πηγή: http://www.tovima.gr/education/article/?aid=502798 Τετάρτη 13/3/2013 14:02
«Σπουδές» ενός 24ωρου σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του Μεγάλου Αδρονικού Επιταχυντή του CERN θα κάνουν 120 μαθητές και μαθήτριες λυκείου στις 15 Μαρτίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Όπως κάθε χρόνο το Μάρτιο, έτσι και φέτος το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ θα φιλοξενήσει 120 μαθήτριες και μαθητές λυκείου, οι οποίοι θα γίνουν, για μια μέρα, φυσικοί σωματιδίων και θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα από το νέο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο κτίριο της Σχολής Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ και οργανώνεται, όπως και τις προηγούμενες χρονιές, από τον Τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων. Ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει περισσότερα από 80 λύκεια από όλη τη χώρα.
Οι μαθητές θα περάσουν μια ολόκληρη μέρα με τους ερευνητές, υποψήφιους διδάκτορες και μεταπτυχιακούς φοιτητές του τομέα, καθώς και προπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος και θα εργαστούν μαζί τους για να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για να “ξανά – ανακαλύψουν” το σωματίδιο W, το φορέα της ασθενούς δύναμης, και να αφήσουν τα δεδομένα να τους “διδάξουν” για τη δομή του πρωτονίου και για το σωματίδιο Higgs, που ανακαλύφθηκε φέτος στο CERN. Η βασική ιδέα του προγράμματος, που ξεκίνησε πριν από 8 χρόνια στο πλαίσιο της Διεθνούς Ομάδας Εκλαΐκευσης στη Φυσική των Σωματιδίων (International Particle Physics Outreach Group, IPPOG), είναι ακριβώς αυτή: να δώσει την ευκαιρία στους μαθητές να δουλέψουν ως πραγματικοί επιστήμονες.
Οι μαθητές θα ξεκινήσουν τη μέρα τους παρακολουθώντας διαλέξεις από καθηγητές του Τομέα ώστε να εισαχθούν στον κόσμο των Στοιχειωδών Σωματιδίων και να προετοιμαστούν για την πρακτική ερευνητική άσκηση το απόγευμα. Το μεσημέρι η Φοιτητική Λέσχη θα φιλοξενήσει τους «νέους ερευνητές» και τους καθηγητές τους, και μετά θα συνεχίσουν τις εργασίες τους στις νησίδες υπολογιστών του Τμήματος Φυσικής, μέχρι τις 16:30 το απόγεμα. Στη συνέχεια θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα των μελετών τους στο Ερευνητικό κέντρο CERN, θα δουν και θα συνομιλήσουν μέσω τηλεδιάσκεψης (videoconference) με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες, σχολιάζοντας τα αποτελέσματά τους, όπως γίνεται σε κάθε διεθνή συνεργασία. Η εκδήλωση στο ΑΠΘ είναι μέρος των διεθνών ημερίδων που οργανώνονται κάθε χρόνο το Μάρτιο.
Η εφετινή διοργάνωση των Masterclasses στη Φυσική Σωματιδίων (“9th International Particle Physics Masterclasses 2013”) πραγματοποιείται από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 22 Μαρτίου 2013, και συμμετέχουν περίπου 160 Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από 37 χώρες του κόσμου που ανοίγουν τις πόρτες τους σε πάνω από 10,000 μαθητές Λυκείου για να τους κάνουν, για μια μέρα, φυσικούς σωματιδίων. Φέτος νέα ιδρύματα από Κύπρο, Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Τουρκία, Ρουμανία και Αυστραλία συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Οι μαθητές θα αναλύσουν πραγματικά δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των 3 τελευταίων ετών από τα πειράματα που τρέχουν στον καινούργιο και ισχυρό Μεγάλο Αδρονικό Επιταχυντή (Large Hadron Collider, LHC) που βρίσκεται στο εργαστήριο CERN, έξω από τη Γενεύη. Τρία πειράματα, τα ATLAS, CMS και ALICE, έχουν προσφέρει γεγονότα για αυτόν τον εκπαιδευτικό σκοπό. Έτσι οι μαθητές θα μπορούν, για παράδειγμα, να «ανακαλύψουν» εκ νέου το σωματίδιο Ζ ή την δομή του πρωτονίου, να ανακατασκευάσουν «παράξενα σωματίδια» ή να ψάξουν ανάμεσα στις τροχιές των σωματιδίων για το σωματίδιο Higgs. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει προετοιμάσει τη μία από τις ασκήσεις που προσφέρονται κατά τη φετινή διεθνή διοργάνωση.
Το πρόγραμμα της ημερίδας για τους μαθητές είναι το ακόλουθο:
09:00-09:30 Προσέλευση και Εγγραφή μαθητών (Αίθουσα Α31), 1ος όροφος του Κτηρίου ΣΘΕ
09:30-9:45 Καλωσόρισμα από τις Πρυτανικές Αρχές, τον Κοσμήτορα της Σχολής Θετικών Επιστημών και τον Πρόεδρο του Τμ. Φυσικής.
9:45-10:30 Το Πανηγύρι των Στοιχειωδών Σωματιδίων
10:30-11:00 Διάλειμα
11:00-11:45 Η δημιουργία και η Ανίχνευση των Σωματιδίων – τα μεγάλα πειράματα ως τηλεσκόπια του μικρόκοσμου»
11:45-12:15 Το παιχνίδι της Ταυτοποίησης των Σωματιδίων – τι θα μετρήσετε σήμερα και πώς (αίθουσα Α31)
12:15-14:00 Διάλειμα για Γεύμα
14:00-16:10 Ταυτοποίηση-Αναγνώριση των γεγονότων από το CERN ( στις νησίδες υπολογιστών)
16:10-16:30 Συλλογή αποτελεσμάτων από τις ομάδες εργασίας
16:30-17:00 Συζήτηση των αποτελεσμάτων τοπικά (αίθουσα Α31)
17:00-18:00 Τηλεδιάσκεψη με το CERN: Παρουσίαση των αποτελεσμάτων μας, Συζήτηση, Quiz
18:00-18:30 Απονομή αναμνηστικών διπλωμάτων – Λήξη ημερίδας