Ηλιακό ρολόι από το Βελβενδό Κοζάνης

Ηλιακό ρολόι Βελβεντού απο αρχαιολογική συλλογή

Ένα πολύ σημαντικό εύρημα «ανακαλύψαμε» στο χώρο αποθή­κευσης των ευρημάτων της Αρχαιολογικής Συλλογής Βελβεντού, για τον εντοπισμό του οποίου δυστυχώς δεν είχαμε ενημερωθεί και το χειρότερο είναι ότι οι συνθήκες εύρεσης και ο τόπος προέλευ­σης παραμένουν άγνωστα. Μεγάλη ήταν η έκπληξη μας όταν σε κάποια φωτογραφία πρόχειρου καταλόγου διαπιστώσαμε ότι εικο­νίζεται μαρμάρινο ηλιακό ρολόι! (εικ. 68). Το εύρημα είναι σπάνιο και το δεύτερο που εντοπίζεται στο χώρο της Άνω Μακεδονίας, μετά από εκείνο των Πετρών Φλώρινας¹⁰⁸. Την κοίλη ημισφαιρική επιφά­νεια χωρίζουν έντεκα κάθετες γραμμές σε δώδεκα τμήματα, που αντιστοιχούν στις ώρες της μέρας, ενώ τρεις άλλες εγχάρακτες γραμμές είναι οριζόντιες και αντιστοιχούν στο χειμερινό ηλιοστάσιο, την ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο. Στη μέση θα ήταν στερεω­μένος ένας γνώμονας και ανάλογα με τη θέση της σκιάς του στα δώδεκα τμήματα έδειχνε τις ώρες. Το μήκος της σκιάς, που ήταν ίδιο όλες τις ώρες της ημέρας, άλλαζε με τις εποχές, με το μικρότε­ρο στο χειμερινό ηλιοστάσιο και το μεγαλύτερο στο θερινό και έτσι μπορούσε κανείς να υπολογίζει και την ημερομηνία,

107. Βλ. Π. Αδάμ-Βελένη, ΑΕΜΘ 10Α, 1996, 11, εικ. 11.

Ευχαριστούμε την κυρία Τσιάπαλη Μαρίζα από τη 17^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τη διάθεση του υλικού