kantonopou’s blog

Η Εκτενής Ικεσία

Το πρώτο μέρος της Θείας Λειτουργίας ολοκληρώνεται, αγαπητοί αδελφοί, με την Εκτενή Ικεσία, που αποτελείται από ειδικές αιτήσεις και ευχές για τους κατηχουμένους, δηλαδή γι’  αυτούς που προετοιμάζονταν για το Βάπτισμα, και από την αποχώρησή τους από την εκκλησιαστική Σύναξη. Όπως και η Μεγάλη Συναπτή, τα Ειρηνικά δηλαδή στην αρχή της Θείας Λειτουργίας, έτσι και η Εκτενής αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα, όχι μόνο της Λειτουργίας, αλλά και κάθε άλλης εκκλησιαστικής ακολουθίας. Η εκτενής Ικεσία αποτελείται από τις ίδιες αιτήσεις, με την ίδια σειρά, όπως αυτές της Μεγάλης Συναπτής και ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που πολλές φορές παραλείπεται και η ακολουθία περνά κατευθείαν στο επόμενο τμήμα της Λειτουργίας. Αλλά η Εκτενής Ικεσία δεν είναι από τα μέρη εκείνα της Θείας Λειτουργίας που να λέγονται μυστικά η και να παραλείπονται. Εκτός από αρχαιότατο στοιχείο της Λειτουργίας είναι και από τις πιο αντιπροσωπευτικές δεήσεις της Εκκλησίας, που αγκαλιάζουν όλο το βίο και τη ζωή των πιστών.
Υπάρχει όμως μία βασική διαφορά ανάμεσα στην Μεγάλη Συναπτή και στην Εκτενή Ικεσία, όσο κι αν φαίνονται παρόμοιες. Η Μεγάλη Συναπτή μας μεταδίδει και μας αποκαλύπτει την προσευχή της Εκκλησίας, η ακόμα καλύτερα, την Εκκλησία ως Προσευχή, ως κοινό άθλημα, στην πλήρη, κοσμική και οικουμενική της έκταση. Στην εκκλησιαστική  Σύναξη, ο άνθρωπος καλείται πάνω απ’ όλα να εγκαταλείψει, να αποθέσει «πάσα μέριμνά του», για ο,τιδήποτε είναι δικό του, προσωπικό, ατομικό, και μετά να εξαφανίσει τον εαυτό του και όλα τα υπάρχοντά του μέσα στην προσευχή της Εκκλησίας. Η Μεγάλη Συναπτή αποκαλύπτει την ιεραρχία των αξιών και μόνο στον βαθμό που κάθε παριστάμενος την αποδέχεται ως δική του μπορεί να εκπληρώσει τη μετοχή του ως μέλος. Όμως το προσωπικό και συγκεκριμένο δεν αποκλείονται από την προσευχή της Εκκλησίας.  Εδώ βρίσκεται και η διαφορά και η ουσία της Εκτενούς Ικεσίας: μ’  αυτήν η Εκκλησία εστιάζει την προσευχή της στις ατομικές, στις προσωπικές ανάγκες των ανθρώπων. Αν στην περίπτωση της Μεγάλης Συναπτής  καθετί το ατομικό πεθαίνει μέσα στο όλο, τότε εδώ όλη η δύναμη της προσευχής εστιάζεται στο κάθε πρόσωπο και στις ανάγκες του. Ωστόσο μόνο επειδή μπορέσαμε στην αρχή να ταυτιστούμε με το γενικό, με την αγάπη του Θεού, επειδή μπορέσαμε να απελευθερωθούμε από τον εγωκεντρισμό μας, μπορούμε τώρα, μέσω της αγάπης του Χριστού, που διαμένει στην Εκκλησία, να προσευχηθούμε «υπέρ πάσης ψυχής  χριστιανών».
Μετά το κήρυγμα του θείου λόγου ο διάκονος η ο ιερέας απαγγέλλει την «Εκτενή Ικεσία». Είναι μία σειρά αιτημάτων, που εισάγονται με τη φράση «Είπωμεν πάντες εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της διανοίας ημών είπωμεν». Τα ρήματα «δεόμεθά σου», «επάκουσον», «ελέησον», είναι τόσο δηλωτικά της θερμότητας, με την οποία τα αιτήματα αυτά διατυπώνονται προς τον παντοκράτορα Κύριο. Ζητείται με τις δεήσεις αυτές να αναπτυχθεί στις καρδιές του εκκλησιάσματος η συναίσθηση της αμαρτωλότητας, αλλά και η πεποίθηση ότι ο σπλαχνικός για όλους Κύριος θα χύσει το έλεός του σ’ αυτούς, που από τα βάθη της καρδιάς τους τον παρακαλούν. Με δύο λόγια θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ικεσία αυτή είναι μία θερμή, επίμονη και αγωνιστική δέηση προς το Θεό για όλους τους πιστούς, όχι μόνο τους «ζώντας», αλλά και τους «κεκοιμημένους».
Η «Εκτενής Ικεσία» κλείνει με μία σύντομη ιερατική ευχή: «Κύριε Θεέ μας, δέξου αυτή τη μεγάλη και θερμή παράκληση, που σου κάνομε οι δούλοι σου, και ελέησέ μας μέσα στην πολλή σου αγάπη· και στείλε την ευσπλαχνία σου σε μας και σ  όλο το λαό σου, που περιμένει από σένα το πλούσιο έλεος». Και η ευχή καταλήγει με τη γνωστή δοξολογική εκφώνηση της Αγίας Τριάδος: «Ότι ελεήμων και φιλάνθρωπος Θεός υπάρχεις, και σοι την δόξαν αναπέμπωμεν, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων« Γιατί εσύ  ‘σαι Θεός, που ελεείς κι αγαπάς τους ανθρώπους και σένα εμείς δοξάζομε, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, τώρα και πάντα και στους ατελεύτητους αιώνες.
Η χριστιανική πίστη, αγαπητοί αδελφοί, μπορεί να πει για τον κόσμο ότι δημιουργήθηκε όχι απλώς για τον άνθρωπο, αλλά για τον καθένα, και για κάθε άνθρωπο πάλι ότι δημιουργήθηκε για τον κόσμο και για να δώσει τον εαυτό του «υπέρ της του κόσμου ζωής». Η πορεία μας δηλαδή μέσα στην Εκκλησία είναι κοινή, αλλά και προσωπική. Η Θεία Λειτουργία είναι το μυστήριο της σωτηρίας του κόσμου,  και ταυτόχρονα προσφορά στο Θεό «των θλίψεων των ανθρώπων, των αναστεναγμών των αιχμαλώτων, των βασάνων των πτωχών, των αναγκών των οδοιπορούντων, των θλίψεων των αδυνάτων, της αδυναμίας των γερόντων, της τρυφερότητας των ορφανών». ΑΜΗΝ.

Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης

Κ. Μ.

–Η διακονία του λόγου
–Το ευαγγελικό ανάγνωσμα
–Το αποστολικό ανάγνωσμα
–Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα (γενικά)
«Όσοι εις Χριστόν…», «Τον σταυρόν σου προσκυνούμεν…»
–Ο Τρισάγιος ύμνος
–Η Μικρή Είσοδος
–Το τρίτο αντίφωνο
–Το δεύτερο Αντίφωνο

–Το πρώτο αντίφωνο