Οι Παιδουπόλεις της Ελλάδας
Οι επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει για την ίδρυση των Παιδουπόλεων της Ελλάδας, ως σήμερα, είναι ελάχιστες.
Πρόκειται για ένα σημαντικό ιστορικό θέμα, με ευρύτατες κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις. Οι καταστροφές του πολέμου αλλά και ο εμφύλιος πόλεμος, οδήγησαν την ελληνική ύπαιθρο σε μια τραγική κατάσταση η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ανθρωπιστική κρίση. Από το Φθινόπωρο του 1947 αυτό που επιδείνωσε ιδιαίτερα την κατάσταση στην επαρχία ήταν η μετακίνηση περίπου 500.000 ανθρώπων από τα ορεινά χωριά στα αστικά κέντρα όπου και παρατηρείται να συνωστίζονται σε πρόχειρα καταλύματα κάτω από φοβερές συνθήκες.
Η ελληνική κυβέρνηση τότε ονόμασε τους ανθρώπους αυτούς συμμοριόπληκτους, υπονοώντας ότι είχαν διωχτεί τα παιδιά τους από τους αντάρτες, ωστόσο, αρκετοί από τους πρόσφυγες αυτούς δεν είχαν φύγει από τον φόβο των ανταρτών αλλά τους είχε απομακρύνει με το ζόρι ο ελληνικός στρατός, προκειμένου να στερήσει από τους αντάρτες την υποστήριξη του τοπικού πληθυσμού. Περίπου οι μισοί από τους πρόσφυγες ήταν παιδιά (340.000).
Τον Ιούνιο του 1947, ξεκίνησε από την βασίλισσα Φρειδερίκη πανελλήνιος έρανος για την κάλυψη των αναγκών του προσφυγικού πληθυσμού με κεντρικό στοιχείο αυτής της δομής τη δημιουργία παιδοπόλεων σε ασφαλείς περιοχές. Ο αρχικός στόχος των παιδουπόλεων ήταν η παροχή προσωρινού καταφυγίου για τα ορφανά και εγκαταλειμμένα παιδιά από μη ασφαλείς περιοχές. Στις παιδουπόλεις επίσης ερχόταν παιδιά που οι γονείς τους υπηρετούσαν στον κυβερνητικό στρατό ή ήταν φυλακισμένοι ως πολιτικοί κρατούμενοι από την ελληνική κυβέρνηση. Η πρώτη παιδόπολη λειτούργησε τον Ιούνιο του 1947 και ήταν στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης. Συνολικά, αυτή την εποχή λειτούργησαν 51 παιδουπόλεις σε όλη την Ελλάδα, όπου βρήκαν περίθαλψη 18.000 περίπου παιδιά ηλικίας 4 έως 16 ετών. Βασικός στόχος των παιδουπόλεων ήταν η φροντίδα των ανήλικων θυμάτων του εμφυλίου αλλά στο πρόγραμμα του εράνου η ανθρωπιστική και πολιτική διάσταση ήταν εξαρχής άρρηκτα συνδεδεμένη».
‘‘Απόσπασμα από την εισήγηση της καθηγήτριας Ιστορίας Αρχαιολογίας Παν/μίου Θεσσαλίας κας Βαν Μπούσχοτεν, στην Ημερίδα του ΚΠΕ Φιλιππιάδας: «Η Ιστορία της Παιδόπολης Ζηρού μέσα από μαρτυρίες»’’.
«Η Παιδόπολη Ζηρού»
Η Παιδόπολη Ζηρού λειτούργησε για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 1948. Κατασκευαστής της παιδόπολης Ζηρού ήταν ο Ελβετός Ροδόλφος Φένινγκερ (ο οποίος έμεινε για το σκοπό αυτό στην Ελλάδα από το τέλος του 1945 έως το 1949). Το 1950 οι περισσότερες παιδουπόλεις έκλεισαν και η πλειοψηφία των παιδιών γύρισε στα χωριά τους. Από τον επαναπατρισμό όμως αποκλείστηκαν 2.000 παιδιά που ήταν ορφανά και από τους δύο γονείς ή παιδιά που οι γονείς τους ήταν αριστεροί και βρίσκονταν είτε στο εξωτερικό είτε στη φυλακή. Έμειναν ανοιχτές 12 παιδουπόλεις σε όλη την Ελλάδα ανάμεσα σε αυτές του Ωραιοκάστρου, του Βόλου, της Λάρισας, του Ζηρού και της Καβάλας.
(Στοιχεία από την Ημερίδα του ΚΠΕ Φιλιππιάδας «Η Ιστορία της Παιδόπολης Ζηρού μέσα από μαρτυρίες» 9 Ιουνίου 2013).
