- Οι μαθητές του Α2, με τη βοήθεια και άλλων μαθητών του σχολείου μας, προετοιμάσαμε τη σχολική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου με τίτλο «Μικροί ήρωες». Κείμενα, ψηφιακές δημιουργίες, θεατρική παράσταση, χορογραφία, μουσική, ζωγραφική και σκηνογραφία ήταν αποτέλεσμα της προσωπικής μας εργασίας. Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στους μικρούς ήρωες που στα χρόνια της Κατοχής, κάνοντας τη δική τους αντίσταση, μετέτρεπαν τον αγώνα για επιβίωση σε παιχνίδι, αλλά και στους σύγχρονους μικρούς ήρωες.
- Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της σχολικής γιορτής, μετά την παρακολούθηση αποσπάσματος της ταινίας «Ξυπόλητο τάγμα» και την ανάγνωση του λογοτεχνικού κειμένου «Οι Πιτσιρίκοι» του Δ. Ψαθά που χρησιμοποιήθηκε ως αφόρμηση, αξιοποιώντας συγκεκριμένες ιστοσελίδες αλλά και με ελεύθερη αναζήτηση στο διαδίκτυο, καταγράψαμε τα ιστορικά γεγονότα της εποχής του 1940 και με βάση αυτά γράψαμε το χρονικό της γιορτής της 28ης Οκτωβρίου σε μορφή διαλόγου:
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ
ANAΣΤΑΣΗΣ: Ελάτε ρε κορίτσια, αργήσατε!
ΗΛΙΑΝΑ: Πώς κάνεις έτσι, παιδάκι μου;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Έχω αγχωθεί! Τι κάνατε με την προετοιμασία της γιορτής που μας ανέθεσε η φιλόλογος; Δεν ξέρω από πού να αρχίσω!
ΙΩΑΝΝΑ: Θα σε βοηθήσουμε! Εγώ θα ψάξω στα βιβλία της Ιστορίας για να βρω πληροφορίες.
ΗΛΙΑΝΑ: Κι εγώ θα ψάξω στον υπολογιστή. Έχω έτοιμο και το pοwer point που ανέλαβα να ετοιμάσω για τη γιορτή, το έχω φέρει μαζί μου να σας το δείξω.
ΙΩΑΝΝΑ: Κοίτα τι βρήκα! Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε το 1939 όταν ο ναζιστής δικτάτορας της Γερμανίας Αδόλφος Χίτλερ ετοιμάζεται να υλοποιήσει τα καταστροφικά του σχέδια.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Και ποια ήταν αυτά;
ΙΩΑΝΝΑ: Να, το λέει παρακάτω. Στόχος του ήταν να υποτάξει όλη την Ευρώπη. Σύμμαχο για τα σχέδιά του βρίσκει τον Μπενίτο Μουσολίνι, τον ηγέτη της φασιστικής Ιταλίας.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ευχαριστώ, Ιωάννα! Ρε παιδιά, δε μου είπατε όμως, τι είναι αυτοί οι ναζί;
ΗΛΙΑΝΑ: Αμάν βρε Αναστάση! Οι ναζί είναι ρατσιστές. Γι΄ αυτούς οι ανθρώπινες φυλές δεν είναι ίσες. Οι Γερμανοί πίστευαν ότι ανήκουν σε μια ανώτερη φυλή.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Και ποιες χώρες υπέταξε ο Χίτλερ;
ΗΛΙΑΝΑ: Να, το βρήκα στην ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια. Ο Χίτλερ, με ασήμαντες αφορμές βρίσκει ευκαιρία και κατακτά διαδοχικά Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία και Πολωνία. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι αναγκάζονται να κηρύξουν τον πόλεμο στη Γερμανία προσπαθώντας να σταματήσουν αυτήν την άσκοπη και παράλογη επίδειξη δύναμης. Σε απάντηση οι Γερμανοί εισβάλλουν σε Σουηδία, Δανία, Ολλανδία και Βέλγιο. Ο κόσμος βλέπει με έκπληξη και οδύνη την ανίκητη γερμανική στρατιά να καταλαμβάνει τη μια χώρα μετά την άλλη, χωρίς καμιά αντίσταση.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Και μετά τι έγινε;
ΙΩΑΝΝΑ: Η Γαλλία, όπως διαβάζω εδώ, είναι ο επόμενος στόχος του αδίστακτου ναζιστή δικτάτορα που εισβάλλει στη χώρα από τα σύνορα του Βελγίου. Μέσα σε δυο μέρες οι Γερμανοί παρελαύνουν στο Παρίσι.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ξέρετε αν έμεινε καμία χώρα που να μην υποτάχθηκε στους Γερμανούς;
ΗΛΙΑΝΑ: Οι μόνες χώρες που έχουν μείνει ελεύθερες στην Ευρώπη είναι η Αγγλία, η Ρωσία, η φασιστική Ισπανία που θα μείνει ως το τέλος του πολέμου ουδέτερη και μια μικρή φτωχή χώρα που…
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Τη λένε Ελλάδα. Ε, ποιοι άλλοι θα αντιστέκονταν ως το τέλος!
ΙΩΑΝΝΑ: Μπράβο Αναστάση, άρχισες να μπαίνεις στο νόημα!
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ωραία βρε κορίτσια μέχρι εδώ. Για τον τορπιλισμό της Έλλης τι γνωρίζετε;
ΗΛΙΑΝΑ: Δεν το θυμάσαι που μιλήσαμε γι΄ αυτόν στο Δημοτικό; Στις 15 Αυγούστου του 1940 κάτοικοι της Τήνου και άλλοι επισκέπτες μαζεύτηκαν για να γιορτάσουν τη γιορτή της Παναγίας.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Α! Δηλαδή τον Δεκαπενταύγουστο;
ΙΩΑΝΝΑ: Όχι, της Υπαπαντής! Συγκεντρώσου ρε Αναστάση! Αφού λέμε 15 Αυγούστου!
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Καλά, εντάξει!
ΗΛΙΑΝΑ: Άσε Ιωάννα, συνεχίζω εγώ. Έφτασε λοιπόν και το ένδοξο πλοίο «Έλλη» για να τιμήσει τη Μεγαλόχαρη. Ως εδώ καλά;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ναι, ναι!
ΙΩΑΝΝΑ: Ωραία. Όμως για κακή τους τύχη ακούστηκε ένας δυνατός κρότος.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Τι ακούστηκε δηλαδή;
ΙΩΑΝΝΑ: Τι φαντάζεσαι; Μπαμ βέβαια!
ΗΛΙΑΝΑ: Άσε Ιωάννα, συνεχίζω εγώ, είσαι λίγο ευέξαπτη. Το πλοίο Αναστάση, άρχιζε να βγάζει καπνούς και ήταν περιτριγυρισμένο από φωτιές. Μετά από μία ώρα περίπου η «Έλλη» βυθίστηκε.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Πώς βυθίστηκε;
ΙΩΑΝΝΑ: Βουλιάζοντας!
ΗΛΙΑΝΑ: Συνεχίζω λοιπόν! Την επομένη, Αναστάση, στάλθηκαν δύτες για να λύσουν την απορία των ανθρώπων.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Και τι βρήκαν;
ΙΩΑΝΝΑ: Τι φαντάζεσαι;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Εεεεεε…
ΙΩΑΝΝΑ: Άστο! Ηλιάνα, συνέχισε!
ΗΛΙΑΝΑ: Βρήκαν ότι η τορπίλη ήταν ιταλική και οι αποδείξεις; Κομμάτια από τορπίλη με ιταλικά στοιχεία.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ουάου!
ΙΩΑΝΝΑ: Αχ, Παναγία μου, ουάου λέει!
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Και τι κάνανε;
ΗΛΙΑΝΑ: Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να αποφύγει κάθε προστριβή με την Ιταλία. Δεν ήθελε να δώσει την αφορμή στον Μουσολίνι που την αναζητούσε από καιρό.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ουάου! Πανέξυπνο!
ΙΩΑΝΝΑ: Αφού το λες εσύ, έτσι θα είναι! Για συνέχισε Ηλιάνα, θα βραδιαστούμε εδώ πέρα!
ΗΛΙΑΝΑ: Ε… μετά… μετά…
ΙΩΑΝΝΑ: Άσε, συνεχίζω εγώ. Οι Έλληνες το ’ξεραν, το είχαν καταλάβει από την πρώτη στιγμή. Οι Ιταλοί ήταν υπεύθυνοι για το χτύπημα. Ο Μουσολίνι είχε δώσει τη διαταγή για το φρικιαστικό έγκλημα.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Τι μαθαίνω σήμερα! Καλά, εντάξει, τελικά είστε πιο έξυπνες από μένα!
ΙΩΑΝΝΑ-ΗΛΙΑΝΑ (μαζί): Μάλιστα!
ΗΛΙΑΝΑ: Συνεχίζουμε. Δυστυχώς η ώρα να μπει η Ελλάδα στον πόλεμο ήρθε πολύ γρήγορα. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, στις 3 τα ξημερώματα, ο Ιταλός πρεσβευτής Γκράτσι έφτασε στο σπίτι του δικτάτορα Μεταξά.
ΙΩΑΝΝΑ: Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να του παραδώσει το τελεσίγραφο των Ιταλών.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Α! αυτό το ξέρω! Το τελεσίγραφο ζητούσε να επιτραπεί στον ιταλικό στρατό να μπει στο ελληνικό έδαφος.
ΗΛΙΑΝΑ: Φυσικά η απάντηση του Μεταξά ήταν «Όχι».
ΙΩΑΝΝΑ: Μέχρι να ξημερώσει, η Ελλάδα βρισκόταν σε πόλεμο…
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Οι Έλληνες στρατιώτες πολέμησαν ηρωικά στα βουνά της Πίνδου προσπαθώντας να αποκρούσουν τις επιθέσεις των Ιταλών.
ΙΩΑΝΝΑ: Αναστάση, με εκπλήσσεις! Ο ιταλικός στρατός, όχι μόνο δεν προχώρησε ούτε ένα μέτρο στο ελληνικό έδαφος, μα άρχισε να υποχωρεί.
ΗΛΙΑΝΑ: Οι Έλληνες στρατιώτες άρχισαν να προελαύνουν ελευθερώνοντας τις ελληνικές πόλεις της Β. Ηπείρου. Κορυτσά, Μοσχόπολη, Πόγραδετς, Αργυρόκαστρο, Άγιοι Σαράντα.
ΙΩΑΝΝΑ: Η ελληνική προέλαση και το κυνήγι των Ιταλών σταμάτησε την άνοιξη του 1941.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Δηλαδή μακαρονάδες καπούτ!
ΙΩΑΝΝΑ: Εεεε, είδες που συνεννοούμαστε τελικά! Οι κοκορόφτεροι Ιταλοί ήρθαν με φτερά στο κεφάλι και φύγαν με φτερά στα πόδια!
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Δηλαδή η Ελλάδα σώθηκε…
ΗΛΙΑΝΑ: Ααααα, όχι! Ο Χίτλερ έστειλε τους δικούς του να επιτεθούν στην Ελλάδα από τα σύνορα της Βουλγαρίας. Μόνο τότε λύγισαν οι Έλληνες, μην μπορώντας να αντέξουν σε δύο μέτωπα συγχρόνως.
ΙΩΑΝΝΑ: Και τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ελλάδα.
ΗΛΙΑΝΑ: Εδώ λέει πως τον Ιούνιο του 1941 τα γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στη Σοβιετική Ένωση. Ο Χίτλερ φαίνεται κυρίαρχος όλης της Ευρώπης. Κάθε ίχνος ελευθερίας εξαφανίζεται, η συντριβή όσων αντιστέκονται είναι βίαιη κι εκδηλώνεται μια τρομακτική καταδίωξη των Εβραίων. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς, του Νταχάου, του Μαουτχάουζεν με τα εκατομμύρια νεκρών αποτελούν μνημεία της ναζιστικής βαρβαρότητας.
ΙΩΑΝΝΑ: Ολόκληρη η ελληνική επικράτεια βρίσκεται κάτω από την τριπλή κατοχή των δυνάμεων του Άξονα.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία.
ΙΩΑΝΝΑ: Ακριβώς!
ΗΛΙΑΝΑ: Θα ακολουθήσουν 4 χρόνια σκληρής κατοχής και αμέτρητων δεινών για τον ελληνικό λαό. Πείνα, βασανιστήρια, εκτελέσεις…
ΙΩΑΝΝΑ: Ο ελληνικός λαός όμως αντιστέκεται. Μια από τις μορφές αντίστασης ήταν και η δράση των μικρών σαλταδόρων, οι οποίοι ανέβαιναν κρυφά σε κινούμενα συνήθως γερμανικά οχήματα από το πίσω μέρος της καρότσας με ένα «σάλτο» και έκλεβαν τρόφιμα, λάστιχα του αυτοκινήτου (συνήθως τη ρεζέρβα) και διάφορα άλλα χρήσιμα υλικά. Αυτά τα πετούσαν στο οδόστρωμα, από όπου τα μάζευαν τα υπόλοιπα μέλη της οργανωμένης παρέας.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Α! Όπως ο πιτσιρίκοι του Δημήτρη Ψαθά που διαβάσαμε στο μάθημα της Λογοτεχνίας. Ο πιτσιρίκος απασχολούσε τον οδηγό του οχήματος με το κόλπο με το τσιγάρο που δήθεν προσπαθούσε να το ανάψει από το φανάρι του αυτοκινήτου και οι υπόλοιποι διέλυαν το γερμανικό φορτηγό!
ΗΛΙΑΝΑ: Tα παιδιά αυτά, έπαιζαν τη ζωή τους κορόνα–γράμματα και πολλά έχασαν τη ζωή τους.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Κορίτσια, δε σας είπα, περιμένω τον Κωνσταντίνο, τον συμμαθητή μας. Άργησε όμως.
ΙΩΑΝΝΑ: Θα σε βοηθήσει κι αυτός;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Αυτήν τη φορά θα τον βοηθήσω εγώ! Μπορεί στα φιλολογικά να μην είμαι καλός, αλλά στη μουσική είμαι πρώτος!
ΗΛΙΑΝΑ: Και τι σχέση έχει τώρα η μουσική;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ο Κωνσταντίνος θα παίξει στη γιορτή ένα τραγούδι με το μπουζούκι του και θα το τραγουδήσει κιόλας. Ε, θα έρθει για να τον ακούσω!
ΙΩΑΝΝΑ: Α, ωραία θα περάσουμε! Και ποιο τραγούδι είναι αυτό;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Είναι ένα ρεμπέτικο τραγούδι του Μιχάλη Γενίτσαρη που αναφέρεται στους σαλταδόρους της κατοχής. Μέχρι να έρθει όμως, θα σας δείξω κάτι.
ΗΛΙΑΝΑ: Τι, κινούμενα σχέδια;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Αστείο! Θα σας δείξω ένα απόσπασμα από την ταινία «Το ξυπόλητο τάγμα».
ΙΩΑΝΝΑ: Το ξυπόλητο τάγμα;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ναι. Τα παιδιά του «Ξυπόλυτου Τάγματος» ανήκουν κι αυτά στους σαλταδόρους που είπαμε. Η ταινία δείχνει την αληθινή ιστορία 160 παιδιών, που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν από τα ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί κατακτητές στα χρόνια της κατοχής.
ΗΛΙΑΝΑ: Ποιανού είναι η ταινία;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Την ταινία σκηνοθέτησε ο Γρηγόρης Θαλασσινός. Το σενάριο έγραψε ο Νίκος Κατσιώτης, ενώ τη μουσική ο Μίκης Θεοδωράκης. Χαίρομαι που σας έμαθα κι εγώ κάτι!
ΗΛΙΑΝΑ-ΙΩΑΝΝΑ: Ας δούμε το απόσπασμα. (Βλέπουν το απόσπασμα από την ταινία.)
ΙΩΑΝΝΑ: Ξέρετε τι σκεφτόμουν παιδιά, ενώ βλέπαμε την ταινία; Εμείς τι θα κάναμε, αν ζούσαμε εκείνη την εποχή; Θα αντιστεκόμασταν;
ΗΛΙΑΝΑ: Φυσικά! Όπως αντιστεκόμαστε σήμερα ενάντια στον φόβο. Ενάντια στη βία. Ενάντια στον ρατσισμό. Ενάντια στην εκμετάλλευση των παιδιών και στην καταπάτηση των δικαιωμάτων τους. Αγωνιζόμαστε για το δικαίωμά μας στη μόρφωση, στην υγεία και στην ψυχαγωγία. Αγωνιζόμαστε για το δικαίωμα να εκφράζουμε ελεύθερα τη γνώμη μας. Ζωντανό παράδειγμα η Μαλάλα Γιουσαφζάι, μαθήτρια από το Πακιστάν, που παρά τη δολοφονική επίθεση που δέχτηκε, συνέχισε να αγωνίζεται για το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση στη χώρα της. Δεν ακούσατε πριν από λίγες μέρες πως πήρε το Νόμπελ Ειρήνης για τον αγώνα της;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Α! Πρέπει να είναι ο Κωνσταντίνος. Έλα Κωνσταντίνε.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Γεια σας παιδιά! Είναι και ο Θανάσης μαζί μου.
ΙΩΑΝΝΑ: Εμείς Αναστάση το χρέος μας το κάναμε. Να σας αφήσουμε να διασκεδάσετε.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Εντάξει κορίτσια. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ! Τα λέμε.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Τέλειωσες την εργασία σου;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ναι, να είναι καλά τα κορίτσια που με βοήθησαν.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Αναστάση, να σου ζητήσω μια χάρη;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Λέγε.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Η φιλόλογος ανέθεσε στον Θανάση να πάρει συνέντευξη από κάποιον που ζούσε το ΄40. Επειδή όμως ο παππούς του, παρόλο που πήρε μέρος στην Αντίσταση, δε ζει, τον βοήθησε ο Στράτος που πήρε συνέντευξη από τον δικό του παππού, που του αφηγήθηκε όσα θυμόταν από εκείνη την περίοδο. Να τη δούμε λίγο να μας πεις κι εσύ τη γνώμη σου;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ώστε ο παππούς σου, Θανάση, πήρε μέρος στην Αντίσταση;
ΘΑΝΑΣΗΣ: Ο παππούς μου γεννήθηκε το 1925 σε ένα χωριό έξω από τις Φέρες, τον Δορίσκο. Ο πόλεμος τον βρήκε σε ηλικία 15 χρονών. Δεν πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας ή των οχυρών, παρά συμμετείχε σε αντιστασιακές ομάδες κατά τη διάρκεια της κατοχής, παίρνοντας μέρος είτε σε αποστολές μεταφοράς οπλισμού, είτε σε αποστολές δολιοφθοράς του εχθρού.
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Πρέπει να είσαι περήφανος για τον παππού σου! Ας δούμε τη συνέντευξη.
(Βλέπουν τη συνέντευξη.)
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ωραία είναι παιδιά η συνέντευξη! Να σε ακούσουμε Κωνσταντίνε και σένα! (Μπουζούκι και τραγούδι)
Κωνσταντίνε μια χαρά! Είσαι και ο πρώτος! (Χτυπάει η πόρτα.) Ωχ, ποιος να είναι; Αμάν! Το είχα ξεχάσει! Είχα πει στα παιδιά να έρθουν να κάνουμε πρόβα για το θεατρικό! (Φωνάζει σ΄ αυτούς που είναι έξω.) Παιδιά, θα με περιμένετε λίγο, μέχρι να αλλάξω ρούχα; Έρχομαι!
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Τι θα παίξετε;
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Τους Μικρούς Ήρωες! Διασκευάσαμε ένα απόσπασμα από τον Μικρό Ήρωα του Στέλιου Ανεμοδουρά και από τους Πιτσιρίκους του Ψαθά.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ – ΘΑΝΑΣΗΣ: Καλή επιτυχία! Ευχαριστούμε πολύ Αναστάση!
ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ: Ευχαριστώ κι εγώ παιδιά! Τα λέμε!