ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ-ΡΗΜΑ-ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ-ΡΗΜΑ-ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ
- Ρήμα
Οι λέξεις που φανερώνουν ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί (κάνει κάτι) ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση λέγονται ρήματα.
π.χ. Τα παιδιά παίζουν. (κάνουν κάτι)
Το σπίτι καταστρέφεται. (παθαίνει κάτι)
Ο Αλέξης κοιμάται. (βρίσκεται σε μια κατάσταση)
- Υποκείμενο
Η λέξη (πρόσωπο, ζώο ή πράγμα) που απαντά στην ερώτηση «ποιος; ποια; ποιο; ποιοι; ποιες; ποια κάνουν κάτι;» και σε πτώση ονομαστική είναι το υποκείμενο του ρήματος σε μια πρόταση.
π.χ. Ο Γιάννης διαβάζει.
Υποκείμενο Ρήμα
«Ποιος;»
- Αντικείμενο
Η λέξη (πρόσωπο, ζώο ή πράγμα) που απαντά στην ερώτηση «Τι; Ποιον; ποια; ποιους; ποιες; ποια;» και είναι σε πτώση αιτιατική είναι το αντικείμενο του ρήματος σε μια πρόταση.
π.χ. Ο Γιάννης διαβάζει το γράμμα.
Υποκείμενο Ρήμα Αντικείμενο
«Ποιος;» «Τι;»
- Το κατηγορούμενο
Μια πρόταση μπορεί να αποτελείται από το υποκείμενο, το ρήμα και μια ακόμα λέξη που δίνει ιδιότητα στο υποκείμενο. Η λέξη αυτή είναι το κατηγορούμενο.
Υποκείμενο (Υ) Ρήμα (Ρ) Κατηγορούμενο (Κ)
Ο Γιάννης είναι γιατρός.
Το κατηγορούμενο βρίσκεται σε πτώση ονομαστική ενώ το αντικείμενο σε πτώση αιτιατική.
Το κατηγορούμενο βρίσκεται στην ίδια πτώση με το υποκείμενο του ρήματος, δηλαδή στην ονομαστική. Έτσι δεν υπάρχει περίπτωση να το μπερδέψουμε με το αντικείμενο που βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
Το ρήμα που συνδέει το υποκείμενο της πρότασης με το κατηγορούμενο λέγεται συνδετικό. Ως συνδετικά ρήματα χρησιμοποιούνται τα ρήματα:
είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, θεωρούμαι, εκλέγομαι κ.ά
Και αφού διαβάσαμε και θυμηθήκαμε όλα τα παραπάνω, κάνουμε ένα υποχρεωτικό διάλειμμα γιατί ακολουθεί μια μεγάλη, επαναληπτική άσκηση.
ΑΣΚΗΣΗ (αντιγράφω τις προτάσεις σε ένα τετράδιο και σημειώνω πάνω απ’ τις λέξεις τη συντακτική τους αξία, τις βγάζω φωτογραφία και τις στέλνω στο giannisthalassinos84@gmail.com μέχρι την Τετάρτη 1 Απριλίου)
Βρίσκω το υποκείμενο, το ρήμα και το κατηγορούμενο στις παρακάτω προτάσεις:
Ο πλανήτης μας θα γινόταν εχθρικός. Ο πατέρας φαινόταν αδιάθετος.
Το νερό είναι διάφανο. Η μητέρα έπλυνε τα πιάτα.
Ο αριθμός φαίνεται απίστευτος. Χτίζουν το σπίτι οι εργάτες.
Ο καιρός φαινόταν άστατος. Το ρολόι διορθώνει ο τεχνίτης .
Η θάλασσα έγινε κυματώδης. Τα παιδιά κάνουν δουλειές.
Η θερμοκρασία ήταν χαμηλή. Ο φούρναρης ζυμώνει το ψωμί.
Η Χριστίνα φαίνεται έξυπνη. Το πλοίο κυβερνά ο καπετάνιος.
Φτιάχνει το αυτοκίνητο ο μάστορας. Ο φίλος μου αποδείχτηκε ειλικρινής.
Το άγαλμα είναι μαρμάρινο. Ο Ανδρέας έσβησε τον πίνακα.
Η Ελένη είναι άρρωστη. Το έργο φαίνεται ενδιαφέρον .
Η βροχή ποτίζει τη γη. Η κυρία Αθανασίου εκλέγεται βουλευτής .
Ο γιατρός εξετάζει τον ασθενή. Ο μαέστρος διευθύνει την ορχήστρα.