Ενα… σκουλήκι δείχνει τον δρόμο για τον μηχανισμό αντιγήρανσης του ανθρώπου. Η ιστορική ανακάλυψη, που δημοσιεύεται σήμερα και στο έγκυρο περιοδικό «Nature», αλλάζει άρδην τα μέχρι πρότινος επιστημονικά δεδομένα στον χώρο της υγείας κι αποτελεί θεμέλιο λίθο για θεραπεία σε σοβαρές ασθένειες.
Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ). Ως πειραματικό μοντέλο οι ερευνητές Νεκτάριος Ταβερναράκης και Μάρτα Αντάλ-Σανζ χρησιμοποίησαν το νηματώδες σκουλήκι «Caenorhabditis elegans».
- Τα πορίσματα των ερευνητών ανέτρεψαν τη μέχρι πρότινος επικρατούσα άποψη και κατέδειξαν πως ενώ η απώλεια των ρυθμιστικών πρωτεϊνών των μιτοχονδρίων σε κανονικές συνθήκες μειώνει τη διάρκεια ζωής, σε κατάσταση στρες συμβάλλει σε εξαιρετικά μεγάλη μακροζωία!
- Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει τον δρόμο για νέες θεραπείες πάνω σε σοβαρές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, οι νευροεκφυλιστικές νόσοι, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κ.λπ.
- Η τεράστιας βαρύτητας επιστημονική ανακάλυψη ήταν μια έκπληξη για τους ερευνητές του ΙΤΕ, διότι, όπως μας είπε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Νεκτάριος Ταβερναράκης, «κανείς επιστήμονας δεν μπορούσε να φανταστεί μέχρι τώρα ότι θα λειτουργούσε μ’ αυτόν τον τρόπο ο συγκεκριμένος μηχανισμός στα κύτταρα».
Οι ελπίδες
- Η μελέτη τους αφορά «την αποκάλυψη ενός μοριακού μηχανισμού, ο οποίος ρυθμίζει τον μεταβολισμό των κυττάρων κατά τη γήρανση, έτσι ώστε να αυξάνεται ή να μειώνεται η επιβίωση ανάλογα με τις συνθήκες. Η έρευνα που έγινε, έδειξε πως το φαινόμενο της γήρανσης είναι τελικά πολύ πιο πολύπλοκο απ’ ό,τι νομίζαμε μέχρι τώρα. Παρεμβάσεις θεραπευτικές που έχουν στόχο τη βελτίωση της υγείας σε μεγάλες ηλικίες είναι δυνατόν να έχουν όχι μόνο θετικά αλλά και μη αναμενόμενα αρνητικά αποτελέσματα, διαφορετικά μάλιστα για κάθε άτομο. Απαιτείται συνεπώς η ανάπτυξη εξατομικευμένων και στοχευμένων θεραπευτικών μεθόδων για ν’ αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, που σχετίζονται με τη γήρανση».
- Οπως εξηγεί, «η γήρανση και οι παθολογικές καταστάσεις που τη συνοδεύουν (νευροεκφυλιστικές ασθένειες, καρκίνος, καρδιοπάθειες κ.ά.), αποτελούν έναν από τους διαρκώς αυξανόμενους παράγοντες ανθρώπινης αναπηρίας στις σύγχρονες κοινωνίες.
- Παρ’ όλο που η γήρανση είναι ένα από τα πιο θεμελιώδη βιολογικά φαινόμενα, το οποίο βιώνουν όλοι ανεξαιρέτως οι έμβιοι οργανισμοί, είναι ταυτόχρονα και ένα από τα λιγότερο κατανοητά.
Η αποκάλυψη των μηχανισμών αυτών αναμένεται ότι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για βελτίωση της ποιότητας ζωής στις μεγάλες ηλικίες.
Τα μιτοχόνδρια
Ως γνωστόν, κάθε ανθρώπινο κύτταρο περιέχει εκατοντάδες μιτοχόνδρια και δυσλειτουργίες στα οργανίδια αυτά είναι υπεύθυνες για σοβαρές παθολογικές καταστάσεις όπως διάφορες μορφές καρκίνου, ο διαβήτης τύπου 2, καρδιομυοπάθειες, νευρομυϊκές ανωμαλίες, η νόσος του Parkinson και πολλές άλλες. Οι ερευνητές του ΙΜΒΒ έδειξαν ότι οι ρυθμιστικές αυτές πρωτεΐνες των μιτοχονδρίων έχουν διπλό ρόλο κατά τη γήρανση. Ενώ κάτω από κανονικές συνθήκες η απώλειά τους μειώνει τη διάρκεια ζωής, κάτω από συνθήκες στρες οδηγεί σε εξαιρετικά μεγάλη μακροζωία. Είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται τέτοια αντιθετική συμπεριφορά μιας πρωτεΐνης ή ενός γονιδίου σε σχέση με τη γήρανση.
Το παράδοξο αυτό, σύμφωνα με τη μελέτη τους, οφείλεται στη διαφορετική επίδραση που έχει η λειτουργία των πρωτεϊνών αυτών στον κυτταρικό μεταβολισμό και την παραγωγή ενέργειας από τα μιτοχόνδρια κατά τη γήρανση κάτω από διαφορετικές συνθήκες.
ΤΑ-ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ-ΤΗΣ-ΚΥΡΙΑΣ-ΚΡΙΣΗΣ