1. Τι εννοούμε όταν λέμε ότι η δημοκρατία δεν είναι μόνο μια μορφή πολιτεύματος αλλά τρόπος ζωής;

Εννοούμε ότι η δημοκρατία πρέπει να υπάρχει στην καθημερινή μας ζωή, στη συμπεριφορά μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους

2. Πώς δείχνουμε ότι είμαστε δημοκρατικοί πολίτες στην καθημερινή μας ζωή:

   α)     Στις αποφάσεις που πρέπει να παρθούν

   β)     Στη συνύπαρξή μας με τους άλλους ανθρώπους

   γ)     Στην αντιμετώπιση των προβλημάτων

α) Τις αποφάσεις δεν μπορεί να τις παίρνει μόνο ένας ή λίγοι κάθε φορά αλλά να συναποφασίζουμε όλοι μαζί εφαρμόζοντας την αρχή της πλειοψηφίας αλλά και με σεβασμό στη διαφορετική άποψη.

β) Σεβόμαστε τα δικαιώματα των άλλων όπως θέλουμε να σέβονται και εκείνοι τα δικά μας. Η ελευθερία του ενός σταματάει εκεί που ξεκινά η ελευθερία του άλλου.

γ) Συμμετέχουμε όλοι στις προσπάθειες να λυθούν τα προβλήματα, κάνοντας ο καθένας το καλύτερο που μπορεί.

1. Πώς λειτουργεί η δημοκρατία στα σύγχρονα κράτη;

Στα σύγχρονα κράτη επειδή οι πολίτες είναι πολλοί   και δεν μπορούν να αποφασίζουν οι ίδιοι για όλα τα θέματα, αναθέτουν την εξουσία στους αντιπροσώπους τους. Οι αντιπρόσωποι αυτοί λέγονται βουλευτές.

2. Ποιες είναι οι βασικές αρμοδιότητες της βουλής;

Οι βασικές αρμοδιότητες της βουλής είναι δύο:

α) Η ψήφιση των νόμων (νομοθετικό έργο).

β) Ο έλεγχος της κυβέρνησης (κοινοβουλευτικός έλεγχος)

3. Να περιγράψεις με λίγα λόγια πώς ψηφίζεται ένας νόμος

Η διαδικασία με την οποία ψηφίζεται ένας νόμος είναι η εξής:

Η κυβέρνηση, δηλαδή οι υπουργοί ή κάποιοι βουλευτές προτείνουν ένα σχέδιο νόμου στη βουλή (νομοσχέδιο). Στην αρχή το νομοσχέδιο αυτό συζητιέται σε μία επιτροπή της βουλής στην οποία συμμετέχουν βουλευτές από όλα τα κόμματα. Η επιτροπή συζητάει γι’ αυτό, λέει την άποψή της και αποφασίζει να θα το στείλει για ψήφιση. Αν η πλειοψηφία της επιτροπής δεχτεί να μπει σε ψηφοφορία αυτός ο νόμος τότε ψηφίζουν όλοι οι βουλευτές της βουλής (ολομέλεια). Για να γίνει νόμος πρέπει το νομοσχέδιο να ψηφιστεί από την πλειοψηφία των βουλευτών, δηλαδή από 151 βουλευτές.

4. Να περιγράψεις με λίγα λόγια πώς οι βουλευτές ελέγχουν το κυβερνητικό έργο

Όταν κάποιοι πολίτες διαπιστώσουν ένα πρόβλημα στην περιοχή τους επικοινωνούν με τους βουλευτές τους για να τους ενημερώσουν. Οι βουλευτές στη συνέχεια μελετούν το θέμα και κάνουν ερώτηση προς τον αρμόδιο υπουργό της κυβέρνησης σχετικά με το πρόβλημα αυτό. Ο υπουργός τότε είναι υποχρεωμένος να απαντήσει στην ερώτηση.

1. Τι είναι τα πολιτικά κόμματα;

Τα πολιτικά κόμματα είναι ενώσεις πολιτών που σκοπό έχουν να αναλάβουν την κυβέρνηση της χώρας.

2. Τι ψηφίζουν οι πολίτες κάθε 4 χρόνια και τι ψηφίζουν οι βουλευτές κάθε 5 χρόνια;

Οι πολίτες κάθε 4 χρόνια ψηφίζουν τους αντιπροσώπους τους, δηλαδή τους βουλευτές και οι βουλευτές κάθε 5 χρόνια ψηφίζουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που είναι ο αρχηγός του κράτους.

3. Πώς αναδεικνύεται το συμβούλιο της τάξης; Τι αρμοδιότητες έχει;

Το συμβούλιο της τάξης (μαθητικό συμβούλιο) αναδεικνύεται με εκλογές. Οι αρμοδιότητές του είναι να ενημερώνει τους μαθητές για τα προβλήματα της τάξης και του σχολείου και να μεταφέρει την άποψη της τάξης στο σύλλογο διδασκόντων, δηλαδή στους δασκάλους και τον διευθυντή του σχολείου.

1. Τι είναι το πολίτευμα;

Πολίτευμα είναι ο τρόπος που οργανώνεται και ασκείται η εξουσία, δηλαδή ο τρόπος που κυβερνιέται ένα κράτος.

2. Ποιο πολίτευμα ονομάζουμε δημοκρατία; Πώς λειτουργεί;

Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που την εξουσία την έχει ο λαός και την ασκεί με τους αντιπροσώπους του, τους βουλευτές. Δηλαδή κάθε φορά που γίνονται εκλογές, ο λαός ψηφίζει αυτούς που θέλει να τον κυβερνήσουν. Κάθε Έλληνας πολίτης μπορεί επίσης να βάλει υποψηφιότητα στις εκλογές και να ζητήσει την ψήφο των συμπολιτών του.

3. Τι γιορτάζουμε στις 17 Νοέμβρη;

Στις 17 Νοέμβρη τιμούμε τον αγώνα των φοιτητών στο Πολυτεχνείο εναντίον της χούντας.

1. Ποια είναι τα τρία βασικά είδη δικαιωμάτων που ορίζει το ελληνικό Σύνταγμα; Να εξηγήσεις με λίγα λόγια τι είναι το καθένα και να δώσεις παραδείγματα

α) Ατομικά δικαιώματα: αυτά που εξασφαλίζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας κάθε ατόμου

Π.χ. ελευθερία, ασφάλεια, ισότητα, ιδιοκτησία κτλ

β) Κοινωνικά δικαιώματα: αυτά που είναι υποχρεωμένη η πολιτεία να δίνει στο κοινωνικό σύνολο

Π.χ. εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, κοινωνική ασφάλιση κτλ.

γ) Πολιτικά δικαιώματα: αυτά που εξασφαλίζουν τη συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας

Π.χ. συμμετοχή στις εκλογές, διορισμός σε δημόσιες θέσεις κτλ.

2. Τι εννοούμε με τον όρο «Διοίκηση»;

Διοίκηση είναι όσοι ασκούν κρατική εξουσία και παίρνουν αποφάσεις για το κράτος όπως π.χ. δημόσιες υπηρεσίες, δήμοι, υπουργεία κτλ

3. Τι είναι ο «Συνήγορος του Πολίτη» και ο «Συνήγορος του παιδιού»;

Ο Συνήγορος του Πολίτη μεσολαβεί ανάμεσα στους πολίτες και το κράτος και υπερασπίζεται τα δικαιώματα των πολιτών. Ένα τμήμα του είναι ο Συνήγορος του παιδιού που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ανηλίκων.

4. Τι είναι το «Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης»;

Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ελέγχει τη λειτουργία του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης σύμφωνα με τους νόμους και δίνει κατάλληλες οδηγίες προκειμένου να προστατευτούν οι νέοι από ακατάλληλα προγράμματα για την ηλικία τους.

1. Γιατί αγωνίστηκαν οι άνθρωποι στη Γαλλική Επανάσταση το 1789;

Στη Γαλλική Επανάσταση αγωνίστηκαν για σημαντικά ανθρώπινα δικαιώματα όπως η ελευθερία, η ισότητα και η κατάργηση της δουλείας.

2. Ποια είναι τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα που όρισε ο ΟΗΕ από το 1948;

Τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα είναι η ζωή και η ελευθερία.

Το δικαίωμα στη ζωή αφορά κυρίως την τροφή και την κατοικία, ενώ το δικαίωμα της ελευθερίας αφορά κυρίως τη σκέψη και τη θρησκεία.

3. Ποια είναι τα βασικά δικαιώματα του παιδιού που αναγνωρίστηκαν το 1989;

α) Επιβίωση (τροφή, στέγη, ιατρική φροντίδα)

β) Προστασία από κάθε μορφή βίας, εκμετάλλευσης και παραμέλησης

γ) Ανάπτυξη και εκπαίδευση

δ) Συμμετοχή στις κοινωνικές ομάδες και τις αποφάσεις που τα αφορούν

1. Τι εννοούμε με τη λέξη δικαίωμα;

Δικαίωμα είναι η ελευθερία που έχουμε να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας.

2. Ποια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να απολαμβάνουμε τα δικαιώματά μας;

Για να απολαμβάνουμε τα δικαιώματά μας πρέπει να είμαστε εντάξει και στις υποχρεώσεις μας.

3. Τι εννοούμε με τη φράση «Η ελευθερία του καθενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου»;

Εννοούμε ότι πρέπει να απολαμβάνουμε τα δικαιώματά μας χωρίς να παραβιάζουμε τα δικαιώματα κάποιου άλλου.

Π.χ. έχουμε δικαίωμα να λέμε ελεύθερα τη γνώμη μας αλλά δεν έχουμε δικαίωμα να προσβάλλουμε, να λέμε ψέματα και να κοροϊδεύουμε τους άλλους χρησιμοποιώντας σαν δικαιολογία ότι λέμε τη γνώμη μας.

1. Γιατί οι άνθρωποι συμμετέχουν σε οργανώσεις;

Οι άνθρωποι συμμετέχουν σε οργανώσεις είτε για να προλάβουν είτε για να επιλύσουν προβλήματα που δυσκολεύουν τη ζωή μας.

2. Τι είναι οι εθνικές και τι οι διεθνείς οργανώσεις;

Εθνικές είναι οι οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε μία μόνο χώρα.

Π.χ. η «Πανελλήνια Ένωση Πολυτέκνων» προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα και να κάνει καλύτερη τη ζωή των πολύτεκνων οικογενειών στην Ελλάδα.

Διεθνείς είναι οι οργανώσεις που η δράση τους επεκτείνεται σε περισσότερες από μία χώρες ή και σε όλο τον κόσμο.

Π.χ. ο « Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας» προσπαθεί να αντιμετωπίσει ή να προλάβει τα προβλήματα υγείας σε όλες τις χώρες του κόσμου.

3. Ποιοι είναι υπεύθυνοι για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων όπως η κλιματική αλλαγή;

Για να λυθούν τα παγκόσμια προβλήματα πρέπει όλοι μας να συμμετέχουμε και να προσπαθούμε προσφέροντας ό,τι μπορεί ο καθένας.

Π.χ. για την προστασία του περιβάλλοντος όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε κάνοντας μικρές αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή (ανακύκλωση, οικονομία στο νερό και στα καύσιμα, περιορισμό της χρήσης των πλαστικών κτλ.)

1.Γιατί οι άνθρωποι ζουν σε ομάδες;

Για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.

2. Τι έχουν κοινό τα μέλη μιας ομάδας;

Έχουν κοινούς σκοπούς.

3. Ποια είναι η πρώτη ομάδα που ανήκουμε μόλις γεννηθούμε;

Η οικογένεια

4. Ποιες άλλες ομάδες ξέρεις εκτός την οικογένεια;

Το σχολείο, η τάξη, ο πολιτιστικός σύλλογος, ένα αθλητικό σωματείο, κτλ.

1. Τι σημαίνει ότι κάποιος έχει την ιθαγένεια μιας χώρας;

‘Οταν κάποιος έχει την ιθαγένεια μιας χώρας σημαίνει ότι έχει όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που έχουν οι πολίτες αυτής της χώρας.

2. Τι είναι το ληξιαρχείο;

Το ληξιαρχείο είναι μία υπηρεσία όπου καταγράφονται σημαντικά γεγονότα στη ζωή ενός πολίτη όπως η γέννηση, η βάφτιση, ο γάμος και ο θάνατος.

3. Με ποιους τρόπους αποκτά κανείς ελληνική ιθαγένεια;

α) Με τη γέννηση (αν ένας τουλάχιστον από τους δύο γονείς του είναι Έλληνας).

β) Αν έχει φοιτήσει σε ελληνικό σχολείο και έχει ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση.

γ) Με πολιτογράφηση.