Η Στ΄ Επιστημονική Διημερίδα στη Μονεμβασία

Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Μαΐου η Στ΄ επιστημονική διημερίδα με τίτλο «Η πολιτισμική διαδρομή της Μονεμβασίας από τους βυζαντινούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή» στον Ναό του Αγίου Νικολάου, στο Κάστρο της Μονεμβασίας. Στις εισηγήσεις, που κατανεμήθηκαν σε τέσσερις συνεδρίες, αναπτύχθηκαν ενδιαφέροντα θέματα από πανεπιστημιακούς δασκάλους, σχολικούς συμβούλους και εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τη φετινή διημερίδα τίμησε με την παρουσία του ο διακεκριμένος Κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, βραβευμένος, ανάμεσα στα άλλα,  με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Κατά την πρώτη συνεδρία, όπου προήδρευσε ο Δημήτριος Βαχαβιώλος, δ.φ. Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ο Νεκτάριος Μαστορόπουλος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή του με θέμα: «Μονεμβασιώτες που διακρίθηκαν κατά την τελευταία βυζαντινή περίοδο» μίλησε για επιφανείς άνδρες όπως ο Νικόλαος Ευδαιμονογιάννης, ο άγιος Φώτιος, ο ιερομόναχος Ισίδωρος, ο Λουκάς Νοταράς, προσωπικότητες που ανέλαβαν ρόλους κλειδιά σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Η Μεταξία Παπαποστόλου, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, δ.φ., στην εισήγησή της με τίτλο: «Αχιλλέας Βαρβαρέσσος: ο Βατικιώτης ζωγράφος και χαράκτης της Τράπεζας της Ελλάδας», αναφέρθηκε στον ζωγράφο της γενιάς του Μεσοπολέμου, που παρά τις επιταγές της ακαδημαϊκής του παιδείας, απέδωσε με ελευθερία και ιμπρεσιονιστική ματιά πρόσωπα και τοπία, ιδωμένα κάτω από το ελληνικό φως.

Η Ευσταθία Χαντζή, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγηση: «Μικρή αναφορά στα τοπωνύμια Άκρα Μινώα, Μονεμβασία, Επίδαυρος Λιμηρά» υποστήριξε ότι οκτώ μέρη φέρουν το πρώτο από τα τοπωνύμια, ενώ τα τέσσερα από αυτά σχετίζονται με τον Μίνωα και τη θαλασσοκρατορία του. Όσο για την ταύτισή του με την Επίδαυρο Λιμηρά δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

Ο Αριστοτέλης Δημητρακόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην εισήγησή του με τίτλο: «Η πολεοδομική δυϊκότητα της Μονεμβασίας: σχεδιαστικά μυθεύματα και εικαστικές θεωρήσεις περί Άνω και Κάτω Πόλης» εξήγησε το θέμα της δυϊκότητας πόλεων όπως η Μονεμβασία και μοιράστηκε τους προβληματισμούς του σχετικά με το μέλλον της Άνω Πόλης.

Στη δεύτερη Συνεδρία προήδρευσε ο Ανδρέας Μοράτος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Λακωνίας. Η Αικατερίνη Διαμαντοπούλου-Κουτσουμπού, δ. φ.-δ. θ., Διδάσκουσα του Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στην εισήγησή της: «Το Χρονικόν της Μονεμβασίας» αφού αναφέρθηκε στη χειρόγραφη παράδοση και ζητήματα χρονολόγησης του έργου αυτού, κατέδειξε ότι το «Χρονικόν» αποτελεί πολύτιμη ιστορική πηγή.

Ο Γιάννης Τσουλόγιαννης, δ. φ. Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή του: «Ο Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος και ο Παύλος Μαμωνάς» σκιαγράφησε την προσωπικότητα του Δεσπότη του Μορέως και του άρχοντα της Μονεμβασίας καθώς και τη μεταξύ του διαμάχη, που καταδεικνύει την πολυδιάσπαση του Ελληνισμού της Πελοποννήσου σε μια κρίσιμη καμπή των υστεροβυζαντινών χρόνων.

Η Κωνσταντίνα Ντανάκα, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή της με θέμα: «Η περίοδος ακμής του Αρχαίου Ασωπού» παρουσίασε την πόλη που γνώρισε μεγάλη ακμή από την ύστερη ελληνιστική εποχή ως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Τόνισε, τέλος, την ανάγκη συστηματικών ανασκαφών για την ανάδειξή της.

Η Ελένη Σταθάκη, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, και η Παναγιώτα Κολυβοδιάκου, ΜΑ, Διευθύντρια Γυμνασίου Νεάπολης, στην εισήγησή τους με τίτλο: «Ο Βατικιώτης ποιητής Γιώργος Παπούλιας, ο Ορφέας των ανεκπλήρωτων ονείρων» παρουσίασαν τον ποιητή που από το 1972 έως το 2005 συμμετείχε ενεργά στην πνευματική ζωή του τόπου, με μια ποίηση γεμάτη ανθρωπιά και ευαισθησία.

Στην τρίτη συνεδρία προήδρευσε ο Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Μανώλης Στεργιούλης. Η Παναγιώτα Λάσκαρη, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, παρουσίασε την εισήγηση «Ο ποιητής, η νοσταλγία και ο χρόνος. Ένα πείραμα ερμηνείας από τον Γιάννη Ρίτσο στον Γιώργο Σαραντάρη».

Η Αμάντα Σκαμάγκα, δ. φ., διδάσκουσα Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στην εισήγησή της με τίτλο «Η Μονεμβασιά ως Η Πρώτη Αλήθεια του Ρίτσου» ανέλυσε το βραβευμένο μυθιστόρημα «Η πρώτη αλήθεια» της Simona Vinci, που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1976, του οποίου ο ήρωας συγκεντρώνει πλήθος ομοιοτήτων με τον Γ. Ρίτσο.

Η Δήμητρα Δημητρίου, δ.φ., Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, στην εισήγηση της με τίτλο «Γιάννης Ρίτσος-Γιώργος Σεφέρης» συνεξέτασε την «Κίχλη» του Γ. Σεφέρη και τη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γ. Ρίτσου και διαπίστωσε ότι τα δύο ποιήματα συνομιλούν.

Ο Φώτης Δημητρακόπουλος, Ομότ. Καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, στην εισήγησή του με τίτλο «Βιβλία του Γιάννη Ρίτσου με αφιερώσεις στον Alexander Steinmetz» παρουσίασε τα βιβλία που χάρισε με ιδιόχειρες αφιερώσεις του ο Γ. Ρίτσος στον Γερμανό «φίλο της Ελλάδας», που προώθησε τη νεοελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό.

Ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης στη βαθυστόχαστη ομιλία του με τίτλο «Γιάννης Ρίτσος, ελκόμενος και έλκων» απέδειξε ότι ο κατά βάθος τόσο μοναχικός ποιητής της «Τέταρτης διάστασης», συλλαμβάνει το υψηλό και το ιδεώδες, γεύεται τα καθημερινά πράγματα στη βαθύτερη ουσία τους ‒κάποτε με παιγνιώδη ελαφρότητα και ρεαλιστική φαντασία ως αντίβαρο σε οτιδήποτε μπορεί να αλλοτριώσει την ανθρώπινη ύπαρξη. Όπως τόνισε ο ποιητής, ο ελκόμενος Ρίτσος γίνεται ο έλκων τους κοινωνούς της ποίησής του προς την πίστη στον ίδιο τον άνθρωπο.

Στην Τέταρτη Συνεδρία προήδρευσε ο Γιώργος Βουνελάκης, Αντιδήμαρχος Δήμου Μονεμβασίας. Η Ευαγγελία Μπέτα, Φιλόλογος, και ο Κώστας Δρογκάρης, Ιατρός, Ερευνητής Τοπικής  Ιστορίας, στην εισήγησή τους με τίτλο: «…κι η μπάντα του Τζιοκόντο Μορέττι πού ‘παιζε κάθε Κυριακή στην κεντρική πλατεία (Γιάννης Ρίτσος). Τζιοκόντο Μορέττι: ένας Ιταλός μουσικός στο Γύθειο», παρουσίασαν τον Ιταλό μουσικό που έζησε στο Γύθειο από το 1900 έως το 1940 και επηρέασε την καλλιτεχνική ζωή της περιοχής, αλλά και την ψυχοσύνθεση του Γιάννη Ρίτσου.

Ο Παναγιώτης Ξηντάρας, δ. φ.,Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή του με τίτλο: «Τα δοκιμιακά σήματα του Γιάννη Ρίτσου» αναφέρθηκε στα έξι «Μελετήματα», τα δοκίμια του Γιάννη Ρίτσου στα οποία ως καλλιτέχνης αλλά και με επιστημονικό πνεύμα ασκεί καλοπροαίρετη και χωρίς αγκυλώσεις κριτική.

Η Μαρία Κουντούρη, Διευθύντρια του Γενικού Λυκείου Μονεμβασίας , στην εισήγησή της με τίτλο: «Γιάννης Ρίτσος, Οι γειτονιές του κόσμου» παρουσίασε το ποίημα- ποταμό των 5500 στίχων, με θέμα τις θεμελιώδεις αξίες στη ζωή και στο έργο του Γιάννη Ρίτσου.

Ο Μανώλης Στεργιούλης, δ. φ.,Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην εισήγησή του :«Τα “κυπρόθεμα” ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου»  παρουσίασε τις ευάριθμες συνθέσεις του ποιητή που είναι εμπνευσμένες από τον αγώνα του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία.
Ο Γιάννης Κονδυλόπουλος, ΜΑ, Διευθυντής του 4ου Γυμνασίου Σπάρτης «Γιάννης Ρίτσος» στην εισήγησή του: « Γιάννης Ρίτσος, Ο αφανισμός της Μήλος» επιχείρησε μια ανάγνωση της χορικής σύνθεσης του 1969 στην οποία ο ποιητής καταγγέλλει οποιονδήποτε μεταχειρίζεται το δίκαιο της πυγμής και προβάλλει το αίτημα για ελευθερία και αξιοπρέπεια.

Η Αγγελική Αργειτάκου, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ,στην εισήγησή της: «Η Iσμήνη του Γιάννη Ρίτσου» μάς παρουσίασε ένα από τα αρχαιόθεμα ποιήματα του Γ. Ρίτσου στο οποίο η Ισμήνη εκφράζει την αμφιβολία της για το αν πρέπει να εμπλακεί σε αιματοχυσίες που ξεπερνούν τα όρια των δυνατοτήτων της. Ο αυθεντικός επαναστάτης, κατ΄ αυτή, έχει όριο την αγάπη και νόμο του τη ζωή.

Παρασκευή Ζουρντού, Φιλόλογος