Την Τρίτη 25 Ιουνίου 2013 διοργανώθηκε στο 3ο Γυμνάσιο Έδεσσας, μετά από πρόσκληση της Διευθύντριας κ. Πελαγίας Λιάνδη, σεμινάριο βιωματικού χαρακτήρα διάρκειας 4 ωρών, με εισηγητές τον Αθανάσιο Μπαζούκη, υπεύθυνο του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων (ΣΣΝ) Πέλλα και τον Κωνσταντίνο Κιουρτσή, εθελοντή συνεργάτη του ΣΣΝ, εκπαιδευτή ενηλίκων, με θέμα τη διαχείριση φαινομένων βίας και εκφοβισμού μεταξύ μαθητών, συμμετέχοντες τους εκπαιδευτικούς του συλλόγου διδασκόντων του σχολείου. Παρακάτω αναφέρονται οι δραστηριότητες του σεμιναρίου. Ζητείται από τον αναγνώστη να δεχθεί ότι στις βιωματικού χαρακτήρα δραστηριότητες, δεν είναι δυνατόν κα αποδοθούν λεκτικά όσα εκφράζονται στην ομάδα.
Η ροή δραστηριοτήτων του σεμιναρίου
Γνωριμία. Σε κύκλο (ολομέλεια). Από τους ζητήθηκε να παρουσιάσουν τον εαυτό τους και αφού θυμηθούν μια δύσκολη στιγμή τους στη σχολική τάξη (ως εκπαιδευτικοί ή ως μαθητές) να μας πούν με μια λέξη το κυρίαρχο συναίσθημα αυτής της στιγμής, το οποίο καταγράφηκε στον πίνακα της αίθουσας.
Όταν έκλεισε ο κύκλος γνωριμίας, οι συντονιστές έδιναν διάφορα στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής, ζητώντας από τα μέλη να λένε αυθόρμητα το κυρίαρχο συναίσθημα αυτής της στιγμής το οποίο επίσης καταγραφόταν στον πίνακα (πχ βλέπετε ένα νεαρό άτομο καθηλωμένο στο αναπηρικό καροτσάκι. Περνάτε έξω από μια σχολική αίθουσα την ώρα του μαθήματος και ακούτε άγριες φωνές ανθρώπων που μαλώνουν. Διαβάζετε την είδηση για έναν 44χρονο πατέρα δύο παιδιών που αυτοκτόνησε κλπ).
Δημιουργήθηκε έτσι ένα πλαίσιο με λέξεις που αντιστοιχούν σε συναισθήματα. Αυτό το πλαίσιο, οι συντονιστές το ονόμασαν «λίμνη των συναισθημάτων του ανθρώπινου σπαραγμού». Επισυνάπτεται φωτογραφία του πίνακα.
Με σύντομη εμπλουτισμένη εισήγηση:
- Έγινε απόπειρα να διακριθεί η εσωτερική ανάδυση ενός συναισθήματος από την έκφραση του συναισθήματος αυτού.
- Αναφέρθηκαν τα πιθανά αποτελέσματα όταν, τα συναισθήματα του ανθρώπινου σπαραγμού καθοδηγούν την σκέψη και τις πράξεις του ατόμου.
- Επισημάνθηκαν τα περιοριστικά αποτελέσματα της αυτόματης σκέψης, συγκριτικά με τη διευρυμένη σκέψη.
- Σχεδιάστηκε ο κύκλος της βίας που περιλαμβάνει τον «θύτη», το «θύμα» και τον «θεατή».
- Σχολιάστηκε η ανάγκη παραπομπής του μαθητή σε ειδικούς, όταν απαιτείται από τον εκπαιδευτικό να διευρύνει τον ρόλο του σε ρόλο θεραπευτή.
Σχηματίστηκαν τέσσερις ομάδες, τις οποίες ζητήθηκε να συζητήσουν και να διαχειριστούν την περίπτωση «Τάσος-Αντώνης», σε τρεις συνθήκες. Η περίπτωση «Τάσος-Αντώνης» έχει ως εξής: Στον διάδρομο του 1ου ορόφου του Γυμνασίου, την ώρα του διαλείμματος, ο Αντώνης, μαθητής της Β΄ τάξης, έχει «κολλήσει» στην Ελένη και αυτό που της λέει δείχνοντας τον Τάσο, κάνει την Ελένη να απαντά με θυμό στον Αντώνη, χωρίς τα λόγια της να φτάνουν μέχρι τον Τάσο. Ο Τάσος, παραμονεύει σε κάποια απόσταση και όταν ο Αντώνης αφήνει την Ελένη τρέχοντας θριαμβευτικά, του βάζει τρικλοποδιά με τρόπο ώστε ο Αντώνης να πέσει με θεαματικό τρόπο στο πάτωμα. Όταν σηκώνεται είναι σαστισμένος, όχι τόσο επειδή χτύπησε ο ίδιος, αλλά επειδή έσπασε το πανάκριβο iphone που είχε στην τσέπη του. Τη σκηνή παρακολουθούν μία καθηγήτρια, δύο μαθητές και τέσσερις μαθήτριες.
Οδηγίες προς τις ομάδες για την πρώτη συνθήκη διαχείρισης του επεισοδίου. «Ως ομάδα, διαχειριστείτε το συγκεκριμένο επεισόδιο όπως θα το πράττατε στο σχολείο σας». Οι ομάδες εργάστηκαν και όταν ολοκλήρωσαν, παρουσίασαν τα αποτελέσματα, επί των οποίων ακολουθεί συζήτηση. Οδηγίες προς τις ομάδες για τη δεύτερη συνθήκη διαχείρισης του επεισοδίου. «Ως ομάδα, διαχειριστείτε το επεισόδιο έχοντας ως πρόσθετες πληροφορίες την πλήρη εξιστόρηση από τον Τάσο των αιτιών του επεισοδίου». Οι ομάδες εργάστηκαν και όταν ολοκλήρωσαν, παρουσίασαν τα αποτελέσματα, επί των οποίων ακολουθεί συζήτηση..
Αρχικά παρουσιάστηκε μια μη τιμωρητική μέθοδος διαχείρισης φαινομένων βίας και εκφοβισμού μεταξύ μαθητών. Ακολούθησαν οδηγίες προς τις ομάδες για την τρίτη συνθήκη διαχείρισης του επεισοδίου. «Αν η ομάδα σας υιοθετούσε αυτή τη μη τιμωρητική μέθοδο, τότε θα θέλαμε να συζητήσετε τις πιθανές διαφορές που εντοπίζετε στα αποτελέσματα της διαχείρισης τώρα, σε σχέση με τις δύο προηγούμενες συνθήκες». Οι ομάδες συνόψισαν, παρουσίασαν και συζητήθηκαν τα αποτελέσματά τους
Ολομέλεια. Ακολούθησε συζήτηση για την αποτελεσματικότητα της. Εξέφρασαν έντονα την ανάγκη να εκπαιδευτούν στη μη τιμωρητική μέθοδο και σε θέματα συναισθηματικής παιδείας
Στο κλείσιμο ακούστηκαν σκέψεις και συναισθήματα των συμμετεχόντων για το σεμινάριο. Οι συντονιστές συνόψισαν και η συνάντηση έληξε.
Η φωτογραφία με τη λίμνη συναισθημάτων του ανθρώπινου σποαραγμού είναι διαθέσιμη στο έγγραφο sparagmos