«Η Έννοια του Εαυτού: Αυτοεικόνα-Αυτοεκτίμηση-Διαχείριση συναισθήματος» – Project Β΄ Λυκείου
Υπεύθυνη καθηγήτρια: κ. Κριπαροπούλου Αντιγόνη
Η αυτοεικόνα, δηλαδή η υποκειμενική άποψη που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του είναι η σπουδαιότερη πτυχή της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του και παίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχοσύνθεση του. Η αυτοεικόνα συνδέεται με την αυτοεκτίμηση, της οποίας τα επίπεδα καθορίζονται από την αξία που αποδίδει το άτομο στον εαυτό του, σε συνδυασμό με την άποψη που έχουν οι άλλοι για αυτό (Σημαντικοί Άλλοι). Οι σημαντικοί άλλοι σχετίζονται άμεσα με τον κατοπτρικό εαυτό, καθώς είναι ο τρόπος που το άτομο φαντάζεται ότι το βλέπουν . Έτσι, είναι πιθανόν να εμφανιστεί η αυτοεκπληρούμενη προφητεία, δηλαδή η επιβεβαίωση μιας αρχικής υπόθεσης του ατόμου, η οποία επηρέασε την συμπεριφορά του. Όλα τα παραπάνω (και όχι μόνο) σχετίζονται με τις νευρώσεις (φοβίες, άγχη, ψυχοσωματικά, εμμονές κ.λ.π.) συμπτώματα που αφορούν πολλούς ανθρώπους -όλων των ηλικιών- στις σύγχρονες κοινωνίες.
Ακολουθούν οι παρουσιάσεις με την μορφή power point:
Στην πρώτη ομάδα εργάστηκαν: Αθανασοπούλου Φωτεινή, Ακτύπη Διονυσία, Βασιλικάκη Αμαρυλλίς, Ευαγγελίου Βίκυ, Τσαμάκου Τζένη και Φουντουκίδου Κατερίνα.
Στην δεύτερη ομάδα εργάστηκαν: Καλυβιώτης Μιχάλης, Κανδύλη Γεωργία, Ντίνε Λέντι, Παύλου Χρήστος, Σιαμέτη Ελένη και Τσακατούρα Αγγέλικα.
Στην τρίτη ομάδα εργάστηκαν: Μανουηλίδου Ανατολή, Μεγαγιάννη Μαρία, Μπαλωμένου Ολίνα, Μποτσιαλά Λώρα, Σταματοπούλου Κωνσταντίνα και Χουσέας Διονύσης.
Στην τέταρτη ομάδα εργάστηκαν: Ζούμπου Φανή, Ζούμπου Μαρία, Κουσίδου Ρίκα, Οικονόμου Νίκη, Πιτυλάκη Κλαίρη και Χρόνη Μαρία.
Επειδή η Φροϋδική θεωρία γοήτευσε ολόκληρο το τμήμα της Ερευνητικής Εργασίας και παρότι δεν ήταν μέσα στον αρχικό προγραμματισμό, η εργασία που ακολουθεί προέκυψε με την συμμετοχή όλων των ομάδων!
Ακολουθούν οι γραπτές εργασίες των ομάδων:
Τα video που ακολουθούν είναι δικές μας δημιουργίες!
1. Σε μια από τις συναντήσεις της ολομέλειας μελετήσαμε την ιστορία του Χόρχε Μπουκάϊ: «Η Θλίψη και η Οργή». Η συνειδητοποίηση ότι αυτά τα δυο συναισθήματα συνυπάρχουν και αλληλοκαλύπτονται μας δημιούργησε την ανάγκη να «ντύσουμε» το κείμενο με εικόνες και μουσική και να το μοιραστούμε μαζί σας! (Ανατολή Μανουηλίδου, Μαρία Μεγαγιάννη, Ολίνα Μπαλωμένου, Λώρα Μποτσιαλά, Κωνσταντίνα Σταματοπούλου και Διονύσης Χουσέας)
2. Καθώς η ολομέλεια ερευνούσε την διαφορά φόβου-φοβίας -μέσα από την βιβλιογραφία αλλά κυρίως μέσα από την συζήτηση και την ανταλλαγή βιωμάτων- αντιληφθήκαμε ότι στα διάφορα στάδια εξέλιξης το άτομο «φοβάται» εξαιτίας διαφορετικών ερεθισμάτων.
Έτσι, αποφασίσαμε να απευθυνθούμε σ” ένα από τα δημοτικά σχολεία της γειτονιάς μας και να ζητήσουμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τον μεγαλύτερο φόβο τους! Όταν πήραμε τις ζωγραφιές στα χέρια μας εντυπωσιαστήκαμε! Η συζήτηση που ακολούθησε ήταν μια από τις ομορφότερες στιγμές που μοιραστήκαμε στην διάρκεια του project!
Το video αυτό ανήκει στην ολομέλεια! (Αθανασοπούλου Φωτεινή, Ακτύπη Διονυσία, Βασιλικάκη Αμαρυλλίς, Ευαγγελίου Βίκυ, Ζούμπου Φανή, Ζούμπου Μαρία, Καλυβιώτης Μιχάλης, Κανδύλη Γεωργία, Κουσίδου Ρίκα, Μανουηλίδου Ανατολή, Μεγαγιάννη Μαρία, Μπαλωμένου Ολίνα, Μποτσιαλά Λώρα, Ντίνε Λέντι, Οικονόμου Νίκη, Παύλου Χρήστος, Πιτυλάκη Κλαίρη, Σιαμέτη Ελένη, Σταματοπούλου Κωνσταντίνα, Τσακατούρα Αγγέλικα, Τσαμάκου Τζένη, Φουντουκίδου Κατερίνα, Χουσέας Διονύσης και Χρόνη Μαρία)
3. Η μελέτη της ιστορίας του Ε. Γκαλεάνο μας έδωσε την αφορμή να συνειδητοποιήσουμε την μεγάλη ανάγκη που έχουμε όλοι για ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία! Ειδικά, κάποια παιδιά από την ομάδα που επιθυμούν να σπουδάσουν ιατρική βίωσαν το κείμενο πολύ έντονα! Μην δείτε απλά το video που φτιάξαμε…ΝΙΩΣΤΕ το!
4. Σε μια από τις συναντήσεις μας η υπεύθυνη καθηγήτρια κ. Κριπαροπούλου Αντιγόνη μας έφερε έργα μεγάλων ζωγράφων -χωρίς να μας ενημερώσει για τον τίτλο ή τον καλλιτέχνη- και μας ζήτησε να εργαστούμε κατά ομάδες και να «ανακαλύψουμε» τα συναισθήματα που «ξεχείλιζαν» από τις εικόνες! Χρησιμοποιήσαμε το «Λεξιλόγιο συναισθημάτων» που είχαμε οι ίδιοι φτιάξει από τις πρώτες συναντήσεις και μετά από έντονες συζητήσεις καταγράψαμε ό,τι «αποκρυπτογραφήσαμε»! Το απολαύσαμε! Το ίδιο ευχόμαστε και για σας!
(Αθανασοπούλου Φωτεινή, Ακτύπη Διονυσία, Βασιλικάκη Αμαρυλλίς, Ευαγγελίου Βίκυ, Ζούμπου Φανή, Ζούμπου Μαρία, Καλυβιώτης Μιχάλης, Κανδύλη Γεωργία, Κουσίδου Ρίκα, Μανουηλίδου Ανατολή, Μεγαγιάννη Μαρία, Μπαλωμένου Ολίνα, Μποτσιαλά Λώρα, Ντίνε Λέντι, Οικονόμου Νίκη, Παύλου Χρήστος, Πιτυλάκη Κλαίρη, Σιαμέτη Ελένη, Σταματοπούλου Κωνσταντίνα, Τσακατούρα Αγγέλικα, Τσαμάκου Τζένη, Φουντουκίδου Κατερίνα, Χουσέας Διονύσης και Χρόνη Μαρία)
5. Κάθε φορά που συναντιόμασταν και η κάθε ομάδα παρουσίαζε την εργασία της, προέκυπταν και νέα ερεθίσματα! Μια τέτοια συνάντηση «γέννησε» αυτό το video! Ήταν η ημέρα που μιλήσαμε για την διαφορά νευρώσεων-ψυχώσεων. Η ιστορία του Ε. Γκαλεάνο δημιούργησε πολλά ερωτήματα («Ποιός ορίζει το “φυσιολογικό ή όχι’;», «Ποιός μπορεί να παρέμβει “θεραπευτικά” σε ένα άτομο που νιώθει “ευτυχισμένο’, κ.λ.π.)… Ίσως να μην έχουμε τις «απόλυτες» απαντήσεις (και γιατί θα έπρεπε, άλλωστε) αλλά είδαμε το φαινόμενο της «τρέλας» από μια καινούρια οπτική!
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Δραστηριότητες/εργαλεία που έχουν σχέση με την ψυχοκοινωνική επιδεξιότητα κατά ενότητες και διενεργούνταν καθ’ όλη την διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας και στις ώρες συνάντησης της ομάδας (δηλαδή κάθε εβδομάδα επί ένα δίωρο):
v Προσωπικότητα: Παιχνίδια ρόλων/Αυτοσχεδιασμός (Παρατήρηση και εντοπισμός των στοιχείων προσωπικότητας που αναδύθηκαν μέσα από το παίξιμο των ρόλων-Συζήτηση).
v Test προσωπικότητας (Συμπλήρωση ερωτηματολογίων).
v Μιλάμε για τα συναισθήματα (Μελέτη μικρών ιστοριών και συζήτηση π.χ. «Μαθήματα Ιατρικής» του Εντουάρντο Γκαλεάνο).
v Αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων μας (Λεξιλόγιο συναισθημάτων, συμπλήρωση του λεξιλογίου, διαβάθμιση της έντασης των συναισθημάτων, περιγραφή κ.λπ).
v Αυτοεκτίμηση (Test σχετικά με την αυτοεικόνα και την αυτοεκτίμηση).
v Συναισθηματική νοημοσύνη (Μελέτη περίπτωσης με θέμα: «Δυσλειτουργική συμπεριφορά μαθητή σε πολιτιστική επίσκεψη»-Ανταλλαγή απόψεων).
v Ενσυναίσθηση (Βιωματικό παιχνίδι: «Ο τυφλός και ο οδηγός του»-Εναλλαγή ρόλων).
v Τα συναισθήματα στην τέχνη (Προβολή 12 έργων ζωγραφικής μεγάλων καλλιτεχνών-Παρατήρηση-Συζήτηση-Ανίχνευση συναισθήματος).
v Νευρώσεις-Ψυχώσεις (Μελέτη μικρών ιστοριών και συζήτηση π.χ. «Ο Ήλιος στα χέρια της» του Εντουάρντο Γκαλεάνο).
v Φόβος-Φοβίες (Παιδικές ζωγραφιές. Δείγμα: Παιδιά Ε’ και ΣΤ’ τάξης του Δημοτικού καθώς και μερικές ζωγραφιές παιδιών Β’ τάξης Δημοτικού και παιδιών του Γυμνασίου. Μελέτη-Συζήτηση).
v Το στρες στη ζωή μας (Test που μετράει το άγχος με βάση τα ψυχοσωματικά συμπτώματα).
v Θυμός και επιθετικότητα (Μελέτη μικρών ιστοριών και συζήτηση, π.χ. «Η θλίψη και η οργή» του Χόρχε Μπουκάι).
Η μεθοδολογία και τα εργαλεία προτείνονταν κάθε φορά από την υπεύθυνη καθηγήτρια και γίνονταν δεκτά από τα μέλη της ομάδας στην προσπάθειά μας να αποκτήσουμε αυτογνωσία, αυτοεκτίμηση, επίγνωση των συναισθημάτων μας (κυρίως των δυσλειτουργικών), αποδοχή και κατανόηση των συναισθημάτων των δικών μας και των άλλων ώστε να μπορούμε να διαχειριζόμαστε πιο εύκολα δύσκολες καταστάσεις της καθημερινότητάς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ:
1. C.G. Jung, 1991, Λόγος και Εικόνα, Aniela Jaffe, Μετάφραση Κώστας Ζάρρας, ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ.
2. Daniel Goleman, 1995, Η συναισθηματική νοημοσύνη, Γιατί το «EQ είναι πιο σημαντικό από το «IQ», ικα’ έκδοση, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
3. Hilgard, 2004, Εισαγωγή στην ψυχολογία, Εκδόσεις Παπαζήση.
4. Rene Major και Chantal Talagrand, Φρόυντ, Εκδόσεις Βήμαβιογραφίες.
5. Αγγελική Λεονταρή, 1998, Αυτοαντίληψη, β’ έκδοση, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
6. Άλφρεντ Άντλερ, Δεκέμβριος 1974, Μετάφραση ΓΡΑΨΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ, Οι Νευρώσεις και η ερμηνεία τους, Εκδόσεις Μπουκουμάνης.
7. Γρηγόρης Ποταμιάνος και Συνεργάτες, 1999, Θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική, δ’ έκδοση, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
8. Δημητρίου Γεώργα, 1990, Κοινωνική Ψυχολογία Α’ και Β’ τόμος, Ελληνικά Γράμματα.
9. Επιμέλεια Chriastian Jarrett, 2011, 50 Ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα, Εκδόσεις Κλειδάριθμος.
10. Εύα Μακρή-Μπότσαρη, Η έννοια του εαυτού εφήβων και οι Σημαντικοί Άλλοι, Πανεπιστήμιο Αθηνών.
11. Εύα Ντράικωρς-Φέργκουσον, Μετάφραση: Δώρα Χολέβα, Εισαγωγή στη θεωρία του Άντλερ, Εκδόσεις Γλάρος.
12. Ζόζεφ Ρόσνερ, 1982, Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ψυχανάλυση, Εκδόσεις Γλάρος.
13. Μαρία Νασιάκου – Όλγα Μαράτου – Κλήμης Ναυρίδης – Θάλεια Δραγώνα – Ιουλία Τέττερη, 1996, Ψυχολογία, Β’ Τάξη Γενικού Λυκείου, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ, ΑΘΗΝΑ.
14. Μαρία Παπαϊωάννου, Ρεγγίνα Κασιμάτη, Στράτος Γεωργούλας, Ιωάννης Πράνταλος, 2012, Κοινωνιολογία Γ’ Λυκείου, ΝΙΚΗ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε.
15. Ντέτι Μισέλ, 2000, Σεπτέμβριος Μετάφραση Λεωνίδη Σοφία, Φρόυντ, Εισαγωγή στην ψυχανάλυση, Εκδόσεις Καστανιώτης.
16. Σίγκμουντ Φρόυντ, 1993, Η Ερμηνεία των Ονείρων, Εκδόσεις Επίκουρος.
17. Φωτεινή Τσαλίκογλου, 1989, Β’ Έκδοση, Σχιζοφρένια και φόνος, Μια ψυχολογική-εγκληματολογική έρευνα, Εκδόσεις Παπαζήση.
18. Ψυχολογία, 2009, Α΄ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ, ΕΚΔΟΣΗ Ι’, ΑΘΗΝΑ.
