ΤΟ ΝΕΡΟ ΩΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΗΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ:

     Η όμορφη και ιστορική Δημητσάνα είναι αμφιθεατρικά χτισμένη σε υψόμετρο 960-1080μ. πάνω στα ερείπια της μεγάλης αρχαίας πόλης Τεύθις πάνω από το φαράγγι του Λουσίου ποταμού.Η κωμόπολη της Δημητσάνας απέχει 60χλμ. από την Τρίπολη και είναι έδρα του ομώνυμου δήμου και πρωτεύοθσα της επαρχίας Γοτρυνίας.Έχει περίπου 600 κατοίκους και είναι διοικητικό και οικονομικό κέντρο.Οι κάτοικοι της Δημητσάνας την ονομαζουν και ¨Μπαρουταποθήκη¨ γιατί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτουργούσαν εκεί εργαστήρια παρασκευής πυρίτιδας.Η προέλευση των επισκεπτών κάθε χρόνο είναι πολύ μεγάλη και όχι τυχαία γιατί πρόκειται για μια πόλη άκρως εντυπωσιακή με πανέμορφη αρχιτεκτονική,εντυπωσιακά μέρη,διατηρητέους παραδοσιακούς οικισμούς σε συνδυασμό με τα ξύλινα μπαλκόνια,τις κεραμιδένιες σκεπές,τα λιθόστρωτα δρομάκια,αποτελούν κάποια από τα ομορφότερα τοπία της Πελοποννήσου με θέα στον ανοικτό κάμπο της Μεγαλόπολης.

ΜΟΝΕΣ

•ΜΟΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ:

    Το σημαντικότερο από τα μνημεία της περιοχής της Δημητσάνας και το μόνο που χρονολογείται από τη βυζαντινή περίοδο είναι η μονή της Παναγίας Φιλοσόφου, που ιδρύθηκε το 963 από τον Δημητσανίτη αρχιγραμματέα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά,Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο. Η παλαιά αυτή μονή εγκαταλείφθηκε τον 17ο αι., όταν ιδρύθηκε σε μικρή απόσταση (περίπου 400μ. ανατοικότερα) και σε καταλληλότερη θέση η νέα μονή Φιλοσόφου, που συνέχισε την παράδοση και το εκπαιδευτικό έργο της πρώτης.Το καθολικό της είναι επίσης αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό της μονής,που χρονολογούνται από το 1963,σώζονται σε καλή κατάσταση και αποτελούν αξιόλογο δείγμα της λαικής τέχνης της εποχής.

•ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ:

Η ίδρυση της μονής Τιμίου Προδρόμου, νοτιοανατολικά της Δημητσάνας, ανάγεται κατά μια εκδοχή στο 1167, ενώ άλλη πιθανότερη εκδοχή δέχεται ως χρόνο ίδρσής της τα μέσα του 16ου αι. Από τη συνένωση ασκηταριών που προυπήρχαν στην περιοχή.Οι τοιχογραφίες είναι του τέλους του 16ου αι. Και θεωρούνται έργα της Κρητικής σχολής και μάλιστα του Θεοφάνη Στρελίτζα, ενώ άλλοι μελετητές τις αποδίδουν στους αδερφούς Γεώργιο και Δημήτριο Μόσχο.Στις αρχές του 20ου αι. Χτίστηκε η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου και αργότερα προστέθηκαν νέες πτέρυγες στα οικοδομήματα του μοναστηριού, το οποίο ανακαινίστηκε το 1965.Η μονή διαθέτει αξιόλογη βιβλιοθήκη.

•ΜΟΝΗ ΑΙΜΥΑΛΩΝ

Κοντά στη Δημητσάνα βρίσκεται και η μονή Αιμυαλών, που χτίστηκε το 1600 επάνω στα ερείπια παλαιότερης βυζαντινής μονής.Το καθολικό, αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου, βρίσκεται μέσα σε σπήλαιο.Πρόκειται για μικρό μονόκλιτο ναό, ο οποίος τοιχογραφήθηκε από τους αδερφούς Δημήτριο και Γεώργιο Μόσχο, το 1608.Μεταξύ των κειμηλίων, φυλάσσονται λείψανα αγίων, σταυροί εξαιρετικής λεπτουργικής τέχνης και άλλα αντικείμενα μεγάλης αξίας.

Στον ληνό (πατητήρι) του μονστηριού έλαβε χώρα το περιστατικό του χαλασμού των Κολοκοτρωναίων.Πιο συγκεκριμένα,το 1806, ο αδερφός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο Γιωργάκης,επικεφαλής μιας μικρής ομάδας αγωνιστών, ζήτησε καταφύγιο στο μοναστήρι, κυνηγημένος από τον βαλή του Μοριά.Ο μοναχός που δέχτηκε να τους βοηθήσει τους οδήγησε στον ληνό και στη συνέχεια ειδοποιήσε τους Τούρκους.Οι τελευταίοι κατεύθασαν αμέσως, περικύκλωσαν τον ληνό και τον πυρπόλισαν.Οι αμυνόμενοι επειχήρησαν ηρωική έξοδο με τα σπαθιά κατα τη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν όλοι.Σήμερα, στο σημείο της θυσίας των αγωνιστών βρίσκεται αναμνηστική πλάκα.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΕΜΝΙΤΣΑΣ

Σε ένα τριώροφο πέτρινο κτίριο στη Στεμνίτσα λειτουργεί από το 1985 το λαογραφικό μουσείο του οικισμού, που ιδρύθηκε από το ζεύγος Γιάννη και Ειρήνης Σαββοπούλου.Στον χώρο του μουσείου έχουν διαμορφωθεί τα ργαστήρια ορισμένων παραδοσιακών επαγγελμάτων της περιοχής, που δεν εξασκούνται σήμερα με τον ίδιο τρόπο,όπως του χρυσικού, του καλαντζή (γανωτή), του κηροπλάστη και του μπαλωμάτη, καθώς και αναπαράσταση μεγάλου μέρους του εσωτερικού μιας παραδοσιακής στεμνιτσιώτικης κατοικίας.Στη συλλογή του μουσείου περιλαμβάνονται, εκτός από εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, παραδοσιακές ενδυμασίες, κοσμήματα λαικής τέχνης, κεντήματα, όπλα, φορητές εικόνες από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

˜σκεύη καθημερινής χρήσης˜

˜εσωτερικό στεμνιτσιώτικης κατοικίας˜

˜αναπαράσταση επαγγέλματος χρυσικού˜

ΘΕΟΣ ΠΑΝΑΣ

   Ο θεός Πάνας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας που με το πέρασμα του χρόνου εξελίχθηκε σε μορφή που συναντάμε ακόμη και στην σύγχρονη pop κουλτούρα ανά τον κόσμο. Παρ΄ολα αυτά ο «αυθεντικός» Πάνας είναι Έλληνας.

   Ο θεος Πάνας ήταν κατά τα αρχαία κείμενα μέλος της συντροφιάς του θεού του οίνου και του γλεντιού Διονύσου. Είχε πολύ απόκοσμη μορφή,γι’αυτόν τον λόγο έμενε συνήθως μόνος του με μοναδική εξαίρεση τη συντροφιά των Σατύρων που τον δέχονταν και τον αγαπούσαν αφού λάτρευε και ο ίδιος το τραγούδι και τον χορό.

   Ο θεός Πάνας ήταν ο γιός του Ερμή…σε μία όμορφη περιοχή της Αρκαδίας, ο Ερμής έβοσκε τα πρόβατα ενός θνητού,όταν είδε την όμορφη Δρυάδα Δρυόπη και την ερωτεύτηκε. Ο θεός έκανε μαζί της έναν γιό τόσο αποκρουστικό που η μητέρα του τον εγκατέλειψε τρομαγμένη. Ο Ερμής όμως λυπήθηκε το νεογέννητο και το πήγε στον Όλυμπο. Ο Διόνυσος γοητευμένος από την όψη του γιού του Έρμη τον ζήτησε στην συντροφιά του. Επειδή όλοι οι θεοί ευφράνθηκαν, μόλις αντίκρυσαν τοπερίεργο πλάσμα το ονόμασαν Πάν.

   Τον περισσότερο καιρό ο Πάνας τον περνούσε στην φύση σκορπώντας στην πλάση τις μελωδίες του σουραβλιού του. Ο Πάνας ήταν και ο δημιουργός της σύριγγας, δηλαδή του σουραβλιού.Ο μύθος λέει πως την έφτιαξε μετά από ερωτική απογοήτευση. Μια μέρα ο Πάνας κυνηγούσε την νύμφη Σύριγγα και όταν εκείνη έφτασε σε αδιέξοδο, στον ποταμό Λάδωνα παρακάλεσε τον Πάνα να την λυπηθεί. Ο Πάνας αν και προθημοποιήθηκε να την βοηθήσει, όταν πήγε να αγγίξει τη νύμφη εκείνη μεταμοτφώθηκε σε καλάμι. Γεμάτος πίκρα στεκότανε στην όχθη του ποταμού με το καλάμι στο χέρι του. Τότε ξαφνικά άκουσε τον ήχο του αέρα που πέρναγε μέσα από αυτό και του ήρθε μία εξαιρετική ιδέα. Έκοψε όμοια καλάμια τα ένωσε κλιμακωτά με κερί και κατασκεύασε τη σύρριγα ή αλλιώς όπως αναφέρεται «αυλός του Πανός». Ο θεός Πάνας ήταν πολύ καλός μουσικός και μάγευε με τις μελωδίες του έμβια και άβια οντα! Τα τραγούδια του έδιναν κέφι και ρυθμό στα βήματα κάθε χορευτή. Ο ίδιος γλεντούσε συνεχώς είτε με το θεό Διόνυσο είτε με τις νύμφες. Ο Πάνας ήταν ο αρχηγός των βοσκών και το σύμβολο του Φόβου και του Πανικού, εξού και ο Πάνας.

   Ο Διόνυσος Αλικαρνασεύς αναφέρει τον Πάνα σε ένα γνωμικό του: «Αρκάσι γαρ Θεών αρχαιότατος τε και τιμιώτατος ο Πάν».

   Στην ιστορία της Ελλάδας ο Πάν αποτελεί σημαντικό πρόσωπο καθώς παίρνει μέρος σε σπουδαία ιστορικά γεγονότα. Στην μάχη του Μαραθώνα σύμφωνα με τον Παυσανία ο Πάνας στέκεται στο πλευρό της Αθηνάς και του Θησέα. Ο Πάνας σκόρπισε πανικό και τρόμο στους Πέρσες. Ο Ηρόδοτος μάλιστα αναφέρει πως οι Αθηναίοι ύστερα από παράπονα του Θεού στον απεσταλμένο Φειδιππίδη του αφιέρωσαν ένα ιερό σπήλαιο, βόρεια της Ακροπόλεως ενώ ο στρατηγός Μιλτιάδης του έφτιαξε άγαλμα με την επιγραφή: «Τον τραγόπουν εμέ Πάνα, του Αρκάδα, τον κατά Μήδων τον μετ’Αθηναίων, στήσαντο Μιλτιάδης»

   Ο Πάνας λατρεύτηκε από τους αρχαίους Ρωμαίους και σαν θεότητα και σαν θεότητα των προγόνων τους. Η ετήσια ρωμαϊκή γιορτή για τον Πάνα ονομάστηκε «Λουπερκάλια» και έμοιαζε με τις τελετουργίες των αρχαίων Αρκάδων στο Λύκανο όρος. Μέχρι σήμερα σώζονται πολλές αναπαραστάσεις με σημαντικότερη αυτής της Πομπηίας.

   Τον θεό Πάνα συναντάμε και στην τέχνη των μεταγενέστερων χρόνων. Στην αναγέννηση και αργότερα μέχρι σήμερα. Στην βουκολική ποίηση ο Πάνας εμφανίζεται ως αρχηγός και αντιπρόσωπος της φύσης και του έρωτα!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

•Εγκυκλοπέδια ΕΛΛΑΔΑ, εκδόσεις «ΔΟΜΗ»

•http://www.photographyinfo.gr/photographygallery/greece/peloponisos/arkadia/dimitsana/4.jpg

•http://www.off-road.gr/uploads/files/superspy/2006/20060310-dimitra/2006010417224613.jpg

•http://cultureportal.uop.gr/upload_pictures/1203597308_362_min_Monastiri%20Filosofoy%203X4.jpg

•http://imgpe.trivago.com/uploadimages/61/84/6184646_mx.jpeg

•http://arcadialife.gr/wp-content/uploads/2011/01/Aimyalw2.jpg

•http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/photos/places/stemnitsa/075.jpg

•http://mpelleiko.gr/wp-content/uploads/2010/01/Laografiko+217.jpg

•http://www.stemnitsamuseum.gr/images/pt-sala-web.jpg

•http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/stemnitsa/ph/s12.jpg

•http://sfrang.com/photogr/blog5/Pan.jpg

•http://thenetwar.com/wp-content/uploads/2010/09/633px-Mosaic_Pan_Ge