• Διαβάζουμε πολύ καλά ο θέμα που μας δίνεται ώσπου να το κατανοήσουμε πλήρως. Παράλληλα, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα ζητούμενά του, απαριθμώντας τα, έτσι ώστε να διευκολυνθούμε στην πραγμάτωσή του. 

• Έχοντας εντοπίσει τα ζητούμενα του θέματος, κατασκευάζουμε ένα σχεδιάγραμμα, είτε νοητά είτε στο πρόχειρο της κόλλας, στο οποίο καταγράφουμε συνοπτικά τις σκέψεις και τις ιδέες μας για το θέμα. Φροντίζουμε να μην αναλώσουμε πολύ χρόνο στο σχεδιάγραμμα (όχι πάνω από 15-20 λεπτα). Έχοντας συγκεντρωμένο το υλικό που θα χρησιμοποιήσουμε, είναι πολύ πιο δύσκολο να βγούμε εκτός θέματος. Σε περίπτωση που δεν είμαστε εξοικειωμένοι με αυτό, ίσως να μην μας βοηθήσει ιδιαίτερα.

• Αρχίζουμε να γράφουμε την έκθεσή μας με προσοχή και απόλυτη συγκέντρωση, προσέχοντας το λεξιλόγιο, την ορθογραφία και τη σαφήνεια του γραπτού μας. Όσον αφορά το ύφος, επιλέγεται ανάλογα με το επικοινωνιακό πλαίσιο της έκθεσης. Η έκθεση μας μπορεί να έχει τη μορφή α)επιστολής, β)ομιλίας, επίσημης ή μη, γ)άρθρου ή δ)δοκιμίου..

Επικοινωνιακό πλαίσιο

Η έκθεση μας μπορεί να έχει τη μορφή α)επιστολής, β)ομιλίας, επίσημης ή μη, γ)άρθρου ή δ)δοκιμίου.    Ας τα δούμε αναλυτικότερα :

α) Επιστολή

Ανάλογα με το αν η επιστολή θα απευθύνεται σε επίσημο παραλήπτη ή όχι επιλέγουμε και το κατάλληλο ύφος. 

Στην επιστολή θα έχουμε οπωσδήποτε προσφώνηση πριν τον πρόλογο και αποφώνηση μετά τον επίλογο. Επίσης, απαιτείται να δηλώσουμε τον τόπο και την ημερομηνία που συντάσσουμε την επιστολή. 

( τίθεται πάνω δεξιά στη σελίδα, π.χ. Αθήνα, 08/06/2013 )

Προσφώνηση : ο εισαγωγικός χαιρετισμός που θα απευθύνουμε στο ακροατήριό μας πριν αρχίσουμε να εκφωνούμε το λόγο μας. Τίθεται πάντοτε στην αριστερή πλευρά του λόγου και ακολουθείται από κόμμα.

π.χ. Αξιότιμε κύριε υπουργέ / πρόεδρε / Αξιότιμοι κύριοι καθηγητές κ.α. 

Ύφος : σοβαρό, τυπικό.
Ρηματικά πρόσωπα: α’ ενικό και πληθυντικό, β’ πληθυντικό.

Αποφώνηση : ο καταληκτικός χαιρετισμός προς τον παραλήπτη της επιστολής.

π.χ. : Με εκτίμηση, / Μετά τιμής, / Με φιλικούς χαιρετισμούς κ.α.

Προσοχή: Δεν γράφουμε όνομα ή ψευδώνυμο.

β) Ομιλία

Ανάλογα με το αν η ομιλία θα απευθύνεται σε επίσημο κοινό ή όχι επιλέγουμε και το κατάλληλο ύφος. 

Στην ομιλία θα έχουμε οπωσδήποτε προσφώνηση πριν τον πρόλογο και αποφώνηση μετά τον επίλογο.

Προσφώνηση : ο εισαγωγικός χαιρετισμός που θα απευθύνουμε στο ακροατήριό μας πριν αρχίσουμε να εκφωνούμε το λόγο μας. Τίθεται πάντοτε στην αριστερή πλευρά του λόγου και ακολουθείται από κόμμα.

π.χ. Αγαπητοί συμμαθητές/ καθηγητές, Κυρίες και κύριοι, κ.α.

Ύφος : άμεσο, ζωντανό, οικείο (για απλή ομιλία ), σοβαρό (για επίσημη ομιλία).
Ρηματικά πρόσωπα: α’ ενικό και πληθυντικό, β’ πληθυντικό.

Αποφώνηση : ο καταληκτικός χαιρετισμός προς το ακροατήριό μας μετά το πέρας της ομιλίας μας.

π.χ. : Σας ευχαριστώ που με ακούσατε / Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας / Ευχαριστώ για τον πολύτιμο χρόνο σας κ.α.

γ) Άρθρο

Τίτλος : Όταν γράφουμε άρθρο πρέπει οπωσδήποτε να δώσουμε τίτλο σχετικό με το περιεχόμενό του. Ουσιαστικά με τον τίτλο, δηλώνουμε το θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε αλλά και την οπτική μας γωνία. 

Ο τίτλος πρέπει να είναι σύντομος και περιεκτικός. Θα μπορούσε να γίνει ειρωνικός ή χιουμοριστικός ανάλογα με το θέμα του άρθρου και τη διάθεση του συντάκτη.

Αφόρμηση : συνήθως είναι πιο εύκολο να ξεκινήσουμε το άρθρο μας με αφορμή ένα επίκαιρο γεγονός και σχετικό με το θέμα του άρθρου.

Ύφος : σοβαρό, επίσημο, απρόσωπο. Γενικά όμως πρέπει να είναι ζωντανό και παραστατικό για να κεντρίζει την προσοχή του αναγνώστη.

Ρηματικά πρόσωπα: γ’ πρόσωπο.

δ) Δοκίμιο

Προλογος : θέμα και θέση του συγγραφέα

Κύριο μέρος :   – ορισμός

                        – μορφές

                        – ιστορική αναδρομή (προαιρετικά)

                        – αίτια

                        – αποτελέσματα (θετικά ή αρνητικά)

                        – τρόποι αντιμετώπισης

Επίλογος : συμπέρασμα ή ανακεφαλαίωση