Ευριπίδης ή η τραγωδία των παθών: αυτός είναι ο τίτλος του κεφαλαίου για τον Ευριπίδη στο βιβλίο της J. de Romilly “Αρχαία Ελληνική Τραγωδία”.Διαβάζουμε σχετικά στην ενότητα:
Δραματικά πρόσωπα ανθρώπινα, τόσο ανθρώπινα:
Ο Ευριπίδης αρεσκόταν να βυθίζει τα πρόσωπα των δραμάτων του σε μια ζωή καθημερινότητας χωρίς εξάρσεις. Σκανδάλισε, παρουσιάζοντας στο θέατρο τους βασιλιάδες ρακένδυτους. Οι ήρωές του, ακόμη κι όταν είναι ευτυχισμένοι, ζουν σαν απλοί άνθρωποι. ι[…] Οι ήρωες του Ευριπίδη γίνονται πιο συγκινητικοί, επειδή η ζωή τους μοιάζει τόσο πολύ με τις ζωές των άλλων ανθρώπων.
Αυτός ο ρεαλισμός αντανακλάται φυσικά στην ψυχολογία τους. Οι ήρωες του Ευριπίδη είναι υπάρξεις ευάλωτες από κάθε είδους ανθρώπινη αδυναμία: μερικοί οδηγούνται από τα πάθη τους -και η υποταγή σε αυτό το πάθος περιγράφεται με ρεαλισμό. Άλλοι ενδίδουν στο συμφέρον τους -είναι μετριότητες. Ούτως ή άλλως, ο Ευριπίδης δεν μας αφήνει ν΄ αγνοούμε τίποτε από όσα συμβαίνουν μέσα τους και θα μπορούσαν να συμβαίνουν εξίσου σε οποιαδήποτε ανθρώπινη ύπαρξη.
Η απεικόνιση των παθών ήταν ήδη καθεαυτή μια καινοτομία. Ο Αισχύλος λίγο ενδιαφερόταν γι΄ αυτά: στον Αισχύλο τα προβλήματα του αμαρτήματος και της τιμωρίας προηγούνταν από την ψυχολογία. Ο Σοφοκλής ενδιαφερόταν ήδη κάπως περισσότερο· όμως τα πρόσωπα των δραμάτων του Σοφοκλή ενσαρκώνουν τόσο μονολιθικές αρετές, ώστε προσδιορίζονται μάλλον από το ιδεώδες το οποίο ενσαρκώνουν παρά από μια πολύπλοκη εσωτερική ζωή. Ο Ευρίπίδης είναι ο πρώτος που παρουσίασε τον άνθρωπο έρμαιο των παθών του, ο πρώτος που προσπάθησε να περιγράψει τα αποτελέσματά τους.
(J. de Romilly, Aρχαία Ελληνική Τραγωδία, Μετ. Μίνα Καρδαμίτσα – Ψυχογιού, Ινστιτούτο Καρδαμίτσα_Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1997, σελ. 145-6) [οι υπογραμμίσεις δικές μου]
Προτεινόμενες εργασίες: 1. Βιβλιοπαρουσίαση του αξιόλογου αυτού βιβλίου
2. Διερεύνηση και επαλήθευση των απόψεων της de Romilly στο έργο που εξετάζουμε.
3. Μελέτη του “Προμηθέα Δεσμώτη”του Αισχύλου και της “Αντιγόνης” του Σοφοκλή και επαλήθευση των παραπάνω απόψεων.