Μου έκανε εντύπωση η συνένετυξη, που έδωσε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος. Διάβασέ τη…
“Εχθρός μας είναι η Άγκυρα και όχι οι Τουρκοκύπριοι”
Παρ, 05 Ιαν 2007 12:27:00
Ένα σημαντικό βήμα με στόχο την επαναπροσέγγιση ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων πρόκειται να πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα στην Λευκωσία. Ο νεοεκλεγείς Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιάνης και πάσης Κύπρου κ. Χρυσοστόμος θα υποδεχθεί στο Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο τον Μουφτή των κατεχομένων κ. Αχμέτ Γιονλούερ, Διευθυντή θρησκευτικών υποθέσεων της αυτοαποκαλούμενης «Τουρκικής δημοκρατίας της βορείου Κύπρου». Είναι η πρώτη φορά που θα συναντηθούν θρησκευτικοί ηγέτες των δύο κοινοτήτων. Λίγες ημέρες αργότερα ο κ. Χρυσόστομος θα μεταβεί στην κατεχόμενη Λευκωσία προκειμένου να επισκεφθεί τον τουρκοκύπριο Μουφτή ο οποίος θα τον συνοδεύσει στην Ιερά Μονή του Αποστόλου Βαρνάβα, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και όπου βρίσκεται ο τάφος του ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου. Θα είναι η πρώτη επίσκεψη Αρχιεπισκόπου Κύπρου στα κατεχόμενα μετά την εισβολή των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Μεγαλόνησο, το 1974. «Πιστεύω ότι θα έχει μια μεγάλη σημασία αυτή συνάντηση και εμείς θα προσπαθήσουμε να στείλουμε πολλά μηνύματα σε όλες τις κατευθύνσεις αλλά θα τονίσουμε την απόφαση μας ότι με τους τουρκοκυπρίους μπορούμε να ξαναζήσουμε ευτυχισμένα και δεν μας χωρίζει τίποτα» υπογραμμίζει σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος κ. Χρυσόστομος και αποκαλύπτει τι θα πει στον συνομιλητή του: «Θα τονίσουμε την εισβολή και την παράνομη κατοχή του πατρίου εδάφους μας από την Τουρκία. Εχθρός μας είναι η Άγκυρα και όχι οι Τουρκοκύπριοι».
Στον Νίκο Παπαχρήστου
Ν.Π. Μακαριώτατε, η πρωτοβουλία σας να προσκαλέσετε τον Μουφτή υποδηλώνει την επιθυμία σας για την ανάγκη ειρηνικής συνύπαρξης των ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων;
Αρχ.Κ. Ναι αυτό το έχω δηλώσει αρκετές φορές. Και την ημέρα της ενθρονίσεως, στην επίσημη ομιλία μου, είχα επισημάνει ότι η φωνή του Μουεζίνη από τον Μιναρέ δεν μας ενοχλεί. Ζήσαμε ευτυχισμένοι για πολλά χρόνια, για αιώνες, και νοσταλγούμε εκείνη την ζωή την ευτυχισμένη όπου ζούσαμε μαζί. Θέλουμε την συνεργασία, θέλουμε την συνάντηση, δεν επιθυμούμε την απομόνωση των τουρκοκυπρίων αλλά ούτε και των άλλων δογμάτων ούτε των Αγγλικανών, ούτε των Καθολικών.
Δεν θέλουμε την απομόνωση καμιάς μειονότητας. Και η προσπάθεια μου θα είναι να πείσω τον μουφτή να επιτραπεί στους χριστιανούς μεταβαίνοντας στις κατεχόμενες περιοχές μας να καθαρίσουν τους ναούς, να αρχίσουν την συντήρηση τους, να βάλουμε στους συλημένους ναούς μας πόρτες και παράθυρα έτσι ώστε να μπορούμε να τελούμε και τα θρησκευτικά μας καθήκοντα εις την υπό κατοχή περιοχή της νήσου μας. Να μπορούν οι χριστιανοί μας να τελούν μια λειτουργία ή την ημέρα που γιορτάζει ένας ναός να μπορούμε να ξαναπάμε πίσω για να έρθει και σε επαφή ο λαός μας, οι ελληνοκύπριοι με τους τουρκοκύπριους. Αυτά θα τα πω ξεκάθαρα και αυτή είναι και η επιθυμία μου.
Πιστεύω ότι όπως και εμείς σεβόμαστε τα Τεμένη τα δικά τους που είναι στις ελεύθερες περιοχές ? αρκετά από τα οποία ήταν Ιεροί Ναοί όπου ακόμα υπάρχουν τοιχογραφίες του 15ου και 16ου αιώνος. Εντούτοις τα σεβόμεθα επειδή επί αιώνες ήταν μουσουλμανικά τεμένη και εμείς δεν πήγαμε να τα ξανακάνουμε Ναούς και να εκμεταλλευτούμε αυτή την κατάσταση η οποία υπάρχει. Οφείλουν και εκείνοι να σέβονται τους ναούς μας και δεν είναι επιτρεπτό επειδή κυριαρχούν της βόρειας Κύπρου να κάνουν τους ναούς μας μουσουλμανικά τεμένη.
Μάλιστα έχω σκοπό να πω στον μουφτή ότι τα χρήματα που θα πάρουν από την Ευρώπη για να συντηρήσουν τις συλημένες Εκκλησίες μας δεν τα χρειαζόμαστε. Θα τις φτιάξουμε εμείς. Ας πάνε να χτίσουν Τεμένη και να αφήσουν τους δικούς μας Ναούς να μπορέσουμε να τους ξαναχρησιμοποιήσουμε.
Ν.Π. Στον ενθρονιστήριο λόγο σας είχατε προσθέσει ότι το πρόβλημα εστιάζεται στις δυνάμεις κατοχής?
Αρχ.Κ. Είχα δηλώσει ξεκάθαρα ότι με τους τουρκοκυπρίους δεν έχουμε καμία διαφορά. Με εκείνους που έχουμε είναι με τους έποικους ανατολίτες που λαθραίως και παράνομα ήρθαν στη νήσο μας και πρέπει να φύγουν να πάνε στη δική τους πατρίδα να ζήσουν.
Είναι παρείσακτοι αυτοί και πρέπει να φύγουν όπως και τα τούρκικα στρατεύματα που βρίσκονται εδώ στην Κύπρο και είναι η απειλή για την Κυπριακή Δημοκρατία και για όλους εμάς τους ελληνοκυπρίους.
Σε αυτό διαφωνούμε με την τουρκοκυπριακή ηγεσία και με την Τουρκία γιατί είναι μια ξεκάθαρη επέμβαση, είναι εισβολή και κατοχή και εμείς δεν συμφωνούμε και καταδικάζουμε αυτή την ενέργεια της Τουρκίας και επιμένουμε ότι αυτοί πρέπει να φύγουν από την Κύπρο. Και οι έποικοι και τα τούρκικα στρατεύματα πρέπει να φύγουν να πάνε στην Τουρκία. Αυτή είναι η κρυστάλλινη θέση μας και δεν μπορούμε να δεχθούμε κάτι τέτοιο.
Ν.Π. Μακαριώτατε, αυτό θα το επισημάνετε και στους συνομιλητές σας την ερχόμενη Δευτέρα;
Αρχ.Κ. Σίγουρα. Θα ξεκινήσω με τους Ιερούς Ναούς τονίζοντας ότι είναι ιδιοκτησία μας και δεν τους ανήκουν. Θέλουμε να τους συντηρήσουμε και να τους χρησιμοποιούμε. Και θα επιμένω πως όλα αυτά θα πρέπει να επιστραφούν εις τους νόμιμους ιδιοκτήτες που είναι η κυπριακή Εκκλησία δηλαδή οι χριστιανοί μας όλων των ενοριών που σήμερα τελούν υπό κατοχή.
Ν.Π. Φοβάστε το ενδεχόμενο κάποιοι να επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν την ιστορικής σημασίας συνάντηση που θα έχετε με τον μουφτή και να την παρουσιάσουν ως μια μορφή αναγνώρισης του ψευδοκράτους ;
Αρχ.Κ. Δεν θα το επιτρέψω γιατί θα τους πω ξεκάθαρα ότι είναι κατοχική δύναμη. Ότι η Άγκυρα έχει κάνει την εισβολή και την κατοχή και είναι τα τούρκικα στρατεύματα που αποφασίζουν εκεί. Οι τουρκοκύπριοι είναι και εκείνοι πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Βιαίως ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές εστίες τους και μεταφέρθηκαν στον βορά .
Και ξέρω πολύ καλά τι ζούμε εδώ στην Κύπρο. Δεν έχω πέσει από τον ουρανό, ούτε έχω έρθει από την Ευρώπη ή την Αμερική. Δεν θα επιτρέψω να εκμεταλλευτεί κανείς αυτή την συνάντηση και δεν μπορεί κανείς να μου κλείσει το στόμα. Εγώ θα του μιλήσω με πολύ ειλικρίνεια και αν πράγματι επιθυμούν διακαώς να ζήσουμε μαζί, εμείς και το θέλουμε και θα βοηθήσουμε ως Εκκλησία αυτό να επισπευτεί και να συμβιώσουμε όπως συμβιώναμε τόσους αιώνες.
Η συνάντηση των δύο θρησκευτικών ηγετών χαρακτηρίζεται ήδη από πολλούς σαν μια ιστορική ευκαιρία για την έναρξη ενός ειλικρινούς διαλόγου ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Για να οριστικοποιηθεί χρειάσθηκε ένας μαραθώνιος παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων στις οποίες πρωταγωνίστησαν δημοσιογράφοι, Ιεράρχες και πολιτικοί. Μέσα σε σύντομο χρόνο έπρεπε να ξεπερασθούν ποικίλα «εμπόδια» και να ικανοποιηθούν οι όροι που έθεσαν αμφότερες οι πλευρές.
Καθοριστικής σημασίας ήταν ο ρόλος του Χωροεπισκόπου Τριμυθούντος κ.Βασιλείου και του πρώην υπουργού Γεωργίας κατά την Προεδρεία Κληρίδη κ. Κώστα Θεμιστοκλέους, οι οποίοι ως εκπρόσωποι του Αρχιεπισκόπου Κύπρου προετοίμασαν την συνάντηση με τους συνεργάτες του τουρκοκύπριου Μουφτή.
Ν.Π. Μετά την συνάντηση της Δευτέρας θα ακολουθήσει και επίσκεψη σας στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού;
Αρχ.Κ. Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Είχα βάλει κάποιους όρους ότι είμαι έτοιμος να επισκεφθώ τις υπό κατοχή περιοχές της Κύπρου εφόσον δεν θα σταματήσουν το αυτοκίνητο μου, δεν θα μου ζητήσουν δελτίο ταυτότητας ή διαβατηρίου, όχι μόνο σε εμένα αλλά ούτε στον οδηγό και τον διάκο μου και σε όποιον άλλο με συνοδεύσει. Τότε ευχαρίστως να επισκεφθώ τα τουρκοκρατούμενα εδάφη μας διαφορετικά δεν επιθυμώ να πάω εκεί.
Αυτό έγινε δεκτό και έχουμε μια αμοιβαία συμφωνία ότι και εκείνοι όταν έρθουν εδώ θα περάσουν ελεύθερα από το οδόφραγμα και θα έρθουν κατευθείαν στην Ιερά Αρχιεπισκοπή. Μετά από τις συνομιλίες και το γεύμα που θα έχουμε θα συνοδεύσω τον μουφτή μέχρι την Λάρνακα για να πάει στο μουσουλμανικό Τέμενος της Ούμχαρά, που ήταν θεία του Μωάμεθ, και είναι ένα σημαντικό μνημείο για τους τουρκοκυπρίους και τους μουσουλμάνους γενικότερα.
Για να είμαι ειλικρινής εγώ θα ήθελα να επισκεφθώ την Μονή του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία η οποία δεν έχει συντηρηθεί, αλλά είναι πολύ μακριά. Χρειάζεται αρκετή ώρα να πάμε εκεί. Έχω ένα σκεπτικισμό με την επίσκεψη μου στο μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα διότι το έχουν ως μουσείο. Το περιποιούνται κάπως αλλά δεν είναι και αυτό συντηρημένο στην εντέλεια.
Εκείνο που υποψιάζομαι είναι ότι πιθανότατα μετά την επίσκεψη μου, μιας και σίγουρα θα υπάρχουν και δημοσιογράφοι, θα στέλνουν φωτογραφίες στο εξωτερικό και θα λένε «ορίστε τα μνημεία τα έχουμε συντηρημένα και έχει επισκεφθεί και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου το μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα. Εμείς σεβόμεθα τα Ιερά και τα Όσια των Χριστιανών».
Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν 500 ναοί στα Κατεχόμενα που είναι όλοι συλημένοι. Αυτό με ενοχλεί λίγο αλλά εν πάση περιπτώσει δεν θα χαριστώ και θα το δηλώσω ότι όπως είναι το μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα θα επιθυμούσα όλοι οι Ναοί της κατεχόμενης νήσου μας να είχαν την ίδια τύχη. Δηλαδή να μπορούσαν να λειτουργηθούν και όχι να είναι στάβλοι ζώων, αποθήκες, κέντρα διασκέδασης ή μουσουλμανικά τεμένη.
Ν.Π. Υπάρχει πιθανότητα να μπορέσετε να μεταβείτε στην Καρπασία; Θα είναι και μια ευκαιρία να ευλογήσετε τους εγκλωβισμένους ελληνοκυπρίους στο Ριζοκάρπασο.
Αρχ.Κ. Δεν το αποκλείω. Μέχρι την ημέρα της επίσκεψης μου θα το μελετήσω. Η συμφωνία μέχρι αυτή την στιγμή είναι να επισκεφθεί ο μουφτής την ελεύθερη Λευκωσία και να τον συνοδεύσω στο Τέμενος της Λάρνακας και εκείνος όταν πάω εκεί να με συνοδεύσει στο Μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα. Αυτή είναι η συμφωνία. Τώρα αν θα την διαφοροποιήσω και αν θα το δεχθούν? Πιστεύω ότι είναι εύκολο να διαφοροποιηθεί αλλά ίσως ο ίδιος δεν θα θέλει να πάει τόσο μακριά.
Ν.Π. Πως υποδέχθηκε την πρωτοβουλία σας ο Πρόεδρος κ. Παπαδόπουλος και η κυπριακή κυβέρνηση;
Αρχ.Κ. Το γνωρίζει ο Πρόεδρος. Έχω μιλήσει μαζί του. Κάλεσα και τον υπουργό Εξωτερικών στην Αρχιεπισκοπή και του είπα τις σκέψεις μου όχι μόνο για την συνάντηση με τον Μουφτή αλλά τι προτίθεμαι ως νέος προκαθήμενος της Εκκλησίας να κάνω για το Εθνικό μας θέμα. Έχω ένα πρόγραμμα και ήταν ορθό να πληροφορηθεί προτού αρχίσω να το υλοποιώ τόσον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο υπουργός Εξωτερικών.
Συμφώνησαν με τις σκέψεις μου και μου είπαν ότι «εμείς θα χαρούμε να τις υλοποιήσετε, τις βλέπουμε πολύ υποβοηθητικές και είμαστε πρόθυμοι να συνεργαστούμε, θα είμαστε στη διάθεση σας». Αυτή ήταν η απάντηση και των δύο. Σήμερα ως Αρχιεπίσκοπος νομίζω ότι μου δίνεται η ευκαιρία αλλά και η δυνατότητα να υλοποιήσω όλα εκείνα που σκεπτόμουν εδώ και πολλά χρόνια.
Είμαι σίγουρος ότι όχι μόνο η κυβέρνηση αλλά και όλα τα κόμματα, ο απλός λαός θα συμπαρασταθεί σε αυτή την προσπάθεια της Εκκλησίας η οποία είναι η μητέρα όλων, ενδιαφέρεται γι?αυτόν το τόπο, για τον λαό. Πρέπει να υπηρετήσουμε το ποίμνιο μας για να ζήσει ευτυχισμένο στη γη των πατέρων του και να μην έρθει η ώρα να αναζητάει πατρίδες αλλού, εκτός Κύπρου.
Ν.Π. Μακαριώτατε, σήμερα παίρνετε πρωτοβουλίες επαναπροσέγγισης των δύο κοινοτήτων. Πριν λίγα χρόνια ως Μητροπολίτης Πάφου είχατε ταχθεί εναντίον του «Σχεδίου Ανάν».
Αρχ.Κ. Ναι και εξακολουθώ να είμαι εναντίον του Σχεδίου Ανάν διότι είναι καταστροφικό. Δεν ενώνει αλλά χωρίζει δια παντός τις δύο κοινότητες.Δεν μπορεί με την εφαρμογή του να υπηρετήσει τον κυπριακό λαό αλλά τον εξωθεί σε απαράδεκτες καταστάσεις. Αν ίσχυε η οικονομία θα ήταν χωρισμένη, θα εκμεταλλευόντουσαν τους ελληνοκυπρίους, θα έβαζαν το χέρι στην τσέπη τον ελληνοκυπρίων οι οποίοι θα αναγκαζόντουσαν να φύγουν και να αναζητήσουν αλλού χώρο για να ζήσουν.
Οι άγγλοι ήθελαν υφαλοκρηπίδα για τις Βάσεις τους γιατί πήραν μυρωδιά ότι υπάρχουν πετρέλαια στη νότια πλευρά της Κύπρου και ήθελαν την εκμετάλλευση τους. Η παιδεία μας θα ήταν άοσμη και θα ξέκοβε από τον ελληνικό κορμό. Το Σχέδιο θα κρατούσε εδώ τους έποικους και τον τουρκικό στρατό, αυτά που υποσχόντουσαν δεν θα τα τηρούσαν οι τούρκοι και διερωτώμαι ποια θα ήταν εκείνη η δύναμη που θα διέτασσε να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα ή ποιοι θα ήταν εκείνοι που θα έδιωχναν τους εποίκους.
Τα κακά του σχεδίου Ανάν θέλω πολλές μέρες να μιλώ για να τα περιγράψω. Και σήμερα το καταδικάζω και ούτε δέχομαι, ούτε καν να το σκεφθεί κανείς, ότι μπορεί αυτό σχέδιο να ξανασυζητηθεί ή να έρθει ξανά στο τραπέζι του διαλόγου. Υπάρχουν όμως δυστυχώς πολλοί που το νοσταλγούν. Εγώ το απορρίπτω ασυζητητί.
