ΘΟΥΡΙΟΣ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ

Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
-Ο Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής  ( πραγματικό όνομα Αντώνης Κυριαζής) γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας.
-Είχε τη δυνατότητα να μορφωθεί λόγω της καλής οικονομικής κατάστασης της οικογενείας του.
-Το 1880 εγκαταστάθηκε στην Πόλη έγινε γραμματικός τον Υψηλάντη, ολοκλήρωσε τις σπουδές του και έγινε έπαρχος σε μικρή περιοχή της Βλαχίας.
-Επηρεάστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση και πήγε στη Βιέννη , όπου τύπωσε τα πρώτα του βιβλία ( Χάρτα της Ελλάδας, επαναστατικό Μανιφέστο, μια εικόνα του Μ. Αλεξάνδρου.
-Άλλα έργα του: το σχολείο των Ντελικάτων εραστών, Φυσικής Απάνθισμα, Ηθικός Τρίποδας, Νέος Ανάχαρσις.
-Το 1798 παραδόθηκε από την αυστριακή αστυνομία στον Τούρκο έπαρχο και  στραγγαλίστηκε στη φυλακή.
(πηγή: e-alexandria )

 

ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΟΧΗΣ

 

Νεοελληνικό Διαφωτισμό ονομάζουμε το σύνολο των πνευματικών και συνειδησιακών φαινομένων της νεοελληνικής ιστορίας που συνέβησαν την πεντηκονταετία 1774 – 1821. Αν και χρονικά η έναρξη του Διαφωτισμού τοποθετείται στις αρχές του 18ου αιώνα, τίθεται ως ιστορικό ορόσημο η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) μεταξύ Οθωμανών και Ρώσων, η οποία περιλάμβανε ευνοϊκούς κυρίως οικονομικούς όρους για τους υπόδουλους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεγονός που επέτρεψε και την πνευματική ανάπτυξη των Ελλήνων. Η περίοδος αυτή της νεοελληνικής ιστορίας χαρακτηρίστηκε από τους μελετητές ως Νεοελληνικός Διαφωτισμός σε αντιδιαστολή με τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό που εμφανίστηκε τον 17ο και 18ο αιώνα στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στη Γαλλία. Διαφωτισμός ή Αιώνας των Φώτων ονομάστηκε η οικονομική, επιστημονική, πολιτική και γενικότερα ιδεολογική κίνηση που έθεσε ως στόχο τη βελτίωση της ανθρώπινης κοινωνίας. Ο Διαφωτισμός υπήρξε ένα πολύ σημαντικό κίνημα που άλλαξε τη νοοτροπία και τον τρόπο σκέψης σε ολόκληρη την Ευρώπη, επηρέασε σχεδόν όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και οδήγησε στην Γαλλική Επανάσταση. Η τελευταία δεκαετία του 18ου αιώνα και οι δύο πρώτες του 19ου είναι χρόνια κρίσιμα και πολύ σημαντικά για το νέο ελληνισμό. Όλα δείχνουν πως το σκλαβωμένο έθνος προχωρεί προς μια καινούρια σύνθεση και τελικά προς την απελευθέρωση. Η οικονομική ευημερία, η άνοδος της μεσαίας τάξης, η διεύρυνση των ενδιαφερόντων, η δίψα για παιδεία και παράλληλα η σταδιακή εθνική χειραφέτηση και ο πόθος για ελευθερία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του αναγεννώμενου νέου ελληνισμού. Η κοινωνική, οικονομική και πνευματική εξέλιξη εκφράζεται αρκετά έντονα και στη συγγραφική παραγωγή. Πολυπληθείς εκδόσεις πρωτότυπων ή μεταφρασμένων έργων, περιοδικά, εφημερίδες αυξάνονται συν τω χρόνω και δίνουν στους νέους Έλληνες τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με κάθε είδος γνώσης.

Όσον αφορά τα ελληνικά Γράμματα, η συγγραφική παραγωγή την περίοδο του Διαφωτισμού αναφέρεται κυρίως σε ιστορικά και φιλολογικά έργα και πολύ λιγότερο στη λογοτεχνία. Αυτό ήταν φυσικό αφού ο σκοπός σε εκείνη την ιστορική στιγμή ήταν να μάθουν οι σκλαβωμένοι ραγιάδες την εθνική και ιστορική τους καταγωγή και να συνειδητοποιήσουν την ιστορική τους προοπτική. Γι’ αυτό και την περίοδο του Διαφωτισμού οι λόγιοι στρέφονται κυρίως προς τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και προσπαθούν με τα έργα τους να συμβάλουν στην εθνική αυτογνωσία. Ωστόσο, δεν λείπουν και τα πρώτα αξιόλογα ποιητικά έργα που δείχνουν ακριβώς ότι η αφύπνιση των συνειδήσεων την περίοδο του Διαφωτισμού απλωνόταν σε όλο το φάσμα του πνεύματος. Έτσι, μέσα από τα κείμενα προβάλλονται οι απόψεις των τριών ιδεολογικών παρατάξεων, των υποστηρικτών της δημώδους γλώσσας (Αθ. Χριστόπουλος, Ι. Βηλαράς, Ρήγας Βελεστινλής), των αρχαϊστών (Ν. Δούκας) και των οπαδών της μεικτής γλώσσας (Αδ. Κοραής). Κριτήριο αποτέλεσε επίσης και η σημαντικότητα των κειμένων από ιστορικής πλευράς, κατά πόσο δηλαδή αποτυπώνει πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της εποχής (Ελληνική Νομαρχία, Ρωσσαγγλογάλλος).

(ΠΗΓΗ :ΠΟΘΕΓ)

 

Θούριος ήτοι Ορμητικός Πατριωτικός Ύμνος πρώτος, εις τον ήχον, μια προσταγή μεγάλη..

Για να διαβάσετε ολοκληρωμένο το ΘΟΥΡΙΟ , επιλέξτε το σπουδαστήριο του νέου ελληνισμού www.snhell.gr ή πατήστε εδώ:

Ώς πότε παλικάρια να ζούμεν στα στενά,
Mονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;
Σπηλαίς να κατοικούμεν, να βλέπωμεν κλαδιά,
Nα φεύγωμ’ απ’ τον Kόσμον, για την πικρή σκλαβιά.
Nα χάνωμεν αδέλφια, Πατρίδα, και Γονείς,
Tους φίλους, τα παιδιά μας, κι’ όλους τους συγγενείς.
Καλλιώναι μίας ώρας ελεύθερη ζωή,
Παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά, και φυλακή.
Τι σ’ ωφελεί αν ζήσης, και είσαι στη σκλαβιά,
Στοχάσου πως σε ψένουν καθ’ ώραν στη φωτιά.
Βεζύρης, Δραγουμάνος, Aφέντης κι’ αν σταθής,
O Tύραννος αδίκως, σε κάμει να χαθής.
Δουλεύεις όλ’ ημέρα, σε ό,τι κι’ αν σοι πη,
Kι’ αυτός πασχίζει πάλιν, το αίμα σου να πιη.
Ο Σούτζος, κι’ ο Μουρούζης, Πετράκης, Σκαναβής,
Γγίκας, και Μαυρογένης, καθρέπτης, είν’ να ιδής.
Ανδρείοι Kαπετάνοι, Παπάδες, λαϊκοί,
Σκοτώθηκαν κι’ Aγάδες, με άδικον σπαθί.
Kι’ αμέτρητ’ άλλοι τόσοι, και Τούρκοι, και Ρωμιοί,
Zωήν, και πλούτον χάνουν, χωρίς καμμιά ‘φορμή.
Ελάτε μ’ έναν ζήλον, σε τούτον τον καιρόν,
Nα κάμωμεν τον όρκον, επάνω στον Σταυρόν.
Συμβούλους προκομμένους, με πατριωτισμόν,
Nα βάλλωμεν εις όλα, να δίδουν ορισμόν.
Oι νόμοι νάν’ ο πρώτος, και μόνος οδηγός,
Kαι της πατρίδος ένας, να γένη Aρχηγός.
Γιατί κ’ η αναρχία, ομοιάζει την σκλαβιά,
Nα ζούμε σα θηρία, είν’ πλιο σκληρή φωτιά.
Και τότε με τα χέρια, ψηλά στον Oυρανόν,
Aς πούμ’ απ’ την καρδιά μας, ετούτα στον Θεόν.

 

ΘΟΥΡΙΟΣ –ΑΝΑΛΥΣΗ
Ο Θούριος είναι μια επαναστατική φωνή , ένας πατριωτικός ύμνος, που καλεί όλους τους Έλληνες και τους βαλκανικούς λαούς σε επανάσταση για την αποτίναξη του ζυγού.
Αποτελείται από 126 δεκατρισύλλαβους στ. και μεταφέρει τις αρχές και τις επιδιώξεις της πολιτικής θεωρίας του Ρήγα με τρόπο που να αγγίζει την ευαισθησία των λαών.
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Ως πότε παλικάρια…φυλακή :
 

Πλαγιότιτλος: Συνθήκες ζωής κλεφτών κι αρματολών
: μεταφέρει με παραστατικότητα και απλότητα τη ζωή των κλεφτών και αρματολών στα βουνά. Κύριο χαρακτηριστικό τους η στέρηση των αγαπημένων προσώπων και τα παθήματα. Χρησιμοποιείται το α΄ πληθυντικό πρόσωπο  , για να δηλώσει και την προσωπική συμμετοχή του Ρήγα στον αγώνα

Τι σ΄ ωφελεί…καμιά αφορμή :

Πλαγιότιτλος  :Τα δεινά των Ελλήνων κάτω από την Τουρκικό ζυγό.
: οι υπόδουλοι υπόκεινται σε συνεχή βασανιστήρια και μαρτύρια από τον τύραννο. Τονίζεται ιδίως η αυθαιρεσία του δυνάστη και η αναρχία του κράτους. Ακόμη και Μεγάλοι Φαναριώτες εξοντώθηκαν από το τυραννικό καθεστώς. Χρησιμοποιείται το γ΄ ενικό που δίνει μις ισότητα ένα διδακτισμό στο έργο.
Έλατε με ζήλον…στον Θεόν

Πλαγιότιτλος: Οι προτροπές στους αγωνιστές :

προτρέπει τους υπόδουλους (προτρεπτική υποτακτική..να κάμωμεν..)   να πάρουν όρκο ιερό( πρβ. όρκος Φιλικής εταιρείας) πως θα αγωνιστούν για την απομάκρυνση του τυράννου, θα εκλέξουν εκπροσώπους αδέκαστους και πατριώτες, θα ορίσουν Σύνταγμα δίκαιο και πολίτευμα φιλολαϊκό.
Ω, βασιλευ του Κόσμου…σαν καπνός:

Πλαγιότιτλος: Ο όρκος των αγωνιστών :
καλεί τους υπόδουλους να ορκιστούν αντίσταση στο δυνάστη και πειθαρχία ανυποχώρητη στον επί κεφαλής του αγώνα έως ότου νικήσουν. Μέσω της υπερβολής του τελευταίου στίχου , δίνεται η σημασία της τιμωρίας.

 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΓΛΩΣΣΑ : λαϊκή δημοτική, απλή καθομιλουμένη ( στις ράχες ψαίνυν πιο)
ΜΕΤΡΙΚΗ: ιαμβικός οξύτονος στίχος με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία (13σύλλαβος).
ΥΦΟΣ: απλό, ορμητικό, ενθουσιώδες .
ΕΙΚΟΝΟΠΟΙΙΑ: απλή παραστατική απεικόνιση της ζωής και των παθών των υπόδουλων.
ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ: παρομοιώσεις (σα λιοντάρια, σαν καπνός ) πολυσύνδετο (να χάνωμεν αδέρφια…φυλακή) μεταφορές (πικρή σκλαβιά,το αίμα σου να πιει, καθρέφτης είναι να ιδής, με άδικον σπαθίν, συντρίβω τον ζυγόν ) παρηχήσεις( κι αμέτρητοι άλλοι τόσοι και Τούρκοι και Ρωμιοί) αντιθέσεις: (κάλλιο είναι μιας ώρας..και φυλακή) προσωποποιήσεις (Σούτσος, Μουρούζης, Σκαναβής, Νόμοι) ασύνδετο (αδέλφια, Πατρίδα, και Γονείς, τους φίλους, τα παιδιά μας ) , συνεκδοχή (σε ψαίνουν καθ΄ώραν στη φωτιά), ρητορικές ερωτήσεις (.Ώς πότε παλικάρια να ζούμεν στα στενά;, Mονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά;), υπερβολή (κι αν παραβώ τον όρκο, ν΄ αστράψει ο ουρανός..)

κρίσεις πάνω στο έργο του Ρήγα
Το πρόγραμμα του Ρήγα εξυπηρετούσε δύο βασικές σκοπιμότητες: -Πρώτον, τη διανοητική και ιδεολογική προπαρασκευή των υπόδουλων πληθυσμών με στόχο τη σφυρηλάτηση της εθνικής συνείδησης και την προετοιμασία της πολιτικής και κοινωνικής χειραφέτησης. -Δεύτερον, την προετοιμασία της ένοπλης εξέγερσης για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, η οποία θα γινόταν πραγματικότητα με τη σύμπραξη των υπόδουλων εθνοτήτων και τη συνδρομή του επαναστατικού γαλλικού στρατού….Επρόκειτο στην πραγματικότητα για ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο αναδιάταξης των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων και δημιουργίας ενός πρότυπου πολυεθνικού κράτους, που θα καθιστούσε τη Βαλκανική αναπόσπαστο τμήμα της Ευρώπης. Όμως η «αχίλλειος πτέρνα» αυτού του σχεδίου ήταν η μη συνειδητοποίηση από τον Ρήγα της εκρηκτικής δυναμικής και των ασύμβατων διεκδικήσεων των αναδυόμενων βαλκανικών εθνικισμών.
Γιώργος Κόκκινος, «Διανοητική προετοιμασία και επαναστατική πράξη», ΤΑ ΝΕΑ, 08 – 09 – 2000. (πογεθ)
Στο σύνολό της ιδωμένη η παραγωγή του έχει χαρακτήρα εθνεργετικό ή πλατιά παιδαγωγικό – διαφωτιστικό. Κάθε λοιπόν γραμμή που χαράχτηκε απ’ την πέννα του πρέπει να κριθεί με κύριο γνώμονα όχι τη λογοτεχνική της ποιότητα αλλά τις προθέσεις του. Τούτο μας απαλλάσσει από το στενόχωρο καθήκον να κρίνουμε και την ίδια τη γλώσσα του….. Αν και το εποικοδόμημα της παιδείας του ήταν φαναριώτικο, οι ρίζες της ψυχής του έμειναν πάντα στο έδαφος του απλού ανώνυμου πλήθους από το οποίο ξεκίνησε. …
Μπουγά Ν., «Ρήγας Φεραίος», Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (1000 – 1977), εκδόσεις Σταφυλίδη, [Αθήνα], 1977, σ. 224. (πογεθ)

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΣΤΟ ΕΝΘΕΤΟ «ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ» ΓΙΑ ΤΟ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ :

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1998/03/22031998.pdf