Μία κορυφαία προσωπικότητα στον κλάδο της εκπαίδευσης είναι ο Σελεστέν Φρενέ. Όντας μεγάλος παιδαγωγός επεξεργάστηκε νέες μεθόδους πάνω στην αγωγή. Είχε ως στόχο να φέρει το σχολείο πιο κοντά στο μαθητή και να το κάνει πιο δημοκρατικό. Να αγαπήσουν τα παιδιά πραγματικά τη μάθηση και η προσφερόμενη γνώση να μην είναι απομακρυσμένη από τις εμπειρίες των μαθητών. Εισήγαγε αρκετές καινοτομίες, όπως ήταν το τυπογραφείο. Επίσης, καθιέρωσε την αλληλογραφία μεταξύ των μαθητών από άλλα σχολεία.
Η ζωή του
Ο Σελεστέν Φρενέ γεννήθηκε το 1896 στο χωριό Gars των γαλλικών Alpes-Maritimes. Καταγόταν από αγροτική οικογένεια και από μικρός ήρθε σε επαφή με τις εργασίες που έκαναν οι χωρικοί. Αυτή η εμπειρία που απέκτησε κατάφερε να επηρεάσει και να διαμορφώσει τις πεποιθήσεις του.
Στο σχολείο στο οποίο φοίτησε δεν διέθετε μεγάλο εξοπλισμό σε σχολικά εγχειρίδια. Το μόνο που μπορούσε να διαθέσει στους μαθητές ήταν ένα αναγνωστικό. Σε ηλικία δεκαοχτώ ετών επιτυγχάνει την εισαγωγή του στο Ινστιτούτο εκπαίδευσης των διδασκάλων στη Νίκαια. Δυστυχώς, εκείνη τη περίοδο ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, όπου πολέμησε και τραυματίστηκε σοβαρά στο στήθος και τον πνεύμονα. Χρειάστηκε πάνω από δύο χρόνια για να αναρρώσει και χαρακτηρίστηκε ανάπηρος πολέμου κατά 70%. Για την συνεισφορά του στον πόλεμο, τιμήθηκε με το σταυρό του πολέμου και το μετάλλιο του στρατού. Παρά τις συμβουλές που του έδιναν οι γιατροί, αυτός ξαναμπήκε στο επάγγελμα.
Λόγω του προβλήματος που απέκτησε μετά τον πόλεμο, δυσκολευόταν αρκετά στην εκπαιδευτική διαδικασία, προσπαθώντας να εφαρμόσει νέες πρακτικές. Από το 1920 έως το 1928 δίδαξε στο Bar-sur-le Loup, ένα μικρό χωριό της Γαλλίας. Επίσης, ήταν από τους πρώτους δυτικούς που επισκέφθηκαν την ΕΣΣΔ, ως προσκεκλημένος στο Πανρωσικό Συνδικάτο των Εργαζομένων στην Εκπαίδευση. Ακόμα, επισκέφθηκε τους παιδαγωγούς και τα ελευθεριακά σχολεία του Αμβούργου.
Αφού συνταξιοδοτήθηκε, το 1935 ιδρύει ένα ανεξάρτητο επαρχιακό σχολείο στη πόλη Vence, όπου θα εφαρμόζονταν νέες πρακτικές. Το 1940 συνελήφθη ως ύποπτος για το νέο καθεστώς. Το 1947 ιδρύει το “Συνεργατικό Ινστιτούτο για το Μοντέρνο Σχολείο”. Παρά τις φιλοδοξίες και τη διάδοση που είχε το κίνημά του, λίγοι ήταν αυτοί που αποδέχτηκαν τις ιδέες του.
Κατά τη περίοδο της δεκαετίας του ’50 το κίνημα του Φρενέ έγινε ευρέως γνωστό στην Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και τη γαλλόφωνη Αφρική. Αυτό το γεγονός οδήγησε στην ίδρυση του Παρισινού Ινστιτούτου για το Μοντέρνο Σχολείο.
Οι ιδέες του Φρενέ για το νέο Σχολείο
Ο Φρενέ πίστευε ότι η σχολική εργασία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της επικοινωνίας των μελών της τάξης. Υποστήριζε μία λαϊκή εκπαίδευση αντίθετη σε έναν καπιταλισμό της κουλτούρας. Μέσα από αυτό γεννάται το κίνημα της θεσμικής παιδαγωγικής. Σε αυτήν, οι εσωτερικοί θεσμοί της τάξης γίνονται τα μέσα για να αλλάξει ολοκληρωτικά η δομή και να επιλυθούν οι συγκρούσεις. Οι θεσμικές παιδαγωγικές βασίστηκαν στη θεωρία και την πρακτική της δυναμικής των ομάδων.
Η θεσμική παιδαγωγική επιδιώκει την αλλαγή του ίδιου του ατόμου, δίνοντας την ευκαιρία στον μαθητή να οργανώσει τη σχολική του ζωή. Στόχος είναι η δημιουργία μίας μικρής κοινωνίας στο χώρο της τάξης, όπου όλα τα μέλη θα δρουν και θα αποφασίζουν από κοινού. Επιθυμεί ένα ενεργητικό σχολείο, βασισμένο στις ανάγκες των παιδιών και τα ενδιαφέροντά τους.
Ο Φρενέ θεωρούσε πως ο δάσκαλος είναι ένας ερευνητής, με στόχο την αλλαγή του σχολείου. Και η αλλαγή/ανατροπή του αστικού σχολείου επιτυγχάνεται μέσα από την πάλη των τάξεων.
Βασικές αρχές του σχολείου Φρενέ
Ο Φρενέ έρχεται αντιμέτωπος με το παραδοσιακό σχολείο. Υποστηρίζει ότι το σχολείο της εποχής του καταπίεζε, άγχωνε και έφερνε σε πλήξη τους μαθητές του. Ο ίδιος επεδίωκε την αλληλεξάρτηση μεταξύ πρακτικής και νοητικής εργασίας. Αυτό θα γινόταν με τη χρήση του τυπογραφείου, της διοίκησης της τάξης και την αξιολόγηση εβδομαδιαίου προγράμματος.
Κάποιες από τις αρχές που υιοθέτησε ήταν η παιδεία να διευρύνει τη προσωπικότητα του παιδιού και έτσι να καταστεί παιδοκεντρικό. Αυτή η προσωπικότητα δομείται εξάλλου με τη βοήθεια του δασκάλου και την αυτοβελτίωση του μαθητή. Άμιλλα δεν υπάρχει, διότι εκλείπει πλήρως ο ανταγωνισμός μεταξύ των μελών μιας τάξης. Όλοι εργάζονται για όλους, για το κοινό καλό.
Επιπλέον, ο παιδαγωγός πιστεύει πως το σχολείο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να προσαρμόσει τα εργαλεία του, σύμφωνα με τα τεχνολογικά επιτεύγματα της κάθε εποχής. Προτείνει μία μόρφωση που θα βγαίνει μέσα από τη ζωή και δεν θα επιβάλλεται από την εκάστοτε εξουσία. Επιθυμεί μία “κοινωνική πολυσυνθετότητα”, ακολουθώντας τις κοινωνικές εξελίξεις, τις οποίες το σχολείο οφείλει να ακολουθεί.
Ο Σελεστέν Φρενέ ήταν ένας παιδαγωγός που “ήθελε να κάνει τα παιδιά να ονειρεύονται”. Πραγματικά, σπουδαία προσωπικότητα που έχει επηρεάσει πολλούς επαγγελματίες της εκπαίδευσης. Πολλά μπορούν να γραφούν για αυτόν τον άνθρωπο που επιδίωκε την αλλαγή τα οποία δεν μπορούν να αναφερθούν όλα σε λίγες μόνο γραμμές. Το βεληνεκές αυτού του παιδαγωγού γίνεται εμφανές και μέσα από τον κινηματογράφο. Η γαλλόφωνη ταινία “Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται” (2006) του Daniel Losset, είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στη ζωή και το έργο του Φρενέ.
(το άρθρο πάρθηκε από https://www.maxmag.gr/politismos/ekpaideusi/frene/)
