ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΣΕΛ. 13-15

  1. Ποιες είναι οι δύο βασικές κατηγορίες χαρτών;

Οι δύο βασικές κατηγορίες χαρτών είναι οι γενικοί και οι θεματικοί χάρτες.

 

  1. Σε τι διαφέρει ο γεωμορφολογικός (γεωφυσικός) από τον πολιτικό χάρτη;

Ο γεωμορφολογικός ή γεωφυσικός χάρτης μας δείχνει βουνά, ποτάμια, λίμνες, οροσειρές, πεδιάδες, οροπέδια και γενικά το ανάγλυφο μιας περιοχής έτσι όπως το έχει δημιουργήσει η φύση. Είναι η εικόνα που παρουσιάζει η επιφάνεια της γης αν τη δούμε από ψηλά.

Ο πολιτικός χάρτης μας δείχνει πρωτεύουσες, πόλεις, χωριά, νομούς, σύνορα, κράτη και γενικά έργα που έχει κάνει ο άνθρωπος  πάνω στην επιφάνεια της γης.

 

  1. Τι απεικονίζει κάθε ένα από τα παρακάτω είδη χαρτών:

α) Παραγωγής προϊόντων

β) Αστικός

γ) Οδικός

δ) Κλιματικός

 

α) Τα προϊόντα που παράγονται σε μια περιοχή

β) Τους δρόμους , τα σημαντικά κτίρια ή άλλα σημεία ενδιαφέροντος μιας πόλης

γ) Τους δρόμους που συνδέουν πόλεις, χωριά ή χώρες.

δ) Το κλίμα μιας περιοχής

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο ΣΕΛ. 26-27

  1. Πότε θεμελιώθηκε και πότε εγκαινιάστηκε η νέα πρωτεύουσα; Πώς οχυρώθηκε;

 

Η νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας θεμελιώθηκε το 324 μ.Χ. αλλά εγκαινιάστηκε το 330 μ.Χ.

Για να οχυρωθεί καλύτερα επισκευάστηκαν τα παλιά τείχη και η ακρόπολη. Χτίστηκαν όμως και νέα τείχη στις περιοχές όπου δεν υπήρχαν. Ακόμη, ο αυτοκράτορας έδωσε τίτλους, προνόμια και οικονομικά οφέλη σε όσους ήταν υπεύθυνοι για την ασφάλεια της Πόλης.

  1. Ποια ήταν τα σημαντικότερα έργα που έγιναν στην Κωνσταντινούπολη με εντολή του αυτοκράτορα;

Τα σημαντικότερα έργα που έγιναν στην Κωνσταντινούπολη ήταν τα εξής:

 

α) Η μεγάλη αγορά στο κέντρο της πόλης όπου στήθηκε και άγαλμα του αυτοκράτορα.

β) Η διακόσμηση της πόλης με σπουδαία έργα τέχνης που μεταφέρθηκαν από τη Ρώμη και άλλες πόλεις.

γ) Διατήρησαν τους ναούς της παλιάς θρησκείας αλλά έχτισαν και νέους, χριστιανικούς. Οι σημαντικότεροι χριστιανικοί ναοί ήταν η Αγία Σοφία, η Αγία Ειρήνη και οι Άγιοι Απόστολοι.

δ) Κρήνες (διακοσμητικές βρύσες), λουτρά, υδραγωγεία και δεξαμενές που εξασφάλιζαν νερό.

 

 

 

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΕΦ 6, ΣΕΛ. 28-33

  1. Γιατί τα ευρωπαϊκά κράτη αποφάσισαν να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν μία ένωση;

 

Γιατί είχαν κοινά στοιχεία στην ιστορία και στον πολιτισμό τους και δεν ήθελαν να ξαναζήσουν τα τραγικά αποτελέσματα των δύο παγκοσμίων πολέμων.

 

  1. Ποια είναι τα βασικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Βασικά δικαιώματα:

 

α) Να εκλέγουν και να εκλέγονται δηλαδή να ψηφίζουν αλλά και να βάζουν υποψηφιότητα στις Ευρωεκλογές και τις δημοτικές εκλογές σε όποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι αν ζουν, ακόμη κι αν δεν είναι πολίτες αυτής της χώρας.

 

ΠΡΟΣΟΧΗ! Αυτό δεν ισχύει για τις βουλευτικές εκλογές. Για να πάρει κάποιος μέρος στις βουλευτικές εκλογές ενός κράτους πρέπει να είναι πολίτης αυτού του κράτους, δηλαδή να έχει την ιθαγένειά του.

 

β) Να ζουν, να ταξιδεύουν, να σπουδάζουν και να εργάζονται σε όποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλουν.

 

γ) Να συμμετέχουν σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων.

 

Βασικές υποχρεώσεις:

Να τηρούν τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

  1. Τι είναι οι φυσικοί πόροι και γιατί είναι τόσο σημαντικοί για τον άνθρωπο;

Φυσικοί πόροι είναι ό,τι μας προσφέρει η φύση: το νερό, το έδαφος, τα καύσιμα, τα ορυκτά κτλ. που βρίσκονται σε διάφορα μέρη της γης. Οι φυσικοί πόροι είναι πολλοί σημαντικοί για τον άνθρωπο γιατί από αυτούς παράγει προϊόντα όπως είναι τα τρόφιμα για να καλύψει τις ανάγκες του.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο ΣΕΛ. 22-23

  1. Τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος ορίζει τη σχετική του θέση;

Όταν κάποιος αναφέρει τη θέση που βρίσκεται σε σχέση με ένα ορισμένο σημείο λέμε ότι ορίζει τη σχετική του θέση ως προς το σημείο αυτό. Π.χ. Ο Δημήτρης κάθεται δίπλα στο παράθυρο. (ορίζεται η θέση του Δημήτρη σε σχέση με το παράθυρο)

 

  1. Τι είναι ο προσανατολισμός και ποια σημεία χρησιμοποιούμε για να τον πετύχουμε;

Προσανατολισμός είναι ο ορισμός της θέσης μας πάνω στη γη σε σχέση με τα σημεία του ορίζοντα (Βορράς, Νότος, Ανατολή, Δύση).

 

  1. Πώς βρίσκουμε τα σημεία του ορίζοντα όταν δεν έχουμε πυξίδα;

Βγαίνουμε έξω νωρίς το πρωί και βλέπουμε από πού ανατέλλει ο ήλιος. Τεντώνουμε τα χέρια μας σχηματίζοντας ένα σταυρό με το σώμα μας. Φροντίζουμε το δεξί μας χέρι να δείχνει προς το μέρος που ανατέλλει ο ήλιος. Στην περίπτωση αυτή το δεξί μας χέρι δείχνει την Ανατολή, το αριστερό μας χέρι δείχνει τη Δύση, το πρόσωπό μας κοιτά το Βορρά και η πλάτη μας είναι στραμμένη στο Νότο.

 

  1. Τι σημαίνει ότι ένας χάρτης είναι πάντα προσανατολισμένος;

Κάθε χάρτης δείχνει τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα με τέτοιο τρόπο ώστε το πάνω μέρος είναι ο Βορράς, το κάτω μέρος είναι ο Νότος, δεξιά είναι η Ανατολή και αριστερά η Δύση.

 

  1. Ποιο σημείο δείχνει πάντα η πυξίδα

Η πυξίδα και συγκεκριμένα η μαγνητική βελόνα της πυξίδας δείχνει πάντα στο Βορρά.

 

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΣΕΛ. 20-21

  1. Τι μας δείχνει η κλίμακα ενός χάρτη;

 

Η κλίμακα του χάρτη μας δείχνει πόσες φορές μικρότερη είναι μια περιοχή πάνω στο χάρτη από ότι είναι στην πραγματικότητα. Ή πόσες φορές μεγαλύτερη είναι μια περιοχή στην πραγματικότητα από ότι είναι πάνω στο χάρτη.

Π.χ. Αν ένας χάρτης που έχει κλίμακα 1 : 100.000 μας δείχνει την Κρήτη, αυτό σημαίνει ότι η Κρήτη είναι 100.000 μικρότερη πάνω στο χάρτη από ότι είναι στην πραγματικότητα. Ή ότι η Κρήτη είναι 100.000 φορές μεγαλύτερη στην πραγματικότητα από όσο την δείχνει ο χάρτης.

 

  1. Με ποιο τρόπο είναι συνήθως γραμμένη η κλίμακα;

Η κλίμακα πάνω στο χάρτη είναι γραμμένη  είτε με τη μορφή κλάσματος (π.χ .  1 / 100.000  ) είτε με τη μορφή διαίρεσης ( π.χ. 1 : 100.000).

Σπανιότερα μπορεί να είναι γραμμένη και με τη λέξη «προς» Π.χ. 1 προς 100.000

 

  1. Τι σημαίνει όταν ένας χάρτης έχει μεγάλη κλίμακα; Τι σημαίνει όταν έχει μικρή;

Όταν ένας χάρτης έχει μεγάλη κλίμακα, τότε δείχνει πιο πολλές λεπτομέρειες της περιοχής που απεικονίζει. Αντίθετα, όταν έχει μικρή κλίμακα, δείχνει λιγότερες λεπτομέρειες.

 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Μεγάλη κλίμακα σημαίνει μικρός παρονομαστής στο κλάσμα !

Μικρή κλίμακα σημαίνει μεγάλος παρονομαστής στο κλάσμα!

Γιατί όσο μεγαλύτερος είναι ο παρονομαστής, τόσο μικρότερο είναι ένα κλάσμα.

Π.χ. 1/100.000 > 1/500.000

 

 

 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο ΣΕΛ. 23-24

  1. Γιατί ήταν δύσκολη η διοίκηση της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη;

α) Βρισκόταν μακριά από τα σύνορα στο Δούναβη και την Ανατολή, δηλαδή μακριά από τα

σημεία όπου η αυτοκρατορία δεχόταν επιθέσεις από εχθρικούς λαούς.

β) Εκεί είχαν γίνει πολλές διαμάχες όπως η σύγκρουση ανάμεσα στους τετράρχες όταν

καθιερώθηκε η τετραρχία και οι διωγμοί των Χριστιανών από τους οπαδούς της παλιάς

θρησκείας.

 

  1. Ποιες αλλαγές έκανε ο Κωνσταντίνος στη διοίκηση και στη θρησκεία όταν έγινε μονοκράτορας;

α) Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους από τη Ρώμη στο Βυζάντιο

β) Εφάρμοσε το διάταγμα των Μεδιολάνων. Αυτό βοήθησε τη χριστιανική θρησκεία καθώς περιορίστηκαν οι διώξεις εναντίον των Χριστιανών.

 

  1. Πώς ονομάστηκε η νέα πρωτεύουσα και ποια ήταν τα πλεονεκτήματά της;

Το επίσημο όνομα της νέας πρωτεύουσας ήταν «Νέα Ρώμη».

Όμως όλοι την έλεγαν «Κωνσταντινούπολη» και πολύ συχνά «Πόλη».

 

Τα πλεονεκτήματά της ήταν τα εξής:

α) Βρισκόταν σε σημείο όπου συναντιούνται δύο ήπειροι (Ευρώπη και Ασία) και δύο θάλασσες           (Εύξεινος Πόντος και Μεσόγειος)

β) Εκεί κατέληγε η Εγνατία οδός ( δρόμος που ξεκινούσε από τη Ρώμη)

γ) Από εκεί ξεκινούσαν οι εμπορικοί δρόμοι για τις ανατολικές επαρχίες. Αυτές οι επαρχίες καλλιεργούσαν είδη πρώτης ανάγκης που χρειαζόταν η αυτοκρατορία. Επίσης έκαναν εισαγωγές από γειτονικούς λαούς σε είδη πολυτελείας όπως μπαχαρικά, αρώματα, μετάξι και κοσμήματα. Όλος αυτός ο τεράστιος πλούτος πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη.

 

  1. Γιατί οι κάτοικοι των ανατολικών επαρχιών αγαπούσαν και στήριζαν τον Κωνσταντίνο;

Οι κάτοικοι των ανατολικών επαρχιών μιλούσαν κυρίως ελληνικά και ήταν χριστιανοί. Ο Κωνσταντίνος με τις αποφάσεις του βοήθησε τη χριστιανική θρησκεία, ενώ η μητέρα του, η Ελένη, ήταν Ελληνίδα και   χριστιανή.

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΕΦ 5, ΣΕΛ. 23-27

  1. Ποια είναι τα τρία βασικά στοιχεία ενός κράτους;

Τα τρία βασικά στοιχεία ενός κράτους είναι η χώρα, ο λαός και η εξουσία.

 

  1. Να εξηγήσεις με δικά σου λόγια το καθένα από τα τρία στοιχεία του κράτους

Η χώρα είναι τα εδάφη που ανήκουν σε ένα κράτος. Ορίζονται από τα σύνορα.

Ο λαός είναι όλοι οι κάτοικοι που ζουν στο έδαφος του κράτους.

Εξουσία είναι η δύναμη που έχει ένα κράτος:

α) να ψηφίζει νόμους

β) να επιβάλλει ποινές σε όποιους παραβιάζουν τους νόμους

γ) να καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κατοίκων του

 

  1. Τι είναι το έθνος και τι διαφορά έχει από το λαό;

Έθνος είναι οι άνθρωποι που έχουν κοινή καταγωγή και συνήθως μιλούν ίδια γλώσσα, έχουν ίδια θρησκεία και ίδια ήθη και έθιμα. Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να ζουν και σε διαφορετικά κράτη. Π.χ. το ελληνικό έθνος αποτελείται από τους Έλληνες που ζουν στην Ελλάδα αλλά και από τους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό.

Ο λαός είναι όλοι οι κάτοικοι που ζουν σε μια χώρα. Οι κάτοικοι αυτοί δεν ανήκουν όλοι απαραίτητα στο ίδιο έθνος. Π.χ. στην Ελλάδα ζουν και άνθρωποι που δεν ανήκουν στο ελληνικό έθνος ( μετανάστες, πρόσφυγες κτλ)

 

  1. Τι εννοούμε με τη φράση «Έλληνες της διασποράς»;

Έλληνες της διασποράς είναι οι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο ΣΕΛ. 16-18

  1. Ποιες πληροφορίες μας δίνει ο τίτλος ενός χάρτη;

Ο τίτλος του χάρτη μας πληροφορεί για το περιεχόμενό του.

 

  1. Τι εννοούμε με τη φράση «χαρτογραφικό αλφάβητο»;

Χαρτογραφικό αλφάβητο είναι τα σύμβολα και τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στο χάρτη.

 

  1. Γιατί το χαρτογραφικό αλφάβητο έχει σύμβολα και όχι λέξεις;

Για να μπορούν να το καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι ό,τι γλώσσα κι αν μιλάνε.

Π.χ. όταν βλέπουμε μία άγκυρα καταλαβαίνουμε ότι εκεί υπάρχει λιμάνι ακόμη κι αν δεν ξέρουμε τη γλώσσα στην οποία είναι γραμμένος ο χάρτης.

 

  1. Τι είναι το υπόμνημα ενός χάρτη;

Το υπόμνημα του χάρτη είναι τα σύμβολα που χρησιμοποιεί μαζί με την εξήγησή τους.

 

  1. Ποια είναι τα δύο στοιχεία της ταυτότητας ενός χάρτη;

Τα δύο στοιχεία της ταυτότητας ενός χάρτη είναι ο τίτλος   και το υπόμνημα.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο ΣΕΛ. 21-22

 

  1. Ποια προβλήματα αντιμετώπισε η αυτοκρατορία από τις αρχές του 3ου αιώνα;

α) Επιδρομές από γειτονικούς λαούς

β) Ο στρατός ήταν παντοδύναμος και αντί να φυλάει τα σύνορα έκανε επαναστάσεις και όριζε αυτοκράτορες

γ) Μερικές ακριτικές επαρχίες στην Ανατολή έφυγαν από την αυτοκρατορία και έκαναν δικά τους κράτη

δ) Διωγμοί εναντίον των χριστιανών και διαμάχες μεταξύ   Χριστιανών και των οπαδών άλλων θρησκειών

 

  1. Τι ξέρεις για την τετραρχία; Ποιος την καθιέρωσε και τι αποτελέσματα είχε;

Η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε 4 μεγάλες περιοχές, 2 στην Ανατολή και 2 στη Δύση.

Κάθε περιοχή είχε το δικό της άρχοντα.

Το σύστημα αυτό το καθιέρωσε ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός .

Το αποτέλεσμα της τετραρχίας ήταν να επανέλθει η ηρεμία και η ασφάλεια στην αυτοκρατορία.

 

  1. Τι προέβλεπε το διάταγμα της ανεξιθρησκίας;

Κάθε πολίτης της αυτοκρατορίας ήταν ελεύθερος να πιστεύει σε όποια θρησκεία θέλει.

Ονομάζεται αλλιώς και διάταγμα των Μεδιολάνων επειδή υπογράφτηκε στην πόλη Μεδιόλανα  της σημερινής Ιταλίας από τον Κωνσταντίνο και τον Λικίνιο.

 

  1. Πώς έγινε μονοκράτορας ο Κωνσταντίνος και ποιες αλλαγές έκανε στη διοίκηση;

Ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτορας όταν νίκησε τον Λικίνιο στην Ανδριανούπολη.

Οι αλλαγές που έκανε ήταν:

α) Οργάνωσε ξανά τον στρατό

β) Διόρισε έπαρχους με πολλές εξουσίες στις επαρχίες του κράτους

γ) Βελτίωσε τις σχέσεις με τους γειτονικούς λαούς

δ) Καθιέρωσε νέο χρυσό νόμισμα

ε) Μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους από την Ρώμη στο Βυζάντιο

 

  1. Πώς ονόμασαν τον Κωνσταντίνο οι ιστορικοί και πώς οι χριστιανοί; Γιατί;

Οι ιστορικοί τον ονόμασαν Μέγα γιατί με τις αποφάσεις του έκανε ξανά δυνατή την αυτοκρατορία.

Οι χριστιανοί τον ονόμασαν Άγιο και ισαπόστολο γιατί σταμάτησε τους διωγμούς εναντίον τους.