηλών κυρίως εισοδηματικών τάξεων, αύξηση τιμολογίων, αθέτηση υποσχέσεων από πλευράς εταιρειών για επενδύσεις στο δίκτυο, σκανδαλώδεις όρους παραχώρησης, αδιαφανείς διαδικασίες στις συμβάσεις, περιβαλλοντικούς κινδύνους, απολύσεις, απώλεια τεχνογνωσίας», ανέφερε η τοπογράφος μηχανικός του ΑΠΘ MSc, Ευστρατία Σεπετζή.

Δείτε την ταινία και εάν θέλετε να μελετήσετε περισσότερο για το τί συνέβη σε κάθε περίπτωση ιδιωτικοποίησης του νερού, κάνετε την αρχή από ένα άρθρο της εφημερίδας Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 28 Ιουλίου 2013 με τίτλο “Στην Ελλάδα ξεπουλάνε το νερό,  στο εξωτερικό κοινωνικοποιείται”, που έχει περισσότερα στοιχεία σχετικά με την παραπάνω μελέτη των μεταπτυχιακών φοιτητών του Ε.Μ.Π.

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=377203

40_grafima--4-thumb-large

Ανθολογία ισπανόφωνου μικροδιηγήματος (Δίγλωσση έκδοση, Επιμέλεια: Κων/ίνος Παλαιολόγος)

“Ποιός θα μας σώσει από εμάς τους ίδιους”;

(από έναν τοίχο στην Γρανάδα-Ανδαλουσία)

"Ποιός θα μας σώσει από εμάς τους ίδιους";

Μια σύντομη ιστορία με πολλές αναγνώσεις…

“Ο Μποράν καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Πέρασαν τα χρόνια. Πέθαναν οι δεσμοφύλακες και οι αντικαταστάτες των δεσμοφυλάκων. Εξαφανίστηκε το ανθρώπινο είδος. Τα ατσαλένια κάγκελα διαλύθηκαν από τη συνεχή και αδυσώπητη διάβρωση του αέρα. Τότε ο Μποράν απέδρασε. «Ήταν απλώς θέμα χρόνου» μονολόγησε”...

Σας το συνιστώ γιατί πιστεύω ότι θα σας αρέσει…

Πάμε να ζήσουμε το “παραμύθι” του Αντόνι Γκαουντί;

Antoni_gaudi

Ο Αντόνι Γκαουντί Κορνέτ γεννήθηκε το 1852 σε ένα χωριό της Καταλονίας (Ισπανία) και από μικρός υπέφερε από αρθρίτιδα. Η κατάστασή του δεν του επέτρεπε να πηγαίνει καθημερινά στο σχολείο. Έτσι, αναγκαζόταν να περνά τις ώρες του στο σπίτι μελετώντας την φύση που αργότερα «αντέγραψε» στην αρχιτεκτονική του! Έλεγε πολύ συχνά ότι «τα δέντρα απέναντι από το παράθυρο μου είναι τα αγαπημένα μου βιβλία αρχιτεκτονικής»!

Όταν ο Γκαουντί αποφοίτησε από τη σχολή αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης, ο διευθυντής της σχολής ανακοίνωσε στους καθηγητές: «Κύριοι, έχουμε δίπλα μας μια ιδιοφυΐα ή έναν παρανοϊκό»!

Ο Γκαουντί δεν χρησιμοποιούσε τσιμέντο αλλά προτιμούσε να κτίζει τις κολόνες του με τούβλα και καθημερινά υλικά και πάντα λάμβανε υπόψη του την παράδοση που είχε η Βαρκελώνη στην κεραμική και την σιδηρουργία.

“Θέλετε να μάθετε που αντλώ τα τις ιδέες μου” είπε κάποτε σε έναν επισκέπτη στο εργαστήριό του. “Ένα όρθιο δέντρο, διακλαδίζεται σε κλαδιά και αυτά με την σειρά τους σε μικρότερα κλαδάκια και αυτά με την σειρά τους στα φύλλα. Και κάθε ιδιαίτερο ξεχωριστό κομμάτι του δέντρου αναπτύσσεται αρμονικά, θαυμάσια όπως ο Θεός ο τεχνίτης το δημιούργησε.”

Οι δημιουργίες του Γκαουντί μοιάζουν με σουρεαλιστικό όνειρο, είναι πολύχρωμες, γεμάτες καμπύλες (δεν του άρεσαν καθόλου οι ευθείες/άλλωστε από καμπύλες γεννιούνται νέες ζωές) και πλούσια διακόσμηση!

Πάρτε μια γεύση από το έργο του αν και ο φωτογραφικός φακός δεν μπορεί να αποτυπώσει την ομορφιά που βλέπουν τα μάτια και που κατασταλάζει στην ψυχή!

Villa El Capricio: Βρίσκεται στην Cantavria. Είναι χτισμένο με τούβλα και στολίζεται με κεραμικά σε λωρίδες. Τα κιγκλιδώματα των πεζουλιών και των μπαλκονιών είναι από σφυρήλατο σίδηρο.

img004img001

Η πρώτη του σημαντική αρχιτεκτονική δουλειά είναι η περίφημη Casa Vicens στη Βαρκελώνη, αρχιτεκτόνημα που θα του φέρει αναγνωρισιμότητα και φήμη.

img002

Το Casa Battlo αποτελεί μέρος ενός συμπλέγματος κτιρίων. Έχει μείνει ξακουστό με την ονομασία, “Μanzana De La Discordia” που σημαίνει “Σύμπλεγμα Ασυμφωνίας”, λόγω των διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρυθμών μεταξύ των κτιρίων του.

Προσέξτε την οροφή που θυμίζει  την ραχοκοκαλιά ενός τεράστιου δεινόσαυρου (ο Γκαουντί εμπνέεται πολύ συχνά από τους σκελετούς των ζώων).

img009

Ο Γκαουντί μεγάλωσε τα παράθυρα της πρόσοψης στα κεντρικά πατώματα και γι’ αυτό έδωσε στο κτίριο το παρατσούκλι: “La Casa Dels Badalls” (Το Σπίτι Των Χασμουρητών). Ένα ακόμα παρατσούκλι που έδωσε στο κτίριο ήταν εξαιτίας των λεπτών στηλών που το κάνανε να μοιάζει με σκελετό: “La Casa Dels Ossos” (Το Σπίτι Των Οστών). Ο Γκαουντί επίσης, λατρεύει το ανθρώπινο σώμα που το θεωρεί αναπόσπαστο στοιχείο της φύσης!

Μήπως τα μπαλκόνια μοιάζουν και με φωλιές πουλιών;

img011

Casa Calvet: Οι καμπύλες, το διπλό αέτωμα στη κορυφή, η ανατολίτικη προβολή στην είσοδο, καθώς κι μεμονωμένες μικρολεπτομέρειες που κατάφερε να συνδυάσει ο Γκαουντί “παντρεύουν” το μοντέρνο στυλ με το μπαρόκ!

img006

Casa Milá («La Pedrera» δηλ. “το λατομείο”): Πρόκειται για ένα συγκρότημα κατοικιών, στο οποίο ο Γκαουντί έθεσε τις πιο σύγχρονες τεχνικές μεταλλικών δομών για να υλοποιήσει μια ιδέα σχεδόν ποιητική. Τα στοιχεία του μετάλλου, τα χρώματα και οι καμινάδες που ξεχωρίζουν συνθέτουν ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα, καθώς η αρχική ιδέα του Casa Milá ήταν να φαίνεται σαν ένας τεράστιος βράχος πάνω στον οποίο θα τοποθετούνταν ένα άγαλμα της Παναγίας του Rosario, που τελικά δεν τοποθετήθηκε και γι αυτό το λόγο θεωρήθηκε ανολοκλήρωτο έργο από τον ίδιο τον Γκαουντί.

Όταν βλέπει κανείς το έργο αυτό από μακριά του έρχονται στο μυαλό εικόνες όπως  οι πτυχές που σχηματίζονται από τον άνεμο πάνω στην άμμο της θάλασσας ή οι κυψέλες που φτιάχνουν οι μέλισσες…        

DSC03048

Το πάρκο του Γκουέλ (ο κόμης Eουσέμπι Γκουέλ ήταν φίλος του Γκαουντί και χρηματοδότησε πολλά έργα του), βρίσκεται  στον λόφο «El Carmel» στην συνοικία Gràcia της Βαρκελώνης και είναι γνωστό για  την Art Νοuveau αρχιτεκτονική του. Έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Σταλακτίτες, κυματιστές κατασκευές, δωρικοί στύλοι ή σκαλιστοί κορμοί δέντρων, φτιαγμένοι με σπαστά κεραμικά, διαμορφώνουν ένα χώρο άνετο, λουσμένο με διάφορες αποχρώσεις.

Διάδρομοι για ονειρικούς περιπάτους…

img007

DSC03002DSC03003

Ο Γκαουντί ακολούθησε τις οδηγίες της φύσης στο σχεδιασμό των διαδρόμων. Κατασκεύασε πολλούς σπηλαιώδεις διαδρόμους που τους υποστηρίζουν κεκλιμένοι τοίχοι και κολώνες.

DSC03013DSC03017

Η Καρυάτιδα του Γκαουντί!

DSC03027 DSC03028

Ο χρωματιστός εξώστης που μοιάζει με φίδι σε κίνηση και περικλείει μια πλατεία.

DSC03009

Η διακόσμηση (εδώ μια άποψη από ταβάνι) είναι από φτηνά υλικά, σπασμένα κεραμικά, που σχηματίζουν μωσαϊκά με φανταστικές παραστάσεις (πάντα όμως έχουν σχέση με την φύση).

DSC03029DSC03025

DSC03038

img015

DSC03037

DSC03036DSC03030

Sagrada Familia: Ο Γκαουντί πέθανε πριν προλάβει να την ολοκληρώσει. Η Sagrada Familia είναι γεμάτη θρησκευτικούς συμβολισμούς (ο αρχιτέκτονας, μην ξεχνάμε ότι, χαρακτηριζόταν από την βαθειά του πίστη)! Ξεχωρίζουν οι τρεις όψεις, με διαφορετικό προσανατολισμό η κάθε μια, που σχετίζονται με τη ζωή του Χριστού. Η Γέννηση ανατολικά, τα Πάθη δυτικά και η Ανάσταση και η Δόξα στο νότιο μέρος. Καθώς επίσης και οι τρεις πύλες εισόδου που συμβολίζουν την πίστη, την ελπίδα και την φιλανθρωπία. Οι πύργοι επίσης είναι συμβολικοί: δώδεκα πύργοι για τους δώδεκα αποστόλους, ένας πύργος επάνω στο βωμό για την Παρθένο Μαρία και πέντε πύργοι στο κέντρο, ο ένας αντιπροσωπεύει το Χριστό και οι άλλοι τέσσερις τους Ευαγγελιστές. Γενικότερα όλο το έργο αποτελείται από γλυπτά, επειδή ο Γκαουντί ήθελε να μετατραπεί σε ένα «ζωντανό δάσος προσευχής».

 Σήμερα, ο ημιτελής Καθεδρικός εξακολουθεί να χτίζεται και υπολογίζεται, πως, ακόμη και με τα πλέον σύγχρονα τεχνικά μέσα κατασκευής, θα ολοκληρωθεί το 2030! Ίσως εάν το έβλεπε τώρα ο Γκαουντί να πάθαινε “αποπληξία” γιατί καθόλου δεν μοιάζει με τα προσχέδια που είχε στο μυαλό του…

img013DSC03058

Ο Γκαουντί ήταν φανατικός Καταλανός και λέγεται ότι κάποτε συνελήφθη γιατί μιλούσε Καταλανικά σε έναν δρόμο που απαγορευόταν (!).  Στις 10 Ιουνίου 1926 ένα τραμ παρέσυρε τον Γκαουντί και τον σκότωσε. Ο οδηγός είπε στις αστυνομικές αρχές ότι τον πέρασε για ζητιάνο…

Ο Salvador Dali ( Ισπανός σουρεαλιστής ζωγράφος) είπε για τον Γκαουντί:

“Ο Γκαουντί έχει κτίσει ένα σπίτι από την μορφή της θάλασσας, αναπαριστάνοντας πολυβασανισμένα κύματα. Άλλο σπίτι έχει φτιαχτεί από το ήρεμο νερό μιας λίμνης. Αυτά δεν είναι κατασκευάσματα απατηλών αλληγοριών ή ψεύτικων ιστοριών αλλά αυτά τα σπίτια πραγματικά υπάρχουν, αληθινά κτήρια, πραγματικά γλυπτά που δείχνουν ανακλάσεις του λυκόφωτος των σύννεφων στο νερό, μέσα από τεράστια τρελά έργα ζωγράφου του πουαντιγισμού, λάμποντας με μύρια χρώματα”…

Τέχνη με… κιμωλία… πάνω σε πεζοδρόμια!

Η ΤΕΧΝΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ! ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ!

ΚΑΙ ΟΠΩΣ ΛΕΝΕ ΚΑΙ ΟΙ “ΑΝΗΣΥΧΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ”: “Όταν μια κοινωνία είναι σε κρίση το πιο επικίνδυνο που μπορείς να κάνεις είναι να κλείσεις τις βαλβίδες αποσυμφόρησης της”…

dsc00687

Ο Julian Beever, που έχει γίνει γνωστός και ως “Πικάσο του Πεζοδρομίου” (Pavement Picasso) δημιουργεί ρεαλιστικές τρισδιάστατες ζωγραφιές πάνω σε πεζοδρόμια για τις οποίες μάλιστα χρησιμοποιεί απλά κιμωλία!

Η αίσθηση του τρισδιάστατου που καταφέρνει δημιουργείται μέσω μιας αλλοίωσης της προοπτικής που ονομάζεται “αναμόρφωση” και είναι γνωστή από την ελληνική αρχαιότητα. Άρχισε όμως να τελειοποιείται από την Αναγέννηση και μετά.  

2843407875_c90f501df0

Η χρήση ιδιαίτερης προοπτικής μπορεί να βοηθήσει τον καλλιτέχνη να δημιουργήσει έργα με «περίεργες» προοπτικές αναμορφώσεις. Φυσικά, για να λειτουργήσει η συγκεκριμένη ψευδαίσθηση είναι απαραίτητο να κοιτάξει κανείς το έργο από συγκεκριμένη οπτική γωνία και ύψος ή σε άλλες περιπτώσεις π.χ. όταν παλιότερα κάποιες εικόνες χρησιμοποιήθηκαν για να μεταφέρουν κωδικοποιημένα μηνύματα (Λεονάρντο Ντα Βίντσι) για να τα αποκωδικοποιήσει κάποιος έπρεπε να ξέρει τον τρόπο ή ακόμη, να έχει τα κατάλληλα όργανα (κυλινδρικούς καθρέφτες κλπ), για να δει σωστά την εικόνα και το κρυμμένο μήνυμα.

Σήμερα, χρησιμοποιείται από πολλούς καλλιτέχνες της street Art (Slant Art) όπως οι: Kurt Wenner, Leon Keer,  Edgar Müller κ.λ.π.

s-CHALKSNAIL-large640

Τα έργα, πάντως, του Julian Beever παρότι είναι εντυπωσιακά αντέχουν έως την στιγμή που θα πιάσει… η πρώτη βροχούλα!

Δείτε το video που περιέχει αρκετά έργα του!

Εδώ είναι η επίσημη σελίδα του και μπορείτε να πάρετε περισσότερες πληροφορίες:

http://www.julianbeever.net/index.php?option=com_content&view=article&id=1&Itemid=1

 

Πάμε στο Ζαντάρ ν΄ακούσουμε μουσική από τον κυματισμό της θάλασσας;

Το Ζαντάρ είναι παραλιακή πόλη και λιμάνι της Κροατίας (βρίσκεται στη …γειτονιά μας, δηλαδή)! Απλώνεται βόρεια του Σπλιτ και νότια της Ριέκα.

zadar

Η παλαιά πόλη είναι χτισμένη σε μια χερσόνησο, η οποία περιβάλλεται από τείχος και είναι πλήρως οικοδομημένη με μικρά δρομάκια και τριόροφα-τετραόροφα κτίρια, με τυπική αρχιτεκτονική μεσαιωνικών πόλεων. Διαθέτει ένα καλοδιατηρημένο δίκτυο ρωμαϊκών δρόμων γύρω από τη Ρωμαϊκή Αγορά, η οποία χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Αύγουστο τον 1ο αιώνα και μια σειρά από σπουδαίους καθεδρικούς ναούς του 12ου αιώνα.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Zadar_PortaTerraferma

Φωτογραφίες: Porta marina (Η πύλη της θάλασσας) και Porta Terraferma (Η πύλη της στεριάς)

Ένα από τα πιο ιδιαίτερα αξιοθέατα του Ζαντάρ είναι τo Θαλάσσιο Μουσικό Όργανο, που βρίσκεται στην μύτη σχεδόν της μικρής χερσονήσου όπου είναι κτισμένη η παλιά πόλη και το οποίο παράγει ήχους από τον αέρα και τον κυματισμό της θάλασσας. Το εσωτερικό της προκυμαίας είναι “κούφιο” και ο αρχιτέκτονας έχει τοποθετήσει ελάσματα τα οποία με τον αέρα και τα κύματα κινούνται και παράγουν μαγικούς ήχους!

croatia_dalmacija_zadar_0031

Καθώς ο ήλιος δύει στον ορίζοντα, ένα έργο τέχνης που εκτίθεται δημόσια και ονομάζεται «Χαιρετισμός στον ήλιο», φωτίζεται σε αρμονία με τα κύματα της Αδριατικής και των ήχων που παράγονται από το «Θαλάσσιο Όργανο» που αναφέραμε παραπάνω. Και τα δύο έργα τέχνης, δημιουργήθηκαν από τον Κροάτη αρχιτέκτονα Nikola Bašić (2005). Ο ήλιος τροφοδοτεί με ενέργεια το καθημερινό σόου με φώτα, χάρη στα 300 φωτοβολταϊκά πάνελ που έχουν εγκατασταθεί στην προκυμαία.

__-_ZA~2

11-10

greetings-to-the-sun-zadar-cro

Φωτογραφία: Ο  αρχιτέκτονας Nikola Bašić και το δημιούργημά του!

Τί λέτε για λίγη μουσική που “παίζουν” τα κύματα;;;

Σχόλια στη “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη… “Σαν να’ χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κ΄ οι καημοί του κόσμου”

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο περιοδικό λογοτεχνίας και κριτικής «Ακτή», Τεύχος 48, Φθινόπωρο 2001,  (ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ) σελ. 379-381. Χωρίς να αποτελεί “συστηματική ανάλυση” του διηγήματος -απλές σκέψεις είναι μόνο-χρησιμοποιήθηκε ως βιβλιογραφία σε άρθρα αξιόλογων φιλολόγων στην προσπάθειά τους να τονίσουν το τραγικό στοιχείο του σπουδαίου αυτού έργου (βλέπε: Κουρκουλάκος Ηλίας, “Το τραγικό στοιχείο στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη”, Δέλιου Μαρία, “Το τραγικό στοιχείο στη Φόνισσα”, Περιοδικό “Φιλολογική”, τεύχος 21, 2003, σελ. 35-42 κ.λ.π.)

Εδώ έχουν προστεθεί μόνο οι υποσημειώσεις και η φωτογραφία του εξωφύλλου που είναι από την κινηματογραφική απόδοση του έργου από τον σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη με την Μαρία Αλκαίου (1974).

Δείτε το στο slideshare.net

“Έργο οριακό. Μοναδικό στα ελληνικά γράμματα. Ψυχογράφημα και καταγγελία. Συγκαλυμμένη εξομολόγηση. Βιωματική κατάθεση κάτω από το προσωπείο του “κοινωνικού” αφηγήματος. Εδώ, η έκφραση του Παπαδιαμάντη στη σημαντικότερη στιγμή της. Με συγκρατημένη την ατμοσφαιρική διάθεση και την υποβολή, εστιάζει στην ουσία, ειρωνικά, σαρκαστικά, απεγνωσμένα, σκληρά, βαθιά ανθρώπινα. Η “θεατρικότητά” του (γλώσσα-ομιλία, γλώσσα-δράση) ενσαρκώνει τον πιο αινιγματικό μα κι εμβληματικό ψυχικό χαρακτήρα των ελληνικών γραμμάτων: την Φραγκογιαννού, πρόσωπο διόλου γραφικό, ανοιχτό σε πολλές, ακόμα και ακραίες, σκηνικές και μη, αναγνώσεις. Πρόσωπο που κινείται ανάμεσα στα γυναικεία αρχέτυπα των φονικών γυναικών της αρχαίας τραγωδίας αλλά και τις αβυσσαλέες “αγιογραφίες της πτώσης” του Φ. Ντοστογιέφσκι.

newego_LARGE_t_641_105831848

Το παραπάνω κειμενάκι το “απαλλοτριώσαμε” από το Θέατρο Κεφαλληνίας όπου το 2012 ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός με πρωταγωνίστρια την εξαιρετική Μπέττυ Αρβανίτη ανέβασε την Φόνισσα του Παπαδιαμάντη. Από την παράσταση αυτή είναι και η φωτογραφία που δημοσιεύουμε.

Τον ρόλο της Φόνισσας έχει ερμηνεύσει επίσης με μεγάλη επιτυχία, η Λυδία Κονιόρδου σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη (1998).

1gaz12a