Γενική περιγραφή του επαγγέλματος:

Ο ψυχολόγος, ασχολείται με τη μελέτη, την κατανόηση και την ερμηνεία των ψυχικών φαινομένων και τις εκδηλώσεις φυσιολογικής ή παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς, τόσο των ατόμων όσο και των κοινωνικών ομάδων. Κύριο έργο του ψυχολόγου είναι η διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής και γενικότερα όλων των ψυχικών φαινομένων. Ο ψυχολόγος διευκολύνει τον θεραπευόμενο στην αναγνώριση των καταστάσεων που είναι δυσλειτουργικές γι’ αυτόν και συμβάλλει στην αντιμετώπισή τους.

Καθήκοντα:

Τα καθήκοντα, οι αρμοδιότητες και το έργο του Ψυχολόγου ορίζονται ρητώς από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο της χώρας µας όπου, σε ότι αφορά τις αρμοδιότητες του Ψυχολόγου, «Για την άσκηση του επαγγέλματος του Ψυχολόγου στην Ελλάδα και για άλλες διατάξεις», ορίζεται ότι: «Η άσκηση του επαγγέλματος του Ψυχολόγου επιτρέπεται µόνο στον κάτοχο της ειδικής αδείας γι’ αυτό, που χορηγείται σύμφωνα µε τις διατάξεις αυτού του νόμου. Ο Ψυχολόγος στην άσκηση του επαγγέλματός του ερευνά και αξιολογεί την προσωπικότητα και την συμπεριφορά του ανθρώπου και εργάζεται µε τις καθιερωμένες αρχές και μεθόδους της Επιστήμης της Ψυχολογίας για την αξιοποίηση και βελτίωσή τους».

Επαγγελματικές ειδικότητες:

Από τον κλάδο της ψυχολογίας προκύπτουν ποικίλες ειδικότητες για έναν ψυχολόγο όπως:

• Εκπαιδευτική ψυχολογία

• Κλινική ή ψυχολογία της υγείας

• Οικογένεια και ψυχολογία ζευγαριών

• Αθλητική ψυχολογία

• Ψυχολογία των οργανισμών

• Ψυχολογία της διαφήμισης ή του μάρκετινγκ

• Δικαστική Ψυχολογία

• Νευροψυχολογία

• Κοινωνική ψυχολογία

Απαιτούμενες δεξιότητες – γνώσεις:

Το επάγγελμα ρυθμίζεται από αυστηρή δεοντολογία, που αναφέρεται σε βασικά ζητήματα και περιλαμβάνει κανόνες που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ Ψυχολόγου και συμβουλευόμενου, το ήθος του ίδιου του Ψυχολόγου, τις σχέσεις με τους συναδέλφους του, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την άσκηση του επαγγέλματος σε οποιαδήποτε μορφή. Οι γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού καθορίζονται στο σύνολό τους από τον Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας των επαγγελματιών Ψυχολόγων.

Ο Ψυχολόγος, για να σπουδάσει και να ασκήσει το επάγγελμα, πρέπει να έχει:

• Αληθινό σεβασμό και ουσιαστικό ενδιαφέρον για τον άνθρωπο, τις ανάγκες και ιδιομορφίες του

• Αντικειμενικότητα

• Επιστημονική αναζήτηση και μελέτη του ανθρώπινου νου και της συμπεριφοράς

• Υπομονή, ψυχραιμία, πειθώ και επικοινωνιακές ικανότητες

• Υπευθυνότητα και εχεμύθεια

• Τήρηση του απορρήτου

• Ακεραιότητα.

 Απαιτούμενη Εκπαίδευση:
Ο Ψυχολόγος σπουδάζει στα πανεπιστημιακά Τμήματα Ψυχολογίας. Η πλήρης εξειδίκευση προϋποθέτει μεταπτυχιακές σπουδές και βιωματικές ασκήσεις, όπως στην περίπτωση της ψυχανάλυσης, ή άλλης μορφής ψυχοθεραπείας που αναλαμβάνει η Ελληνική Ψυχαναλυτική Εταιρεία.

Προσόντα-κώδικας Ηθικής

Το επάγγελμα ρυθμίζεται από αυστηρή δεοντολογία, που αναφέρεται σε βασικά ζητήματα και περιλαμβάνει κανόνες που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ Ψυχολόγου και συμβουλευομένου, το ήθος του ίδιου του Ψυχολόγου, τις σχέσεις με τους συναδέλφους του, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την άσκηση του επαγγέλματος σε οποιαδήποτε μορφή. Οι γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού καθορίζονται στο σύνολό τους από τον Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας των επαγγελματιών Ψυχολόγων

 Συνθήκες εργασίας:

Οι συνθήκες εργασίας του ψυχολόγου παρουσιάζουν συχνά κάποιες δυσκολίες λόγω της συχνής επαφής του με άτομα που έχουν ψυχικά ή άλλα προβλήματα υγείας, ή λόγω του χώρου εργασίας που μπορεί να είναι νοσοκομείο ή ίδρυμα. Ως ελεύθερος επαγγελματίας, μπορεί να έχει δικό του γραφείο όπου δέχεται τους πελάτες του.

Το ωράριο:

Το ωράριο εργασίας του Ψυχολόγου καθορίζεται και εξαρτάται από το χώρο μέσα στον οποίο εργάζεται. Συνήθως είναι αυστηρά καθορισμένο, μιας και επικοινωνεί με τους πελάτες του σε προγραμματισμένες ώρες. Ωστόσο, ο Ψυχολόγος εργάζεται και αρκετές ώρες μόνος στο γραφείο του, προκειμένου να συμβουλευτεί τα βιβλία του, τις σημειώσεις του, να μελετήσει γενικά την περίπτωση που αναλαμβάνει και να προγραμματίσει τις ενέργειές του.

 Προϋποθέσεις Άσκησης Επαγγέλματος:

Άδεια άσκησης επαγγέλματος παρέχεται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και απαιτείται για όλες τις ειδικότητες Ψυχολόγων.

Επαγγελματικά δικαιώματα Ψυχολόγου, αποκτούν οι ενδιαφερόμενοι μετά από γνωμάτευση του Συμβουλίου Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΑΕΠ) , η οποία αφορά τα επαγγελματικά προσόντα που είχαν ως Ψυχολόγοι, σε άλλα μέλη κράτη της ΕΕ μετά από φοίτησή τους εκεί στα εκεί αναγνωρισμένα από το ξένο κράτος πανεπιστημιακά τμήματα Ψυχολογίας. Από το Υπουργείο Παιδείας γίνεται σαφές ότι αφορά μόνο την αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων και όχι των ακαδημαϊκών.

Επαγγελματικές Προοπτικές:

Παρά τις αυξημένες ανάγκες, η αξιοποίηση των Ψυχολόγων πραγματοποιείται με αργούς ρυθμούς, ενώ υπάρχει πληθώρα αποφοίτων τμημάτων ψυχολογίας, με αποτέλεσμα οι προοπτικές απασχόλησης να είναι μέτριες για τους επαγγελματίες. Το επάγγελμα του Ψυχολόγου τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να βρίσκει τη θέση του στην ελληνική κοινωνία, καθώς έχουν προκύψει ανάγκες υποστήριξης και συμβουλευτικής σε διάφορους τομείς, λόγω της αύξησης των ψυχοκοινωνικών και οικονομικών αδιεξόδων της σύγχρονης εποχής.

Έτσι, οι Ψυχολόγοι μπορούν να εργαστούν ως στελέχη στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, σε κέντρα συμβουλευτικής, ψυχικής υγιεινής, αποκατάστασης ΑMΕΑ, θεραπευτικές κοινότητες, ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία, σχολεία και ψυχοπαιδαγωγικά κέντρα, στην τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και ως σύμβουλοι σε επιχειρήσεις. Επίσης, μπορούν να εργαστούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες διατηρώντας δικό τους γραφείο. Οι απόφοιτοι των τομέων ψυχολογίας των τμημάτων Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας των Φιλοσοφικών Σχολών μπορούν να εργαστούν και ως καθηγητές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

 Εργασία στον Δημόσιο Τομέα

Στο δημόσιο τομέα, μπορεί να απορροφηθεί μέσω του Ανωτάτου Συμβουλίου
Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) σε
• Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Νοσοκομεία
• Πανεπιστήμια
• Κέντρα κοινωνικής προστασίας
• Κέντρα ψυχικής υγείας, συμβουλευτικής προσανατολισμού και  αποκατάστασης ΑμΕΑ
• Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και σε αντίστοιχους κρατικούς φορείς με αντικείμενο εργασίας την έρευνα την προαγωγή της ψυχικής υγείας, την κοινοτική ψυχολογία, τη  συμβουλευτική, την ψυχοθεραπεία

Εργασία στον Ιδιωτικό Τομέα

Ο Ψυχολόγος μπορεί να εργαστεί στον Ιδιωτικό Τομέα ως ελεύθερος  επαγγελματίας. Να δημιουργήσει το δικό του ιδιωτικό γραφείο ψυχολογίας  και συμβουλευτικής ή ψυχολογικό κέντρο. Οι Ψυχολόγοι ελεύθεροι επαγγελματίες συνήθως προσφέρουν υπηρεσίες όπως:
• πρόληψη ψυχικών διαταραχών
• προαγωγή της ψυχικής υγείας
• παροχή ψυχοθεραπευτικών υπηρεσιών.

Οι ψυχολόγοι που εργάζονται με αυτό τον τρόπο επιβάλλεται να έχουν  εξειδικευθεί σε ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, διάρκειας τουλάχιστον 4  ετών και να έχουν κάνει και οι ίδιοι ψυχοθεραπεία αρκετά χρόνια ώστε  να είναι ικανοί/ες να αντιπαρέρχονται των περιπτώσεων που  διαχειρίζονται.
Επιπλέον, αρκετοί Ψυχολόγοι εργάζονται και με διαφημιστικές εταιρείες.  Η Ψυχολογία συνδέεται άμεσα με το Marketing και τις Πωλήσεις μιας και  οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται έχουν σε μεγάλο ποσοστό την Ψυχολογία .Όσοι θέλουν να ακολουθήσουν μια πιο ακαδημαϊκή καριέρα μπορούν να  εργαστούν στον Ιδιωτικό Τομέα σε διάφορους ερευνητικούς φορείς και Μη  Κυβερνητικές Οργανώσεις με αντικείμενο τον τομέα εξειδίκευσής του που  έχουν λάβει μέσα από κάποιο μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο.

Επιμέλεια: Καραμπάση Ευσταθία, Βαβούρα Κωνσταντίνα, Πράπας Άγγελος