Ο ρόλος του Mουσείου στην Kοινωνική Eνσωμάτωση

Το μουσείο ως κοινωνικός θεσμός μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη μάχη ενάντια στις διακρίσεις που γίνονται σε βάρος των ΑΜΕΑ. Εκτός από χώρος πολιτισμού ο οποίος ενώνει ορισμένη ομάδα ατόμων στηριζόμενο στην δημιουργία κοινής συλλογικής μνήμης, το μουσείο είναι ένας χώρος κοινωνικοποίησης και κοινωνικής συναναστροφής. Το άνοιγμα του και το καλωσόρισμα των ατόμων με αναπηρίες στους κόλπους του συντελεί στην κοινωνική ενσωμάτωση τους και στην ανύψωση της ψυχολογίας τους. Το μουσείο είναι ο πιο κατάλληλος θεσμός για να το πετύχει αυτό γιατί όπως πολύ εύστοχα αναφέρει η Francoise Dufreney (υπεύθυνη σπουδών στο Κέντρο Ερευνών για την Αναπηρία, την Εκπαίδευση και την Κοινωνία) «το μουσείο δεν είναι ένας συνηθισμένος χώρος αλλά αντίθετα ένας χώρος εξαιρετικός, ένας κατεξοχήν χώρος διαφοράς. Η τέχνη δεν είναι φυσιολογική!(…) Μήπως λοιπόν το μουσείο αποτελεί τον κατεξοχήν χώρο της διαφορετικότητας?» (Dufreney F. 2003: 68).

            Επομένως η πρόσβαση όλων των ατόμων στον πολιτισμό αποτελεί ένα αναφαίρετο δικαίωμα το οποίο συντελεί στην κοινωνική ένταξη των περιθωριοποιημένων και κοινωνικά αποκλεισμένων ατόμων και αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία σε ο, τι αφορά την διάθεση του ελευθέρου χρόνου των ατόμων. Εξάλλου σε συνέδριο του Υπουργείου Πολιτισμού, με θέμα την πρόσβαση των ΑμεΑ σε χώρους πολιτισμού, διατυπώθηκε ότι «η ζήτηση για καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες είναι εξαιρετικά υψηλή σε σχέση με την χαμηλή προσφορά προσβάσιμων προγραμμάτων και δραστηριοτήτων» (Fertier A. 2003: 70).

Aποδεικνύεται λοιπόν ότι το μουσείο είναι ένας χώρος ο οποίος μπορεί και πρέπει να αμβλύνει τις διακρίσεις και τους αποκλεισμούς εις βάρος συγκεκριμένων ομάδων πολιτών. Τα μουσεία οφείλουν να προσφέρουν ένα προσβάσιμο περιβάλλον τόσο στην δομή όσο και στην λειτουργία τους για άτομα που υποφέρουν από φυσικές αναπηρίες. Τα μουσεία χώροι ψυχαγωγίας, χαλάρωσης αλλά και μάθησης εκτός από τα παραπάνω προσφέρονται για κοινωνική συναναστροφή αλλά και αποδοχή του διαφορετικού.

Το μουσείο επιτελεί τον εκπαιδευτικό του ρόλο εύκολα καθώς πρόκειται για έναν χώρο με έντονο κοινωνικό, εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα, που διευκολύνει την δημιουργία σχέσεων μεταξύ διαφορετικών ατόμων και ομάδων μακριά από διακρίσεις. Με βάση το σκεπτικό αυτό τα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα στοχεύουν όχι μόνο στην παροχή βιωματικών γνώσεων αλλά και στην αποτροπή φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού. Στα εργαστήρια ή στους ιδιαίτερους χώρους που γίνονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου, όλα προσαρμόζονται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ΑμεΑ καθώς το ζητούμενο της κοινωνικό – συναισθηματικής εκπαίδευσης είναι η ενδυνάμωση του αυτοσυναισθήματος των ατόμων αυτών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου τον Οκτώβριο του 2008 συμμετείχε στον «μήνα ευαισθητοποίησης για την τέχνη πέρα από την όραση», με εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Αιγυπτιακή Σύλλογοι για παιδιά και ενήλικες με προβλήματα όρασης.

Πατιού Ιωάννα

Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής – Λογοθεραπεύτρια