Ραψωδία  Α 1- 53

Το προοίμιο – Η ικεσία του Χρύση

 

Θεά, ψάλλε τον τρομερό θυμό του Αχιλλέα.

Aυτός έκανε τους Αχαιούς να χύσουν πολλά δάκρυα

και έστειλε στον Άδη πολλούς

ήρωες. Τα σώματά τους τα έφαγαν τα σκυλιά

και τα πουλιά. Αυτό ήθελε ο Δίας να γίνει,                                                5

από τότε που μάλωσαν μεταξύ τους και χωρίστηκαν

ο Αγαμέμνονας, ο αρχηγός των Αχαιών, και ο θεϊκός Αχιλλέας.

 

Και ποιος θεός τους έκανε να μαλώσουν;

 

Ο θεός Απόλλωνας νευρίασε με τον βασιλιά Αγαμέμνονα.

Έστειλε λοιπόν, αρρώστια στο στρατό των Αχαιών,

που σκότωνε τον ένα Αχαιό μετά τον άλλο.                                          10

Κι αυτό έγινε, γιατί ο Αγαμέμνονας φέρθηκε άδικα στον ιερέα Χρύση.

 

Πώς;

 

Ο Χρύσης ήρθε στα γρήγορα καράβια των Αχαιών

κρατώντας δώρα πολλά γι΄  αυτούς για να του δώσουν πίσω την κόρη του

(που την είχαν αιχμάλωτη)

Κρατούσε χρυσό σκήπτρο που είχε στην κορυφή του

τυλιγμένο το στεφάνι του Απόλλωνα

και παρακαλούσε όλους τους Αχαιούς,                                                     15

μα από όλους πιο πολύ τους δύο αδερφούς,

τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο:

“ Γενναιόδωροι Αχαιοί βασιλιάδες Ατρείδες,

μακάρι οι θεοί του Ολύμπου να σας βοηθήσουν να κατακτήσετε την Τροία

και ευτυχισμένοι να γυρίσετε στην πατρίδα σας.

Μα, σας παρακαλώ, δώστε μου πίσω την αγαπημένη μου κόρη,                 20

Δεχτείτε αυτά τα λύτρα, αν σέβεστε

Τον γιο του Δία, τον μακροβόλο τοξότη, τον θεό Απόλλωνα”

Όλοι οι Αχαιοί τότε φώναξαν κι είπαν

να σεβαστούν τον ιερέα και να δεχτούν τα πολύτιμα δώρα του.

Μόνο ο Αγαμέμνονας δεν ήθελε να τα δεχτεί                                           25

και με άσχημο τρόπο τον έδιωχνε και του έλεγε:

“Μη σε ξαναδώ, γέρο, κοντά στα πλοία μας!

Μη μείνεις άλλο εδώ, φύγε και μην ξαναγυρίσεις.

Και μην παίρνεις θάρρος από το σκήπτρο σου και το στέμμα σου.

Δε σου δίνω την κόρη σου. Θα γεράσει                                                   30

στο Άργος μέσα στο σπίτι μου, μακριά από την πατρίδα της

να υφαίνει και να κοιμάται μαζί μου.

Μη με νευριάζεις περισσότερο! Φύγε, αλλιώς θα τιμωρηθείς”

Φοβήθηκε ο γέρος Χρύσης και έφυγε.

¨Έφυγε σιωπηλός από την ακροθαλασσιά                                                35

και όταν απομακρύνθηκε

άρχισε να παρακαλάει τον Απόλλωνα:   (τον γιο της ωραίας Λητούς)

“Άκουσε με αργυρότοξε Απόλλωνα

προστάτη της Χρύσης και της Κίλλας, κύριε στην Τένεδο, Σμινθέα,

αν σου ‘χω χτίσει ναό που να σ’ αρέσει,                                                   40

αν έχω κάψει για σένα μεριά από καλοθρεμμένους

ταύρους και κατσίκια, κάνε μου αυτή τη χάρη που θα σου ζητήσω.

Στείλε τα βέλη σου στους Αχαιούς, να πληρώσουν, γιατί με πλήγωσαν”

Κι αφού τον άκουσε ο Φοίβος, ο Απόλλων,

κατέβηκε θυμωμένος από τις κορυφές του Ολύμπου                                 45

με το τόξο και τη φαρέτρα του στους ώμους.

Βρόντηξαν πάνω του τα βέλη καθώς κουνήθηκε

και όπως προχωρούσε οργισμένος έμοιαζε σαν τη νύχτα,.

Κάθισε απέναντι από τα πλοία και έριξε το βέλος.

Τρομερός ήχος βγήκε από το τόξο.                                                         50

 

Και αφού πρώτα σκότωνε τους σκύλους και τα μουλάρια,

μετά άρχισε να ρίχνει τα πικρά βέλη του και στους ανθρώπους (τους Αχαιούς)

χωρίς σταματημό. Γέμισε ο τόπος φωτιές, που έκαιγαν τους νεκρούς.

Ο Χρύσης ικετεύει για την κόρη του. Ψηφιδωτό από την <i>Οικία των Νυμφών</i>, πε. 4ος αι. μ.Χ.

 

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ: Ραψωδία Α 1- 53:

Το προοίμιο – Η ικεσία του Χρύση

 

1. Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις.

 

2. Τι αποτελούν οι στίχοι 1-7;

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

3. Ποιος μιλάει στο προοίμιο και σε ποιον/α απευθύνεται;

 

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

4. Τι ζητάει ο Όμηρος από τη θεά;__________________________________

 

5. Ποιο γεγονός αναφέρει ο ποιητής; (Θέμα της Ιλιάδας)

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Για ποιον λόγο θύμωσε ο Αχιλλέας με τον Αγαμέμνονα;(προφορικά)

 

7. «Ο θεός Απόλλωνας νευρίασε»: Πώς ονομάζουμε το φαινόμενο όπου οι θεοί εμφανίζονται να έχουν ανθρώπινες αδυναμίες;

__________________________________________________________________________________________________________________________

 

8. Ποιος θεός ευθύνεται για τη διαμάχη που ξέσπασε ανάμεσα στον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα;____________________________________

 

9. Γιατί ο θεός Απόλλωνας έστειλε αρρώστια στο στρατόπεδο των Αχαιών;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

10. Ποιος ήταν ο Χρύσης;_____________________________________

 

11. Γιατί ο Χρύσης πήγε ικέτης στον Αγαμέμνονα; Τι ζητούσε και ποιαν απάντηση πήρε;

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

12. Πώς συμπεριφέρθηκε ο Αγαμέμνονας στον Χρύση;______________

 

13. Συμφώνησαν όλοι οι Έλληνες με την απόφαση του Αγαμέμνονα; Γιατί; _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

 

14. Από ποιον ζήτησε βοήθεια ο Χρύσης μετά που τον έδιωξε ο Αγαμέμνονας; _______________________________________________

 

15. «αν σου ‘χω χτίσει ναό που να σ’ αρέσει,

αν έχω κάψει για σένα μεριά από καλοθρεμμένους

ταύρους και κατσίκια, κάνε μου αυτή τη χάρη που θα σου ζητήσω».

Αυτά τα λόγια λέει ο Χρύσης στον θεό Απόλλωνα. Πώς εφαρμόζεται η «αρχή της ανταπόδοσης» στη συγκεκριμένη περίπτωση;

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

16. Πώς αντέδρασε ο Απόλλωνας στα παρακάλια του Χρύση;_____________________________________________________

 

17. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Αγαμέμνονα;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

18. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Χρύση;

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

 

2. Οι στίχοι 1-53 θα μπορούσαν ενδεικτικά να χωριστούν στις παρακάτω ενότητες. Να δώσετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε μία από αυτές.

1η ενότητα: στ. 1-7
2η ενότητα: στ. 8-11
3η ενότητα: στ. 12-24
4η ενότητα: στ. 25-33
5η ενότητα: στ. 34-43
6η ενότητα: στ. 44-53

 

 

 

 

 

 

3. Να συμπληρώσετε τα κενά.

 

Ο ποιητής απευθύνεται στη _________________ και της ζητάει να ψάλλει τον _____________ του Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας μάλωσε με τον _________________ εξαιτίας της Βρισηίδας κι αποφάσισε να αποσυρθεί από τον __________________. Το γεγονός αυτό απέφερε τον θάνατο πολλών _____________________.

 

Ο ________________, ο πατέρας της Χρυσηίδας πήγε να παρακαλέσει τον Αγαμέμνονα να του δώσει πίσω την ____________ του. Όλοι οι Έλληνες _________________ να του επιστρέψουν την κόρη του αλλά ο Αγαμέμνονας _________________. Ο Αγαμέμνονας μίλησε _______________ στον Χρύση, τον έδιωξε κι απείλησε να τον τιμωρήσει.

 

Μόλις έφυγε ο Χρύσης, πήγε στην ακροθαλασσιά και _________________ τον θεό ________________ να τιμωρήσει τους ___________________ επειδή δεν του φέρθηκαν καλά. Ο θεός Απόλλωνας άκουσε την προσευχή του Χρύση και αμέσως άρχισε να τον ______________________.

 

4. Τοποθέτησε το κάθε όνομα στην κατάλληλη στήλη.

 

ΑΧΙΛΛΕΑΣ, ΧΡΥΣΗΣ, ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑΣ, ΜΕΝΕΛΑΟΣ

 

ΑΧΑΙΟΣ	ΤΡΩΑΣ

 

 

 

 

 

 

5. Να κυκλώσεις το Σωστό ή το Λάθος.

 

Ο ποιητής απευθύνεται στον θεό Απόλλωνα για να ψάλλει τον θυμό του Αχιλλέα.	Σ	Λ
Ο Δίας ήταν με το μέρος των Τρώων.	Σ	Λ
Ο Αχιλλέας θύμωσε με τον Αγαμέμνονα επειδή του πήρε τη Βρισηίδα.	Σ	Λ
Ο Αχιλλέας αποφάσισε να αποσυρθεί από τον πόλεμο.	Σ	Λ
Ο Χρύσης ήταν ο πατέρας της Βρισηίδας.	Σ	Λ
Ο Χρύσης παρακάλεσε τον Δία να τιμωρήσει τους Αχαιούς επειδή του φέρθηκαν άσχημα και δεν του έδωσαν πίσω την κόρη του.	Σ	Λ
Ο θεός Απόλλωνας άκουσε την προσευχή του Χρύση κι έστειλε μία αρρώστια στο στρατόπεδο των Αχαιών.	Σ	Λ
Όλοι οι Έλληνες συμφώνησαν με την απόφαση του Αγαμέμνονα να μην επιστρέψει τη Βρισηίδα στον πατέρα της.	Σ	Λ
Οι στίχοι 1-7 αποτελούν το Προοίμιο της Ιλιάδας.	Σ	Λ