Η μαθησιακή δυσκολία είναι η μια μόνο πλευρά της Δυσλεξίας, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τις ειδικές ικανότητες του χαρισματικού δυσλεξικού ατόμου, που μπορούμε να τις συνοψίσουμε ως εξής:

Του Μαρκάκη Εμμανουήλ, ε.τ. Παρέδρου Ειδικής Αγωγής Π.Ι.

Βασικές δεξιότητες του δυσλεξικού ατόμου

1. Χρησιμοποιεί τις νοητικές ικανότητες για να διαφοροποιεί και να δημιουργεί νέες παραστάσεις
2. Έχει υψηλή επίγνωση του περιβάλλοντος
3. Έχει μεγαλύτερη από το συνηθισμένο περιέργεια
4. Σκέπτεται περισσότερο με εικόνες παρά με λέξεις
5. Έχει διαισθητικές ικανότητες
6. Σκέπτεται πολυαισθητηριακά
7. Μπορεί να βιώσει τη σκέψη ως πραγματικότητα
8. Έχει ζωηρή φαντασία

Οι παραπάνω ικανότητες μπορεί να καταπιεσθούν, να ακυρωθούν ή να καταστραφούν από τις άστοχες ενέργειες των γονέων και των εκπαιδευτικών. Η θετική πλευρά συνήθως μένει στην αφάνεια και το δυσλεξικό άτομο βιώνει μόνο την αρνητική πλευρά

ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ

Η Δυσλεξία είναι η μητέρα των μαθησιακών δυσκολιών. Η δυσλεξία δεν έχει βιολογικό υπόβαθρο αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας αντίδρασης στο αίσθημα της σύγχυσης. Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί δύο είδη σκέψης: α) λεκτική β) εικονική Η φυσική ομιλία έχει ταχύτητα 150 λέξεων το λεπτό ή 2,5 λέξεις ανά δευτερόλεπτο.Ένας εκφωνητής ραδιοφώνου μπορεί να φτάσει τις 200 λέξεις.Πάνω από 250 λέξεις το λεπτό η ομιλία δεν γίνεται κατανοητή. Η εικονική σκέψη είναι πολύ γρηγορότερη. Το δυσλεξικό άτομο συνήθως σκέπτεται εικονικά και δεν χρησιμοποιεί τον εσωτερικό μονόλογο και γιαυτό διαβάζει δυνατά για να ακούει αυτό που διαβάζει. Το διάβασμα όμως μπορεί να παρουσιάσει κενά με τις λέξεις, που δεν ανταποκρίνονται στην εικονική σκέψη με αποτέλεσμα το άτομο να περιέλθει σε κατάσταση σύγχυσης.

Αποτελέσματα της σύγχυσης (Disorientation)

Στην περίπτωση του αποπροσανατολισμού όλες οι αισθήσεις εκτός από τη γεύση υπολειτουργούν καθώς επίσης και η αίσθηση της αφής, της ισορροπίας, της κίνησης και της αίσθησης του χρόνου. Οι δυσλεξικοί από μόνοι τους δημιουργούν καταστάσεις αποπροσανατολισμού που οδηγούν σε καταστάσεις ονειροπόλησης.

Στην Αγγλική γλώσσα υπάρχουν 200 λέξεις που δημιουργούν καταστάσεις αποπροσανατολισμού επειδή δεν γίνονται κατανοητές και αφήνουν κενά στο νόημα (trigger words). Συνήθως είναι τα άρθρα, οι μονοσύλλαβες λέξεις και μερικές δισύλλαβες.

Δυσκολίες στην ανάγνωση

Η ανάγνωση είναι η πιο περίπλοκη λειτουργία του εγκεφάλου. Η ποικιλία των γραμμάτων και οι καλλιτεχνικές παραστάσεις τους δημιουργούν προβλήματα στα δυσλεξικά άτομα. Η αγγλική γλώσσα είναι η δυσκολότερη για τους δυσλεξικούς, γιατί περιέχει 44 διαφορετικούς χαρακτήρες στην προφορά.

Προβλήματα στα Μαθηματικά

Η αναριθμησία ή δυσαριθμησία δεν απαντάται σε όλα τα δυσλεξικά παιδιά (acalculia or dyscalculia).Τα συμπτώματα αυτά συμβαίνουν στην περίπτωση που υπάρχει δυσκολία στην αίσθηση του χρόνου που επιδρά στον αποπροσανατολισμό της οπτικής και ακουστικής αντίληψης και στην αίσθηση της ισορροπίας. Η αίσθηση του χρόνου έχει σχέση με το εσωτερικό ρολόι, που μπορεί να επιβραδύνει ή να επιταχύνει την αντίληψη του χρόνου και εξαρτάται από την έκκριση της ντοπαμίνης. Άμεση σχέση με την αίσθηση του χρόνου έχει και η έννοια της ακολουθίας των χρονικών γεγονότων και της διαδοχής των αριθμών.

Τα απλά και τα ανώτερα μαθηματικά συντίθενται από την έννοια της διαδοχής και του χρόνου. Για τα δυσλεξικά παιδιά πρέπει να εμπεδωθούν τρείς έννοιες α) χρόνος β) διαδοχή ως προς την ποσότητα, το μέγεθος, το χρόνο ή τη σημασία γ) τάξη ως προς τα αντικείμενα στις κατάλληλες θέσεις και συνθήκες. Αξίζει να σημειωθεί ότι χρόνος, διαδοχή και τάξη έχουν άμεση σχέση με τη μουσική γι αυτό πολλοί μαθηματικοί είναι και καλοί μουσικοί.

Προβλήματα γραφής

Η αγραφία ή δυσγραφία είναι προβλήματα που σχετίζονται με τον αποπροσανατολισμό των δυσλεξικών. Οι δίοδοι του εγκεφάλου που χρησιμοποιούνται έχουν την τάση να ισχυροποιούνται. Ιδιαίτερη δυσκολία παρατηρείται στις διαγώνιες γραμμές όχι μόνο στα γράμματα οπως το Α και το Μ αλλά και στην αναπαράστασή τους με πλαστελίνη. Για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση πρέπει να ανοίξει το κανάλι του εγκεφάλου με τον κατάλληλο προσανατολισμό στο χώρο και το χρόνο.

ADD (Attention Deficit Disorder)

Η εύκολα αποσπώμενη προσοχή πολλές φορές συνοδεύεται και από την υπερκινητικότητα. Χαρακτηριστικό της ικανότητας προσοχής είναι η επικέντρωσή της σε ένα συγκεκριμένο έργο ή αντικείμενο. Τα δυσλεξικά άτομα έχουν τη δυνατότητα επικέντρωσης της προσοχής σε ένα θέμα, μπορούν όμως παράλληλα να έχουν μεγαλύτερη αντίληψη του περιβάλλοντος απ’ οτι τα κανονικά παιδιά.

Τα δυσλεξικά παιδιά επίσης επειδή έχουν μεγαλύτερη περιέργεια και μπορούν να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε ό.τι τα ενδιαφέρει. Η ανία επίσης καταλαμβάνει συχνά τα δυσλεξικά παιδιά που προσφεύγουν στην ονειροπόληση ή στη διάσπαση της προσοχής

Η υπερκινητικότητα δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στη σχολική τάξη. Στα δυσλεξικά παιδιά συνυπάρχει με την αποδιογράνωση, τον αποπροσανατολισμό και με την παραμόρφωση της αίσθησης της ισορροπίας και της κίνησης.

Αδεξιότητα

Μερικά δυσλεξικά παιδιά πάσχουν από αδεξιότητα (dyspraxia). Χαρακτηριστική είναι η παροιμία: δεν μπορεί να περπατήσει και να μασά τσίχλα συγχρόνως. Η κατάσταση αυτή οφείλεται στην έλλειψη της αίσθησης ισορροπίας και κίνησης. Το βασικό χαρακτηριστικό του προσανατολισμού είναι η σταθερή και ακριβής αντίληψη του χώρου και του χρόνου με συντονισμό των κινήσεων της γενικής και της λεπτής κινητικότητας.

Συμβουλευτική του προσανατολισμού

Όταν το άτομο μάθει πώς να εξαφανίζει τις πολλαπλές αντιλήψεις του περιβάλλοντος τότε μπορεί να προσανατολισθεί αυτόματα.

Η ικανότητα της σκέψης με τις λεγόμενες trigger words λύνει το πρόβλημα του αποπροσανατολισμού. Η συνεχής παρουσίαση λέξεων σε καρτέλες επιτείνουν την ανία και τον αποπροσανατολισμό. Φαίνεται όμως ότι μόνο οι ευχάριστες και ελκυστικές εμπειρίες διατηρούνται στη μνήμη. Προτείνεται η τρισδιάστατη κατασκευή των γραμμάτων και των λέξεων με πλαστελίνη ή πηλό και η φωναχτή απαγγελία.

Ζαν Πιαζέ: Κάθε φορά που διδάσκουμε ένα παιδί κάτι το εμποδίζουμε από το να το ανακαλύψει μόνο του!

Η θεωρία της σχετικότητας στον Αϊνστάιν συνελήφθη σε κατάσταση ονειροπόλησης (daydream) κατά την οποία ταξίδευε σε μια ακτίνα φωτός χρησιμοποιώντας την εικονική σκέψη, που είναι 400-2000 φορές γρηγορότερη από τη λεκτική σκέψη. Eξ ού και η παροιμία: Μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις.