Θέμα αρμονίας πανελληνίων εξετάσεων 2018

Το θέμα του 2018 ήταν εύκολο. Το μοτίβο του τρίηχου επαναλαμβάνεται από παλαιότερα θέματα. Κοινότοπα είναι και τα υπόλοιπα μελωδικά στοιχεία. Οι χρωματικές μετατροπίες είναι οι απλούστερες που γίνονται: Στην πρώτη περίπτωση η νότα της δοσμένης μελωδίας που βαρύνεται γίνεται έβδομη στη συγχορδία δεσπόζουσας μεθ’ εβδόμης της νέας τονικότητας (μ. 10, 3ος χρόνος), στη δεύτερη περίπτωση η νότα της μελωδίας που οξύνεται γίνεται αντίστοιχα προσαγωγέας στη νέα τονικότητα (μ. 12, 3ος χρόνος).
Αναλυτικότερα:

• Στο μ. 4 γίνεται μισή πτώση στη λα ελάσσονα μέσω δεσπόζουσας δεσποζούσης ή μέσω συγχορδίας αυξημένης 6ης που έρχεται στον τελευταίο χρόνο του μ. 3 (φθόγγος ρε δίεση της δοσμένης μελωδίας). Είναι λάθος να θεωρηθεί ότι εδώ γίνεται μετατροπία στη μι ελάσσονα, καθώς η φράση παραμένει σαφώς στον τονικό χώρο της λα. Το μ. 4 εναρμονίζεται με την δεσπόζουσα της λα, το ρε είναι διαβατική έβδομη και λύνεται με καθυστέρηση στη μείζονα τονική λα στο μ. 5 (φθόγγος ντο δίεση που έρχεται στον 2^ο χρόνο του μέτρου).
• Η αλυσίδα είναι μετατροπική. Μείζονες συγχορδίες που στον τελευταίο χρόνο του κάθε μέτρου γίνονται μεθ’ εβδόμης συγκροτούν μια αλληλουχία δεσποζουσών: μ. 4 Μι, μ. 5 Λα, μ. 6 ρε/Ρε, μ. 7 Σολ, μ. 8 Ντο.
• Είναι σαφής η μετατροπία στη σι ελάσσονα στο μ. 9. Η μετατροπία είναι διατονική: Είτε η δεσπόζουσα της Ντο που έρχεται στο ισχυρό τού μ. 9 θα γίνει VI^η στην σι ελάσσονα (βλ. την παρακάτω λύση), είτε η τονική της Ντο θα μπει σε α’ αναστροφή στον τελευταίο χρόνο του μ. 8 για να γίνει Ναπολιτάνικη της σι ελάσσονας και να λυθεί στο μ. 9 σε I^6₄ – V.
• Στο μ. 10 γίνεται χρωματική μετατροπία στη φα ελάσσονα. Η φράση κλείνει στην τονική της φα στο μ. 12. Ανεκτή ίσως η μετατροπία στη Λα ύφεση μείζονα (που είναι η σχετική μείζονα της φα ελάσσονας). Λάθος θα πρέπει να θεωρηθεί ωστόσο η μετατροπία στη Μι ύφεση μείζονα: Οι φθόγγοι των μ. 10/3ος χρόνος – 12/2ος χρόνος ανήκουν μεν όλοι στη Μι ύφεση μείζονα, η μελωδική πορεία ωστόσο δεν “δικαιολογεί” την μετατροπία στην τονικότητα αυτή.
• Στο μ. 12/3ος χρόνος γίνεται χρωματική μετατροπία στη σολ ελάσσονα τονικότητα. Στο μ. 14 έρχεται ο αρπισμός της ντιμινουίτας της σολ και θα πρέπει να εναρμονιστεί είτε με την diminuita της σολ σε ολόκληρο το μέτρο, είτε με την δεσπόζουσα της σολ που στον τελευταίο χρόνο του μ. 14 γίνεται diminuita.
• Στο μ. 15 η ντιμινουίτα της σολ γίνεται ντιμινουίτα της δεσπόζουσας της λα ελάσσονας ή – το καλύτερο – γερμανική συγχορδία αυξημένης έκτης της λα με χρωματική βάρυνση του μπάσου (βλ. την παρακάτω λύση).
• Σαφής είναι η πτώση με Ναπολιτάνικη συγχορδία της λα στο μ. 17· στον 2^ο χρόνο θα μπορούσε αντί για το πτωτικό 6/4 της παρακάτω λύσης να μπει η ντιμινουίτα της δεσπόζουσας.
• Τα μ. 18-20 με την κρατημένη νότα της τονικής προφανώς πρέπει να “γεμίσουν”. Στην πλάγια πτώση είναι καλό να αξιοποιηθούν ρυθμικά μοτίβα του θέματος. Στην παρακάτω λύση η τονική της λα γίνεται παρενθετική δεσπόζουσα προς την συγχορδία της υποδεσπόζουσας που έρχεται στο μ. 19. Θα μπορούσε επίσης να γίνει διπλή πλάγια πτώση, με επανάληψη της συγχορδίας της IV^6₄ στα ασθενή των μ. 18 & 19.

Θέμα αρμονίας πανελληνίων εξετάσεων 2018 από ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ διατίθεται με άδεια χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Όχι Παράγωγα Έργα 4.0.