το χνάρι …

Τρίτη ματιά

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Το γράφω από τώρα, ώστε όσοι (πρέπει να!) αποφασίσουν να βρεθούν στα Τρίκαλα Θεσσαλίας την επόμενη Κυριακή να προετοιμαστούν κατάλληλα για να ακούσουν τη συζήτηση-ομιλία, στις 8 το βράδυ, στην Κεντρική Πλατεία (Μουσική Σκηνή), με θέμα το εξής αφοπλιστικό: «Οι μέρες της αφθονίας μας ήταν μετρημένες».

Την εκδήλωση διοργανώνει η Κίνηση Τρικαλινών Πολιτών για την Αποανάπτυξη και την Αμεση Δημοκρατία. Διαβάζουμε στο δελτίο Τύπου: «Ο ανθρωπολογικός τύπος της ιδιώτευσης, της απάθειας, της συναλλαγής, της αλλοτρίωσης, είναι μέρος του προβλήματος που έχουμε να επιλύσουμε… Ο ετερόνομος άνθρωπος που, ως καταναλωτής, υπακούει και εκτελεί νόμους, εντολές και αφηγήσεις άλλων, χωρίς να συμμετέχει ο ίδιος στη λήψη των αποφάσεων, είναι απαραίτητο να αντικατασταθεί από τον αυτόνομο τύπο ανθρώπου, εκείνον που αυτοθεσμίζεται, που διαμορφώνει δηλαδή ο ίδιος τους θεσμούς και τους αναιρεί αν χρειαστεί. Το δικαίωμα τού “συνανήκειν” είναι σύμφυτο με το δικαίωμα τού συναποφασίζειν και είναι ίσως ο μόνος τρόπος προαγωγής της αίσθησης της κοινότητας…».

Η Κίνηση «τοποθετεί την οικονομία στη θέση του μέσου και όχι του σκοπού της ζωής, υιοθετώντας αξίες ξεχασμένες από το καπιταλιστικό φαντασιακό, όπως η αυτενέργεια, η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, η χαρά του ελεύθερου χρόνου, ο αυτοπεριορισμός, η οικονομία της εγγύτητας, η διατροφική και ενεργειακή αυτάρκεια, ο πολίτης-δημιουργός έναντι του παθητικού καταναλωτή».

Εχουν δίκιο οι συντάκτες. Πολλές δεκαετίες περάσαμε ερευνώντας την πολιτική μέσα από καθεστώς αφθονίας, αρκετά ηδονιστήκαμε από τον μεγάλο κυβισμό των λαμπερών αυτοκινήτων μας, από το μούγκρισμα των μηχανών των σκαφών, από το χρώμα σαν ξύλο των κουφωμάτων των εξοχικών. Μέσα από πολλά περιττά, που όμως ήσαν τα δεσμά της ύπαρξης. Υπερέβημεν τα όρια της ζυγαριάς και ας φώναζε από τα βάθη του χρόνου ο Πυθαγόρας (Ζυγόν μη υπερβαίνεις).

Αρνηθήκαμε τις αξίες της ζωής (Π. Κονδύλης: Το πρόβλημα των αξιών είναι το κατ” εξοχήν πρόβλημα της ζωής, μολονότι οι αξίες δεν έχουν αντικειμενική αξία). Ακολουθήσαμε τις «αξίες» του καπιταλισμού, ακόμη και όσοι δηλώναμε αριστεροί τάχα. Κάποιοι λίγοι που επέμεναν να ζουν φτωχικά, ανθρώπινα, εθεωρούντο λοξοί και οπισθοδρομικοί. Να, όμως, που έφτασε η στιγμή να δικαιωθούν. Να την βράσουν τέτοια δικαίωση όμως, αφού όλη, σχεδόν, η κοινωνία ασφυκτιά και υποφέρει. Αρχίζει, σιγά σιγά, να αλλάζει ο τύπος του ανθρώπου με την παιδεία του καταναλωτισμού και του ωχαδερφισμού (Αντιφών: Πρώτον των εν ανθρώποις εστί παίδευσις, Το πρώτο ανάμεσα στ” ανθρώπινα πράγματα είναι η αγωγή). Αλλάζει και η γνώμη μας για τα πράγματα που μας περιτριγυρίζουν και μας εξουσιάζουν, ταρασσόμαστε απ” αυτά βλέποντάς τα εχθρικά κι επιθετικά απέναντί μας. Καιρός ήταν. Εως τώρα «ταράττει τοις ανθρώποις ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα», έλεγε ο φτωχός, χωλός Επίκτητος, δεν μας ταράσσουν δηλαδή τα ίδια τα πράγματα, αλλά η άποψή μας γι” αυτά, για όσα συμβαίνουν.

Νομίσαμε ότι αυτοί που κυβερνάνε είναι αντιπρόσωποί μας, ότι κάτι παραπάνω ήξεραν από μας, φάνταζαν «μεγάλοι» στα μάτια μας και ας προειδοποιούσε ο Προυντόν ότι «οι μεγάλοι είναι μεγάλοι μόνο επειδή εμείς είμαστε γονατιστοί». Ούτε αυτό μας πείραξε. Μας άρεσε (;) που ήμασταν γονατιστοί, μάθαμε να εξουσιαζόμαστε, άρα να μη σκεφτόμαστε, να μη συναποφασίζουμε” ιδιωτεύσαμεν και επτωχεύσαμεν χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι.

Αλλά έτσι είναι αυτές οι δουλειές. Δεν μάθαμε ποτέ να ακούμε. Τώρα αντιμετωπίζουμε τα τέρατα της ανεργίας και της κρατικής καταστολής, της αυθαιρεσίας της εξουσίας.

Παλεύουμε μ” αυτά. Παλεύουμε; (Φ. Νίτσε: Οποιος παλεύει με τα τέρατα πρέπει να προσέξει μη γίνει κι ο ίδιος τέρας.)

Παντού κίνδυνοι. Ο τζόγος και το εύκολο κέρδος δεν φεύγουν -ακόμη- από την αντίληψη των πολλών” ελπίζουν να ξεφύγουν από τη μιζέρια και ας χαθεί η κοινωνία. Ομως, όχι. Δεν σκέφτονται οι πολλοί έτσι, αλλά λίγοι, αρκετοί όμως να ταρακουνήσουν το κλίμα της ομόνοιας και της προσπάθειας αλλαγής, προς την αυτονομία, του ανθρωπολογικού τύπου.

εφημερίδα των συντακτών