«Ο πιτσιρίκοι» Δημήτρης Ψαθάς

1)Υπόθεση του κειμένου: Στην Αντίσταση εναντίον των κατακτητών συμμετείχαν και μικρά παιδιά

2)Ενότητες του κειμένου:

α)Ενότ. 1^η «Γενάρης του 42…το αστείο η ζωή του»): Πώς ζούσαν οι άνθρωποι τον Ιανουάριο του 1942 στην Ελλάδα

β) Ενότ. 2^η(«…Βραδάκι. Στο Ζάππειο…άφαντοι»): Το σαμποτάζ των παιδιών

3)Πρόσωπα του κειμένου: Ο δεκάχρονος πιτσιρίκος και ο Γερμανός. Εμφανίζονται χωρίς να μιλάνε και τα υπόλοιπα παιδιά. Αναφορά γίνεται και σε ένα παιδί που ένας Γερμανός του έσπασε το χέρι.

4)Τίτλος: Παρουσιάζονται τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο κείμενο. Ένα από τα παιδιά φαίνεται αναλυτικά

1)Χαρακτήρες: α) Γερμανός: Συγκρίνεται με τον Κύκλωπα Πολύφημο που ήταν μεγαλόσωμος, αλλά είχε μυαλό μικρού παιδιού β) Πιτσιρίκος: Είναι ένα άφοβο παιδί που επιθυμεί την ελευθερία του. Είναι έξυπνος και πονηρός και ξεγελά τον φρουρό προκαλώντας πλήγματα στον εχθρό

2)Ποιοι μιλούν στην αφήγηση: α) Η κύρια φωνή είναι του αφηγητή που αφηγείται την ιστορία και σχολιάζει με ειρωνικό και χιουμοριστικό τρόπο β)Ακούγεται ο Γερμανός γ)Ακούγεται ο πιτσιρίκος δ)Ακούγονται οι σαλταδόροι (τραγούδι)

3)Χρόνος: Ιανουάριος 1942, όταν οι Έλληνες αγωνίζονται για να επιβιώσουν (βραδάκι)

4)Τόπος: Ζάππειο στην Αθήνα (Ελλάδα)

Αφηγηματικοί τρόποι:

 α)Αφήγηση: Παρουσιάζεται ρεαλιστικά η πραγματικότητα της εποχής δείχνοντας την ωμότητα και την αφέλεια των Γερμανών

β) Διάλογος: Ανάμεσα στον πιτσιρίκο-Οδυσσέα με το Γερμανό-Πολύφημο. Δίνεται με γοργότητα, ζωντάνια, παραστατικότητα και θεατρικότητα. Περιέχει χιούμορ και ειρωνεία

γ) Σχόλια: Σχολιάζει ο αφηγητής και ειρωνεύεται τους Γερμανούς και εκφράζει θαυμασμό για τους Έλληνες

δ) Ελεύθερος πλάγιος λόγος: Είναι οι σκέψεις του Γερμανού για την ανωτερότητα του έθνους του (σε γ΄ πρόσωπο οι ενδόμυχες σκέψεις του στρατιώτη)

ε) Εσωτερικός μονόλογος: Οι ενδόμυχες σκέψεις του στρατιώτη («Τι θέλει να κάνει;»)

1)Γλώσσα του κειμένου: Είναι απλή, κατανοητή, καθημερινή. Χρησιμοποιούνται λέξεις γερμανικές και καθημερινές των παιδιών.

2)Ύφος: Είναι απλό, χιουμοριστικό και ειρωνικό. Επίσης, ζωντανό και παραστατικό.

1)Εκφραστικά μέσα: Υπάρχουν μεταφορές, προσωποποιήσεις, παρομοιώσεις, λαϊκές εκφράσεις, ειρωνεία, υπερβολή, κλιμάκωση, αντονομασία, εικόνες και έμφαση.

α)Ειρωνεία: Αποδίδεται ένα νόημα διαφορετικό ή αντίθετο από αυτό που είναι στην πραγματικότητα. Συνήθως εκφράζεται υποτίμηση ή αποδοκιμασία.

β)Αντονομασία: Σχήμα λόγου όπου αντί για κύρια ονόματα υπάρχουν προσηγορικά και το αντίστροφο ή αντί για κύρια και προσηγορικά χρησιμοποιούνται άλλες σχετικές λέξεις