ΟΙ ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Τα θέματα ήταν αρχικά στρατιωτικές μονάδες, μετακινούμενες ανά την επικράτεια. Όταν οι μονάδες αυτές απέκτησαν μόνιμη εγκατάσταση, θέματα ονομάστηκαν οι περιοχές εγκατάστασής τους, οι οποίες εξελίχθηκαν σε διοικητικές περιφέρειες. Την ανώτατη πολιτική εξουσία του θέματος ασκούσε ο στρατηγός
Στα θέματα υπηρετούσαν ελεύθεροι αγρότες Χριστιανοί στους οποίους το κράτος παραχωρούσε στρατιωτικά κτήματα (στρατιωτόπια, ή στρατοτόπια). Το κτήμα και η υποχρέωση για στρατιωτική υπηρεσία μεταβιβαζόταν από τον πατέρα στον πρωτότοκο γιο. Με τα έσοδά τους εξ αυτών οι στρατιώτες – αγρότες συντηρούσαν τις οικογένειες τους, αγόραζαν οπλισμό και κάλυπταν τα έξοδα των εκστρατειών. Έτσι οι διοικητικές περιφέρειες των Θεμάτων ήταν ταυτόχρονα και οι στρατιωτικές περιφέρειες της Αυτοκρατορίας. Τα θέματα βοήθησαν και στην επικράτηση της μικρομεσαίας αγροτικής τάξης στο Βυζάντιο.
Ο θεματικός στρατός αποτελούσε τον κύριο στρατό της Αυτοκρατορίας, ένα είδος εθνικού στρατού στον οποίο στρατολογούνταν μόνο κάτοικοι Χριστιανοί,σε αντίθεση προς τις υπό της κυβέρνησης της Κωνσταντινούπολης στρατολογούμενες μονάδες που καλούνταν Τάγματα. Ο Θεματικός στρατός φάνηκε εξαιρετικά αποτελεσματικός στην απόκρουση των αραβικών επιθέσεων.
Καθένα από τα θέματα διοικείτο από τον Στρατηγό ο οποίος είχε πολιτική και στρατιωτική εξουσία, εξ ου και οι παράλληλες ονομασίες των θεμάτων σε: Στρατηγάτα (κατ΄ έκταση) και Στρατηγίδες (κατά διοίκηση). Στον στρατηγό υπάγονταν οι κλεισουράρχες, οι τουρμάρχες (στρατιωτικοί) και οι πρωτονοτάριος ή κριτής (που έφεραν δικαστική εξουσία και οικονομική διαχείριση).
Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος ανέφερε 29 θέματα, 17 στην Ασία και 12 στην Ευρώπη, αλλά ο αριθμός τους κυμαινόταν ανάλογα με τις ανάγκες και τις μεταβολές της αυτοκρατορίας.
πηγή:Βικιπαίδεια

Κώστας Μόντης «Νύχτες»

Καλά, θ’ απορροφήσουν κάτι από την έγνοια σου
η μέρα, η κίνηση, η δουλειά σου, οι φίλοι,
και θα μπορέσεις ύστερα να πας
σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού.
Όμως όταν τελειώσουν όλα
τα θέατρα και τα κέντρα κλείσουν,
και πουν οι φίλοι καληνύχτα,
και πρέπει να γυρίσεις πια στο σπίτι, τι θα γίνει;
Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη
σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια,
Θα ‘σαι μονάχος.
Και τότες θα λογαριαστείτε.
Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα, να λογαριαστείτε.
Θα ‘σαι μονάχος
κι ανυπεράσπιστος απ’ τα θέατρα και τα κέντρα,
κι απ’ τη δουλειά σου και τους φίλους.
Σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θά ‘ρθεις, δεν γίνεται. Είν’ τόσο σίγουρη γι’ αυτό, και περιμένει.
Είναι στο σπίτι και σε περιμένει.

Από τη συλλογή «Τα τραγούδια της ταπεινής ζωής» (Λευκωσία 1954)

Το ποίημα του Κώστα Μόντη αποδίδει με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο μια κατάσταση πολύ οικεία στους σύγχρονους ανθρώπους, οι οποίοι συχνά, μη θέλοντας ν’ αντιμετωπίσουν κατά πρόσωπο τα προβλήματα και τις ανησυχίες τους, καταφεύγουν σε ποικίλους περισπασμούς. Γεμίζουν έτσι το καθημερινό τους πρόγραμμα με διάφορες ασχολίες, αλλά τελικά το μόνο που κατορθώνουν είναι να ξεχνούν για λίγο αυτό που τους προβληματίζει, αφού είναι βέβαιο πως, όταν μείνουν μόνοι τους τη νύχτα, η σκέψη τους θα επιστρέψει στην έγνοια εκείνη που τόσο επίμονα απέφευγαν κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η χρήση του β΄ ενικού προσώπου, όπως και το επίρρημα καλά που ξεκινά το ποίημα, δημιουργούν την αίσθηση πως τα λόγια του ποιητή αποτελούν μιαν απάντηση στο πλαίσιο ενός διαλόγου που κάνει με κάποιο άλλο πρόσωπο. Επί της ουσίας, όμως, το ποίημα είναι ένας μονόλογος, όπου ο ποιητής καταγράφει σκέψεις που θα μπορούσαν ν’ απευθύνονται σε κάθε άνθρωπο ή ακόμη και στον ίδιο του τον εαυτό.
Συνάμα, το β΄ ενικό πρόσωπο, το «εσύ» στ’ οποίο απευθύνεται ο ποιητής, καθιστά ευκολότερη την ταύτιση του αναγνώστη με τον αποδέκτη του μεταδιδόμενου μηνύματος. Η τεχνική αυτή, που τη συναντάμε επίσης σε αρκετά από τα διδακτικά ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, ενισχύει την αμεσότητα του ποιήματος, του προσδίδει ζωντάνια και φέρνει τον αναγνώστη πιο κοντά στη συνειδητοποίηση πως ό,τι λέει ο ποιητής βρίσκεται σε στενή συσχέτιση με τη δική του πραγματικότητα.
Ο ποιητής, πολύ εύστοχα, αποφεύγει να συγκεκριμενοποιήσει την «έγνοια» που κατατρύχει τον άνθρωπο, αφήνοντας έτσι ανοιχτή την ερμηνεία της και άρα την πρόσληψη του ποιήματος. Η έγνοια μπορεί ν’ αφορά κάποιο προσωπικό πρόβλημα, μια υπαρξιακή ανησυχία, ένα επαγγελματικό ζήτημα ή μια σειρά προβλημάτων που προκαλούν αναστάτωση στον άνθρωπο και κρατούν δέσμια τη σκέψη του. Η πιθανή της ερμηνεία είναι τόσο ευρεία όσο ευρύ είναι και το σύνολο των αποδεκτών του ποιήματος, υπό την έννοια πως κάθε άνθρωπος έχει και διαφορετικές ανησυχίες ή προβλήματα, ανάλογα με την ηλικία ή τις συγκεκριμένες περιστάσεις που συντρέχουν κάθε φορά στη ζωή του.
Εκείνο, άλλωστε, που επιθυμεί να τονίσει ο ποιητής είναι η γενικευμένη τάση που υπάρχει στους ανθρώπους ν’ αποφεύγουν, όσο περισσότερο μπορούν, την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Έτσι, ενώ θα περίμενε κανείς πως οι άνθρωποι, ιδίως οι ενήλικες, θα είχαν τη δύναμη και το κουράγιο να σταθούν με αποφασιστικότητα απέναντι στα προβλήματά τους και να πάρουν τις κατάλληλες αποφάσεις, ώστε να τ’ αντιμετωπίσουν ριζικά, εκείνοι εμφανίζονται αναβλητικοί και απρόθυμοι να δουν την πραγματικότητα κατάματα. Προτιμούν να κάνουν οτιδήποτε για να ξεχαστούν, για να κρατήσουν τη σκέψη τους μακριά απ’ την πηγή της ανησυχίας τους, παρά ν’ αντικρίσουν το πρόβλημά τους∙ κάτι που θ’ απαιτούσε ίσως μια αυστηρή αυτοκριτική και μια γενναία παραδοχή των σφαλμάτων και των ελλείψεών τους.
Ο ποιητής, βέβαια, επισημαίνει πόσο ανώφελο είναι ν’ αποφεύγει κανείς τη βασική αιτία του άγχους και της ανησυχίας του, αφού, όπως και να γίνει, μόλις βρεθεί μόνος του, μακριά από τους περισπασμούς της σκέψης, θα είναι και πάλι στο έλεος της έγνοιας του. Όσο κι αν ξεχνιέται κάποιος κατά τη διάρκεια της μέρας, σ’ όσες διασκεδάσεις κι αν καταφύγει, από τη στιγμή που δεν έχει επιλύσει το πρόβλημά του, από τη στιγμή που δεν έχει δώσει απάντηση σ’ ό,τι τον απασχολεί, αργά ή γρήγορα θα βρεθεί και πάλι δέσμιος του άγχους του.
Με την προσωποποίηση μάλιστα της έγνοιας, η οποία περιμένει υπομονετικά στο κρεβάτι μέχρι να γυρίσει εκείνος που την αποφεύγει, δημιουργεί ο ποιητής μια εικόνα που δεσμεύει τη φαντασία του αναγνώστη και καθιστά εναργέστερα σαφές πόσο μάταιο είναι να επιχειρεί κάποιος ν’ αποφύγει την αναμέτρηση με τα προβλήματά του, με την έγνοια του.

Καλά, θ’ απορροφήσουν κάτι από την έγνοια σου
η μέρα, η κίνηση, η δουλειά σου, οι φίλοι,
και θα μπορέσεις ύστερα να πας
σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου αλλού.
Όμως όταν τελειώσουν όλα
τα θέατρα και τα κέντρα κλείσουν,
και πουν οι φίλοι καληνύχτα,
και πρέπει να γυρίσεις πια στο σπίτι, τι θα γίνει;

Ο ποιητής παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο τις καθημερινές εκείνες δραστηριότητες, υποχρεώσεις και διασκεδάσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως επαρκείς περισπάσεις για τη σκέψη, φέρνοντας πολύ σύντομα τον συνομιλητή/αναγνώστη του αντιμέτωπο με την πραγματικότητα της επιστροφής στο σπίτι, στο χώρο όπου δε θα έχει τρόπο να διαφύγει από την έγνοια, από τις σκέψεις του.
Έχει ενδιαφέρον να προσέξουμε πως στο ποίημα γίνεται συνεχής επανάληψη των μέσων εκείνων που βοηθούν τον άνθρωπο να ξεχαστεί (τα θέατρα, τα κέντρα, η δουλειά, οι φίλοι), στοιχείο που καθρεφτίζει την καθημερινή παρουσία τους στη ζωή του ανθρώπου. Οι περισπασμοί της σκέψης υπάρχουν κάθε μέρα, επαναλαμβάνονται κάθε μέρα, ως ρουτίνα, ως τρόπος ζωής και διασφαλίζουν στον άνθρωπο μια καθημερινή, αλλά προσωρινή διαφυγή από τις ανησυχίες του.
Εντούτοις, όσο κι αν τον βοηθούν να ξεχνιέται, δεν του παρέχουν λύση σε ό,τι πραγματικά τον απασχολεί. Χαρακτηριστικός είναι, άλλωστε, ο τρόπος με τον οποίο ο ποιητής παραθέτει τις επιλογές διασκέδασης: «σε κάνα θέατρο ή κέντρον ή όπου άλλου», με μια σκόπιμη αδιαφορία ως προς το τι τελικά μπορεί να επιλέξει για να περάσει την ώρα του, αφού ούτως ή άλλως όποια κι αν είναι η επιλογή, δεν πρόκειται παρά για μια ακόμη απέλπιδα προσπάθεια ν’ αποσπάσει τη σκέψη του, να ξεγελάσει το άγχος του. Ανούσιες διασκεδάσεις, ανώφελη δαπάνη πολύτιμου χρόνου, με μόνο στόχο μια ακόμη αναβολή εκείνου που έχει πραγματική αξία, της αναμέτρησης δηλαδή του ανθρώπου με ό,τι τον απασχολεί, με ό,τι τον ανησυχεί.

Το ξέρεις πως σκληρή, αδυσώπητη
σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια,
Θα ‘σαι μονάχος.
Και τότες θα λογαριαστείτε.
Θες ή δε θες θα μπουν κάτω όλα, να λογαριαστείτε.
Θα ‘σαι μονάχος
κι ανυπεράσπιστος απ’ τα θέατρα και τα κέντρα,
κι απ’ τη δουλειά σου και τους φίλους.

Όταν, λοιπόν, οι ποικίλες δραστηριότητες της ημέρας τελειώσουν, όταν ο άνθρωπος επιστρέψει στο σπίτι του κι έρθει η στιγμή που θα ξαπλώσει στο κρεβάτι του, τότε πια θα είναι ανυπεράσπιστος απέναντι στην έγνοια. Την ώρα που θα θελήσει να κοιμηθεί, την ώρα που τίποτε δε θα μπορεί ν’ αποσπάσει τη σκέψη του, τότε θα επανέλθει δεσπόζουσα η έγνοια, τότε θα τον κυριεύσει ολοκληρωτικά το άγχος κι η ανησυχία του, και θέλοντας ή μη θα πρέπει πια ν’ αντιμετωπίσει ό,τι απέφευγε όλη τη μέρα.
Η ώρα του ύπνου, η ώρα που ο κάθε άνθρωπος απομένει μόνος με τις σκέψεις του, είναι ακριβώς η στιγμή που είναι απόλυτα ευάλωτος σε ό,τι τον προβληματίζει. Όσο εύκολο είναι κατά τη διάρκεια της μέρας ν’ αποσπάσει τη σκέψη του, τόσο δύσκολο είναι να ξεφύγει από τους προβληματισμούς του τη στιγμή που απομένει μόνος με τον εαυτό του. Τότε πια είναι έρμαιο της «σκληρής» και «αδυσώπητης» έγνοιας, που χωρίς κανένα δισταγμό, χωρίς τίποτε να την εμποδίζει πια καταλαμβάνει πλήρως τη σκέψη και το είναι του ανθρώπου.

Σε περιμένει στο κρεβάτι σου η έγνοια.
Θά ‘ρθεις, δεν γίνεται. Είν’ τόσο σίγουρη γι’ αυτό, και περιμένει.
Είναι στο σπίτι και σε περιμένει.

Η εικόνα που δημιουργεί ο ποιητής, η βεβαιότητα που αποδίδει στην προσωποποιημένη έγνοια, κι η αίσθηση του αναπόφευκτου, λειτουργούν καίρια για την αφύπνιση του αναγνώστη. Ο ποιητής δεν αφήνει κανένα περιθώριο διαφυγής απ’ το άγχος και την έγνοια, θέλοντας να τονίσει στον αποδέκτη των λόγων του πως δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γλιτώσει από τις ανησυχίες του, πέρα από την αποφασιστική και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος που γεννά την έγνοια του.

Οδηγίες Υλοποίησης
Φάση 1η: Δημιουργώ τη βασική δομή μαθήματος Χρειάζεται να αποφασίσουμε με βάση το μάθημα και τη γνωστική ενότητα για την επιλογή του σχήματος σύγχρονης-ασύγχρονης διδασκαλίας
Φάση 2η: Επιλογή και δημιουργία δραστηριοτήτων
Ασύγχρονη διδασκαλία: Ο/εκπαιδευτικός δημιουργεί • e-me content ή διαδικτυακό ψηφιακό περιεχόμενο το οποίο αναρτά στον ΤΟΙΧΟ e-class ή και στο περιβάλλον εργασιών ΕΡΓΑΣΙΕΣ e-class με στόχο την ατομική (ή ομαδική εκπόνηση τους) από τους μαθητές και μαθήτριες σε ασύγχρονη διδασκαλία. Προφανώς, κάθε επιλογή εξαρτάται από την σκοποθεσία, την τεχνογνωσία και τη διαθεσιμότητα χρόνου των συμμετεχόντων και συμμετεχουσών.
Σύγχρονη διδασκαλία: Υπάρχουν διάφορες διδακτικές επιλογές:
• η δημιουργία κάποιων δραστηριοτήτων από τον/την εκπαιδευτικό με στόχο την ατομική ή ομαδική εκπόνηση τους σε σύγχρονη διδασκαλία (με πλεονέκτημα τη δυνατότητα καλύτερης εικόνας της συμμετοχής των μαθητών για την αξιολόγηση τους),
• η αξιοποίηση πολυμεσικών πηγών με τα εργαλεία e-me για εποπτεία και διαλογική προσέγγιση, σύγχρονα, στην e-class
• και τέλος, από την άλλη, η ανάθεση στους μαθητές και τις μαθήτριες να αξιοποιήσουν οι ίδιοι/ίδιες τα εργαλεία της e-me και να δημιουργήσουν κατάλληλο e-me content περιεχόμενο φτιάχνοντας εργασίες-δραστηριότητες, τα οποία θα αναρτήσουν στο πεδίο ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ e-class ή ΤΟΙΧΟΣ e-class.
Φάση 3: Δημιουργία e-me content περιεχομένου Απαραιτήτως η δημιουργία ενός σεναρίου μαθήματος, μετά τις διδακτικές επιλογές για τη ροή του, να συνεχιστεί με την παραγωγή του υλικού στα εργαλεία e-me content. Στη συνέχεια αυτό το υλικό θα μπορεί να αξιοποιηθεί μαζί με μια ανάρτηση στον ΤΟΙΧΟ, ως δημιουργία εργασίας (ΕΡΓΑΣΙΕΣ)
Φάση 4: Αξιοποίηση των πεδίων επικοινωνίας και συνεργασίας της e-class. Αξιοποιώντας τα εργαλεία της πλατφόρμας σύγχρονης τηλεδιάσκεψης webex προωθούμε τη συνεργασία και ανταλλαγή απόψεων των μαθητών μας. Η η-τάξη ΕΡΓΑΣΙΕΣ Μετά τη δημιουργία του περιεχομένου στα εργαλεία e-me content, οι εργασίες δημιουργούνται στο πεδίο ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Στη συνέχεια, μπορώ να κάνω ανάθεση στους μαθητές και μαθήτριες. Καλό θα ήταν, η εκφώνηση των εργασιών/δραστηριοτήτων που ζητούνται στις ΕΡΓΑΣΙΕΣ να αναρτηθεί και στον ΤΟΙΧΟ e-class για να έχουν αφενός, οι μαθητές και οι μαθήτριες εικόνα της ροής του μαθήματος και να μπορούν αφετέρου, να αναρτούν ως σχόλιο τα δημιουργήματα τους, τα σχόλια ή τις εργασίες αντίστοιχα.Χρησιμοποιώ τον «ΤΟΙΧΟ» της e-class, για να γράψω και να επικοινωνήσω με όλους τους μαθητές της ψηφιακής τάξης. Εκεί αναρτώ τις φάσεις της πορείας διδασκαλίαςΣυστήνεται επίσης, να χρησιμοποιείται ο ΤΟΙΧΟΣ σε δραστηριότητες για τις οποίες έχει νόημα η διατύπωση σχολίων μεταξύ μαθητών και η ανατροφοδότηση της ομάδας.

⮊Σημείωση: Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ακροατηρίου μας (γνωστικό επίπεδο, αριθμός μαθητών κ.α.) και το γενικότερο εκπαιδευτικό πλαίσιο (π.χ. υλικοτεχνική υποδομή των μαθητών) θα μας βοηθήσουν να προσαρμόσουμε τη διδακτική μας πορεία, αφαιρώντας ή προσθέτοντας στοιχεία-φάσεις. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε κατάλληλα τους μαθητές μας, να τους εμπλέξουμε ενεργά στη διδασκαλία με ομαδοσυνεργατικές και ατομικές δραστηριότητες, καθώς και να παρέχουμε επαρκές υλικό για την αξιολόγηση και ανατροφοδότηση τους

.

Τάξη:Α’ Λυκείου
Μάθημα:Αρχαία Ελληνικά,Ξενοφώντας Ελλληνικά, Βιβλίο 2, Κεφάλαιο 4,18-23

Επιμέρους Στόχοι του σεναρίου:
Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:
1. Να κατανοήσουν τις έννοιες που διδάχθηκαν.
2. Να αναλογιστούν την ευθύνη του ενεργού πολίτη σε μια δημοκρατική κοινωνία.
3. Να αναπτύξουν δεξιότητες ανάλυσης και σύνθεσης,
4. Να αντιληφθούν την διαχρονική αξία των Κλασικών κειμένων της Αρχαιότητας.
5.Η ανάπτυξη του κριτικού στοχασμού των μαθητών.
6.Στόχοι μεταγνώσης,επέκτασης της γνώσης των μαθητών.
Οι στόχοι πρέπει να είναι εξειδικευμένοι σε σχέση με το γενικότερο σκοπό και μετρήσιμοι γνωστικοί,παιδαγωγικοί(δεξιοτήτων,στάσεων),(συναισθηματικοί,ψυχοκινητικοί),
τεχνολογικοί και το περιεχόμενο της διδακτικής ενότητας να ανταποκρίνεται σε αυτούς.Ρεαλιστικοί,σαφείς,επιτεύξιμοι,πραγματοποιήσιμοι.

Εκτιμώμενος-προβλεπόμενος χρόνος υλοποίησης: Μία διδακτική ώρα για το ασύγχρονο μέρος-Μία διδακτική ώρα για το ασύγχρονο μέρος.

Προαπαιτούμενες γνώσεις: Γνώσεις χειρισμού εργαλείων της e-me,της e-class.Ποικιλία εποπτικών μέσων και διδακτικών εργαλείων.Τους θυμίζουμε πράγματα που ήδη έχουν διδαχθεί από τα γυμνασιακά τους χρόνια.

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Γραμματική,Συντακτικό,Λεξιλόγιο της Αρχαίας Ελληνικής,Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου:Κλασική Εποχή.

Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα: Συμβατό με τη στοχοθεσία του Αναλυτικού Προγράμματος της λογοτεχνίας (γλωσσικός γραμματισμός, πολυτροπικός λόγος, σεβασμός στη διαφορετικότητα μαθητών και τη διαχρονία της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού),

Τρόπος οργάνωσης: Οι μαθητές θα εργαστούν ατομικά και σε ομάδες των 2-4 ατόμων κατά τη σύγχρονη διδασκαλία και ατομικά ή ομαδικά κατά την ασύγχρονη διδασκαλία:συνδυασμός μαθητικεντρικής,ομαδοκεντρικής και συμμετοχικής μορφής.Φύλλα εργασίας ανά ομάδα με σαφείς οδηγίες.

Βασικό υλικό μελέτης: σχολικό βιβλίο, σχολική γραμματική (Φωτόδεντρο), σώματα κειμένων Αρχαίας Ελληνικής (Πύλη για την ελληνική Γλώσσα), ΙΕΠ Ιστορικό Αρχείο,

Αναζήτηση διδακτικού υλικού και από πρόσθετες πηγές.

Ενεργοποίηση της προηγούμενης γνώσης του/της εκπαιδευτικού:
Ποια βήματα θα ακολουθήσουμε για να χρησιμοποιήσουμε μέσω η-τάξη ως πηγή τις σελίδες ενός σχολικού βιβλίου;
Εμφαση σε ατομικές και ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες με τη χρήση της εκπαιδευτικής πλατφόρμας η-τάξη,αλλά και της e-me.

Ο Κ. Γ. Καρυωτάκης (30 Οκτωβρίου 1896 – 21 Ιουλίου 1928) ήταν Έλληνας ποιητής και πεζογράφος. Θεωρείται ως ο κυριότερος εκφραστής της σύγχρονης λυρικής ποίησης και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες. Για το έργο του έχουν γραφεί εκατοντάδες εργασίες και βιβλία, πραγματοποιήθηκαν δεκάδες ειδικά συνέδρια.

ΚΕΓ, Θεσσαλονίκη 2014.
Επίμετρο: γραμματολογικές και θεωρητικές παρατηρήσεις (Χρήστος Δανιήλ)
Ποιητής του μεσοπολέμου ο Καρυωτάκης εντάσσεται γραμματολογικά στους νεοσυμβολιστές ποιητές της περιόδου. Στη βιβλιογραφία οι ποιητές αυτοί ονομάζονται και νεορομαντικοί, καθώς το ρεύμα του συμβολισμού εμφανίζει ορισμένα κοινά στοιχεία με τον ρομαντισμό (έμφαση στο ρόλο της μεταφοράς, της εικόνας, του μύθου και του συμβόλου στην ποίηση· ενισχυμένος ρόλος ποιητή που έχει την ικανότητα να βλέπει πίσω από τα αντικείμενα του πραγματικού κόσμου τις ουσίες που κρύβονται στον ιδεατό· ενισχυμένος ρόλος φαντασίας κ.ά.) και έρχεται σε αντίθεση με την απάθεια του παρνασσισμού και την λεπτομερειακή απόδοση της πραγματικότητας του νατουραλισμού, που προηγήθηκαν. Άλλωστε, κατά τον Baudelaire, η ακριβής αποτίμηση καταστρέφει την ανάμνηση και η τέχνη είναι μια μνημονική του ωραίου.

Τα βασικά γνωρίσματα του συμβολισμού εντοπίζονται και στο κύριο σώμα του έργου του Καρυωτάκη. Στην ποίησή του, η κυρίαρχη θεματική αναφέρεται στη διάσταση ανάμεσα στις επιθυμίες και τα ιδανικά του ποιητικού υποκειμένου και στην περιβάλλουσα αντικειμενική πραγματικότητα. Βρίσκεται δηλαδή σε αντιστοιχία με την κυρίαρχη θεματική των Γάλλων συμβολιστών και των καταραμένων ποιητών (απογοήτευση, αίσθημα spleen, ανίας και επιθυμίας φυγής κ.ά.) τους οποίους γνωρίζει καλά, καθώς μάλιστα τους μεταφράζει. Σύμφωνα με τον Ε.Γ. Καψωμένο (1990) η κεντρική θεματική αντίθεση του καρυωτακικού έργου συνίσταται στην πεποίθηση πως ο κόσμος στον οποίο δρα το ποιητικό υποκείμενο είναι απατηλός και νόθος, είναι το φαινόμενο, ενώ ο αλλοτινός κόσμος, ο μακρινός, ο ονειρικός και ο παρελθοντικός, είναι η ουσία. Στην αντίθεση αυτή εδράζονται και τα επιμέρους αντιθετικά θεματικά μοτίβα που καταγράφονται στην ποίηση του Καρυωτάκη: ευτυχισμένο παρελθόν vs δυστυχισμένο παρόν, νοσταλγία ιδανικού παρελθόντος (που ενδεχομένως δεν υπήρξε ποτέ) vs σκληρή σημερινή πραγματικότητα, όνειρα και επιδιώξεις vs ανικανοποίητο και ανεκπλήρωτο αίσθημα.

Και ενώ οι υπόλοιποι νεοσυμβολιστές του μεσοπολέμου παραμένουν (κατά το μάλλον ή ήττον) σε αυτό το επίπεδο της θεματικής, ο Καρυωτάκης με την τρίτη του και τελευταία συλλογή, Ελεγεία και Σάτιρες (1927), κυρίως με την ενότητα Σάτιρες, δείχνει να διαφοροποιείται: υιοθετεί έναν λόγο υπονομευτικό, οξυδερκή, ειρωνικό και σαρκαστικό. Δεν αρνείται την πραγματικότητα που βιώνει για να αναζητήσει το ιδανικό στο όνειρο, αλλά παραμένει εστιασμένος εκεί προκειμένου να την υπονομεύσει και να τη σαρκάσει. Δεν επιλέγει τη συμβολιστική φυγή αλλά τη σύγκρουση. Η θέαση και η καταγραφή της πραγματικότητας είναι τα στοιχεία εκείνα στα οποία βασίζεται ο Τέλλος Άγρας (1938) και εντοπίζει στην τελευταία φάση της ποίησης του Καρυωτάκη την ύπαρξη μιας ρεαλιστικής εκφραστικής προοπτικής· διακρίνει μάλιστα τρεις θεματικές κατηγορίες του ρεαλισμού στου Καρυωτάκη: τον φιλολογικό, τον κοινωνικό και τον πολιτικό ρεαλισμό. Η παρατήρηση αυτή δεν σημαίνει ότι ο Καρυωτάκης εγκαταλείπει τη συμβολιστική του εκφραστική για να υιοθετήσει μια ρεαλιστικότερη, παραδοσιακότερη ποιητική. Αντίθετα, μαζί με τα παραδοσιακά εκφραστικά μέσα χρησιμοποιεί στοιχεία που προοιωνίζονται τον επερχόμενο μοντερνισμό. Η ειρωνική ματιά, η (αυτο)σαρκαστική κοινωνική καταγγελία, η αυξημένη δραματικότητα, η χρήση καθημερινού, μη συμβατικώς ποιητικού, λεξιλογίου, ο πολυγλωσσισμός κ.ά είναι στοιχεία που θα βρούμε στην ποίηση της επόμενης του Καρυωτάκη γενιάς, της γενιάς του Τριάντα.

Υπό αυτή την έννοια, ο Καρυωτάκης διαφοροποιείται από τους ποιητές και τις ποιητικές επιλογές της γενιάς του. «Μας εξεπέρασεν όλους, αμέσως κι εξακολουθητικά», κατά την έκφραση του Άγρα, και, χωρίς κάτι τέτοιο να δικαιολογείται από τη θεματική της ποίησής του και το χαμηλόφωνο του ύφους του, λογίζεται στου μείζονες νεοέλληνες ποιητές. Ο πιο μείζων ποιητής από τη χωρία των ελάσσονων του μεσοπολέμου. Μείζων, για τον επιπρόσθετο λόγο ότι ο Καρυωτάκης, μαζί με τον Καβάφη, επηρέασαν και εξακολουθούν να επηρεάζουν, όσο κανείς άλλος, την ποιητική των μεταγενέστερων: της γενιάς του Τριάντα (π.χ. Σεφέρης, Ρίτσος), των μεταπολεμικών (π.χ. Αναγνωστάκης, Πατρίκιος, Ευαγγέλου, Λεοντάρης), τους ακόμη νεότερους (π.χ. Τραϊανός, Πούλιος, Γκανάς).

Ένα στοιχείο που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο εκπαιδευτικός κατά τη διδασκαλία της καρυωτακικής ποίησης είναι πως η ερμηνεία αυτής έχει, ατυχώς ορισμένες φορές, επικαθοριστεί από τα βιογραφικά δεδομένα του ποιητή, και συγκεκριμένα την πράξη της αυτοκτονίας του· με τρόπο άστοχο ερμηνευτικά και άκυρο θεωρητικά, αναζητώνται, με τρόπο αυθαίρετο, στοιχεία στο καρυωτακικό έργο που προοικονομούν το τέλος του βίου του ποιητή· η λογοτεχνία όμως και η ερμηνεία της, πολύ περισσότερο η διδασκαλία της, θα πρέπει να αποσυνδεθούν από ερασιτεχνικές απόπειρες ψυχογράφησης του συγγραφέα και να εστιάζουν στο κατεξοχήν αντικείμενό τους: το ίδιο το ποιητικό έργο. Με το Συμφραστικό Πίνακα Λέξεων ο εκπαιδευτικός έχει στα χέρια του ένα ακόμη εργαλείο προκειμένου να θέσει στο κέντρο του ενδιαφέροντος τα ποιητικά κείμενα και όχι τους μύθους που συνδέονται με αυτά.

[Το επίμετρο αυτό αποτελεί την εισαγωγή του Χρήστου Δανιήλ στη διδακτική πρόταση αξιοποίησης της Ανεμόσκαλας για τη διδασκαλία της καρυωτακικής ποίησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση].

© 2012 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας,
Πηγή:https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/biography.html?cnd_id=6

Κατά την υλοποίηση διδασκαλίας στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση καλούμαστε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες των διαθέσιμων τεχνολογικών μέσων και να κατανείμουμε κατάλληλα το διδακτικό μας υλικό σε αυτές.
Ο συνδυασμός της ασύγχρονης διδασκαλίας (π.χ. ανάθεση εργασιών στις πλατφόρμες η-τάξη) και της σύγχρονης διδασκαλίας (π.χ. πλατφόρμα webex) επαυξάνει την προστιθέμενη αξία μίας διδασκαλίας, καθώς τα αξιοποιούμενα εργαλεία λειτουργούν συμπληρωματικά μεταξύ τους.
Εδώ θα ακολουθήσουμε κυκλική πορεία σε δύο στάδια, κάθε ένα από τα οποία περιλαμβάνει διακριτές φάσεις ενεργειών.
Θα ξεκινήσουμε τη διδασκαλία μας με τη διαχείριση του ασύγχρονου υλικού, στη συνέχεια θα γίνει η αξιοποίηση του υλικού στη σύγχρονη διδασκαλία που θα δοθεί με στόχο την εμπέδωση και αξιολόγηση της μάθησης.

Ο όρος επιστήμη με την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωμένο σώμα της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Ο πρώτος αυτός ορισμός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνομιλητές αναφέρει ότι «έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου», δηλαδή η επιστήμη αποτελεί βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση . Πολλές από τις ανθρώπινες προκαταλήψεις γύρω από τον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν έχουν αμφισβητηθεί κατά καιρούς από τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις.

Στη σύγχρονη εποχή, ο όρος είναι πιο περιορισμένος και δηλώνει το σύστημα απόκτησης γνώσης με βάση την επιστημονική μεθοδολογία που βασίζεται στην επιστημονική έρευνα, καθώς και στην οργάνωση και ταξινόμηση της αποκτώμενης με αυτόν τον τρόπο γνώσης. Διακρίνουμε συνεπώς διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς που εντάσσονται συνήθως σε τέσσερις μεγάλες ομάδες, τις θετικές επιστήμες, τις εφαρμοσμένες επιστήμες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις κοινωνικές επιστήμες.

Θετικές και φυσικές επιστήμες: ασχολούνται με τη μελέτη των φυσικών φαινομένων και των τυπικών συστημάτων με βάση την παρατήρηση, το πείραμα και τη λογική.
Κοινωνικές επιστήμες: ασχολούνται με τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της ανθρώπινης κοινωνίας, στη βάση της παρατήρησης και της λογικής.
Ανθρωπιστικές επιστήμες: ασχολούνται με τη διερεύνηση της ανθρώπινης κατάστασης μέσω της λογικής και της τέχνης.
Εφαρμοσμένες επιστήμες: ασχολούνται με την πρακτική επίλυση προβλημάτων μέσω συστηματικών μεθοδολογιών και την επιστημονική θεμελίωση των μεθόδων αυτών (συνήθως αποτελούν εφαρμογή κάποιων θετικών επιστημών, αλλά μπορεί να έχουν και επιρροές από τις κοινωνικές επιστήμες).

Ορισμένες βασικές αρχές του υπερρεαλισμού είναι οι εξής:

Πίστη στην ύπαρξη μιας υπερπραγματικότητας, όπου σημαντικό ρόλο παίζει το όνειρο. Η δυναμική των ενστίκτων απελευθερώνεται.

Η κατανόηση της λειτουργίας της σκέψης γίνεται μέσω του αυτοματισμού, που αποκαλύπτει άγνωστες και καταπιεσμένες πτυχές της προσωπικότητάς μας. Καταφεύγουμε στο υποσυνείδητο και το τυχαίο.

Ανατροπή κάθε μορφής λογικής, ηθικής και κοινωνικής τάξης και αντίσταση σε κάθε τάση συμβιβασμού.

Οραματίζεται κοινωνικές αλλαγές και πιστεύει στον αναδιαμορφωτικό ρόλο της επανάστασης σε κάθε επίπεδο.

Η δύναμη της εικαστικότητας της εικόνας είναι καίριας αξίας (πολυσημία – ονειρικό-αληθινό στοιχείο) .

Ο υπερρεαλισμός δίνει ιδιαίτερη προσοχή στον έρωτα αλλά και στο χιούμορ (δείγμα πνευματικής ανάτασης και ελευθερίας).

Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα!