3^η Δεκέμβρη 2022: Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία

Η 3^η Δεκέμβρη έχει θεσπιστεί από τον Ο.Η.Ε. ως η παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία. Για το έτος 2022 η παγκόσμια ημέρα έχει θέμα: «Μετασχηματιστικές λύσεις για την ενταξιακή ανάπτυξη: ο ρόλος της καινοτομίας στην τροφοδότηση ενός προσβάσιμου και δίκαιου κόσμου / Transformative solutions for inclusive development the role of innovation in fuelling an accessible and equitable world» (International Day of Persons with Disabilities (IDPD), 3 December 2022 | United Nations Enable, n.d.).

Οι έννοιες της συμπερίληψης, της προσβασιμότητας και της δικαιοσύνης είναι επίκαιρες όσο ποτέάλλοτε. Ειδικότερα στην εκπαίδευση, η οποία και έχει επηρεαστεί αναντίρρητα από την πανδημία του COVID-19, οι έννοιες αυτές έχουν τεθεί στο προσκήνιομιας και τόσο η ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση όσο και οι ιδιάζουσες συνθήκες της δια ζώσης εκπαίδευσης έχουν αφήσει ισχυρό το αποτύπωμά τους. Μία συνέπεια των μετασχηματισμών της διδασκαλίας αποτέλεσε η αύξηση τόσο των διαδικτυακών εκπαιδευτικών πηγών όσο και της ανάγκης για πρόσβαση σε αυτές.Ταυτόχρονα όμως ανέκυψε και το ζήτηματης ισότιμης πρόσβασης, καθώς δεν υπήρχαν ίσες ευκαιρίες για όλους τους μαθητές για κοινωνικό-οικονομικούς λόγους.Σε μία συνεχώς μετασχηματιζόμενη Κοινωνία της Πληροφορίας ο κίνδυνος του κοινωνικού αποκλεισμού μετατίθεται από την απτή πραγματική κοινωνία  στον ψηφιακό κόσμο του διαδικτύου (Μήτρου, 2006).

Η προσβασιμότητα στην πληροφορία είναι δικαίωμα κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της Ελλάδας με το άρθρο 5^Α όπως αυτό αναθεωρήθηκε και τροποποιήθηκε με το Ψήφισμα της 6^ης Απριλίου 2001 από την Ζ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων. Ταυτόχρονα και η πρόσφατη νομολογία (άρθρο 106 του νόμου 4823/2021) θέτει ως αναγκαία την συνθήκη της προσβασιμότητας για το περιεχόμενο ως προς το περιεχόμενο τους, κειμενικό ή/και πολυμεσικό,  των ιστοσελίδων όλων των δημοσίων σχολικών μονάδων, κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών εποπτευόμενων από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Παρόλα αυτά η νομοθεσία δεν είναι από μόνη της ικανή γιατη βελτίωση της προσβασιμότητας τόσο σε ιστοχώρους του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα (Basdekis et al., 2010).

Πέρα από την νομοθεσία και τις τεχνολογικές καινοτομίες, αναγκαία συνθήκη για την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία αποτελεί η εκπαίδευση των καθηγητών όλων των βαθμίδων, στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους εξέλιξης. Σκοπός είναι η παραγωγή υλικού που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους τους μαθητές τους χωρίς φραγμούς (Russ & Hamidi, 2021), όπως για παράδειγμα μέσω της καθολικής σχεδίασης για την μάθηση (Universal Design for Learning–UDL)(Edyburn, 2021). Το εκπαιδευτικό δυναμικό αποτελεί τον σημαντικότερο μοχλό εφαρμογής των μετασχηματιστικών λύσεων για την βελτίωση της συμπερίληψης μέσα από την εφαρμογή καινοτομιών που θα προάγουν την προσβασιμότητα και την δικαιοσύνη στην εκπαίδευση αλλά και πέρα από αυτή.

Iωάννης Κ. Μεταξάς, Μαθηματικός ΠΕ03 MSc. (Res)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Basdekis, I., Klironomos, I., Metaxas, I., & Stephanidis, C. (2010). An overview of web accessibility in Greece: A comparative study 2004-2008. Universal Access in the Information Society, 9(2), 185–190. https://doi.org/10.1007/s10209-009-0166-z

Edyburn, D. L. (2021). Universal Usability and Universal Design for Learning. Intervention in School and Clinic, 56(5). https://doi.org/10.1177/1053451220963082

International Day of Persons with Disabilities (IDPD), 3 December 2022 | United Nations Enable. (n.d.). Retrieved December 1, 2022, from https://www.un.org/development/desa/disabilities/international-day-of-persons-with-disabilities-3-december/international-day-of-persons-with-disabilities-idpd-3-december-2022.html

Russ, S., & Hamidi, F. (2021). Online learning accessibility during the COVID-19 pandemic. Proceedings of the 18th International Web for All Conference, W4A 2021. https://doi.org/10.1145/3430263.3452445

Μήτρου, Λ. (2006). Το δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. In Θ. ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΥ, Τ. ΒΙΔΑΛΗΣ, Λ. ΜΗΤΡΟΥ, & Α. ΤΑΚΗΣ (Eds.), Toδικαίωµα συµµετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας (pp. 35–56). ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ Α.Ε. https://www.sakkoulas.gr/el/editions/l-mitrou-th-papachristou-t-vidalis-to-dikaioma-symmetochis-stin-koinonia-tis-pliroforias-2006/