Ὁ Ὑψηλάντης μὲ τῆς χιλιαρχίες εἰς Φήβα εἶχαν τόσους μῆνες πόλεμον· καὶ πολέμησαν γενναίως καὶ τὰ δυὸ μέρη. Ἦρθε κι᾿ ἕνας πασιᾶς μ᾿ ἕξι χιλιάδες ταχτικόν· καὶ πολέμησαν κι᾿ αὐτεῖνοι. Καὶ θέλησε νὰ φύγη διὰ Ζιτούνι· καὶ οἱ Ἕλληνες πιάσαν τὴν Πέτρα καὶ τὸν πολέμησαν ἀντρείως τόσες ἡμέρες καὶ δὲν μπόρεσαν νὰ περάσουνε. Τότε κάμανε συνθῆκες μὲ τοὺς Ἕλληνες καὶ πέρασαν μὲ ρεέμια. Κι᾿ ἔκαμεν τιμὴ τῆς πατρίδος ἡ τιμιότη ὁποῦ στάθη εἰς τὴν συνθήκη. Κι᾿ αὐτὸ τὸ χρωστοῦμεν εἰς τὸν ἀγαθὸν Ὑψηλάντη.

(Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη – Ἀπομνημονεύματα,Βιβλίον Β´, Κεφ. πρῶτον)

Ο Δημήτριος Υψηλάντης τερμάτισε στην Πέτρα της Βοιωτίας 12 Σεπτεμβρίου 1829 τον ένοπλο αγώνα ,που είχε αρχίσει οχτώ χρόνια νωρίτερα ο αδελφός του Αλέξανδρος Υψηλάντης στον Προύθο (24 Φεβρουαρίου 1821). Θεωρείται η τελευταία συμπλοκή του Αγώνα για την Ελληνική Ανεξαρτησία.

Σε αυτήν τη μάχη συγκρούστηκαν  ελληνικές δυνάμεις, κάτω από τις διαταγές του Δημητρίου Υψηλάντη, με τους Τουρκαλβανούς, κάτω από τις διαταγές του Ασλάν Μπέη. Στόχος  του τελευταίου ήταν αφενός  να οδηγήσει στη Θράκη όλες τις  διαθέσιμες τουρκικές δυνάμεις από τη νότια Ελλάδα – χωρίς να εγκαταλειφθούν οι τουρκικές θέσεις στη Στερεά Ελλάδα – για την αντιμετώπιση του ρωσικού κινδύνου, καθώς ο ρωσικός στρατός προήλαυνε στην Αδριανούπολη κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828-1829 και αφετέρου να επανακτήσει τον έλεγχο στρατηγικών σημείων.

Ο Υψηλάντης είχε πληροφορηθεί τις προθέσεις των Τούρκων και επέλεξε τη στενή δίοδο της Πέτρας, μεταξύ Λιβαδειάς και Θήβας, για να εμποδίσει το πέρασμα του εχθρού. Η μάχη έληξε με την ήττα των Τούρκων αλλά χωρίς μεγάλες απώλειες και από τις δύο πλευρές.

Η νίκη των Ελλήνων ήταν σημαντική, γιατί ήταν η πρώτη και μοναδική φορά κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του ’21 που μια επίλεκτη τουρκική στρατιά  συνθηκολόγησε στο πεδίο της μάχης. Καταρρακώθηκε το ηθικό των Τούρκων και αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και να εκκενώσουν την Ανατολική Στερεά – με εξαίρεση την Αθήνα, την Εύβοια και τη Λαμία – προκειμένου να τους αφήσουν οι Έλληνες να περάσουν προς τον Βορρά. Καθώς  σχεδόν ολόκληρη η Στερεά βρισκόταν στα χέρια των Ελλήνων, ήταν εφικτή η συμπερίληψή της στο ελληνικό κράτος όπως είχαν προτείνει οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις  (Αγγλία, Γαλλία , Ρωσία) με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου ( 10/ 22 Μαρτίου 1829).

Με την συνθήκη της Αδριανούπολης  14 Σεπτεμβρίου 1829, με την οποία τερματίστηκε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, η Πύλη υποχρεώθηκε να αποδεχτεί  το Πρωτόκολλο του Λονδίνου (10/ 22 Μαρτίου 1829) που προέβλεπε αναγνώριση αυτόνομου Ελληνικού Κράτους με βόρεια  σύνορα τη γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού.