Πώς λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι

-Γέροντα, ποιοί νόμοι λέγονται πνευματικοί;

-Θα σου εξηγήσω: Όπως στην φύση υπάρχουν οι φυσικοί νόμοι, έτσι και στην πνευματική ζωή υπάρχουν οι πνευματικοί νόμοι. Ας πούμε, όταν πετάη κανείς ένα βαρύ αντικείμενο ψηλά, με όσο περισσότερη ορμή και όσο πιο ψηλά το πετάξη, με τόσο μεγαλύτερη δύναμη  θα πέση κάτω και θα συντριβή. Αυτός είναι φυσικός νόμος. Στην πνευματική ζωή, όσο περισσότερο υψώνεται κανείς με την υπερηφάνειά του, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η πνευματική του πτώση και ανάλογα με το ύψος της υπερηφανείας του θα συντριβή. Γιατί ο υπερήφανος ανεβαίνει, φθάνει σε ένα σημείο και μετά πέφτει και σπάζει τα μούτρα του – «ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται». Αυτός είναι πνευματικός νόμος.

Υπάρχει όμως μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στους φυσικούς και στους πνευματικούς νόμους:

Ενώ οι φυσικοί νόμοι δεν έχουν σπλάχνα και ο άνθρωπος δεν μπορεί να τους αλλάξη,
οι πνευματικοί νόμοι έχουν σπλάχνα και ο άνθρωπος μπορεί να τους αλλάξη, γιατί έχει να κάνη με τον Δημιουργό και Πλάστη του, τον Πολυεύσπλαχνο Θεό.

Αν δηλαδή καταλάβη αμέσως το ανέβασμα της υπερηφανείας του και πή:

«Θεέ μου, εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου και υπερηφανεύομαι• συγχώρεσέ με!»,  αμέσως τα σπλαχνικά χέρια του Θεού τον αρπάζουν και τον κατεβάζουν απαλά κάτω, χωρίς να γίνη αντιληπτή η πτώση του.

Έτσι δεν συντρίβεται, αφού προηγήθηκε η καρδιακή συντριβή με την μετάνοια που έδειξε.

Το ίδιο ισχύει και για το «μάχαιραν έδωκας, μάχαιραν θα λάβης», που λέει το Ευαγγέλιο.

Αν δηλαδή «έδωσα μάχαιρα», κανονικά πρέπει να ξοφλήσω με μάχαιρα. Όταν όμως συναισθάνωμαι το σφάλμα μου, με μαχαιρώνη η συνείδησή μου και ζητάω συγχώρηση από τον Θεό, τότε πλέον παύουν να λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι και δέχομαι από τον Θεό την αγάπη Του σαν βάλσαμο.

Μέσα δηλαδή στα κρίματα του Θεού, που είναι άβυσσος, βλέπουμε να αλλάζη ο Θεός, όταν αλλάζουν οι άνθρωποι.

Όταν το άτακτο παιδί συνέρχεται, μετανοή και δέρνεται από την συνείδησή του,
τότε ο Πατέρας του το χαϊδεύει με αγάπη και το παρηγορεί. Δεν είναι μικρό πράγμα να μπορή ο άνθρωπος να αλλάξη την απόφαση του Θεού! Κάνεις κακό; Ο Θεός σού δίνει σκαμπιλάκι. Λές «ήμαρτον»; Σου δίνει ευλογίες.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου “Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος”, σελ. 234-235)

ΑΥΤΉ ΕΊΝΑΙ Η ΑΛΉΘΕΙΑ

Για όσους πενθούν…

Σου λένε “συλλυπητήρια” αλλά δεν ξέρουν ότι κανείς δεν μπορεί να νιώσει την ολοκληρωτική σου συντριβή…

Σου λένε “να φανείς δυνατή” αλλά δεν ξέρουν ότι την τελευταία ικμάδα δύναμης την ξόδεψες στο φευγιό της τελευταίας του ανάσας…

Σου λένε “να σταθείς στα πόδια σου” αλλά δεν ξέρουν ότι αυτά σου έχουν ήδη κοπεί κι ότι εκείνος ήταν και πόδια και χέρια και τα πάντα σου…

Σου λένε “να μαζέψεις τα κομμάτια σου” αλλά δεν ξέρουν ότι αυτά σκόρπισαν στους πέντε ανέμους κι είναι αδύνατον πια να τα βρεις…

Σου λένε “να κάνεις κουράγιο” αλλά δεν ξέρουν ότι κι εκείνο θάφτηκε μαζί με τη μνήμη της ύστερης εικόνας του προσώπου του…

Σου λένε “ο χρόνος θα γιατρέψει τις πληγές” αλλά δεν ξέρουν ότι απλά θα τις ναρκώσει κι ότι αυτές θα’ναι για πάντα αιμοραγούσες βρύσες πόνου και οδύνης…

Σου λένε “να συνεχίσεις τη ζωή σου” αλλά δεν ξέρουν ότι τίποτε δεν μπορεί να είναι ίδιο όπως πριν αφού εκείνος ήταν όλη σου η ζωή…

Σου λένε “να διαχειριστείς την απώλεια” αλλά δεν ξέρουν ότι η απώλεια είναι αυτή που κυβερνά το νου και την ψυχή σου…

Μόνο η αναστάσιμη ελπίδα κι η προοπτική αιωνιότητας είναι αυτές που σε κρατούν στη ζωή…

ΜΟΝΟΝ ΑΥΤΕΣ

Σε ένα χωράφι γεμάτο πολύχρωμα λουλούδια, ο καθένας διαλέγει το δικό του λουλούδι. Έτσι είναι και με την ευτυχία.. έχει διαφορετικό χρώμα για τον καθένα μας.. π. Χρυσόστομος Φιλιπέσκου

δεν υποκύπτει σε βλάβη

Ονομάζει (ο Παύλος) ελευθερία το να μη υπόκηται κανείς σε περιορισμούς, να είναι ανεμπόδιστος. Ο Θεός με έπλασε ελεύθερο και ανώτερο από οποιαδήποτε βλάβη.

Ε.Π.Ε. 18α,112

παράβασις και υπέρβασις

Μας απάλλαξε ο Κύριος Ιησούς Χριστός από το ζυγό της δουλείας. Μας άφησε κυρίαρχους να ενεργούμε ό,τι θέλουμε. Όχι βέβαια για να γίνεται παράνομη η ζωή μας, αλλά για να επιλέγουμε την υπέρ τον νόμο ευσέβεια. Διότι και ο πορνεύων και ο παρθενεύων, και οι δυο ξεπερνούν τα όρια του νόμου. Ο ένας προς το χειρότερο, ο άλλος προς το καλύτερο. Ο ένας υπερβαίνει το νόμο, ο άλλος παραβαίνει το νόμο.

Ε.Π.Ε. 20,366-368

της ψυχής

Το ανώτερο, δηλαδή, η ψυχή σου, έχει ελευθερωθή. Επομένως προσωρινή είναι η δουλεία.

Ε.Π.Ε. 22,280

και δουλεία

Μη νομίσης, πως επειδή είσαι πιστός, είσαι και ελεύθερος. Ελευθερία αυτό στην πραγματικότητα είναι, το να γίνεσαι υπηρέτης και διάκονος.

Ε.Π.Ε. 23,410-412

από τα πάθη

Ελεύθερος αληθινά είναι μόνο εκείνος, που έχει από μέσα του την ελευθερία, όπως δούλος είναι εκείνος, που υποτάσσεται στα άλογα πάθη.

Ε.Π.Ε. 23,450

όποιος δίνει τα χρήματά του

Έτοιμοι να είμαστε στο να ευεργετούμε. Και αυτό θα γίνη, αν περιφρονήσουμε τα χρήματα και τη δόξα. Όποιος απαλλάχτηκε από αυτά τα πάθη, είναι πιο ελεύθερος από όλους τους ανθρώπους, πλουσιώτερος και από εκείνον, που φοράει πορφύρα.

Ε.Π.Ε. 25,86

στολίδι

Σας παρακαλώ, να αφήσουμε τα χρυσά για τις κοσμικές πομπές, για τα θέατρα, για τις βιτρίνες των εργαστηρίων. Την εικόνα του Θεού να μη την καλλωπίζουμε με τέτοια στολίδια. Η ελεύθερη γυναίκα να στολίζεται με την ελευθερία. Και ελευθερία είναι η ταπεινοφροσύνη.

Ε.Π.Ε. 25,266

και δουλεία

Το μόνο που ζητάμε, είναι να απαλλαγής από την καταραμένη δουλεία της αμαρτίας και να επανέλθης στην προηγούμενη ελευθερία σου, αφού καταλάβης πρώτα την τιμωρία που προέρχεται από την ακολασία, αλλά και την τιμή που επιφυλάσσει ο προηγούμενος καλός βίος.

Ε.Π.Ε. 27,822

και δουλεία

Τα ονόματα δούλος και ελεύθερος είναι απλά ονόματα, χωρίς να φανερώνουν κάτι ξεχωριστό. Η δουλεία όμως είναι καθωρισμένη· είναι η αμαρτία. Η ελευθερία είναι η αρετή.

Ε.Π.Ε. 33,242

επιλογή ή αναγκασμός;

Ο Θεός λέει: «Μπροστά σου έβαλα τη φωτιά και το νερό, τη ζωή και το θάνατο. Όπου θέλεις άπλωσε το χέρι σου». Ο δαίμονας λέει: «Δεν μπορείς να απλώσης το χέρι σου ελεύθερα, αλλά σύρεσαι από κάποια αναγκαιότητα και βία.

Ε.Π.Ε. 34,564

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, τόμος Β, σελ. 192-194)

«Μέσα στόν αὐλόγυρο τῆς σύγχρονης ζωῆς, μέ τά ποικίλα ρεύματά της, δέν θά ἀργήσει νά παρουσιασθεῖ στόν καθένα μας κάποια «παιδίσκη», πού θά ὑψώσει τό δάκτυλο γιά νά μᾶς δείξει καί νά φωνάξει: «Καί σύ μετά τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου ἦσθα».

   Πρόκειται γιά τήν ἀνα-πότρεπτη στιγμή τῆς δοκιμασίας· γιά τήν κρίσιμη ὥρα «πρίν ἀλέκτορα φωνῆσαι»· γιά τήν ὥρα, κατά τήν ὁποία ὁ Ἰησοῦς θά κρίνεται μπροστά μας, ἐνῶ θά ἐξετάζεται καί θά ἐλέγχεται συγχρόνως ἡ ἀντοχή τῆς πίστεώς μας. Ἀλήθεια! Πόσοι δέν τρομοκρατοῦνται μπροστά σ’ αὐτήν τήν «παιδίσκη» καί ὑποστέλλουν τή σημαία τους; Καί ἀρνοῦνται «μεθ’ ὅρκου» τούς δεσμούς τους μέ τόν Κύριο; Καί ἑνώνουν τήν προδοσία τους μέ τούς ἁμαρτωλούς χλευασμούς τοῦ περιβάλλοντος; Θά βρεθοῦν, ἄραγε, γι’ αὐτούς δάκρυα συντριβῆς, ὅταν «ἀλέκτωρ φωνήσῃ»; »

Κωνσταντίνου Κούρκουλα,από τό βιβλίο του «Σκηνές ἀπ’ τό Θεῖον Πάθος»,

Έφυγε, σήμερα, 8 Δεκεμβρίου 2019, ο τελευταίος επί της Γης της Συνοδείας του Οσίου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού. Υποθέτει κανείς, ότι άλλος δεν εδύνατο να υποδεχτεί εκεί ψηλά τον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας, πάρα μονάχα ο πολυγαπημένος Γέροντάς του, Ιωσήφ.

Σήμερα, χαίρουν οι ασκητικές ερημιές της Μικράς Αγίας Άννης και της Νέας Σκήτης Αγίου Όρους, όπου έζησε, εγκαταβίωσε και μεγαλούργησε όλη μαζί η τρισευλογημένη Συνοδεία παρά του πόδας του Ιωσήφ του Ησυχαστού.

Σήμερα, πολλοί νέοι άνθρωποι, αλλά και γηραιότεροι, νιώθουν ότι τα διαβάσματα, οι ώρες της μελέτης τους και τα ασκητικά πρότυπα τους επί της Γης, ευρίσκονται πλέον ξανά, όλα μαζί ηνωμένα εις τους ουρανούς.

Σήμερα, έφυγε ο τελευταίος της Συνοδείας.

Σήμερα, κλαίγουμε και χαίρουμε και αναπολούμε και πανηγυρίζουμε Παράδεισον.

Σήμερα, αγκαλιάζουμε πιο σφιχτά ακόμη τα βιβλία που καθόρισαν, σημάδεψαν και συντρόφευαν τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας. Και είχαν όλα να κάνουν με τη Συνοδεία.

Στην παρακάτω φωτογραφία, διακρίνονται όρθιοι από αριστερά: π. Χαράλαμπος (μετέπειτα ηγούμενος της Ι. Μονής Διονυσίου), μπάρμπα Γιάννης ο ψαράς, μον. Ευστράτιος, μον. Ιωσήφ (μετέπειτα Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός), μον. Αθανάσιος (κατά σάρκα αδελφός του Ιωσήφ Ησυχαστού), μον. Νικόδημος, π. Εφραίμ (μετέπειτα ηγούμενος της Ι. Μονής Φιλοθέου και της Ι.Μ. Αγίου Αντωνίου Αριζόνας). Καθιστοί από αριστερά: Γέροντας Αρσένιος, Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής, Γέροντας Θεοφύλακτος Νεοσκητιώτης.

Η ΤΡΙΣΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΣΥΝΟΔΕΙΑ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΟΥΡΑΝΟΥΣ:

ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΗΣΥΧΑΣΤΗΣ (+1959)

ΓΕΡΩΝ ΑΡΣΕΝΙΟΣ ΣΠΗΛΑΙΩΤΗΣ (+1983)

ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΩΤΗΣ (+1998) – ΤΟ ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΟ «ΑΤΥΠΟ» ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΕΙΑΣ ΤΟΥ ΙΩΣΗΦ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΟΥ

ΓΕΡΩΝ ΧΑΛΑΜΠΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΗΣ (+2001)

ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ (+2009)

ΓΕΡΩΝ ΕΦΡΑΙΜ ΑΡΙΖΟΝΑΣ (+2019)

Επιμέλεια: Κώστας Παναγόπουλος – ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ «ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ»

Ορθοδοξία διεθνές πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων

Διογένη! Αν μάθαινες να μην είσαι ανυπότακτος κι αν κολάκευες λιγάκι τον άρχοντα, δεν θα ήσουν αναγκασμένος… να τρως συνέχεια φακές».

Ο Διογένης σταμάτησε να τρώει, σήκωσε το βλέμμα και κοιτάζοντας στα μάτια τον πλούσιο συνομιλητή του αποκρίθηκε: «Φουκαρά αδερφέ μου! Αν μάθαινες να τρως λίγες φακές, δεν θα ήσουν αναγκασμένος να υπακούς και να κολακεύεις συνεχώς τον άρχοντα»!

Καταλαλιά είναι να μιλάς για τον αδελφό σου, όταν αυτός λείπει, με σκοπό να τον διαβάλεις, έστω κι αν είναι αληθινά αυτά που λέγονται…

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας

πηγή

 «Για τους μεγάλους, ούτως ειπείν τους γέροντες-ό,τι δεν είναι άνοιξη είναι γερόντιο πια-ισχύουν οι παμπάλαιες απόψεις. Ποτέ αγκαλιά. Αφήστε τους να σκάσουνε στο κλάμα μέχρι να τους κοπεί η ανάσα δυναμώνουν έτσι τα αποσιωπητικά τους. Ας κλαίνε οι μεγάλοι. Δεν έχει αγκαλιά» (Κική Δημουλά).

         Τι σημαίνει στους καιρούς μας το «τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου»; Οι μεγαλύτεροι, κάποτε φανερά, κάποτε αδιόρατα, απαιτούν από τα παιδιά τον σεβασμό της συμμόρφωσης με τις ιδέες τους, με τα θέλω τους, με έναν καθορισμό ζωής όπως οι ίδιοι, ως έμπειροι, σοφοί και με την δικαιολογία της δεδομένης αγάπης, μπορούν να διαλέξουν γι’ αυτά. Οι νεώτεροι θέλουν ελευθερία. Θέλουν από τους μεγαλύτερους στήριξη, οικονομική και ψυχολογική, χωρίς όμως οι μεγάλοι να ανακατεύονται στις αποφάσεις τους. Οι μεγάλοι επικαλούνται την αξία του σεβασμού. Οι νεώτεροι απαντούν: «τον σεβασμό δεν τον δικαιούσαι, τον κερδίζεις». Και όλα μοιάζουν δύσκολα σε τέτοιες σχέσεις.

        Άλλοτε οι μεγαλύτεροι είναι αδιάφοροι. Προσανατολισμένοι στην καριέρα τους και έτοιμοι να καλύψουν όλες τις απαιτήσεις των νεώτερων, έρχεται η στιγμή που διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει γέφυρα επικοινωνίας. Μόνο ένα απέραντο θέλω. Και όταν αυτό το θέλω δεν μπορεί να εκπληρωθεί, τότε έρχεται η εγκατάλειψη. Γονιός σημαίνει να είσαι χρήσιμος στο παιδί σου. Αν δεν μπορείς ή γίνεσαι βάρος γι’ αυτό, τότε το παιδί κάνει την ζωή του.

       Νεώτεροι και μεγαλύτεροι στις σχέσεις μας έχουμε να παλέψω με το θέλω μας. Δεν είναι εύκολη η ισορροπία που δίνει η αγάπη. Αυτή άλλωστε έρχεται όταν πέρα από το θέλω υπάρχει ένας δεσμός εμπιστοσύνης. Οι γονείς εμπιστεύονται τα παιδιά τους, ακόμη κι αν κάνουν λάθη, χωρίς να απεμπολούν την ευλογία της συμβουλής. Τα παιδιά εμπιστεύονται τους γονείς ως τους μόνους που μπορούν να πούνε την αλήθεια, γιατί αγαπούνε. Η αγάπη κάνει τον γονέα να μην θέλει να επιβάλλει στο παιδί «για το καλό του» ό,τι κρίνει σωστό, όταν πλέον αυτό έχει μπει σε ηλικία που η ελευθερία του προηγείται. Η αγάπη κάνει το παιδί να ακούει με προσοχή τον γονέα, διότι η πείρα της ζωής δίνει φώτιση που είναι απαραίτητη.

     Η αγάπη χαράσσει τα όρια. Ο μεγάλος καλείται να είναι πιο υπομονετικός στην δίψα του νεώτερου για έλεγχο της ζωής του. Να κάνει περισσότερη προσευχή στον Θεό και να περιμένει, όχι για να δικαιωθεί, αλλά για να πειστεί ο νεώτερος για το τι είναι πραγματικά καλό γι’  αυτόν, ίσως και μέσα από τις απαραίτητες περιπέτειες. Η αγάπη τελικά γεννά ωριμότητα.

        Ο Μέγας Βασίλειος αναφέρει την «αντιπελάργωση». Οι νεώτεροι πελαργοί, στην αποδημία του χειμώνα, βάζουν στα φτερά τους τους πατεράδες τους, για να ξεκουραστούν από το μακρινό ταξίδι, ανταποδίδοντας με ευγνωμοσύνη το ότι τους γέννησαν και τους έμαθαν να πετούνε. Οι γονείς ας αγκαλιάσουν τα παιδιά τους, ας τα ρωτούν για την ζωή τους, ας είναι δίπλα τους. Τα παιδιά ας ανταποδίδουν την αγκαλιά και την στοργή, μέχρι το τέλος. Γιατί οι μεγάλοι έχουν ανάγκη με την σειρά τους όχι τον σεβασμό της υποταγής, αλλά τον σεβασμό της καρδιάς που ευγνωμονεί για τα πολλά και τα λίγα, ξέρει πότε χρειάζεται να ακούει και στα «όχι» της ακόμη δεν κλείνει πόρτες.  Τιμά, όποιος αγαπά!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» Στο φύλλο της Τετάρτης 13 Δεκεμβρίου 2017

http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/

Ό Μέγας Κανών συνιστά κάτι που εκφράζεται με μια λέξη σπάνια —πρώτη φορά θα την ακούτε—• δεν υπάρχει και στα λεξικά. Είναι ή λέξης αυτομεμψία, Σαν έννοια την αναφέρει και ό άγιος Ιωάννης της Κλίμακας. Τι θα πει αυτομεμψία; Με απλά λόγια σημαίνει το εξής

Ό εγωιστής άνθρωπος, ό αλαζών και υπερήφανος, κάνει τον εαυτό του είδωλο. Αυτό ειδώλων το λέει ό άγιος Ανδρέας εδώ• «Αυτό ειδώλων έγενόμην…» (δ’ ωδή, 26ο τροπ.). Έχουμε στήσει ψηλά στην καρδιά μας το εγώ μας. Το επαινούμε μόνοι μας, και ευχαριστούμεθα να μας επαινούν και οι άλλοι. Κι άμα κάποιος, ή, ή μάνα ή ό πατέρας ή ό Ιεροκήρυκας, μας κάνουν κάποια παρατήρηση, τότε γινόμεθα θηρία. Το εγώ είναι το είδωλο, ό Θεός μας.

Ενώ λοιπόν ό εγωιστής και υπερήφανος επαινεί τον εαυτό του και κατηγορεί τους άλλους, όπως ό φαρισαίος, αντιθέτως ό ταπεινός δεν κατηγορεί τους άλλους, άλλα κατηγορεί-ποιόν; Τον εαυτό του. Μέμφεται εαυτόν – αυτό θα πει αυτομεμψία. Θεωρεί τον εαυτό του, όπως ό τελώνης, έναν αμαρτωλό πού έχει ανάγκη του ελέους του Θεού. Αυτομεμψία, λοιπόν, Είναι ή κατηγορία του εαυτού μας.

Πώς κατορθώνεται αυτό το δύσκολο πράγμα; Ό άγιος Ανδρέας χρησιμοποιεί ένα καθρέφτη. Ποιος Είναι ό καθρέφτης αυτός; Ή αγία Γραφή. Εκεί, μέσα στις σελίδες της, καθρεφτίζεται• διαπιστώνει τις ατέλειες του και κατηγορεί τον εαυτό του. Μελετούσε την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Έβλεπε διάφορα πρόσωπα, πού είχαν διαπράξει αμαρτήματα. και Τι έκανε, τους κατηγορούσε; Όχι αλλά Τι; Προσέξτε και θα καταλάβετε.

Θα ‘χετε ακούσει πολλές φορές να κατηγορούν κάποιοι τους πρωτοπλάστους. —Αχ, λένε, Τι μας έκαναν ό Αδάμ και ή Εύα! Αυτοί φταίνε, αυτοί Είναι ή αιτία όλης της αθλιότητας μας… Εκφράζονται σκληρά. Ή Εύα, ή πρώτη γυναίκα, πόσα δεν έχει ακούσει! Τι λέει όμως εδώ τώρα ό Μέγας Κανών; Εγώ είμαι ή Εύα! Αυτό πού έκανε ή Εύα, πού ελκύστηκε από τον απηγορευμενο καρπό και άκουσε τη συμβουλή του σατανά, αυτό κάνω κ’ εγώ• έχω μέσα μου μια Εύα, Εύα όχι αισθητή αλλά νοητή, πού με σπρώχνει στο κακό (α’ ωδή, 5ο τροπ.).

Τι έκανε και ό Αδάμ; Παρέβη την θεία εντολή και τότε αισθάνθηκε γυμνός. Άλλα το ίδιο κάνω κ’ εγώ” εγώ είμαι ό Αδάμ (α’ ωδή, 3ο τροπ.). Αυτό πού έκανε εκείνος, το κάνω κ’ εγώ καθημερινώς. Έχω μέσα μου τον Αδάμ, το «αδαμιαίον πλέγμα» πού λένε έτσι ψυχολογικά.

Παρακάτω αναφέρει άλλο παράδειγμα. Ό Κάιν, λέει, σκότωσε τον αδελφό του και έγινε φονιάς. Κ’ εγώ φονιάς _είμαι (α’ ωδή, 7ο τροπ.). Είμαι Κάιν. Κι αν δέ’ σκότωσα με το χέρι, σκότωσα όμως με την προαίρεση μου. Όταν μισώ τον άλλο, δεν κάνω τίποτ’ άλλο από το να τον σκοτώνω. Διότι «πας ό μισών τον άδελφόν αυτού ανθρωποκτόνος εστί» (Α’ Ίωάν. 3,15).

Έπειτα θυμάται τον Ησαύ. Αυτός, λαίμαργος και γαστρίμαργος, δούλος της κοιλιάς, όπως ήταν πεινασμένος, πώλησε για ένα πιάτο φαΐ τα πρωτοτόκιά του, τα μεγάλα προνόμια πού είχαν οί πρωτότοκοι (αυτοί κληρονομούσαν την ευλογία του πατέρα τους). Άλλα κ’ εγώ, λέει ό ποιητής του Μεγάλου Κανόνος, είμαι Ησαύ• διότι παραδίδω κάθε στιγμή στον εχθρό μου διάβολο «τα του πρώτου κάλλους πρωτοτόκιά» (δ’ ωδή, 11ο τροπ.)..
Εν συνεχεία θυμάται το Δαυίδ, πού μοίχευσε και φόνευσε, αλλά έδειξε μετάνοια. Εγώ, λέει, είμαι Δαυίδ. Διότι κάνω τα ίδια και χειρότερα’ πορνεύω και σκοτώνω, αν όχι σωματικός, τουλάχιστον ψυχικώς• δεν δείχνω όμως και την ανάλογη μετάνοια (ζ’ ωδή, 4ο-5ο τροπ.).

Αυτά Είναι τέσσερα – πέντε παραδείγματα από τα τόσα πού περιέχει ό Μέγας Κανών. Εγώ είμαι ή Εύα, εγώ ό Αδάμ, εγώ ό Κάιν, εγώ ό Ησαύ, εγώ ό Δαυίδ, εγώ είμαι ό μεγάλος αμαρτωλός. Έτσι σκεπτόταν ό άγιος Ανδρέας, γι’ αυτό λέει «Δεν υπάρχει αμαρτία πού δεν την έκανα, Θεέ μου» (βλ. δ’ ώδή,4οτροπ.), και δεν υπάρχει άλλος πιο αμαρτωλός από μένα. Αμάρτησα με το σώμα, αμάρτησα με την ψυχή, αμάρτησα με το πνεύμα και τη διάνοια μου. Ζητώ το έλεος σου (βλ. δ’ ωδή, 17ο τροπ.).

Καταλάβατε τώρα Τι θα πει αυτομεμψία; Και. αυτά δεν είναι λόγια• τα συναισθάνετο βαθιά αυτός πού από δεκατεσσάρων ετών πήγε στην έρημο και πότιζε τη γη με τα δάκρυα του.

Ελάτε τώρα και ρίξτε μια ματιά σ’ εμάς. Αν κοιταχτούμε στον πνευματικό καθρέφτη, θα δούμε ότι είμεθα εγωιστές και υπερήφανοι. Καθένας μας κ’ ένα αυτοείδωλο. Λιβανίζουμε τον εαυτό μας και ευχαριστούμεθα να μας λιβανίζουν. Πόρρω απέχουμε από την αυτομεμψία

Θέλετε απόδειξη; Όταν ό ιεροκήρυκας ελέγχει και στηλιτεύει, στο τέλος λένε• «Καλά τους τα είπε». Δέ’ λένε «Καλά μας τα είπε», βγάζουν τον εαυτό τους έξω. Πού να γίνει ό έλεγχος και επωνύμως! θα μισήσουν τον Ιεροκήρυκα θανάσιμος, αντί να του πουν Σ’ ευχαριστούμε πού μας υπέδειξες τ’ αμαρτήματα μας.

Πού αυτομεμψία; Σπάνιο φαινόμενο. Από τις περιπτώσεις αυτές αναφέρω δύο. Στο στρατό πού υπηρέτησα γνώρισα έναν υπέροχο αξιωματικό πολύ μορφωμένο. Ήταν επιεικής στους άλλους και αυστηρός στον εαυτό του. Τόσο αυστηρός, πού άμα έφταιγε – Τι έκανε• τιμωρούσε τον εαυτό του! “Αν και δεν ήταν θρησκευτικός άνθρωπος, είχε αυτομεμψία. Κι άλλο ένα παράδειγμα. Πριν πολλά χρόνια είχα πάει στο Αγιον Όρος Καθώς περπατούσα στον άγιο αυτό τόπο, άκουσα φωνές και υβρεολόγιο- «Κτήνος! ζώον! παλιάνθρωπε!…». Μου φάνηκε σα να μαλώνουν δυο. Κ’ εδώ καυγάδες; λέω. Σκανδαλίστηκα. Πλησιάζω, σκύβω• Τι να δω; Ήταν ένας καλόγερος μόνος του, και σκυμμένος κατηγορούσε τον εαυτό του… Πω πω πω! Γι’ αυτό αγιάσανε αυτοί…

Εμείς δεν κάνουμε τίποτ’ άλλο από το να πετροβολούμε τους άλλους. Ακόμα και στην εξομολόγηση. Γι’ αυτό εγώ δεν εξομολογώ. Έρχεται ή άλλη και γελάει, δικαιολογείται, ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους• δεν κατηγορεί τον εαυτό της. Ή εξομολόγησης Είναι αυτομεμψία. Έχεις αυτομεμψία; πήγαινε να εξομολογηθείς• δεν έχεις αυτομεμψία; Τι πηγαίνεις; θα κολαστείς. Δεν υπάρχει «γνώθι σαυτόν».

Ό Μέγας Κανών μας διδάσκει το σπουδαίο μάθημα της αυτομεμψίας• μόνοι μας να ελέγχουμε τον εαυτό μας, να τον καθίζουμε στο εδώλιο, να τον κατηγορούμε, να τον τιμωρούμε. Μας οπλίζει με το σπουδαίο όπλο της αυτομεμψίας, για να νικήσουμε τον εγωισμό, την υπερηφάνεια, την αλαζονεία, το υψηλό φρόνημα, ώστε να γίνουμε ταπεινοί τελώνες και να λέμε «Ό Θεός, ιλάσθητι μοι τω αμαρτωλώ» (Λουκ. 18,13). Τότε θα εφαρμόσουμε εκείνο πού είπε ό Χριστός• «Ή βασιλεία των ουρανών βιάζεται, και βιασταί άρπάζουσιν αυτήν» (Ματθ. 11,12). Τότε θα έχουμε το φρόνημα πού είχε ό απόστολος Παύλος και θα λέμε• «Χριστός Ιησούς ήλθε εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι, ων πρώτος ειμί εγώ» (Α’ Τιμ. 1,15).

Είθε ό Θεός δια πρεσβειών του αγίου Ανδρέου Κρήτης, ό όποιος μας δίδαξε τα μεγάλα αυτά μαθήματα, ν’ αποκτήσουμε το όπλο, το απαραίτητο όπλο, την αυτομεμψία.

http://agiameteora.net/index.php

Ένα από τα διλήμματα, στα οποία οι έφηβοι καλούνται να πάρουν θέση, είναι το αν θα ακολουθήσουν την τεχνολογική-θετική ή τη θεωρητική κατεύθυνση στο σχολείο και στη ζωή τους. Συνήθως η απάντηση συνδέεται με την επίδοση στα αντίστοιχα μαθήματα. Όσοι είναι καλοί στα Μαθηματικά και τη Φυσική επιλέγουν τη θετική κατεύθυνση, όσοι είναι καλοί στα Αρχαία και την Ιστορία επιλέγουν τη θεωρητική. Κάποτε η απάντηση έρχεται με αρνητική εστίαση. Όσοι δεν είναι καλοί, εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στα αρχαία και  αντίστροφα.

     Το ίδιο το σχολείο, παρά τη συνεχόμενη επίκληση της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις, αποκλείει τη δυνατότητα ουσιαστικής σπουδής παράλληλα και στους δύο τομείς της παιδείας. Δεν είναι μόνο το περιεχόμενο και ο τρόπος διδασκαλίας. Είναι και ο χρόνος που δεν επαρκεί, ώστε οι μαθητές  να έχουν σχετικά ίσες ευκαιρίες να ασχοληθούν και με την τεχνοκρατική και με την ανθρωπιστική παιδεία.  Δεν επαρκούν τα κρατικά χρήματα ώστε οι μαθητές να μείνουν περισσότερες ώρες στο σχολείο, να ασχοληθούν επαρκώς με τα μαθήματα που απαιτούν κόπο, αλλά και με εκείνα που καλλιεργούν ήθος, αξίες, χαρακτήρα, αλλά και να μείνουν μετά το μεσημέρι στο σχολικό τους χώρο για να συμπληρώσουν την παιδεία τους με μαθήματα που είναι και λιγότερο κοπιαστικά και ψυχαγωγούν αυθεντικά τα παιδιά, όπως η Πληροφορική, η Μουσική, η Καλλιτεχνική Αγωγή. Αυτό που γίνεται στα ιδιωτικά σχολεία, δεν είναι εφικτό να γίνει στα κρατικά, διότι θα προϋπέθετε ριζική αλλαγή νοοτροπίας έναντι της γνώσης.

         Είναι πάντως αδιανόητο στην πατρίδα μας, όπου τόσο η Ιστορία και η παράδοσή μας, αλλά και η ανάγκη διαλόγου με τα ευρωπαϊκά ρεύματα επιβάλλουν την συστηματική ενασχόληση και με τους δύο τομείς της εκπαίδευσης, να είμαστε ευχαριστημένοι με την μονομέρεια. Να θεωρούμε επιτυχημένο το σύστημα που βγάζει καλούς μαθηματικούς, χωρίς γνώση της γλώσσας, της Ιστορίας, της λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας, και αντίστοιχα, καλούς φιλολόγους ή ψυχολόγους, χωρίς γνώση των μαθηματικών, της λογικής, των θετικών επιστημών, της πληροφορικής. Και βέβαια, όλους αυτούς να είναι χωρίς επίγνωση της αυθεντικότητας της παράδοσής μας, η οποία στηρίζεται στη θρησκεία, στην τέχνη, στον πολιτισμό, στον ανθρωπισμό. Να θεωρείται αυτονόητη ανάγκη η διδασκαλία δύο ξένων γλωσσών και όχι η εμβάθυνση στη δική μας. «Κακείνο δει ποιήσαι και τάλλο μη αφιέναι».

       Θεσμοί που έχουν άμεση σχέση με την ανατροφή των νέων, όπως η οικογένεια, το σχολείο, η Εκκλησία, θα έπρεπε να επιμένουν στη ισόρροπη ανάπτυξη και των δύο κατευθύνσεων.  Να τονίζουν και να βιώνουν την αξία της ηθικής και πολιτικής συνείδησης, αλλά και της επαφής με την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο. Ο προσανατολισμένος στις θετικές επιστήμες νους, αν δε μένει στην αποστήθιση των τύπων και στην εξάσκηση επίλυσης προβλημάτων, αλλά προχωρά στην συνειδητοποίηση ότι τα πάντα στον κόσμο είναι αποτέλεσμα σχέσεων και όχι ιδιωτείας, ακόμη κι αν οι σχέσεις αποτυπώνονται μαθηματικά, τότε αποκτά ευρύτερη καλλιέργεια. Και χρειαζόμαστε τέτοια ποιότητα, για να υπερβεί η κοινωνία μας τον ψυχικό εξανδραποδισμό που η εικονοποίηση των πάντων επιβάλλει, καθώς οι νέοι δυσκολεύονται να σκεφτούν και αρκούνται στο να αναπαράγουν τον εαυτό τους και τους άλλους όχι ως ζώσα σχέση, αλλά μόνο ως εικόνα της.

    Μέχρι πάντως να αφυπνιστεί η πολιτεία, ο αγώνας μεταφέρεται στα θεσμικά κύτταρα και στον καθέναν προσωπικά!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»στο φύλλο της Τετάρτης 23 Αυγούστου 2017

Πηνειώ Χριστοδούλου, Νηπιαγωγοῦ Εἰδικῆς Ἀγωγῆς

Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη

     Το να κάνει κάποιος κηρύγματα στους νέους για τη σημασία της ανάγνωσης βιβλίων, ιδίως την περίοδο των διακοπών, φαίνεται μάταιος κόπος. Η δύναμη της τεχνολογίας, με όπλο της την εικόνα του κινητού και του υπολογιστή, με την ταχύτητα, την παραστατικότητα, την αμεσότητα και την ευκολία, δεν επιτρέπει στους πολλούς να κατανοήσουν τι χάνουν όταν δε διαβάζουν  όχι από υποχρέωση, αλλά από επιλογή και προς ψυχαγωγία. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, το οποίο καθιστά την μελέτη αγγαρεία ή μέσο για την επίτευξη ενός σκοπού, της εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, ή  κίνητρο για να βρει ο νέος εργασία όταν τελειώσει τις σπουδές του, απομακρύνει την επαφή με ό,τι δεν έχει παραγωγικό αποτέλεσμα. Έτσι η λογοτεχνία, η ψυχολογία, η φιλοσοφία, η πνευματική παράδοση της πίστης μας δεν είναι εύκολο να προσεγγισθούν από τους νεώτερους. Μένουν μόνο όσοι βρίσκουν φωτισμένους ανθρώπους, οι οποίοι διαβάζουν και μεταφέρουν την εμπειρία και το περιεχόμενο της ανάγνωσης   είτε μέσω του Διαδικτύου είτε μέσω της παρέας και της προσωπικής σχέσης με τους νέους. Κι εκεί όμως απουσιάζει το κύριο προσόν που απαιτείται για όποιον θέλει να διαβάσει: η υπομονή.

               Δεν είναι μόνο στοιχείο της νεανικής ιδιοσυγκρασίας η ανυπομονησία. Έχει να κάνει με τον τρόπο των καιρών μας. Η υπομονή απαιτεί χρόνο, απομάκρυνση από τους περισπασμούς, απόρριψη της ευκολίας ως του μοναδικού δρόμου για απόλαυση. Η υπομονή θέλει εσωτερίκευση στόχου. Σήμερα ζητά θάρρος, για να πάει κόντρα στον δρόμο και τον τρόπο των πολλών αυτός που θέλει να δει τη ζωή του διαφορετικά. Αν για τους μεγαλύτερους η υπομονή έχει συνδεθεί με την παθητικότητα, ότι δεν κάνουμε τίποτα αλλά περιμένουμε μπροστά στις περιστάσεις, ανάλογα γίνεται και με τους νέους. Όποιος επιλέγει την οδό της ανάγνωσης, φαντάζει στα μάτια των συνομηλίκων του, κάποτε και του εαυτού του, ως κάποιος που δεν γνωρίζει να αρπάζει τη ζωή «εδώ και τώρα».

            Η ανάγνωση ενός καλού βιβλίου όμως δεν είναι παθητική διαδικασία. Προϋποθέτει μετοχή του αναγνώστη τόσο στο στοχασμό του συγγραφέα, όσο και στην περιπέτεια της μελέτης. Είναι συναρπαστικό να προσπαθεί κάποιος να κωδικοποιήσει με τον λόγο του τη σκέψη του και εξίσου συναρπαστικό κάποιος άλλος να αποκωδικοποιήσει λόγο και σκέψη, να κρίνει, να αποδεχθεί, να απορρίψει, να προσαρμόσει, να διαμορφώσει τελικά τον ίδιο του τον εαυτό παίρνοντας θέση πάνω στο περιεχόμενο  των όσων διαβάζει. Διότι η ίδια η ανάγνωση, ιδίως όταν γίνεται με κέφι,  αποτελεί ταξίδι δημιουργικότητας, μέσα από το οποίο ο καθένας ανακαλύπτει όψεις του «είναι» του.

         Στις περιόδους των διακοπών οι εκδοτικοί οίκοι κυκλοφορούν διαφημιστικά έντυπα με τις προτάσεις τους. Συνήθως επιλέγουν ευπώλητα και εύπεπτα βιβλία. Αστυνομικές και αισθηματικές ιστορίες, με γοργή πλοκή, περιπέτειες, μυστικά που αποκαλύπτονται, όχι όμως βιβλία τα οποία καλλιεργούν γλώσσα, σκέψη, συναισθηματικό κόσμο. Όχι τόσο βιβλία τα οποία προσπαθούν να απαντήσουν στα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα της ζωής, και συνήθως ούτε βιβλία τα οποία μας κάνουν να μελετούμε την Ιστορία, για να μην ξεχνούμε.  Μέλημά τους η παραλία. Κι έτσι μας οδηγούν, αν τους ακολουθήσουμε, στο να αντιγράφουμε τον τρόπο ζωής του χειμώνα. Ταχύτητα, ευκολία, ρηχότητα.

      Ας προσπαθήσουμε οι μεγαλύτεροι να δώσουμε στους νεώτερους παράδειγμα ποιότητας, διαβάζοντας βιβλία που ανοίγουν τον νου, για να παρακινήσουμε προς το υγιές!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» Στο φύλλο της Τετάρτης 2 Αυγούστου 2017

Κάποτε μία υποψήφια μοναχή επισκέφθηκε τον άγιο Πορφύριο στο Ησυχαστήριό του.

Ο άγιος άρχισε να της περιγράφει προβλήματα υγείας που είχε και να της τα εξηγεί με ιατρικούς όρους.

Την ρωτούσε εάν συνέβαιναν όπως της τα έλεγε.

Η κοπέλα είχε προβλήματα με το στομάχι της.

Ο άγιος της λέει:

«Το πρόβλημά σου δεν είναι στο στομάχι, αλλά στο έντερο. Όλα αυτά σου συμβαίνουν από την στενοχώρια. Είσαι πολύ ευαίσθητη. Πιστεύεις ότι κανείς δεν σε αγαπά. Θα σου πώ όμως ένα μυστικό. Μην ζητάς να σ’ αγαπούν, αλλά προσπάθησε εσύ να αγαπάς τους άλλους και τότε όλοι θα σε αγαπούν. Αυτό είναι το μυστικό. Αν το κάνεις, θα δεις ότι θα σου φύγει και η στενοχώρια».

Η υποψήφια μοναχή έφυγε άλλος άνθρωπος.

Πηγή: «Ο Όσιος Πορφύριος (μαρτυρίες-διηγήσεις-νουθεσίες)», Ενωμένη Ρωμιοσύνη, Ορθόδοξο Βίωμα 6, Θεσσαλονίκη 2017, σελ. 88.

http://paterikos.blogspot.gr/2017/07/blog-post_92.html

Η αϋπνία κατάντησε να αποτελεί ένα από τα σοβαρά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου. Το στρες, η ανεργία, η οικονομική κρίση γενικότερα, μα τ συνακόλουθα ψυχολογικά προβλήματα από την ανασφάλεια και το αβέβαιο μέλλον, έχουν ως πρώτο σύμπτωμα διαταραχές στον ύπνο. Όλο και περισσότεροι άνδρες και γυναίκες, καταφεύγουν στα υπνωτικά χάπια. Ωστόσο νευρολόγοι και ψυχίατροι βλέπουν με επιφύλαξη τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της αϋπνίας. Τονίζουν ότι συχνά το πρόβλημα οφείλεται σε αίτια ψυχικά. “Αυτά πρώτα πρέπει να λυθούν”, υπογραμμίζει ο καθηγητής και πρόεδρος της Ιταλικής Ιατρικής Ένωσης Ύπνου, προειδοποιώντας για την αρνητική επίδραση που μπορούν να έχουν ορισμένα ηρεμιστικά ή αγχολυτικά φάρμακα.

Ποιος αλήθεια μπορούσε να περιμένει πως ο ύπνος, το δώρο αυτό της αγάπης του Θεού για την ανάκτηση των δυνάμεών μας, θα γινόταν στην εποχή μας πρόβλημα οξύ; Και μόνο το γεγονός ότι τα φάρμακα έχουν την πρώτη κατανάλωση στο σύγχρονο πολιτισμένο κόσμο είναι τα ηρεμιστικά, αυτό λέει πολλά. Ο Χριστός μας πρόσφερε την ειρήνη Του να φρουρεί την καρδιά μας και να μας στηρίζει ιδιαίτερα τις ημέρες αυτές. Κι εμείς; Το συνειδητοποιούμε; Το επιζητούμε; Εναποθέτουμε με παιδική εμπιστοσύνη τα αγωνιώδη προβλήματα της ανήσυχης ζωής μας στο Θεό; Τότε “η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν φρουρήσει τας καρδίας υμών” (Φίλιπ. Δ΄7), Απόρθητο φρούριο η καρδιά με τον Θεό, ενώ χωρίς Αυτόν;…….

Ι.Ν.ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΛΑΜΑΚΙΟΥ

             Μία ιδιόμορφη «πολυπολιτισμικότητα» είναι εμφανής το καλοκαίρι στις περισσότερες περιοχές της πατρίδας μας. Ο τουρισμός φέρνει στον τόπο μας ανθρώπους από διάφορα μέρη του κόσμου. Συνήθως, στα τουριστικά μέρη, εκτός από τα ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, τα τοπία της θάλασσας ή του βουνού, τους φέρνουν σε επαφή με τον δικό μας πολιτισμό, στη λογική του φολκλόρ όμως. Θα φάνε τυπικά ελληνικά φαγητά. Θα πάνε σε νυχτερινά κέντρα για να ακούσουν «συρτάκι» ή να δούνε χορευτές ντυμένες με τις παλιές παραδοσιακές φορεσιές να χορεύουν ελληνικούς χορούς. Θα δούνε εκκλησίες, θα συμμετάσχουν σε πανηγύρια στα χωριά, θα πάρουν μέρος σε λιτανείες. Θα έλθουν σε επαφή όμως όχι με το ήθος της πολιτιστικής μας παράδοσης, αλλά με την εξωτερική της πλευρά. Όπως εύστοχα έγραψε κάποιος διανοούμενος, «θα αναζητήσουν τον Ζορμπά» ως αυθεντικό τύπο Έλληνα.

                Αυτή η ιδιόμορφη «πολυπολιτισμικότητα» έχει επιφανειακές μόνο ομοιότητες με εκείνη την οποία η πολιτική και  «πνευματική» άρχουσα τάξη στην Ελλάδα έχει υιοθετήσει ως ιδεολόγημα και στάση ζωής, ιδίως για τους νέους ανθρώπους. Ιδίως το καλοκαίρι οι νέοι βιώνουν την πολυπολιτισμικότητα της δυτικής μουσικής, του δυτικού τρόπου διασκέδασης, του δυτικού τρόπου διατροφής διά των ταχυφαγείων, του δυτικού τρόπου προσέγγισης των διαπροσωπικών σχέσεων. Κι αυτό γίνεται εδώ και δεκαετίες. Προετοιμάστηκε έντεχνα η καθιέρωση ενός πολιτισμού: του παγκοσμιοποιημένου. Και από τη στιγμή που αυτός έγινε αποδεκτός διά της συνήθειας και της μόδας, οι νέοι φαίνεται να μην έχουν άλλη επιλογή.

 Και σα να μην έφτανε αυτό, προωθήθηκε συστηματικά η αποδόμηση και των τελευταίων στοιχείων της πολιτισμικής μας ετερότητας. Ο τρόπος ονομάζεται «αποσπασματικότητα». Η κυριαρχούσα ιδεολογία, μέσα από τα ΜΜΕ και το Διαδίκτυο, αλλά και την εκπαίδευση, πήρε στοιχεία της δικής μας παράδοσης, όπως οι αξίες της αγάπης, της προσφοράς, της αλληλεγγύης, του σεβασμού στον άλλο, της ανοχής, και τα απογύμνωσε από τη βάση τους, που είναι η χριστιανική πίστη. Ο χριστιανός αγαπά διότι πιστεύει στον Θεό. Η πολυπολιτισμικότητα σήμερα πείθει ότι μπορούμε αποσπασματικά, χωρίς Θεό, να αγαπούμε. Ο χριστιανός δεν απελπίζεται, διότι πιστεύει στην ανάσταση. Η πολυπολιτισμικότητα σήμερα πείθει ότι είναι αρκετή μία μεταφυσική απρόσωπη αναφορά σε κάποια ανώτερη δύναμη, που υπάρχει σε όλες τις θρησκείες, αφού η ζωή είναι υπόθεση των ανθρώπων και κανένας Θεός δεν ανακατεύεται στα δικά μας.

Ήρθε η μετανάστευση, προϊόν πολιτικής επιλογής, και η πολυπολιτισμικότητα προώθησε την νέα αξία: να μην προσβάλλουμε τον άλλον, δηλώνοντας και ζώντας σύμφωνα με αυτό που πιστεύουμε. Για να τον μάθουμε και να συνυπάρξουμε, δε μας χρειάζεται η ταυτότητά μας, αλλά μόνο ο απογυμνωμένος από στοιχεία, όπως η προτεραιότητα της γλώσσας, της θρησκείας, της ιστορίας, πολιτισμός, στη φολκλορική του φανέρωση.  Κι έτσι, ιδίως το καλοκαίρι, κυριαρχεί το δόγμα του «να περνάς καλά».

Στις καλοκαιρινές διακοπές όμως, νέοι και μεγαλύτεροι, ας σπουδάσουμε στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας, της ιδιοπροσωπίας και ετερότητάς μας. Υπάρχουν, αρκεί να τα αναζητήσουμε. Το πανηγύρι του νησιού. Η καμπάνα της εκκλησιάς. Η παράκληση στη Θεοτόκο. Ένα λογοτεχνικό βιβλίο της γενιάς του ’30. Η με παπαδιαμαντικό τρόπο θεία λειτουργία στο ξωκλήσι. Το τοπίο μας. Η φιλόξενη καρδιά. Το «γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα». Ας αντισταθούμε, για να μπορούμε να διαλεχθούμε αυθεντικά με την πολυφωνία των καιρών μας!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» στο φύλλο της Τετάρτης 25 Ιουλίου 2017

 http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/

Ένα από τα χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο οι νέοι περνούν το καλοκαίρι τους είναι και το ξενύχτι. Έχοντας τελειώσει τα μαθήματά τους στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, στον τόπο της κατοικίας ή στον τόπο των διακοπών, θα βγούνε έξω να πιούνε το ποτό τους, να ακούσουν μουσική, να μοιραστούν ώρες με την παρέα τους ή με τους έρωτές τους ή θα περάσουν τον χρόνο τους στο Διαδίκτυο, αναρτώντας, κουβεντιάζοντας, πειράζοντας, φλερτάροντας.

    Το ξενύχτι μαρτυρεί τάση ελευθερίας. Είναι η βάση της μοντέρνας διασκέδασης. Οι διαπροσωπικές σχέσεις δεν είναι για την μέρα, αλλά για τη νύχτα. Οι μεγάλοι, οι «γέροι» κοιμούνται. Ο νέος έχει όρεξη και δυνάμεις. Γι’ αυτό και αλλάζει τον τρόπο υπολογισμού του χρόνου.  Η μέρα είναι για την εργασία. Η νύχτα είναι για την ευχαρίστηση.  Ακόμη κι αν ανησυχούν οι γονείς, οι νέοι δεν κάνουν πίσω. Άλλωστε τα μαγαζιά, όπου διασκεδάζουν, είναι «της νύχτας». Αλλά και οι μικρότεροι το έχουν σε κακό να κοιμηθούν νωρίς. Αφού δεν έχουν κάτι άλλο να κάνουν, μπορούν να περάσουν τον καιρό τους ασχολούμενοι με το κινητό ή τον υπολογιστή τους. Η ημέρα μπορεί χαλαρά να ξεκινήσει το μεσημέρι, αφού ξεκουραστούν από το ξενύχτι.

       Οι Πατέρες της Εκκλησίας θεωρούν τη νύχτα πεδίο πνευματικού αγώνα. Όταν όλοι οι άνθρωποι ξεκουράζονται από τον κάματο της ημέρας οι ασκητές και οι μοναχοί, κυρίως, μοναχοί αγρυπνούν. Ορθρίζουν εν τω μέσω της νυκτός, προσεύχονται κάνοντας τον κανόνα τους όχι μόνο για τους εαυτούς τους, αλλά και για όλο τον κόσμο. Ενώ πολλοί παρεκτρέπονται τη νύχτα, απομακρυσμένοι από τον νόμο του Θεού, υπάρχουν και εκείνοι που διαλέγουν να αφήσουν πίσω την ξεκούρασή τους, και να παλέψουν για την αγάπη. Μπορεί ο κόσμος να αδιαφορεί γι’ αυτούς ή να γελά μαζί τους, όμως αυτοί τον αγαπούνε. Και εκφράζονται με τον πιο ζεστό τρόπο: παρακαλούν τον Θεό γι’ αυτούς, με όλο τους το είναι.

     Στις πόλεις, ιδίως τον χειμώνα, παραμονές μεγάλων εορτών, κάποιες ενορίες διοργανώνουν μικρές αγρυπνίες. Πολλοί άνθρωποι, ιδίως εργαζόμενοι, εκκλησιάζονται. Νιώθουν έτσι κοντά στους μοναχούς και τους ασκητές, αλλά και αισθάνονται ότι μπορεί να γαληνέψει η ψυχή τους. Κοινωνούν τον Χριστό και λίγο ταλαιπωρούν το σώμα τους που έχει ανάγκη την ξεκούραση, αλλά και μαζεύουν το πνεύμα τους, το οποίο ταλαιπωρείται από τους λογισμούς, τον κόπο των ανθρώπινων σχέσεων, τους πειρασμούς της ζωής.

       Το παρήγορο είναι ότι αρκετοί νέοι συμμετέχουν στις αγρυπνίες. Αισθάνονται ότι αυτές είναι ένας διαφορετικός τρόπος θέασης της ζωής και του κόσμου. Και βρίσκουν ταυτότητα στις ενορίες και στα μοναστήρια, όταν αυτά είναι προσπελάσιμα, ζώντας περισσότερο τον Θεό. Δεν είναι αυτάρκεια αυτή η στάση, ούτε μόδα. Είναι επιλογή. Ούτε είναι αφορμή για κατάκριση των άλλων, των πολλών, που ξαγρυπνούν για να διασκεδάσουν. Απλώς έκφρασης μιας άλλης αντίληψης για τη ζωή.

    Η Εκκλησία, ιδίως το καλοκαίρι, θα ήταν καλό να εξετάσει την επέκταση των βραδινών λειτουργιών, πέρα από σχολαστικισμούς. Είναι μία ευκαιρία να δείξει ότι η σχέση με τον Θεό, εκτός από λυτρωτική, είναι επαναστατική. Το ξενύχτι  χάριν της αγάπης και όχι της διασκέδασης αλλάζει τον τρόπο των διακοπών. Κοπιάζουμε για τον Θεό και συναντιόμαστε στην Εκκλησία. Εκεί που πλεονάζει η αμαρτία τελικά, υπερπερισσεύει η χάρις!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» Στο φύλλο της Τετάρτης 19 Ιουλίου 2017

http://themistoklismourtzanos.blogspot.gr/

Καλή ερώτηση! Τέτοια ερωτήματα είναι σημάδια υγιούς ψυχής. Μιας ψυχής που δε βολεύεται στην ήσυχη και απροβλημάτιστη ζωή. Διψάει κάτι άλλο πάνω από τα κοινά μέτρα. Η στείρα καθημερινότητα δεν τη γεμίζει. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, ένας ουρανοδρόμος αετός να βολευτεί σ’ ένα κοτέτσι; Πώς να ψαλιδίσει τα φτερά του, να κυκλοφορεί σε μια αυλή και να έχει για τροφή του μερικούς σπόρους; Πώς να δεχθεί να βαδίζει με το κεφάλι σκυμμένο, όταν είναι πλασμένος για τα ψηλώματα;

Ανησυχείς, λοιπόν, γιατί τίποτα δε σε γεμίζει. Η ψυχή σου δε βρίσκει πουθενά ικανοποίηση. Και ευτυχώς που ανησυχείς. Το ανησυχητικό δεν είναι ο προβληματισμός και η αναζήτηση. Το ανησυχητικό θα ήταν ο συμβιβασμός και η συμφιλίωση με την ήσσονα προσπάθεια, με το «δε βαριέσαι». Να πνίξει μέσα του ο άνθρωπος τους ευγενικούς πόθους και τους υψηλούς οραματισμούς. Να πάψει να νοσταλγεί τους ουρανούς. Να μην τον συγκλονίζει η βαθιά επιθυμία του ιερού Αυγουστίνου: «Μας έπλασες για σένα, Θεέ μου, και η καρδιά μας είναι ανήσυχη ως ότου αναπαυθεί κοντά σου». Το ανησυχητικό και τραγικό θα ήταν στο ερώτημα «γιατί ζω», να μην έχεις άλλη απάντηση από το «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν» (Α΄ Κορ. ιε΄ 32). Δηλαδή «ερχόμαστε από το μηδέν και πηγαίνουμε στο πουθενά»!

Έτσι είναι. Η ψυχή αν δεν έχει ναρκωθεί από τα όπια του ηδονισμού, της φιλαργυρίας, του αισθησιασμού, και αν δεν έχει αποβλακωθεί από την πλύση εγκεφάλου των μέσων μαζικής επικοινωνίας, είναι φυσικό να προβληματίζεται.

Η απάντηση στα προβλήματα αυτά είναι άλλης τάξης. Θα την αναζητήσουμε στο Θεό. Αυτός είναι, για μας τους Χριστιανούς, ο Δημιουργός της ζωής και σ’ Αυτόν θα αναζητήσουμε το σκοπό της. Αν ανοίξουμε, λοιπόν, τη Γένεση, θα μάθουμε ότι ο Θεός μάς δημιούργησε «κατ’ εικόνα» Του και μας καλεί να γίνουμε «ομοίωσή» Του. Να μοιάσουμε στο Θεό! Στην αιώνια πηγή της αγάπης, της ειρήνης, της χαράς, της σοφίας. Σκοπός της ζωής μας είναι να γίνουμε άγιοι. Όλα τ’ άλλα δεν είναι μικρές ή μεγάλες αλήθειες, ούτε μικρά ή μεγάλα ψεύδη. Είναι τεράστια ψέματα και ασύλληπτες απάτες. Όλες οι εντολές του Θεού συντείνουν στο να ερωτευτούμε με όλη μας την καρδιά το Χριστό!

Γράφει σε προσωπικό του ημερολόγιο ο μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος: «Ο άνθρωπος με είχε απογοητεύσει από τα μικρά μου κι όλας χρόνια ως φύση. Με φούντωνε ιδιοφυώς, όμως, μέσα μου η εικόνα του ως δυνατότητα· αυτό που μπορούσε να γίνει. Το ουράνιο κατορθωτό από τον άνθρωπο με γοήτευε περισσότερο απ’ ό,τι αν το συναντούσα στον αγγελικό κόσμο. Η θεϊκότητα του ανθρώπου ίσως είναι το μόνο σημείο που με εντυπωσίαζε περισσότερο από την θεότητα του… Θεού. Η επιστροφή στην κατάσταση του Παραδείσου είναι πιο συγκλονιστική απ’ ότι η παραμονή σ’ αυτόν. Είναι πιο θεϊκή· όχι ως κίνηση, γιατί θυμίζει πτώση -ο Θεός δεν επιστρέφει- αλλά ως μεγαλείο, ως θαύμα. Η χάρις του βεβαιούται. Η αμφισβήτησή Του εκφυλίζεται. Η ύπαρξή Του διαρκώς αποδεικνύεται».

Ευχόμαστε όλοι μας να ανακτήσουμε αυτό το θεϊκό στόχο στη ζωή μας. Ο Θεός είναι πάντα έτοιμος να μας δεχθεί στην αγκαλιά του και να μας οδηγήσει σ’ αυτό το μεγάλο ταξίδι. Και τότε η ζωή μας όχι μόνο θα έχει ένα βαθύ και ουσιαστικό νόημα, αλλά θα αποτελεί μια ευτυχισμένη πραγματικότητα.