Τα νέα των εβδομάδων 27 Ιαν -2 Φεβρ, 3 Φεβρ-9Φεβρ, 10 Φεβρ-…(σήμερα είναι 16 Φεβρ) είναι καταιγιστικά: ακόμη και αν περιλαμβάναμε μόνο επιλογές από τα περί της απεργίας πείνας των μεταναστών στην Νομική και στο κτίριο «Υπατία», και τα περί του 1821 από 2-3 εκπομπές της Τρίτης στο ΣΚΑΪ και τα καινούργια περί Θεοδωράκη και περί ΣΠΙΘΑΣ και, πάνω απ’όλα, τα περί Αιγύπτου (και, ακόμη κι αν από αυτά περιλαμβάναμε μόνο τις ανταποκρίσεις του (αυτόπτη και τραυματισθέντος) Πέτρου Παπακωνσταντίνου στην «Καθημερινή») και πάλι η επιλογή θα ήταν πολύ πολυσέλιδη….) Ναι μεν συνεχίσαμε να κρατάμε αρχεία με επιλογές, αλλά σταματάμε το αρχικό πλάνο εβδομαδιαίων αναρτήσεων με επιλογές και σχολιασμούς, περιοριζόμαστε μόνο σε πράγματα που υπέπεσαν στην ενημέρωσή μας αλλά δεν τυχαίνει να αναφέρονται σε άλλα σημεία του τύπου ή όσων μπλογκ ξέρουμε.
Θα επανερχόμαστε μόνο για να αναρτούμε κείμενα που συνοψίζουν και αναλύουν τόσο πολλά που είναι σχεδόν σαν μικρά βιβλία και διαφωτίζουν κάποιο θέμα πιο διαυγώς απ’ότι το έχουμε δει αλλού. Επίσης θα επανέλθουμε αν κάποια στιγμή βρούμε κάποιο φόρματ (π.χ. θεατροποιημένη συνοπτική παρουσίαση του ουσιώδους πυρήνα εξελίξεων που δεν είναι ταξινομήσιμες σε, κατά αυθαίρετη παραγγελία, δόσεις π.χ. εβδομαδιαίες).
Συμπεριλαμβάνουμε λοιπόν τα εξής:
1. Μια σύντομη ανασκόπηση ιστορίας που ο φίλος μας Νίκος Μπινιάρης είχε την καλoσύνη να μας στείλει όταν του ζητήσαμε κάποιαν ουσιαστική και συστηματική παρέμβαση στην εκδοχή των Βερέμη κλπ που παρουσίασε το ΣΚΑΪ στο πρώτο του επεισόδιο.
Τίτλος της ανασκόπησης του Νίκου: Η ιστορία του 21 και η πρόσφατη αντιπαράθεση γύρω από το θέμα.
1) Περί της πρόσφατης αντιπαράθεσης του 21
Η ιστορία του 21 και η πρόσφατη αντιπαράθεση γύρω από το θέμα
Οθωμανική Αυτοκρατορία
Μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ, το 1071 μ.Χ. το μεγαλύτερο μέρος της Μ. Ασίας έγινε μέρος της Αυτοκρατορίας των Σελτζούκων Τούρκων. Μέσα σε αυτό το νεοπαγές κρατικό μόρφωμα υπήρχε και ένα άλλο Τουρκικό φύλο. Ο Οσμάν ή Οθμάν, ηγέτης αυτής της ομάδας ο οποίος είχε αναγνωριστεί ως μπέης της φυλής αυτής ανακήρυξε το μπεϊλίκι του, το δικό του χώρο μέσα στην Αυτοκρατορία των Σελτζούκων Τούρκων το 1299, σε ανεξάρτητο κράτος. Αυτή ήταν η πολιτική κίνηση η οποία στην εξέλιξη της άλλαξε την ιστορία του Ισλάμ, της Μικράς Ασίας και της παγκόσμιας ιστορίας. Από το όνομα αυτού του εξαιρετικού οργανωτή και τολμηρού ηγέτη προήλθε το όνομα των Οθωμανών Τούρκων. Οι φυλή αυτή, μία από τις Τουρανικές φυλές με σαμανιστικές πολιτιστικές καταβολές, κινήθηκε από την Ασιατική ενδοχώρα προς τον Καύκασο και στη συνέχεια στις Περσικές, Αραβικές περιοχές και τελικά στα πεδία της Ανατολίας. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι Τούρκοι ως μισθοφόροι στρατιώτες της Περσικής Αυτοκρατορίας εμφανίστηκαν στις περιοχές αυτές από τον 6ο αιώνα αλλά όχι ως Μουσουλμάνοι.
Οι Οθωμανοί ήσαν οι καλύτεροι γκαζί, (τουρκικά: ιεροί πολεμιστές, επιδρομείς), ανάμεσα στα Τουρκικά φύλα οι οποίοι διεξήγαγαν τον Ιερό Πόλεμο εναντίον των απίστων. Πίστευαν ότι ο γκάζα ( τουρκικά: πόλεμος κατά τον απίστων) έπρεπε να διεξάγεται αδιάκοπα και χωρίς τέλος κατά του βασιλείου του πολέμου, των απίστων, (νταρ αλ χαρμπ) μέχρις ότου αυτοί υποκύψουν. «Ο πόλεμος κατά των απίστων συνιστούσε την βασική αρχή της Οθωμανικής πολιτικής και διοίκησης» .
Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης οι Οθωμανοί συνέχισαν την κατακτητική πολιτική τους. Οι κατακτήσεις αυτές έγιναν πιο εύκολες με πολιτικές οι οποίες επέτρεπαν στους χριστιανούς ηγεμόνες να διοικούν τις περιοχές τους εάν δέχονταν να υποταχθούν, να πληρώνουν φόρους και να προμηθεύουν στρατιώτες για τους κατακτητικούς πολέμους της Οθωμανικής διοίκησης χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να γίνουν Μουσουλμάνοι.
Από τότε και μέχρι το 1683, μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την δεύτερη πολιορκία της Βιέννης, η Αυτοκρατορία βασίζονταν στην συνεχή εξάπλωση σε Αφρική, Ασία και Ευρώπη. Η εξάπλωση αυτή έληξε με την συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1699 οπότε και ο Σουλτάνος αποδέχθηκε για πρώτη φορά τους ηγεμόνες της Ευρώπης ως ισότιμους. Ήταν ο χρόνος ο οποίος σημειώνει την αρχή της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Διοικητικά οι Οθωμανοί σουλτάνοι διατήρησαν την παραδοσιακή Ανατολίτικη κοινωνική διαίρεση μεταξύ μιας μικρή άρχουσας τάξης: (ασκέρι ή στρατιωτικοί) των οποίων η λειτουργία ήταν να διατηρούν την τάξη και να διασφαλίζουν οικονομικές προσόδους για την αυτοσυντήρηση τους, ώστε να παίζουν το ρόλο τους, και από την άλλη πλευρά μια μεγάλη τάξη αρχομένων: τους ραγιάδες (ραγιάς το προστατευόμενο κοπάδι) οργανωμένους σε αυτόνομες κοινότητες σύμφωνα με την θρησκεία τους, τα μιλλέτ (η λέξη έχει Αραβική προέλευση και έχει την έννοια του έθνους). Υπήρχαν τέσσερα μιλλέτ: το Μουσουλμανικό (Τούρκοι και Άραβες και εξισλαμισμένοι κάθε προέλευσης),το Εβραϊκό, το Αρμενικό και το Ελληνικό. Υπήρχαν επίσης και οι συντεχνίες εσνάφ, οι μυστικές τάξεις των δερβίσηδων, αλλά και άλλες ομαδοποιήσεις οι οποίες συγκροτούσαν το υπόστρωμα της Οθωμανικής κοινωνίας. Τα μιλλέτ ιδρύθηκαν από τον Μωάμεθ τον Πορθητή μετά την καθιέρωση της Κωνσταντινούπολης ως πρωτεύουσας του κράτους. Το Ελληνικό μιλλέτ διοικείτο από τον Πατριάρχη και περιελάμβανε τους Έλληνες, τους Σλάβους και Ρουμάνους οι οποίοι κατοικούσαν στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Το Αρμενικό μιλλέτ περιελάμβανε τους Ρόμα, τους Νεστοριανούς τους Κόπτες και άλλους χριστιανούς της Ανατολής (κατά βάση μονοφυσίτες το δόγμα). Ο Βαγιαζίτ και ο Μωάμεθ οργάνωσαν επίσης το Εβραϊκό μιλλέτ τοποθετώντας τον Μωϋσή Καψάλη τον μεγάλο ραβίνο της Κωνσταντινούπολης επί Βυζαντινών ως τον μεγάλο ραβίνο όλων των ραβίνων της Αυτοκρατορίας. Στην επαρχία, τα χωριά κατά κύριο λόγο συγκροτούνταν ολοκληρωτικά από μέλη του ενός ή του άλλου μιλλέτ. Στις μεγάλες πόλεις και κωμοπόλεις υπήρχαν συνοικίες (μαχαλάδες) περικυκλωμένες από τείχη και φυλασσόμενες πύλες για κάθε μιλλέτ ξεχωριστά.
Η ζωή και η πορεία των υπηκόων της Οθωμανικής διοίκησης, λόγω της κυρίαρχης θέσης του Ισλάμ στο νέο κρατικό μόρφωμα, είχε ορισμένους σημαντικούς περιορισμούς. Οι κανόνες αυτοί είχαν διαμορφωθεί με το σύμφωνο ή το «Αμάν» μεταξύ Πατριάρχη Σοφρώνιου και χαλίφη Ομάρ το 637 μ. Χ. όταν ο πρώτος παρέδωσε στον δεύτερο την Ιερουσαλήμ η οποία τότε ήταν επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Το σύμφωνο αυτό απαγόρευε το χτίσιμο εκκλησιών, τον ήχο από σήμαντρα, την ύπαρξη σταυρών εκτός εκκλησιών, την απαγόρευση του πράσινου χρώματος στους μη μουσουλμάνους, το φόρο της δεκάτης για την προστασία που τους παρείχαν οι μουσουλμάνοι, η απαγόρευση να υπάρχουν σπίτια αλλόθρησκων υψηλότερα από μουσουλμανικά, η απαγόρευση αλλοθρήσκων να βρίσκονται στο ίδιο ύψος δημόσια ή ιδιωτικά με μουσουλμάνους, καθώς και άλλες διατάξεις για την θέση των μη-μουσουλμάνων σε κράτος με μουσουλμανική διοίκηση. Αυτό ήταν το περίγραμμα το οποίο καθόριζε τους όρους συμβίωσης μουσουλμάνων και μη-μουσουλμάνων μέσα στην Αραβική και αργότερα στην Οθωμανική επικράτεια.
Υπάρχουν διάφορές αναγνώσεις για την περίοδο από το 1453 έως το 1821 σχετικά με τη ζωή και το βίο των Ελλήνων κάτω από την διοίκηση των Τούρκων. Υπάρχει η άποψη ότι οι Έλληνες ζούσαν κάτω από φριχτές συνθήκες αλλά και η άλλη ακραία άποψη ότι η περίοδος εκείνη ήταν η χρυσή εποχή των Ελλήνων. Οι θέσεις αυτές παρουσιάζονται ανάλογα με την ιδεολογία ή τις προθέσεις των μελετητών για να περιγράψουν την περίοδο εκείνη σε σχέση με την σημερινή πραγματικότητα η οποία λειτουργεί μέσα στην παγκοσμιοποίηση, την ΕΕ και την υπόθεση ότι ο εθνικισμός προκαλώντας πολέμους θα πρέπει να αμβλυνθεί ξαναγράφοντας την ιστορία με πιο απαλά χρώματα, απαλείφοντας τα σκληρά μέρη της, όπως διωγμούς, δηώσεις, καταστροφές και εγκλήματα. Η διαμάχη αυτή έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια με την παρουσίαση την καταστροφής της Σμύρνης ως «συνωστισμό», καθώς και την τελευταία παρουσίαση από το συγκρότημα ΜΜΕ του Σκάι της Ιστορίας του 21. Το ζήτημα αυτό πέραν κάθε άλλου σημείου διένεξης έχει μια άλλη διάσταση. Μία εμπορική επιχείρηση δεν είναι κέντρο ιστορικής έρευνας. Η παρουσίαση της Ιστορίας της μέγιστης προσπάθειας των νέων Ελλήνων δεν μπορεί να είναι κράχτης για ακροαματικότητα και εμπορική εκμετάλλευση.
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η διαμάχη αυτή έχει και μια άλλη παράμετρο. Υπάρχει η διαμάχη για το κατά πόσον υπάρχει η έννοια του Ελληνικού έθνους πριν ή μετά τη δημιουργία του νεότερου Ελληνικού κράτους. Η διαμάχη αυτή επικεντρώνεται στο ότι τα εθνικά κράτη είναι δημιούργημα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. Η διαμάχη αυτή δεν έχει λήξει. Υπάρχει το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά: «1204», το οποίο επιχειρηματολογεί ότι η έννοια του Ελληνικού έθνους προϋπήρχε της δημιουργίας του Ελληνικού κράτους. Επ’ αυτού η συζήτηση δεν είναι απλή για το λόγο ότι η έννοια Έλληνας δεν συγκροτείται κατ’ αναλογία με την έννοια Γάλλος ή Γερμανός. Η αναλογία αυτή διαρρηγνύεται στο σημείο του βάθους χρόνου της συγκρότησης της έννοιας Έλληνας και της έννοιας Γάλλος η Γερμανός. Η χρονική προτεραιότητα δεν είναι όμως η μόνη διαφορά. Η διαφορά είναι το πολιτιστικό και ιστορικό υποκείμενο της έννοιας Έλληνας και της έννοιας Γάλλος ή Γερμανός. Η εθνική συγκρότηση του κάθε εθνικού υποκειμένου δεν είναι η ίδια αλλά αποτελείται από διαφορετικό ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία τα οποία δεν έχουν την ίδια αιτία γένεσης.
Μερικοί, κυρίως Τούρκοι ιστορικοί αλλά και Ευρωπαίοι, λένε ότι προ του 21 δεν υπήρχε ποτέ Ελλάδα ή Ελληνικό κράτος παρά ένας γεωγραφικός χώρος με την ονομασία Ελλάδα ο οποίος στην αρχαιότητα συγκροτείτο από πολλά κράτη-πόλεις τα οποία πολεμούσαν συνεχώς μεταξύ τους. Σε αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος το 620μ.χ έθεσε την ελληνική γλώσσα ως την επίσημη γλώσσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Αν και η Αυτοκρατορία δεν είχε την επίσημη ονομασία «Ελληνική» για λόγους συνέχειας του Ρωμαϊκού Imperium, ως νομικής-κρατικής οντότητας, η καθιέρωση της Ελληνικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας σηματοδοτεί την ισχυρή ταύτιση του κράτους με την ελληνική ιστορική και πολιτιστική παράδοση γεγονός το οποίο αποτελεί και μόνον του το βασικό επιχείρημα ότι η έννοια Έλληνας και η ιστορική ταυτότητα Έλληνας έχει ύπαρξη προ της ίδρυσης του νεότερου Ελληνικού κράτους. Είναι προφανές ότι ιδεολογικά κριτήρια και συμφέροντα για οφέλη σε διεθνές επίπεδο κρύβονται πίσω από πολλές περιγραφές της Ιστορίας γενικά. Ποιο είναι το καίριο ζήτημα ειδικά για την Ελλάδα: η τεράστια πολιτιστική αξία της Ελληνικής παράδοσης και ιστορίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η αρχαία αλλά και η μετέπειτα χριστιανική παράδοση είναι το μήλο της έριδος αλλά και στόχος φθόνου για κράτη είτε μικρότερο είτε μεγαλύτερα. Η παράδοση αυτή δεν είναι ίδια με παραδόσεις όπως της Αρχαίας Αιγύπτου. Η αρχαία παράδοση σε τέχνη, φιλοσοφία, μαθηματικά, ιστορία, ιατρική, αθλητισμό, πολιτική καθώς και η θεολογική συγκρότηση του χριστιανισμού μέσω της Ελληνικής φιλοσοφίας στην ουσία αποτελεί τη βάση του πολιτιστικού παραδείγματος το οποίο ονομάζεται «Δυτικό παράδειγμα». Πολλοί θα ήθελαν να μειώσουν ή να ιδιοποιηθούν αυτήν την παράδοση. Αυτό στην ουσία είναι και το ζήτημα μεταξύ Σκοπίων και Ελλάδος, η προσπάθεια υποκλοπής μιας τεράστιας κληρονομιάς η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να συγκροτήσει μια ανύπαρκτη αλλά σπουδαία ιστορική ταυτότητα. Ο σκοπός είναι η δημιουργία ενός ιστορικά ανύπαρκτου έθνους, του «Μακεδονικού» το οποίο θα απαιτήσει συμμετοχή και επιρροή στον κόσμο της έρευνας, επιστήμης και γνώσης, αλλά και στον τουρισμό και την επιρροή στο πολιτικό γίγνεσθαι της Ευρώπης. Η Τουρκία μιλά συνεχώς για την Ιωνία ωσάν να ήταν κάτι το ξεχωριστό από την Ελληνική παράδοση. Παράδειγμα ιδιοποίησης επίσης είναι η προσπάθεια της Νέο-Οθωμανικής ιδεολογίας της Τουρκίας την οποίαν έχει επεξεργαστεί ο Τούρκος Υπέξ Νταβούτογλου και η οποία προσπαθεί να περάσει τη γραμμή ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε ένα ενιαίο πολιτιστικό παράδειγμα υψηλής ποιότητας το οποίο επέτρεψε στους λαούς της Αυτοκρατορίας να ζήσουν και να αναπτυχθούν.
Υπάρχει, όμως και η Ιστορία οποία έχει καταγραφεί από γεγονότα, κείμενα, στοιχεία, διηγήσεις, ντοκουμέντα κρατών, νομικά κείμενα και δικαστικές αποφάσεις. Αυτά είναι τα όσα μεταφράζονται ανάλογα, παραποιούνται ή αποκρύπτονται προς εξυπηρέτηση των ιδεολογιών ή των σκοπών των μελετητών. Ο μαθητής, ο πολίτης, ο ερευνητής ο οποίος θέλει να μάθει, να πληροφορηθεί την σειρά των γεγονότων και να συμπεράνει κάτι για την ροή της Ιστορίας, μέσα από αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και ιδεολογίες έχει ουσιαστικό πρόβλημα να προσεγγίσει το θέμα και να κατανοήσει την ιστορία της πατρίδας του.
Πώς λοιπόν συγκροτείται η αλήθεια για το παρελθόν της Ελλάδος; Πωώ θα βρούμε τις αναφορές στο παρελθόν;
Υπάρχουν πηγές από κάθε πλευρά, ελληνικές, τουρκικές, ευρωπαϊκές, αραβικές, ακόμη και πέραν της περιοχής. Θα αναφέρουμε βασικές πηγές της ελληνικής ιστοριογραφίας.
1. Τα απομνημονεύματα των αγωνιστών του 21.
2. Η Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του Δ. Κόκκινου. Μία ενδελεχής παρουσίαση των γεγονότων, μαχών της εμφύλιας διαμάχης.
3. Η μαρξιστική ανάλυση του 21 από τον Τάσο Βουρνά και από τον Κορδάτο.
4. Η Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Παπαρηγόπουλου, και η νεώτερη της Εκδοτικής Αθηνών. Σπυρίδων Τρικούπης Η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως.
5. Νεοκλής Σαρρής Οσμανλική Πραγματικότητα
6. Κωνσταντίνος Σάθας Ιστορία της Τουρκοκρατούμενης Ελλάδας
7. Χαλίκ Ιναλτσικ: Κοινωνική και Οικονομική Ιστορία των Οθωμανών, εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Οι παραπάνω πηγές έχουν αρκετά στοιχεία για να προσανατολιστεί κανείς σχετικά με τα γεγονότα, θετικά και αρνητικά, καθώς και την εξέλιξη της Επανάστασης σε σχέση με την πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας. Η μελέτη της επιρροής και της τελικής απόφασης των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής εκείνης είναι μια κεφαλαιώδης παράμετρος της πορείας και κατάληξης του Αγώνα του 21.
Η Επανάσταση του 21 πέρασε πολλά στάδια. Υπήρξαν νίκες και ήττες εμφύλια σύγκρουση, εγκλήματα μεταξύ των Ελλήνων, διαμάχες για επιρροή και κρατικές θέσεις. Η τελική κατάληξη την Ελληνικής Επανάστασης, μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, ήταν ένα κράτος βασισμένο στη στήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο βασιλέας Όθωνας ήταν Βαυαρός και αυτό είναι η απόδειξη της ιστορικής αποτυχίας της Επανάστασης να αναδείξει έναν γηγενή ηγέτη, έναν Έλληνα ο οποίος είχε γίνει αποδεκτός από όλους. Αυτή η αποτυχία, καίρια για την Ελληνική πολιτική και ιστορική εξέλιξη του νέου κράτους, έχει μέχρι σήμερα αποτυπωθεί στην κατηγορία εναντίον των πολιτικών ηγεσιών ως υπηρετών ξένων δυνάμεων και συμφερόντων.
Ο Οθωμανισμός ως ιδεολογία και πολιτική
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία με την άνοδο της ισχύος της Ευρώπης και της Ρωσίας τον 18ο αιώνα άρχισε να χάνει την αίγλη και δύναμή της. Παρέμεινε σε τροχιά πτώσης η οποία επιταχύνθηκε με την Ελληνική Επανάσταση και την ανεξαρτητοποίηση αυτού του νέου εθνικού κράτους στα Βαλκάνια. Αυτή η εξέλιξη έφερε την πρώτη αντίδραση της διοίκησης και της Τουρκικής ελίτ η οποία είχε αρχίσει να επηρεάζεται από τον Μοντεσκιέ, τον Ρουσσώ και από τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης.
Η αρχική φάση της ρεφορμιστικής Οθωμανικής ιδεολογίας έγινε με την δημοσίευση του Γκιουλχανέ Χατί Χουμαγιούν το 1839. Εγκαινιάστηκε έτσι για πρώτη φορά η πολιτική της ισότητας όλων των Οθωμανών υπηκόων. Οι Τούρκοι πολιτικοί συνέλαβαν την πολιτική του Οθωμανισμού έτσι ώστε να προάγουν την ιδέα ενός Οθωμανικού κράτους το οποίο αποτελείτο από άτομα με ίσα δικαιώματα βασισμένα στο νόμο τα οποία μοιραζόντουσαν την ίδια πατρίδα και ήταν πιστά στο κράτος και τον Σουλτάνο. Στις αρχές του 19ου αιώνα το 40% των κατοίκων της Αυτοκρατορίας ήταν μη Μουσουλμάνοι. Το Τανζιμάτ, η περίοδος της αναδιοργάνωσης της Αυτοκρατορίας άρχισε το 1839 από τους Νέους Οθωμανούς. Συνεχίστηκε με την δημοσίευση του Χατί Χουμαγιούν του 1856, μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, το οποίο υποσχέθηκε ισότητα δικαιωμάτων σε Χριστιανούς και μη και το 1869 όπου αποδόθηκε η Οθωμανική υπηκοότητα σε όλους. Το 1876 με το σύνταγμα το οποίο συνέταξαν οι Νέοι Οθωμανοί έγιναν οι πρώτες εκλογές σε συνταγματική μοναρχία. «Οι Νέοι Οθωμανοί ήταν οι πρώτοι οι οποίοι αντέδρασαν στην δυτική ηγεμονία, υπεροχή και θεσμούς προσπαθώντας να διαμορφώσουν ισλαμικές απαντήσεις από τις αυθεντικές πηγές». Η περίοδος αυτή έκλεισε όταν ο Αβδούλχαμιτ ΙΙ έκλεισε την Βουλή και επανέφερε το παλαιό καθεστώς το 1878.
Το μέλημα των ρεφορμιστών ήταν η διατήρηση της ενότητας και κυρίως της εδαφικής ακεραιότητας της Αυτοκρατορίας η οποία με την εμφάνιση του εθνικισμού και του Ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού απειλείτο με διάλυση, με πρώτο ιστορικό γεγονός την ανακήρυξη ανεξάρτητου ελληνικού κράτους . Η αναγνώριση της έννοιας του Οθωμανού ως του πολιτικού υποκειμένου της Αυτοκρατορίας και η κατάργηση των μιλλέτ, στην πραγματικότητα για πρώτη φορά έδωσε τη γραμμή ότι η Αυτοκρατορία προσπαθούσε να εισαγάγει την έννοια της εθνικής υπόστασης της Αυτοκρατορίας με την κοινή υπηκοότητα αλλάζοντας εμμέσως αυτό το οποίον είναι η αρχή της κάθε Αυτοκρατορίας. «η σχέση τυπική η μη τυπική όπου μία πολιτεία ελέγχει την αποτελεσματική πολιτική εξουσία μιας άλλης πολιτικής κοινωνίας με την βία, με πολιτική συνεργασία, με κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική εξάρτηση» (Doyle, Empires p. 45) Ήταν μια προσπάθεια η οποία απέτυχε. Οι διαλυτικές τάσεις συνεχίστηκαν μια και οι Χριστιανοί υπήκοοι συνέχισαν τις εθνικιστικές τους προσπάθειες. Ταυτόχρονα υπήρξε δυσαρέσκεια εκ μέρους των Μουσουλμάνων υπηκόων λόγω της απώλεια των προνομίων τους σε σχέση με τους μη Μουσουλμάνους.
Οι Νεότουρκοι, μια ομάδα από διανοούμενους, φοιτητές και αξιωματικούς μέρος των οποίων ίδρυσαν την Επιτροπή Ενότητας και Προόδου ηγήθηκαν της αντίδρασης κατά του Αβδούλχαμιτ II. Το 1908 έκαναν κίνημα στην Μακεδονία και ο Σουλτάνος επανέφερε τη Βουλή. Υπήρξε μία αντεπανάσταση στην Κωνσταντινούπολη το 1909 κατά των Νεoτούρκων την οποίαν όμως αυτοί κατέστειλαν και εκθρόνισαν τον Σουλτάνο.
Μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918 από τις δυνάμεις της Αντάντ και μετά την νίκη του Κεμάλ κατά των Ελλήνων το 1923 ο Ατατούρκ καθιέρωσε την Δημοκρατία καταργώντας το Χαλιφάτο και το Σουλτανάτο.
Ο Κεμάλ ως καθαρός εθνικιστής δημιούργησε την λατρεία του Τουρκισμού καθιερώνοντας την εθνική ταυτότητα του Τούρκου σε αντιδιαστολή με τον έτερο, Κούρδο κυρίως, γιατί Έλληνες και Αρμένιοι δεν υπήρχαν πλέον ως μειονότητες. Ο ίδιος πήρε αποστάσεις από το Αυτοκρατορικό Οθωμανικό παρελθόν της Τουρκίας. Η ίδια πολιτική εφαρμόστηκε μέχρι το 90. Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ ο πρόεδρος Οζάλ μίλησε και προσπάθησε να εκφράσει ένα ρεύμα παν-Τουρκισμού στέφοντας το ενδιαφέρον του προς της νέες δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας οι οποίες είχαν ένα μεγάλο στοιχείο Τουρκικού πληθυσμού. Το εγχείρημα αυτό για διάφορους λόγους δεν ευοδώθηκε. Το 2002 τις εκλογές κερδίζει το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογκάν. Το νέο αυτό κόμμα με Ισλαμικές ρίζες ήρθε στην εξουσία σε μια καίρια στιγμή για το διεθνές σκηνικό. Οι ΗΠΑ είχαν εισβάλει στο Αφγανιστάν, και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας των φονταμενταλιστών Ισλαμιστών μετά τις 9/11 είχε αρχίσει να παίρνει διαστάσεις σύγκρουσης με το Ισλάμ, τουλάχιστον με ένα μέρος του.
Από την παραπάνω σύντομη έκθεση των γεγονότων από το 1839 έως το 2002 μπορούμε να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα για την έννοια και την εφαρμογή του «Οθωμανισμού» ως έννοιας και πρακτικής στις εσωτερικές εξελίξεις της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την εξωτερική της πολιτική.
Α) Ο Οθωμανισμός αναδύθηκε ως μια προσπάθεια αντίδρασής μιας πολυεθνικής και πολυθρησκευτικής Αυτοκρατορίας να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, κοινωνικές, οικονομικές, και πολιτικές της ραγδαία ανερχόμενης Ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Ήταν ένα ιδεολόγημα για την διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Αυτοκρατορίας η οποία είχε αρχίσει να διαλύεται εδαφικά.
Β) Ο Οθωμανισμός εμφανίστηκε ως μια έννοια η οποία θα επικάλυπτε το κενό του εθνικού προσδιορισμού της Αυτοκρατορίας προσδιορίζοντας το πάνω στις ρίζες της ίδρυσης του κρατικού μορφώματος το οποίο συνέλαβε ο Οθμάν. Το πραγματοποίησε δίνοντας μια κοινή υπηκοότητα σε όλους τους κατοίκους της Αυτοκρατορίας και ως εκ τούτου μια εικονική συνοχή ως προς την πίστη τους προς ένα ενιαίο κράτος.
Γ) Στην πραγματικότητα ο Οθωμανισμός ήταν και η πρώτη εμφάνιση του Ισλαμισμού ως ιδεολογική βάση της Αυτοκρατορίας. Είχε διατηρήσει το Χαλιφάτο και το Σουλτανάτο ως ενοποιητική αρχή του κράτους. Οι δύο αυτοί θεσμοί ήσαν κατ’ εξοχήν θεσμοί οι οποίοι απευθύνονταν την Ισλαμική ταυτότητα της Αυτοκρατορίας και τον Ισλαμικό λόγο ύπαρξης. Ο πόλεμος κατά των απίστων δεν είχε ποτέ ακυρωθεί ως δομικό ιδεολόγημα της Αυτοκρατορίας.
Η ισότητα απέναντι στο νόμο και σε δικαιώματα και υποχρεώσεις ήταν ένα Ευρωπαϊκό αντίγραφο πάνω στις παραδοσιακές δομές μιας Ανατολικής δεσποτικής κοινωνίας και γραφειοκρατίας η οποία είχε δομήσει την Αυτοκρατορία όπως είπαμε, με το σύστημα των μιλλέτ, σύστημα το οποίο λειτουργούσε διαλυτικά για την ίδια την ύπαρξη του ενιαίου κράτους εδαφικά και ιδεολογικά. Η αντιγραφή αυτή δεν σταμάτησε την προϊούσα διάλυση της Αυτοκρατορίας.
Οι επιπτώσεις του «Οθωμανισμού» πέραν από όλα αυτά εμφανίστηκαν και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Οι σχέσεις της Αυτοκρατορίας με την Ευρώπη και την Ρωσία άλλαξαν με την αποδοχή μεγαλύτερων πιέσεων για αναμόρφωση των όρων των σχέσεων αυτών. Υπήρξαν συμφωνίες για δικαιώματα των υπηκόων των Μεγάλων Δυνάμεων να δικάζονται σύμφωνα με το δίκαιο των χωρών αυτών. Η Τουρκία πήρε μέρος με την Μ. Βρετανία και την Γαλλία στον Κριμαϊκό Πόλεμο εναντίον της Ρωσίας εφόσον οι μεταρρυθμίσεις θεωρήθηκαν ως η είσοδος της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και η Τουρκία μπορούσε να γίνει αποδεκτή σε μια Ευρωπαϊκή συμμαχία.
Ο Οθωμανισμός υπήρξε μία αντίδραση στις προκλήσεις από την Ευρώπη για να υπάρξει μια αντιστοιχία της Αυτοκρατορίας με τις ανακατατάξεις στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Ήταν ένας ρεφορμισμός εκ των άνω για την διατήρηση του υπάρχοντος κρατικού μορφώματος, σε μια εποχή ταχύτατων αλλαγών στον ανθρώπινο πολιτισμό. Το υπόστρωμα στο οποίον απευθύνθηκαν αυτές οι μεταρρυθμίσεις ήταν αμέτοχο σε όλες τις αλλαγές της Ευρώπης. Ήταν μάλιστα βαθύτατα εναντίον των όσων είχαν ξεκινήσει εκεί. Η απόβαση του Ναπολέοντα το 1799 στην Αίγυπτο ήταν η πρώτη σύγκρουση της Αυτοκρατορίας με την Ευρώπη και είχε καταλυτικές επιπτώσεις στην ίδια την Αίγυπτο και την Συρία.
Η απόρριψη του Οθωμανισμού επήλθε με την ήττα της Αυτοκρατορίας στους Βαλκανικούς Πολέμους η οποία είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω συρρίκνωση της εδαφικής υπόστασης της. Αποδείχθηκε δηλαδή ή αποτυχία του εγχειρήματος αυτού εν τοις πράγμασι μέσω των διεθνών πιέσεων, δηλαδή της ήττα και συρρίκνωσης της Αυτοκρατορίας. Η περαιτέρω απώλεια εδαφών και οι συνεχείς συγκρούσεις με τα εθνικιστικά κινήματα των μη Μουσουλμάνων υπηκόων απέδειξαν ότι η ενοποιητική δύναμη της Οθωμανικής ταυτότητας είχε αποτύχει. Αλλά πέραν αυτού υπήρξε μία εξέγερσή από το Κουρδικό μέρος του πληθυσμού, το οποίον είναι διαφορετικό από το Τουρκικό αλλά μουσουλμανικό στο θρήσκευμα, το 1880 η οποία για κάποιους ιστορικούς αποτελεί το προοίμιο του Κουρδικού εθνικισμού. Αν αυτό θεωρηθεί ως ιστορικό γεγονός, τότε αποδεικνύεται ότι ούτε καν το Μουσουλμανικό στοιχείο δεν μπορούσε να ταυτισθεί με το Οθωμανικό φαντασιακό δημιούργημα της άρχουσας τάξης της Αυτοκρατορίας. Βεβαίως δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι γενικά οι Αραβικοί και άλλοι Μουσουλμανικοί πληθυσμοί επέδειξαν ισχυρές τάσεις απόσχισης και εθνικισμού. Αντιθέτως το ένα τρίτο του στρατού της Αυτοκρατορίας κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν Άραβες.
Συμπεράσματα
Τα παραπάνω είναι μια σύντομη εισαγωγή για το θέμα της Ιστορίας του 21 σε σχέση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία τις δομές της και τις προσπάθειες προσέγγισης της με τη Δύση. Η ερμηνεία του θέματος είναι και θα παραμείνει ανοιχτή όσο υπάρχουν Έλληνες και αντίπαλοι της Ελληνικής πραγματικότητας. Η έρευνα από ιστορικούς και μελετητές είναι ένα άλλο θέμα. Ο κάθε ένας οφείλει να μελετήσει, όσο του επιτρέπει ο χρόνος του κάτι σχετικά με την ιστορία της γένεσης του νέου κράτους, και να διαμορφώσουν μια δική τους γνώμη. Για πολλούς η απόκτηση γνώσης των ιστορικών γεγονότων μπορεί να είναι πρόξενος αντιδράσεων και αρνητικών συναισθημάτων. Μπορεί να δημιουργήσει μια κρίση σε σχέση με τη μυθική όψη της Επανάστασης. Στο βάθος όμως το ηρωικό στοιχείο και η υπεράνθρωπη προσπάθεια των ανθρώπων αυτών δεν απέχουν από την μυθική διάσταση που τους έχει δοθεί από το πέρασμα του χρόνου. Όσο και αν οι πρωταγωνιστές είχαν πάθη, έκαναν ακόμη και εγκλήματα, ήταν ληστές, ή προδότες, η στυγνή και σκληρή πραγματικότητα μιας Επανάστασης εναντίον μιας υπέρ-δύναμης της εποχής, είτε μας δημιουργεί θαυμασμό και δέος, είτε την αναθεώρηση των συναισθημάτων αυτών, πρέπει να γίνει κατανοητή μέσα στον περίγυρο μιας ανελέητης σύγκρουσης ζωής ή θανάτου, η οποία δεν μετριέται σύμφωνα με τις συνθήκες της ηρεμίας ενός πρωινού στο σχολείο ή μιας βόλτας με τους φίλους μας. Αυτό το οποίο απομένει για μας είναι να διδαχτούμε από τα λάθη των ανθρώπων εκείνων. Πέρα από να κατανοήσουμε ότι είμαστε μέλη και ελεύθεροι πολίτες, και όχι υπήκοοι, ενός νέου κράτους με εθνικό χαρακτήρα το οποίο έπαιξε ρόλο στην νεότερη Ιστορία της Ανθρωπότητας και ας ελπίσουμε και ας φροντίσουμε να εξακολουθήσει να παίζει, μέσα στο παγκόσμιο δράμα, έναν αυτόνομο και δημιουργικό ρόλο και στο μέλλον.
Πρέπει ακόμα να κατανοήσουμε κάτι πολύ σημαντικό.
Το ότι έχουμε ή θέλουμε να έχουμε την εθνική ταυτότητα «Έλληνας» ΔΕΝ μας προσδίδει αυτόματα έναν τίτλο ευγενείας, ένα κληρονομικό δικαίωμα να ξεχωρίζουμε ή να απαιτούμε το σεβασμό των άλλων. Αυτό το οποίο μας προσδίδει είναι μια βαρύτατη υποχρέωση να γνωρίσουμε και να αναπτύξουμε αυτήν την κληρονομιά. Αυτή η υποχρέωση είναι δύσκολη και απαιτεί προσπάθεια σε ατομικό και σε συλλογικό επίπεδο. Σε αυτήν μας την υποχρέωση πολλοί από εμάς, αλλά και το Ελληνικό κράτος το ίδιο, ΔΕΝ έχουμε ανταποκριθεί ως πολίτες και ως άνθρωποι. Αντίθετα προσπαθούμε να ιδιοποιηθούμε τον τίτλο χωρίς την υποχρέωση και αυτό μας έφερε σε αυτήν τη δύσκολη θέση, ηθικά, οικονομικά, πολιτικά και εθνικά.
Νικόλαος Α Μπινιάρης 28/1/2011
2. Μια παρέμβαση του γράφοντος, αναρτηθείσα στην ομάδα συζήτησης του «Άρδην», για το θέμα των λιβέλλων κατά του Μίκη Θεοδωράκη και της ΣΠΙΘΑΣ .
Ας δούμε όλες μαζί, ή σχεδόν όλες, τις κυριότερες επιθέσεις κατά του Θεοδωράκη που είδαμε τον τελευταίο χρόνο, ή τουλάχιστον αυτές που δεν φαίνεται, ή και δεν είναι, εύκολο, ή καν δυνατό, να απαντηθούν:
Πρώτα τον είδαμε αγκαζέ με τον Ερντογάν και τον Γιωργάκη στην βεράντα του σπιτιού του με φόντο την ακρόπολη και ακούστηκε η φήμη ότι τον ίδιο καιρό ο Νίκος Παπανδρέου έγραφε Χολλυγουντιανό σενάριο για την ζωή του.
Μετά, όπως το διατυπώνουν πιτσιρικάδες σε καθηγητές τους, οι οποίοι, σαν τον υποφαινόμενο, τον αγαπούν, τον αναφέρουν και τον αναλύουν με κάθε ευκαιρία, “εμφανίστηκε να κωλοτρίβεται και να συν-τραγουδάει με τον Πάγκαλο” στο “στην υγειά μας” του Σπύρου Παπαδόπουλου τρεις μέρες πριν ο Πάγκαλος πει ότι το μνημόνιο είναι ευτυχία. Δυο βδομάδες μετά έγινε η πρώτη συνάντηση της “ΣΠΙΘΑΣ” αφού πρόλαβαν να έχουν υπάρξει αβροφροσύνες μεταξύ Θεοδωράκη και Μαρκεζίνη.
Ήδη πριν γίνει η δεύτερη συνάντηση της ΣΠΙΘΑΣ στο Ρεξ, ο Πάγκαλος, ανάμεσα στις συνήθεις του ανοησίες που ως συνήθως δεν πολυαξίζουν απάντηση (ή που όταν αξίζουν κάποια μνεία χρειάζονται πάντα και μια εισαγωγή τύπου “τέτοια ώρα τέτοια λόγια…” εν όψει της απώλειας φαιάς ουσίας και χρόνου που πρέπει ανουσίως κανείς να καταβάλει ενώ υπάρχουν ουσιωδέστατα προβλήματα να αντιμετωπιστούν ή έστω να τεθούν και στα οποία πρέπει να στρεφόμαστε και να στρέφουμε και άλλους) ο Πάγκαλος λοιπόν είπε τις γνωστές του κουράδες για τους αγωνιστές του 21 για τις οποίες ο Μίκης δεν του είπε τίποτε, δημοσίως τουλάχιστον.
Στην διάρκεια της συνάντησης στο Ρεξ ο Θεοδωράκης είπε:
“…Εγώ ο ίδιος ομολογώ ότι συνεργάστηκα για τη Λύση Καραμανλή αναγνωρίζοντας τη δύναμη της εξάρτησής μας από τους Αμερικανούς και προβαίνοντας εν γνώσει μου σε συμβιβασμό. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι στα 1973 που μίλησα για την Λύση Καραμανλή, είχαν περάσει μόλις 23 χρόνια από το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, δηλαδή τότε που η Αμερικανοκρατία διοικούσε ουσιαστικά την Ελλάδα έχοντας διεισδύσει βαθειά στον Στρατό, στην Αστυνομία, την Οικονομία, το Κράτος, στο Πολιτικό Σύστημα με κύριο όργανό τους τον θρόνο. Και από τις 21 Απριλίου του 1967 είχε επιβάλει καθεστώς ανοιχτής στρατιωτικής δικτατορίας.
Θυμάμαι ότι όταν στην Ουάσιγκτον στα 1974 κάποιος Αμερικανός αξιωματούχος με ρώτησε ποιο θα ήταν το όφελός μας με τη «Λύση Καραμανλή», του είπα «Σήμερα με την Χούντα έχετε το 100%. Με την «Λύση Καραμανλή» θα αποκτήσουμε το 50%προς το παρόν…».
Ήξερα λοιπόν από πρώτο χέρι ότι είμαστε υποχρεωμένοι να συμβιβαστούμε, γιατί τότε είχαν το 100% στον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων, του αστυνομικού κράτους και του διαβρωμένου κρατικού και δημόσιου τομέα…
Όμως μ’ αυτές τις τρεις λέξεις που τους είπα, «προς το παρόν» εννοούσα τη μέρα που θα φτάσει και που ο κίνδυνος για μια επανάληψη του 1967 θα έχει εκλείψει. Κι αυτή η μέρα είναι το σήμερα! Και γι’ αυτό ξαναβγήκα στις επάλξεις. Γιατί βλέπω ότι εκτός από την αδυναμία των Αμερικανών να παρέμβουν δυναμικά, επί πλέον το δικό τους πολιτικό-οικονομικό οικοδόμημα, δηλαδή όλες οι εξαρτημένες δυνάμεις πολιτικές, οικονομικές και προπαγανδιστικές βρίσκονται σε τροχιά οικονομικής, πολιτικής και ηθικής διάλυσης…”
Μετά, λίγο πριν την τρίτη συνάντηση της “ΣΠΙΘΑΣ”, στην Αργυρούπολη, ο Τραϊανού (βλ. γκουγκλ βάζοντας τις λέξεις “Θεοδωράκης , ο τελευταίος επιζών προδότης”) απέδωσε για όλα αυτά και για πρότερες αμαρτίες, κατηγορίες στον Θεοδωράκη, και στο ΚΚΕ, σε τόνο βρασμού ή και υβριστικό. Την ανάρτηση αυτή σχολίασε με τρόπο σύντομο, ευαίσθητο, λογικό, και δίκαιο προς όλους, και ταυτόχρονα ψύχραιμο, εν ολίγοις με τρόπο εχέφρονα, ο Γιάννης Μαύρος που έφερε στην ομάδα συζήτησης του “άρδην” το άρθρο του Τραϊανού. Σχόλιο ανήρτησε επίσης και ο Κρίτων Μάνος γράφοντας “Με τον Π. ΤΡΑΪΑΝΟΥ ασχολούμαι αρκετά χρόνια. Έχει γράψει την 3τομη ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΥΔΡΟΧΟΟΥ, έχει γράψει περίπου +35 βιβλία και κάνει επί πλέον σημαντική συγγραφική εργασία-σχόλια για τα καθημερινώς τρέχοντα θέματα … άπειρο το έργο του. Έχει λόγο που απευθύνεται άμεσα στον “καθένα” μας, η λογική του είναι “εκνευριστικά” θάλεγα εύστοχη, οι συνειρμοί του εξαιρετικοί που οδηγούν σε .. “αποκαλύψεις”, όπως τώρα με το σχετικό άρθρο για τον Μ. θεοδωράκη…. τα πράγματα είναι εξαιρετικά απλά, αυτός ο οποιοσδήποτε ο οποίος πιστεύει ότι θίγεται μπορεί να κάνει Μήνυση προς τον “ΚΑΤΗΓΟΡΟ”. Με εκτίμηση Κρίτων Μάνος”
Άλλο ένα πολύ πρόσφατο άρθρο που έφερε, και σχολίασε, στο “άρδην” ο Γιάννης Μαύρος μπορεί να βρεθεί κάνοντας κλικ πάνω στο εξής λινκ Το κατάντημα του Μ. Θεοδωράκη (για το περί τίνος πρόκειται αναφέρουμε εδώ την αρχή του “…κείμενο που υπογράφει ο Δημήτρης Ψαρράς, ένας εκ των συντελεστών του «Ιού» της «Ελευθεροτυπίας» -που η συγκεκριμένη στήλη δεν «χωρούσε» πια στους σχεδιασμούς που έχει η Μάνια Τεγοπούλου για την εφημερίδα, και το κείμενο του το συναντάμε στην ιστοσελίδα του «Ιού»- και το τιτλοφορεί: «Η πολιτική δραστηριοποίηση Μίκη Θεοδωράκη και Βασιλείου Μαρκεζίνη» “)
Θεωρούμε ότι εκ μέρους της κοινής λογικής πρέπει να προστεθούν και τα εξής , κάπως πιο ψύχραιμα, σχόλια:
1. Άλλοι αναγνώστες ή ακροατές των παραπάνω θα θεωρούν ότι το, έστω άδηλο , μέλλον των προσπαθειών της ΣΠΙΘΑΣ είναι η απάντηση που ονειρευόταν να προλάβει να δώσει ο Θεοδωράκης για όσα το 74 δεν μπορούσαν παρά να είναι ένα ρίσκο στο μεταίχμιο μεταξύ ανασύνταξης “εν τάξει” για προετοιμασία για καλύτερη συγκυρία και ρετσινιάς για ανευθυνότητα σε βαθμό προδοσίας. Και προφανώς δεν αναμένεται να έχουν καν τέτοιο δίλημμα όσοι Κύπριοι , κι όσοι, ουκ ολίγοι, μη Κύπριοι, θεωρούν ότι ο Αττίλας έφερε στην μεν Κύπρο την καταστροφή, στη δε Ελλάδα την απαλλαγή από την χούντα και κατέστησε τους Έλληνες πολιτικούς, και τον Θεοδωράκη, θίασο θεάτρου σκιών (σκιών ούτε καν των δεσμωτών κάποιου Πλατωνικού σπηλαίου αλλά ενός καραγκιόζ μπερντέ με καραγκιοζοπάιτχτη τον μάγο Κίσσινγκερ).
2. Όσοι θεωρούν ότι η ευκαιρία της ΣΠΙΘΑΣ όντως συνιστά ουσιαστικό είδος απάντησης του Θεοδωράκη και όχι ανούσια όπερα ποδαγρούντων υπέργηρων με ακόμη αναβράζον αίμα που προσπαθούν να γαλβανίσουν νέους που ακόμα δεν άρχισε το αίμα τους καν να παίρνει βράση (όσοι δεν θεωρούν ότι η μόνη στροφή του “Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ” που είναι εφαρμόσιμη είναι η “…τους παλιούς μου φίλους καλώ με φοβέρες και μ’αίματα/ μα έχουν τα αίματα ξαντιμεθεί και οι φοβέρες λατομηθεί/ και ο ένας στον άλλο μπαίνουν εναντίον οι άνεμοι”) αυτοί λοιπόν θα θεωρήσουν ότι θανάσιμο αμάρτημα του Μίκη δεν είναι το ρίσκο που πήρε τότε, ούτε η καθυστερημένη του ομολογία, ούτε το ότι η ομολογία δεν έγινε με αυτομαστίγωση αλλά με τόνο “τελικά, καλά έκανα” . Θανάσιμο αμάρτημα θα συνιστούσε, αν ισχύει, η επικίνδυνα αμετανόητη επανάληψη του ίδιου λάθους, και μάλιστα για σκοπούς ανοήτως και ευτελώς εγωιστικούς, όπως το να δίνει πόντους στο ίματζ Γιωργάκη-Ερντογάν με συνέπειες βλαπτικές για την Ελλάδα, και , άλλη μια φορά , για την Κύπρο (πόντους στα μάτια μόνο ξένων βέβαια! Σε Έλληνες και Κύπριους τέτοιοι πόντοι δεν δίνονται ούτε καν από κείνους τους διεθνιστές που δεν πληρώνονται από ΕΛΙΑΜΕΠ κλπ) Ελπίζουμε ο Μίκης για αυτά να λέει απλώς «μα τι μαλακίες λένε για μένα; Δεν θα ξέρουν ότι στο παρελθόν, μετά τον Ζορμπά, που πήρα πρόσκληση στο Χόλλυγουντ είπα “θα αφήσω τον γάμο να πάω για πουρνάρια;” (γάμο εννοούσε την πολιτιστική επανάσταση που έφτιαχνε με τους Λαμπράκηδες) Τι διάλο; Αν μετά από πολυετή ξανα-αποτίμηση ιστορίας και πολυετή εσωτερική αυτοκριτική κατέληγε να θεωρεί ότι μπορούν να εκπροσωπήσουν ένα γίγαντα σαν αυτόν σενάρια ενός Καραμήτρου σαν τον Νίκο Παπανδρέου (που έχει πει ότι η νέα λογοτεχνία πρέπει να συνδυάζει το παραδοσιακό με το εξωτικό για να τραβάει τουρίστες) τότε όντως θα έπασχε από άνοια, και αν χάριν του τέτοιου “πολιτισμού και τουρισμού” (επιπέδου “department of arts and farts”) καθόταν να χαρίσει πόντους στους Γιωργάκη-Ερντογάν τότε θαταν όντως επικίνδυνος και για άλλους κι όχι μόνο για τον εαυτό του. Μα ισχύει;
3. Με όσους θεωρούν ότι η ΣΠΙΘΑ δεν αποτελεί καμιά ουσιώδη απάντηση του Θεοδωράκη θα συνομιλήσουμε παρακάτω (απλή συνομιλία το θεωρούμε, ούτε στον εαυτό μας αναγνωρίζουμε το μέγεθος δικηγόρου ενός μεγέθους σαν τον Θεοδωράκη ούτε στον Τραϊανού το μέγεθος ενός κατηγόρου του. Και δικηγόρος και κατήγορος του Θεοδωράκη μπορεί ναναι μόνο η ιστορία, εμείς απλώς εκφράζουμε το καλό Ελληνικό συνήθειο να μην παθαίνουμε τόσο δέος από τα υπέρ ή τα κατά που τελικά να μην έχουμε γνώμη ούτε για τα μεν ούτε για τα δε, προσπαθώντας ταυτόχρονα και να μην έχουμε το κακό Ελληνικό συνήθειο να έχουμε γνώμη χωρίς προσεκτικά, ή χωρίς καν, να ακούμε ή να διαβάζουμε τις υποθέσεις που κρίνουμε κλπ . Τι εννοούμε με το κακό συνήθειο θα το εξηγήσουμε μέσω των παραδειγμάτων προς αποφυγή που θα δούμε πριν πάμε στα περί Τραϊανού που μόλις αναβάλαμε (αναβάλαμε, κι όχι αποφύγαμε). Α! Δεν θα έπρεπε να πούμε “κριτής είναι όχι η ιστορία αλλά ο λαός” κλπ; Απάντηση: Ιστορία εννοούμε απλώς τον λαό όταν μετά από τον χρόνο ή μετά από τα γεγονότα που χρειάζονται για να καταλαγιάσουν τα συμπεράσματα, μπορεί να ξεπερνά τα ελαττώματα εκφοράς γνώμης και κρίσης . Η μέχρι τούδε ωριμότητα λαού έδειξε ότι συνήθως μετά από πολύ χρόνο έχει διαυγές κριτήριο. Αυτό δεν είναι κατηγορία. Άλλο λαοί δεν έχουν τέτοιο κριτήριο ούτε καν μετά από πολύ χρόνο. Ούτε κι εμείς είναι σίγουρο ότι για πάντα θα έχουμε καλή καν εκ των υστέρων κρίση. Άρα υπάρχουν και χειρότερα (πολλαπλώς χειρότερα)….
4. Για να ξεφορτωθούμε το άχαρο έργο θαψίματος Παγκάλων και να πάμε παραπέρα, ας το κάνουμε σε ένα πλαίσιο όπου έχει σημασία να γίνεται, π.χ. ας δούμε τι μπορούμε να πούμε σε ένα μαθητή που απορεί για τα “κωλοτριψίματα” Θεοδωράκη-Πάγκαλου: Μπορεί να νομίζει κάποιος ότι ο Μίκης γλείφει τον Πάγκαλο; Γιατί; Τι απ’όσα έχει να δώσει ο Πάγκαλος έχει ανάγκη να το πάρει ο Μίκης; Ο Μίκης λεφτά έχει, δόξα έχει , εξουσία και ναθελε δεν την έχει ούτε ο Πάγκαλος ούτε κανένας άλλος στην Ελλάδα να του την δώσει. Από απληστία ίσως; Εντάξει, απληστία έχουμε για τα λίγα εκείνα πράγματα που ποτέ δεν μας είναι αρκετά ή για πολλά πράγματα από κείνα που ποτέ δεν έχουμε αποκτήσει. Π.χ. ποτέ δεν είσαι αρκετά αποκαταστημένος αν το κόμμα σε έχει πει προδότη (και στο ΚΚΕ έτσι δεν έλεγε ο Μίκης; “Να δω με το μούτρα θα πείτε στην ΚΝΕ να με διαφημίζει πόρτα-πόρτα για δήμαρχο Αθηνών αφού πρώτα τους είπατε ότι είμαι προδότης”) Απληστία για κάτι που δεν έχει αποκτήσει; Ναι, να ακούσει να παίζονται κάποια από τα 4/5 των έργων του που έμειναν παρτιτούρες και δεν παίχτηκαν ποτέ. Και αν σε αυτό τον βοήθησε ποτέ κανας Πάγκαλος για Μέγαρο, αυτό δεν είναι κατ’ανάγκη κακό, απλώς ευγνωμοσύνη είναι και θα έβλαπτε μόνο αν ήταν υποβάθμιση και όχι αναβάθμιση του Μεγάρου να τον παίξει (έστω με μεσολάβηση βύσματος). Και ούτε θαναι κακό, αλλά θαναι και προς μίμηση αν από ευγένεια και από φιλία προς ένα παλιό Λαμπράκη δεν ξεχέζει τον Πάγκαλο με κάθε ευκαιρία. Πότε θα ήταν κακά όλα αυτά; Αν κάτι που είναι πάνω και από τον Πάγκαλο και από τον Μίκη το ξεπούλαγε ο Μίκης για να ταχει καλά με τον Πάγκαλο. Το αν ο Πάγκαλος κάθεται δίπλα του στον “στην υγειά μας” και τραγουδάει “πήραμε την ζωή μας λάθος” και την άλλη μέρα λέει “το μνημόνιο είναι ευτυχία” δεν ρεζιλεύει τον Μίκη αλλά τον εαυτό του, ο δε Μίκης αν ήτανε φαρσέρ, καλύτερη φάρσα δεν θα του έστηνε,, αν και μάλλον η φάρσα έγινε από μόνη της. Όπως και καλύτερο κομπλιμέντο για ουσία κι όχι για τυπικότητα δεν θα μπορούσε να του κάνει με το ότι η παρουσία του Μίκη πάντα αναβαθμίζει τους γύρω του προς τον καλύτερο εαυτό τους και ο Πάγκαλος είπε μια κουβέντα εκείνο το βράδυ που συγκρινόταν μόνο με της Κινεζούλας που έμαθε Ελληνικά για να μελετήσει το έργο του Μίκη. Ο Πάγκαλος είπε “ο Μίκης , όση πατροκτονία και να θέλαμε να του κάνουμε ως νέοι ήταν για μας όχι οροφή, ούτε τρούλος, αλλά ουρανός”. Πού βάζουμε την γραμμή και δεν συγχωρείται κάτι από τα Παγκαλικά ανόητα, όπως στην βάλαμε στα περί Νίκου Παπανδρέου και Χόλλυγουντ;: Τις μαλακίες που λέει ο Πάγκαλος για 1821 , το οποίο είναι πάνω και από Πάγκαλο και από Μίκη και από τη φιλία τους κλπ τις ανέχεται ο Μίκης ; Ίσως η καλύτερη απάντηση σε αυτό είναι όχι κάποια αγενής απεύθυνση αλλά η πιο συχνή αναφορά του Μίκη στο 21, που πάντα συχνή ήταν αλλά πρόσφατα έγινε όντως πιο συχνή, πριν γίνει ακόμα πιο συχνή μετά την έναρξη του σήριαλ του ΣΚΑΪ τις Τρίτες. Αλλά αν ξανα-υπάρξουν κωλοτριψίματα οικειότητος χωρίς να υπάρξουν και τα αντίστοιχα ξεχέσματα που η οικειότης επίσης επιτρέπει, τότε κι εμείς που δεν έχουμε οικειότητα δεν θα πούμε στον Μίκη τι να λέει , ούτε όμως και στον εαυτό μας να μη λέει ότι μόνο κάποια άνοια, κι όχι η παλιά φιλία, δικαιολογεί το να μη βάζει τον Πάγκαλο στη θέση του. Πολλά είπαμε για ανοησίες, πάμε ν’αλλάξουμε θέμα, στην παράγραφο 5
(αν κάποιος θεωρεί ότι, αντιθέτως, λίγα είπαμε, ας διαβάσει πριν την παράγραφο 5 και τα εντός της παρούσης παρενθέσεως που προστίθενται πάντα στο πλαίσιο του “τέτοια ώρα τέτοια λόγια”, “άσε μας ρε Πάγκαλε έχουμε και δουλειές”, “άσε μας ρε υπογράφοντα Παγκαλο-απασχολούμενε, κι εμείς έχουμε δουλειές”: Θάπρεπε να τα λέει κάποιος στον Πάγκαλο και πιο “μηνύσηιμα” από ότι στο παρόν; Και αν τάλεγε, θάπρεπε να του τα στέλνει και με συστημένο; Να μην αρκείται σε αναρτήσεις με επισκεψιμότητα μόνο όση του παρόντος φόρουμ για ναναι σίγουρος ότι τα είδε κι ότι δεν θα του πει κάποιος “τι μου τα λες εμένα, στον Πάγκαλο να τα πεις”; Προσωπικά όλα αυτά τα θεωρώ σαχλαμάρες , αλλά αν κάποιος θεωρεί ότι πρέπει ο Πάγκαλος, κι ο Νίκος Παπαντρέου, να τα διαβάσουν (π.χ. για να δει αν όντως είχε ευθιξία ή μόνο ευθιξία-μπλόφα όταν ζήταγε ονόματα μπλογκερς από Τριανταφυλλόπουλο, ποντάροντας στο ότι δεν θα του τα έδινε) τότε να πάει εκείνος να του τα δώσει με αριθμό πρωτοκόλου γιατί, ακόμη κι αν συστημένα του πάνε πώς θα αποδειχθεί ότι το συστημένο δεν περιείχε μια κενή σελίδα από κάποιον μουρλό; Όποιος δεν τα θεωρεί αυτά όλα σαν ανούσια καραγκιοζλίκια τύπου “βγες για μονομαχία Γκρίνγκο”κι απώλεια χρόνου και φαιάς ουσίας ας το κάνει ζήτημα και ας χρεωθεί ότι με μαλακίες ή με αυτοπροβολές καταγίνεται ενώ άλλα πραγματικά επείγουν και ας αφήσει εμένα στην όποια μήνυση κάνει από όποια ευθιξία ο Πάγκαλος. Ιδού πού θα βρει ανάρτησή μου πολύ πιο χοντρή προς Πάγκαλο να την εκτυπώσει κλπ κλπ : Στο τελευταίο κεφάλαιο του σάιτ που εμφανίζεται με το λινκ http://www.glossaskopelosblues.gr/glossaskopelosblues3.php ) Παρεμπιπτόντως: Με τους μαθητές συζητάω πολύ πιο ουσιαστικά πράγματα: για πραγματικές συζητήσεις με λαβή προς ουσιώδη πράγματα με αφορμή τις καταλήψεις όταν καταντάνε παρωδία πολιτικοποίησης, τις γιορτές 17 Νοέμβρη σαν μέσο αναρώτησης για την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και γνωριμίας με αυτήν μέσω θεατροποιήσεων (π.χ. ιστοριών του Μίσσιου) κλπ , το “Άξιος Εστί”(το “ΆξιοΣ Εστί”), το “Άξιον Εστί”, το Κάντο Χενεράλ, το Πνευματικό Εμβατήριο του Σικελιανού και το αν μπορεί να βγει από την λάσπη στην οποία το βύθισε το ΠΑΣΟΚ όταν έκανε τους στίχους του “βοηθάτε να βγάλουμε τον Ήλιο απ’τη λάσπη” ΠΑΣΟΚΙΚΟ πρόδρομο του “χέρι-χέρι με τον Καρατζαφέρη”. Για τέτοια και άλλα πολλά τέτοια θέματα, ο αναγνώστης ας πάει στο πρώτο κεφάλαιο του παραπάνω λινκ με τίτλο “ΜΜΕχωρίςΜΜΕ” , αν μη τι άλλο για να δει ότι ούτε μπρίκια κολλάμε ούτε καμιά μονομανία με τον Πάγκαλο και τον Νίκο Παπανδρέου έχουμε (από τις 361 σελίδες αλληλο-ενημερώσεων, αναλύσεων , παραστάσεων και συζητήσεων με μαθητές και με συναδέλφους, μόνο δυο σελίδες είναι αφιερωμένες στον Πάγκαλο και τον Νίκο). (Αν μη τι άλλο θα δει και αν αυτά που λέμε είναι κάτω από τον δικό του πήχυ και είναι καλά για να πείθουν μόνο παιδάκια και όχι φοιτητές, εργαζόμενους και άνεργους και αν του χρόνου που οι μαθητές της Γ λυκείου θα είναι ακριβώς ένα από αυτά τα τρία θα θεωρήσουν μπούρδες όσα συζητάμε φέτος. Επίσης βάζοντας στο γκουγκλ Μπάνκα ειδήσεων Αλεβίζος μπορεί να δει τι, συντομότερο, αναρτούμε για συναδέλφους (τα της εβδομάδας 27 Ιαν έως 3 Φεβρ θα αναρτηθούν προσεχώς διότι τα αφήσαμε στην μέση να γράψουμε το παρόν που ήταν πιο επείγον). Υπάρχει ανταπόκριση; Με συγκίνησε ιδιαίτερα ο συνάδελφος που με αποκάλεσε “Κωνσταντίνου* της Πολιτικής κ’ Κοινωνικής Ευαισθησίας μας (*ο άλλοτε τερματοφύλακας του ΠΑΟ, τότε που οι παίκτες έπαιζαν μόνο για την ΦΑΝΕΛΛΑ!)” και τον οποίο ευχαριστώ εκ βάθους για την καίρια ενθάρρυνση)
Σημ:
Α)Όπως λέει και ο Α. Διαμαντής στο άρθρο του που χτες (7/2) ανάρτησε στο άρδην ο Γ.Ρακκάς “…Και ακολούθως τα παιδιά τον σήκωσαν τον ήλιο, πλην όμως έχασε με τον καιρό το χρώμα του, άρχισε να πρασινίζει και στο τέλος τα παιδιά που τον σήκωσαν «έγιναν κοπρίτες και διoρίστηκαν στο δημόσιο» . Και ήρθε μετά ο αντιπρόεδρος του ήλιου, ο Πάγκαλος, και άρχισε τα βρισίδια. Αυτή είναι η μικρή ιστορία του ήλιου της
Ελλάδας. Από τον Σικελιανό στον Πάγκαλο…”
Β) Με το συμπάθειο κύριε Μάνο Κρίτωνα , η φράση σας για το άρθρο του Τραϊανού “τα πράγματα είναι εξαιρετικά απλά, … ο οποιοσδήποτε… πιστεύει ότι θίγεται μπορεί να κάνει Μήνυση προς τον “ΚΑΤΗΓΟΡΟ”. Με εκτίμηση Κρίτων Μάνος” είτε δείχνει ότι θεωρείτε ότι τα θέματα που εξετάζουν οι ιστορικοί λύνονται και μέσα σε δικαστήρια από δικαστές που κλήθηκαν να γίνουν ιστορικοί για να μελετήσουν μια δικογραφία για μια μήνυση για εξύβριση ή συκοφαντική δυσφήμηση, είτε δείχνει ότι δεν θεωρείτε πιο πιθανό ότι το απόφθεγμά σας αυτό απλώς δημιουργεί συζητήσεις για αργόσχολους και εκτός ουσίας (που “φωνάζουν μα δεν έχουν και τίποτα να πουν” που λέει κι ο Σεφέρης) κι όχι για σοβαρά θέματα αλλά, εντάξει, θα επανέλθουμε στα ουσιαστικά απ’όσα λέει ο Τραϊανού. (Σημ: Για τον Θεοδωράκη ή για τα εγκλήματα του ΚΚΕ μιλάω. Όχι για τον Πάγκαλο. Δεν είπα ότι θα χρειαστούν ιστορικοί για να κρίνουν τις γνώμες του για το 21 ή για τους φοιτητές της Οξφόρδης. Σόρρυ εκ των προτέρων που σας βάζω σε παράγραφο που έχει και Πάγκαλο, δικό μου λάθος η τετριμμένη εμμονή αυτή, εσείς δεν έχετε καμιά σχέση) Τέρμα η μακρά και προαιρετική παρένθεση)
5. Εξ ίσου ανούσια με τα περί Πάγκαλου θα ήταν η ασχολία με τα περί Μίκη του Δ.Ψαρρά του ιού: κανονικά, πριν πάμε στα σοβαρά του Τραϊανού, θαπρεπε να τον βγάλουμε από μπροστά μας απαντώντας σε κάποια ενδεικτικά δημοσιογραφίστικα που κάνει αλλά έχουμε μάλλον τσιτώσει την υπομονή του αναγνώστη με τα Παγκαλίστικα άρα ας πάμε στον Τραϊανού και ας αφήσουμε τον Ψαρρά σε, μάλλον προαιρετικό, ΥΓ (και σαν απλώς γύμνασμα εξάσκησης νέων στο πως να μην τσιμπάνε στα δημοσιογραφίστικα τρυκ μας βομβαρδίζουν συνεχώς).
6. Ας χωρίσουμε λοιπόν τα περί Θεοδωράκη στα προ του 74 και στα μετά το 74. Όσον αφορά τα προ του 74, για όσους θάθελαν να τον δουν να πληρώνει τίμημα για τον αντεθνικό ρόλο των ερυθρών καθαρμάτων και προδοτών, πλήρωσε όσο βαριά όσο οι πιο ακραία τιμωρημένοι Μακρονησιώτες σύντροφοί του (βλ. π.χ. το αφιέρωμα της Βίκυς Φλέσσα ή το βιβλίο “Άξιος Εστί”) . Για όσους θάθελαν να τον δουν να πληρώνει το τίμημα ότι έβγαινε από το μαντρί του ΚΚΕ πλήρωσε με τον συνήθη τρόπο (χαρακτηρίστηκε ως προδότης). Το να γράφονται άρθρα που περιέχουν επιχειρήματα που θεωρούν ότι ο Μίκης πρόδωσε δυο φορές (μια την Ελλάδα ως κομμουνιστής και μια το κόμμα ως εθνικιστής) ή που θεωρούν σαν αντίφαση του Μίκη ότι ενώ συμπορευόταν με κάτι διεθνιστικό τόριξε τελευταία στον εθνοκεντρισμό είναι όσο βλακώδες, ή κακόηθες ή και κατά παραγγελία, όσο βλακώδες ήταν κάποτε το ότι οι εθνικόφρονες θεωρούσαν τον ανένταχτο Καζαντζακη ερυθρό κάθαρμα και οι κομμουνιστές τον θεωρούσαν φασίστα, οι άθεοι τον θεωρούσαν μυστικιστή και οι Χριστιανοί τον θεωρούσαν άθεο (και ο ίδιος έλεγε ότι θεωρούσε το βιβλίο του για τον Χριστό (το “Ο τελευταίος πειρασμός”) το πιο αγαπημένο του, το αγαπούσε πιο πολύ κι από την “Οδύσσειά” του την οποία θεωρούσε σαν τον πυρήνα του έργου του. Παρόμοια έλεγαν και για τον Σικελιανό που επίσης θεωρούσε το Χριστό αρχέτυπο του αγωνιζόμενου ανθρώπου. Στις μέρες μας προστέθηκε και το ότι μπορούν να σε κατηγορούν ως προδότη για δυο αντίθετους λόγους όχι απλώς δυο αντιτιθέμενες παρατάξεις ή δυο διαφορετικές σελίδες της ίδιας εφημερίδας αλλά και δυο διαφορετικές παράγραφοι του ίδιου άρθρου) Όσον αφορά τα του 74 που ομολόγησε, όσοι θάθελαν να τον δουν σε απομόνωση να κάνει περισυλλογή ή να τον δουν σε έμπρακτη αυτοκριτική, ας πουν τι περισσότερο οι ίδιοι ή οποιοσδήποτε που γνωρίζουν (με ή χωρίς τέτοια κηλίδα ή υποψία, και με σκέψη αντί μετανοητική περισυλλογή, και με έμπρακτη αντί αυτομαστιγωτική αυτοκριτική) τι περισσότερο λοιπόν άλλοι έκαναν από την ΣΠΙΘΑ. (Δεν μεγαλοποιούμε το τι κάνει η ΣΠΙΘΑ, ακόμη δεν έχει κάνει τίποτε. Απλώς λέμε ότι οι άλλοι έκαναν ακόμη λιγότερα. Απλώς κάθονται και χέζουν όλους όσους πάνε να κάνουν οτιδήποτε με τον τρόπο που ο Ψαρράς χέζει τον Μίκη, και απλώς μη προβάλλοντας απαιτήσεις αυτοκριτικής αφού οι άλλοι δεν έκαναν το 74 κάτι αντίστοιχο ή καν δεν είχαν γεννηθεί) Και αν δεν θέλουν να ακούν στο τέλος του παροιμιώδους “του πολύ του κυρ-ελέησον” κανένα «τώρα με χειρουργεί μια αλλήθωρη παρέα, μια τσογλανοπαρέα που κάνει κριτική” πουλεγε κι ο Σαββόπουλος στους “Αχαρνής” ή κανένα “ρε εγώ δεν υπέγραψα δήλωση μετανοίας σε δήμιους και θα υπογράψω σε σας;” που λέει ο Μίκης και αν θέλουνε να πάνε σε ζητήματα ουσίας που δεν απαντιούνται απλώς με ατάκες και παρελθοντολογικές μαγκιές, ας εξηγήσουν στο κοινό για το οποίο γράφουν τα άρθρα τους ποιο ακριβώς παρόν και μέλλον στέρησε από την Ελλάδα η προδοτικά ανεύθυνη παρέμβαση του Θεοδωράκη το 74. Η Κύπρος, είπαμε, είναι άλλη υπόθεση, θέλει άλλη και πολύ πιο μεγάλη ανάλυση. Ας μείνουμε τώρα στην Ελλάδα . Ας πούνε πώς ακριβώς φαντάζονται ότι θα εξελισσόταν η Ελλάδα χωρίς την παρέμβαση εκείνη. Προσωπικά ούτε καν τώρα δεν μπορώ να κάνω “εκ των υστέρων πρόβλεψη” πιο έγκυρη απ’όσο μπορώ να κάνω πρόβλεψη για την Αίγυπτο. Το πολύ-πολύ να φανταστούμε να ήμασταν μια χώρα με όση τιμιότητα όση έχουν κάποιες από τις λατινοαμερικάνικες χώρες που έχουν μια διαφθορά λιγότερο απογοητευτική υπό την έννοια ότι δεν την καρπούνται οι ίδιοι που την πολέμησαν (σοσιαλιστές κλπ), αλλά δεν είμαι και ειδικός , ας με διαφωτίσουν κι εμένα και άλλους μη ειδικούς. Από κει και πέρα το να πει κανείς όχι επιχειρήματα για την αναποτελεσματικότητα του ΣΠΙΘΑ αλλά κατηγορίες κατά του Μίκη είναι είτε όσο παιδαριώδες όσο το να πει “είτε καλή είτε κακή καλή η ΣΠΙΘΑ, δεν θέλω να αποτελέσει τρόπο να νιώσει ο Θεοδωράκης ότι έκανε κάτι που τον ξεπλένει” (που είτε πάνε σε αβυσσαλέα απύθμενες απαιτήσεις αυτοκριτικής και δεν χρειάζονται απάντηση από ένα σημείο και μετά, είτε είναι απλώς σαν το παροιμιώδες μας εθνικό σύνδρομο “ο λόγος που ψήφισα εξοστρακισμό του Αριστείδη του Δίκαιου είναι ότι δεν μπορώ να ακούω όλη μέρα ο δίκαιος και ο δίκαιος”(πολλώ μάλλον αν εκτός από διατυμπανισμένος ως δίκαιος είναι και προδότης) που απαντιέται και με απλώς το σύνδρομό μας να αγαπάμε βαθύτατα ανθρώπους σαν τον Μίκη επειδή δεν θεωρούμε ότι για να αγαπήσουμε κάποιον με τέτοιο τρόπο δεν χρειάζεται να είναι Χριστιανός άγιος αλλά αρκεί να είναι σαν αρχαίος ημίθεος, οπότε αφήνουμε σε Ψαρράδες σαν του ιού να λατρεύουνε τους από αγίους και πάνω, να κάνουν στις ομιλίες του Μίκη αποδομήσεις (που όπως θα δούμε είναι της πλάκας) και να απαντάνε σε όσα απαιτήσαμε να απαντήσουν για να μην είναι δημοσογραφίστικα τρυκ οι κατηγορίες τους. Πάμε στο σοβαρότερο μέρος των κατηγοριών του Τραϊανού, που όπως είπαμε απέχει παρά πολύ από τα τρυκ του Ψαρρά στα οποία θα επανέλθουμε, σύντομα, στο ΥΓ (και μετά πάμε και σε ότι πιθανώς παραμένει από την ανησυχία “ρε μπας και μας έχει πάλι καμιά έκπληξη, σαν του 74, ο Μίκης; Μπας και μας την έχει από πουθενά αλλού στημένη είτε εκ προθέσεως είτε εκ των πραγμάτων;”. Ναι μεν δεν ξέρουμε να το εξέτασε κανείς αυτό όσο λεπτομερώς όσο το παρόν άρθρο αλλά ακόμη κι αν δεν τον είχε φοβηθεί το μάτι μας με τις πρόσφατες ομολογίες του θα εξετάζαμε κάτι ακόμη στα της ΣΠΙΘΑΣ , για πιθανό εκ των πραγμάτων στήσιμο. Επανερχόμαστε στην μεθεπόμενη παράγραφο αφού σύντομα πούμε για τα σοβαρότερα από τα του Τραϊανού.
7. Τα σοβαρότερα από τα του Τραϊανού δεν είναι οι κατηγορίες στον Μίκη, για τις οποίες από ένα σημείο και πέρα ο Μίκης χαντακώνεται ή αθωώνεται από απλώς ιδιοσυγκρασιακές επιλογές όσων τις ακούνε. Τα σοβαρότερα είναι όσα αναφέρονται στη στάση του ΚΚΕ. Δεν εστιάζει το θέμα στα γνωστά περί ΟΠΛΑ κλπ που συζητάει ο Στίνας και ο Καστοριάδης αλλά σε κάτι που έχει κοντινότερη σχέση με το ερώτημα περί του αν διεθνιστής=προδότης. Για να συζητηθεί σοβαρά αυτό πρέπει 1.να εξεταστεί ιστορικά (στο τότε) 2.να εξεταστεί σε όλες τις επί μέρους παραμέτρους του στο παρόν (διεθνισμός τύπου ΕΛΙΑΜΕΠ και οικογένειας Παπανδρέου, διεθνισμός τύπου αντιεξουσιαστών, διεθνισμός τύπου ΚΚΕ, διεθνισμοί κι αυτών κι άλλων ειδών που υπεισέρχονται όταν συζητιέται το μεταναστευτικό) 3. να μην εξεταστεί στο ύφος και τον τόνο Τραϊανού (όσο και αν ο τόνος του δεν μοιάζει με του Ψαρρά του οποίου, όπως θα δούμε, τα τρυκ εκνευρίζουν, συνεχίζει να μην είναι κατάλληλος για ψύχραιμες συζητήσεις είτε για το παρελθόν είτε για τα πρακτέα του παρόντος). Για την ιστορική συζήτηση , προσωπικά ο γράφων δεν έχει το υπόβαθρο να την κάνει. Για το ζήτημα 3 μπορεί απλώς να προσπαθήσει να ελέγχει και ο ίδιος το ιδίωμά του που καμιά φορά έχει ή δημιουργεί τόνους σαν του Τραϊανού τους οποίους μόλις τώρα ο γράφων θεώρησε ακατάλληλους για σοβαρή συζήτηση. Για το 2 , που ίσως είναι και το πιο επείγον να συζητηθεί θέμα, απλώς λέμε ότι δεν αρκεί να αφεθεί σε διελκυστίνδες τύπου “δεν σας κάνει εσάς του εθνοκεντριστές να αναρωτιέστε το γεγονός ότι την λέξη πατρίδα την χρησιμοποιούν τόσο συχνά και οι Χρυσαυγίτες;” “δεν σας κάνει εσάς του αντιεξουσιαστές να αναρωτιέστε το γεγονός ότι τις διεθνιστικές σας θέσεις τις έχει τόσο συχνά και η εξουσία τύπου Γιωργάκη;”, δεν αρκεί να μείνουν εκεί λοιπόν τα πράγματα αλλά πρέπει και οι δυο αυτές μεριές να ξεκαθαρίσουν πολύ λεπτομερώς τι εννοούν κι όχι απλώς να τα βροντάνε και να φεύγουν απαξιώντας να απαντήσουν σε όσους τους συγχέουν με τους αντίποδές τους που συχνά τους καθρεφτίζουν πιστά. Ιδίως όσοι παραπονιούνται ότι τους αποσιωπούν τα ΜΜΕ και τους αποστομώνουν δεν πρέπει να αυτο-αποστομώνονται όταν τους δώσουν βήμα συζήτησης, αλλιώς θα μοιάζουν, σε αυτό, με τους αργόσχολους που λέγαμε ότι “φωνάζουν μα δεν έχουν και τίποτε να πουν” . Βεβαίως η συζήτηση αυτή περί διεθνισμού πρέπει να συμπεριλάβει και εκπροσώπους των ίδιων των μεταναστών , γι’αυτό και πρέπει να είναι σε ιδιαίτερα ψύχραιμο τόνο και ιδιαίτερα προσγειωμένη, δηλαδή όχι σαν τις αερολογίες περί Δαναΐδων του Αλαβάνου (ας βάλει όποιος θέλει στο γκουγκλ τις λέξεις “Ικέτιδες Αισχύλος” και θα δει αν η επίκληση της όλης τραγωδίας ήταν ή δεν ήταν αερολογία) αλλά σαν όσα έλεγε (ο Αλαβάνος) για το λάθος τού να πάνε στην Νομική για απεργία πείνας αντί “να κάνουν κατάληψη στα γραφεία της ΕΕ στην Αθήνα, στο Κέντρο, στην οδό βασ.Σοφίας και να συνδυάσουν το θέμα των δικαιωμάτων με το ζήτημα του τερματισμού της κατάστασης όπου η Ελλάδα έχει γίνει αποθήκη ανθρώπινης δυστυχίας, αφού με βάση το Δουβλίνο ΙΙ η Ευρωπαϊκή Ενωση καθηλώνει στη χώρα μας πρόσφυγες που θέλουν να πάνε στις οικογένειες τους στη Βρετανία, τη Σουηδία ή αλλού” (κατά λέξη τα εισαγωγικά, με χρήση γκουγκλ). Περιέργως ούτε κανείς σύμμαχός του ούτε κανείς αντίπαλός του δεν τον προέτρεψε να τα κάνει πράξη πείθοντας τους απεργούς πείνας, έστω εκ των υστέρων, να πάνε εκεί. Μερικές ερωτήσεις και προς ντόπιους και προς μετανάστες για τέτοια πολιτισμένη συζήτηση θα σκιαγραφήσουμε παρακάτω (αλλά αν είτε οι μεν είτε οι δε απλώς πουν ότι αν μιλήσουν ψύχραιμα αντί καταγγελτικά, (π.χ. ακούγοντας τα επιχειρήματα των αντιπάλων τους, αντί να τα φτύνουν ή να τα αποστομώνουν πριν καν ακουστούν) διότι αλλιώς θα τους δείρουν, ή τουλάχιστον θα τους ξεχέσουν οι δικοί τους (π.χ η ιντυμέντια, ο ιός, οι συμπατριώτες ή οι ομόθρησκοι) τότε, σαν θυμόσοφοι Νέστορες της σύγχρονης επικοινωνιακής ζωής, απλώς θα τους πούμε με κατανόηση “καλά λέτε, είναι χρόνοι δίσεκτοι, μόλις προχτές στείλανε στο νοσοκομείο δυο του θεάτρου τέχνης μερικοί Ολυμπιακοί , που καν δεν έβαλαν τον κόπο, τον χρόνο ή την δαπάνη να δουν το έργο πριν τα σπάσουν, και απλώς ρώτησαν την ταμία τι έλεγε για ένα γκολ πριν 10-12 χρόνια”
8. Όταν βλέπουμε στην Κυριακάτική “Καθημερινή” άρθρο του Βερέμη που ξεκινάει με Φαλμεράυερ και Παπαρρηγόπουλο και αναλύει διεθνισμό-εθνοκεντρισμό και ΚΚΕ περνώντας από Κορδάτο και Θεοδωράκη στο ίδιο φύλλο που το περιοδικό “Κ” ήταν αφιέρωμα στον Θεοδωράκη ο οποίος την επόμενη μέρα θα συζήταγε με Καραμπελιά για το σήριαλ 1821 στο ΣΚΑΪ και όταν το ίδιο ΣΚΑΪ πριν ενάμισυ χρόνο είχε 6 πολύωρα επεισόδια για την ζωή του Θεοδωράκη και στην μέρα της γενικής απεργίας πριν λίγο καιρό (τότε που έδειραν τον Χατζηδάκη) το ραδιοφωνικό ΣΚΑΪ είχε ολοήμερες αναγνώσεις από το “Άξιος Εστί” του Μαλούχου, και όταν παρόμοια ανάλογα μπορούμε να βρούμε και στην “Ελευθεροτυπία” κλπ τότε με τι τρόπο θα σκεφτούμε αν πρέπει να κάνουμε κάτι για τη ΣΠΙΘΑ (και, αν ναι, τι είδους κάτι;) Με το να κάτσουμε να σκεφτόμαστε αν εκτός από το να πουλήσουν φύλλα οι ιδιοκτήτες έχουν και άλλους απώτερους σκοπούς; Και ποιο από τα δύο είδη σκοπών το εννοούν “πραγματικά” ενώ το άλλο το εννοούν ως προβοκάτσια; Αν το μόνο που έχουμε μάθει από πολιτικοποίηση είναι κάτι τέτοια (“για να μη πιανόμαστε κορόϊδα” κλπ) (ή αν απλώς είμαστε και ευρύτερα σκατόψυχοι) τότε σε λίγο θα αναρωτιόμαστε στα σοβαρά κι όχι στη πλάκα μήπως την συνέντευξη Θεοδωράκη σε Μαλούχο την έπαιζε ο Αλαφούζος την μέρα απεργίας και δημοσιογράφων, όπως και όλων, για να κάτσουνε σπίτι όσοι χάνανε το μεροκάματο, και να ακούνε Θεοδωράκη αντί να πηγαίνουν να ογκώνουν το συλλαλητήριο. Ο μόνος τρόπος να πάρουμε απόφαση για μια κατάσταση που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος προς πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις είναι να διαλέγουμε να τη βοηθάμε προς την κατεύθυνση που εμείς επιλέγουμε αφού πρώτα σκεφτούμε όσο μπορούμε για όλες τις παρενέργειες. Οι εθελοντές του Ομπάμα θάπρεπε να μην ξαναβοηθήσουν κανέναν επειδή ο αρχηγός που βοήθησαν ήταν το πλαδαρό γατόνι που ήταν, ή θάπρεπε να βγάλουν συμπέρασμα να σκέφτονται περισσότερο, και με σωστότερη ετοιμότητα και εγρήγορση, να βοηθήσουν να εμφανιστεί κανένας που να δείχνει πιο αποδείξιμα ικανός για σοβαρότερες προσεγγίσεις (βλέποντας και σοβαρότερους εθελοντές διαθέσιμους); Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αν σκέφτονταν παραπάνω θάπρεπε να μην κάνουν τίποτε μπας και κάποιος τους οδηγούσε στο να ρίξουν τον Παπαδόπουλο για να ανέβει ο Ιωαννίδης για να γίνει σε λίγο στην Κύπρο ότι έγινε ή, σκεπτόμενοι παραπάνω, θα μπορούσαν, ίσως, να έχουν οργανώσει το όλο πράγμα διαφορετικά; Κι αν ούτε αυτό ήταν δυνατόν, είναι σίγουρο ότι θα προτιμούσαν “να μη την πατήσουν” και να μείνει η Ελλάδα με τον Παπαδόπουλο και οι ίδιοι με την απορία αν όντως αλλιώς ο Κίσσινγκερ θα τους την είχε φέρει ακόμα χειρότερα; Κι όσον αφορά το, περιβόητο πλέον, ερώτημα αν ο Θεοδωράκης παίρνει στο λαιμό του κόσμο με την βοήθεια , συν τοις άλλοις, κάποιων συμπτωμάτων Αλτσχάϊμερ, ας κάνουμε και την εξής αναλογία: Πες ότι ένας καθηγητής μαθηματικής λογικής τρελαίνεται στα γεράματα και πότε αποδεικνύει θεωρηματάρες και πότε λέει παλαβομάρες (το ότι αυτό δεν είναι υποθετικό παράδειγμα αλλά αναφέρεται σε υπαρκτό μαθηματικό, τον Γκαίντελ, που είχε προ ετών υποδυθεί κι ο Κοτανίδης στην “Άνεση” Αμπελοκήπων δεν προσθέτει τίποτε στο επιχείρημα με υποθετικό μαθηματικό, απλώς πιο χειροπιαστό το κάνει). Λοιπόν: Για να καταλάβει κάποιος αν σε μια απόδειξη λέει παλαβομάρες θα έπρεπε να ρωτήσει ψυχίατρο για διάγνωση της ημέρας; φαρμακοποιό για ημερομηνία λήξης χαπιών; δημοσιογράφο που θα έγραφε βιογραφία που θα πουλαγε; μαθηματικό για να ελέγξει την απόδειξη; Ή θα έλεγε και παπάρες π.χ. ότι ακόμα και τα παλιά και τσεκαρισμένα θεωρήματα αυτού του βράχου λογικής στέκουν όρθια μόνο όσο και η λογική του στέκει όρθια και καθώς τα λογικά του σαλεύουν ανάλογα με την δοσολογία των φαρμάκων κλυδωνίζεται και η ισχύς των αδιάσειστων παλιών θεωρημάτων του και θα τραγουδάγαμε “έκστηθι φρίττων ουρανέ και σαλευθήτωσαν τα θεμέλια της λογικής…εις ενός ζουρλομανδύα μικρόν ξενοδοχείται”. Δεν είμαστε καλά! Μαθηματικό δεν θα ρωτούσαμε; Με σκέψη δεν θα αποφάσιζε αυτός; Ε, κι εμείς με σκέψη (προσιτή μάλιστα σε όλους μας και όχι μόνο σε ειδικευμένους , όπως οι μαθηματικοί) δεν θα αποφασίζαμε αν ο Θεοδωράκης και οι συνομήλικοί του στα πανελ της ΣΠΙΘΑΣ προτείνουν πράγματα σοβαρά ή αν είναι κομεντια ντελ άρτε, ψωροπαρέα τύπου Μπράνκα Λέονε κλπ; Και με σκέψη δεν θα αποφασίζαμε αν, έστω και εκπεσόντος ηθικά ενός Θεοδωράκη, υπάρχει τίποτε ηθικά επικίνδυνο να μας δηλητηριάσει αν το καταπιούμε ακούγοντας από το Κάντο Χενεράλ και εμπνευσθούμε από αυτό; Αν πεις σε κάποιον να ακούσει το “Μαλλιά σγουρά” π.χ. στην επέτειο του Γρηγορόπουλου και σου πει ότι αφού ο Μίκης πήγε με τον Μητσοτάκη δεν το ακούει τότε ποιος έχει άνοια; Ο Μίκης ή αυτός με τις ωτοασπίδες συνειδήσεως; Παρόμοια ισχύουν και στο ζήτημα αν είναι επικίνδυνος ο Μαρκεζίνης, ο Καραμπελιάς κ.α. Εν ολίγοις:
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΛΛΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ ΤΗΝ ΩΡΑ ΠΟΥ ΠΡΑΤΤΟΥΜΕ.
(Όμως να το χρησιμοποιούμε για σκέψη κι όχι για σκατοψυχία και κουτοπονηριά, πράγματα για τα οποία δώσαμε αρκετά παραδείγματα για να μη θεωρούμαστε ότι τα ορίζουμε μια έτσι μια αλλιώς)
Είμαστε τώρα έτοιμοι να πάμε να πούμε τι μπορούμε να κάνουμε για την ΣΠΙΘΑ ο καθένας από την σκοπιά του; Λίγο-πολύ ναι, λέμε μια ακόμη, προαιρετική και άρα εντός παρενθέσεως, διευκρίνιση και αλλάζουμε παράγραφο, δηλαδή πάμε στην 9 να τα πούμε (η παρένθεση: Πολλοί άνθρωποι θεωρούν ότι οι Έλληνες χρειαζόμαστε ομαδική, ή μάλλον συλλογική, ψυχοθεραπεία για να μη χάνουμε συνεχώς “χρόνο ανάπτυξης” αναλύοντας, ιδίως αναλύοντας με τρόπο αδιέξοδο π.χ. ανιστόρητο και αψυχολόγητο, το πρόσφατο ή το απώτερο παρελθόν (Πολυτεχνείο, εμφύλιος, ΕΑΜ, μέρες του 36, 1922, 1821, Βυζάντιο, αρχαίοι κλπ). Άλλοι το εννοούν σαν γιάπηδες άλλοι έχουν πολύ σοβαρότερο επιχείρημα περί του γιατί η ανάγκη αυτή έχει γίνει τραγωδία. Ο γράφων από την σκοπιά του, σαν καθηγητής λυκείου, το αντιμετωπίζει πιο έντονα γιατί ναι μεν πρέπει να βοηθήσει τα παιδιά να πάνε από την 17 Νοέμβρη στην 18 Νοέμβρη, αλλά μόνο αφού προηγουμένως ο ίδιος τους πει και για την 17Ν (όπως λέει ο φυσικός Φάινμαν (τον οποίο επίσης είχε υποδυθεί ο Κοτανίδης στην “Άνεση” Αμπελοκήπων” πριν λίγα χρόνια) “το να προσεγγίσεις ένα νέο πρόβλημα με ανοιχτό μυαλό δεν σημαίνει να το προσεγγίσεις με άδειο μυαλό”) Οπότε εξηγείται γιατί και οι συζητήσεις, ενημερώσεις, παραστάσεις κλπ εντός και εκτός σχολείου με παιδιά, συναδέλφους πήραν τελικά πάνω από 350 σελίδες. Αλλά υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι , πιο πρακτικοί, που θεωρούν αρκετή ψυχοθεραπεία (και με το παραπάνω) να ξεχέσουν καναν τύπο όσο ενδεικτικό όσο ο Πάγκαλος, να συζητήσουν με φίλους τα υπέρ και τα κατά ενός τύπου όσο μοναδικού όσο ο Μίκης, και μετά να βάλουν ένα “δια ταύτα” και να πάνε σε κάποιας μορφής “πρακτέο”. Οι μέχρι τούδε παράγραφοι είχαν τέτοιο προσανατολισμό (άλλοι, με άλλες προσλαμβάνουσες και με άλλη ιδιοσυγκρασία θα τις έγραφαν αλλιώς, και τις γράφουν αλλιώς, βρίθουν τα μπλογκ από τέτοιας πνοής σελίδες, κι ο καθένας βρίσκει με ποιανού μπλόγκερ το στυλ ταιριάζει και διαβάζοντας ή συζητώντας με εκείνο εκπονεί τα αντίστοιχα) Η επόμενη παράγραφος είναι το “δια ταύτα” και το πρακτέο, το μόνο που αξίζει να μας μείνει τελικά (ούτε το ΥΓ στην παράγραφο 10 χρειάζεται να μας μείνει , απλώς περί μιας αναβληθείσης εκκρεμότητoς πρόκειται)
9. Όλοι μας έχουμε ακούσει για το συντριπτικά πλειοψηφούν κόμμα του κανένα, πες από Λαζόπουλο, πες από ποσοστό αποχής, όλοι μας έχουμε πει “εντάξει για μια δυο τρεις το λογοπαίγνιο, αλλά στο τέλος οι υπαρκτοί πολιτικοί, θα μας πούνε και “τι μας το λέτε; Εμείς για να κάνουμε όσα κάνουμε είμαστε ή ανίκανοι και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο ή διεφθαρμένοι και δεν θέλουμε να κάνουμε κάτι άλλο. Την άλλη λύση , αν υπάρχει, θα την βρείτε εσείς. Εμείς θα σας την βρούμε; οι ανίκανοι και οι έχοντες αντίθετα συμφέροντα; Αν δεν το πράξετε, τότε ο κανένας είστε εσείς οι ίδιοι”. Έτσι θα μας πούνε και θαχουν και δίκιο” Ο πιο σίγουρος τρόπος να φύγει κάποιος ανίκανος ή διεφθαρμένος σε ένα αδιέξοδο είναι να προτείνει κάποια λύση ένας άλλος και να βρεθεί τρόπος να ακουστεί αυτό και να φτάσει σε όσους μπορούν , βάζοντας προσπάθειες, ανθρωποώρες κλπ, να την υλοποιήσουν. Η ουσία όσων είπε ο Θεοδωράκης στην πρώτη συνάντηση της ΣΠΙΘΑΣ , με λόγια ή εκ των πραγμάτων, ήταν:
“Εγώ δεν έχω λύση, μουσικός είμαι ενώ εδώ χρειάζεται συνεργασία πολλών άλλων ειδικοτήτων, αλλά επειδή με αγαπάνε πολλοί Έλληνες, αν γράψω ή μου γράψουν πολλά από όσα κυκλοφορούν στο ίντερνετ και σε άλλες εναλλακτικές ενημερώσεις και αν τα κρίνω, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, όντως ικανά στο να δημιουργούν βάσιμη ελπίδα και αν τα ανακοινώσω εγώ στον κόσμο που θαρθει για μένα και που δεν θα πήγαινε παρά σε πολύ μικρότερο αριθμό αν έκανε μόνος του ομιλία π.χ ο Κασιμάτης για τις νομικές παρατυπίες του μνημονίου, και αν προτείνω την δημιουργία οργανώσεων είτε κατά περιοχή είτε κατά επάγγελμα κλπ και αν συναντηθούν εκεί άνθρωποι που κάτι κοινό έχουν εκτός από την αγάπη τους για μένα που τους έφερε να συνευρεθούν, τότε όλο και κάποια συνεργασία ή προετοιμασία συνεργασίας μπορεί να προκύψει , και αν τότε κάποιο ειδικότεροι που βοούν εν τη ερήμω δουν κόσμο οργανωμένο να περιμένει ενημέρωση , προτάσεις κλπ για να ρωτήσει, ανταπαντήσεις κλπ και μετά , αν φαίνονται να αξίζουν δοκιμή, να βάλει μπρος ενέργειες υλοποίησης, τότε όλο και κάτι ίσως γίνει. Θα πω και μια ατζέντα προβλημάτων που έμαθα ότι έχουν, έστω μακρινή, πιθανότητα υλοποίησης, π.χ. κατοχικό δάνειο Γερμανίας, θα επιμείνω και στα περί Θράκης, Σκοπίων κλπ, θα επιμείνω και στα περί Αιγαίου, θα διορθώσω και κάμποσα από τα αντιφατικά που λέει η Παπαρήγα και εκνευρίζει τόσο κόσμο, συγκεκριμένα θα πω και δυο και τρεις φορές και παραπάνω κι ας με βαρεθούνε, ότι όταν λέει κάποιος εξοικονόμηση πόρων μέσω μείωσης εξοπλισμών και ταυτόχρονα αύξηση ετοιμότητας στο Αιγαίο εννοούμε μείωση μόνο αν δεχτεί να μειώσει και η Τουρκία, αλλιώς όχι…” Η ουσία όσων είπε στη δεύτερη συνάντηση της ΣΠΙΘΑΣ , στο Ρεξ, με λόγια ή εκ των πραγμάτων, ήταν:
“Έχω σήμερα και μερικούς άλλους φίλους που άρχισαν να βοηθάνε στη υλοποίηση της πρότασης, τα νομικά αντίστοιχα θα σας τα πει ο κ. Παξινός , πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου, εγώ θα επαναλάβω κάποια από τα προηγούμενα ρωτώντας πάλι την κυβέρνηση όσα για Θράκη, Αιγαίο, κατοχικό δάνειο, κλπ ξαναρώτησα, όχι μεν σαν βουλευτής, αλλά σαν πολίτης που εκπροσωπεί και τους πάνω από χιλίους που είχατε έρθει την άλλη φορά και ήρθατε και σήμερα. Αλλά θα ρωτήσω επίσης και γιατί δεν μας απάντησαν……Α! Και μην ξεχάσω πριν κλείσουμε να κάνω και μια σχετικώς μακρά αναφορά στο 74…..μπλά-μπλά-μπλά…” (…..μπλά-μπλά-μπλά… =το ακανθώδες που λέγαμε) Η ουσία όσων είπε στην τρίτη συνάντηση της ΣΠΙΘΑΣ , στην Αργυρούπολη, με λόγια ή εκ των πραγμάτων, ήταν:
” Έχω σήμερα και δέκα άλλους φίλους που άρχισαν να βοηθάνε στη υλοποίηση της
πρότασης, οι πέντε θα διαβάσουν σήμερα μερικές ομιλίες, οι άλλοι πέντε σε λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη όπου θα πάμε, και μετά ΣΠΙΘΕΣ της Αττικής, του Πηλίου, των Χανίων, του Ηρακλείου, ….έχουν να μας πούνε απολογισμούς, ερωτήσεις και προτάσεις, μετά θα διαβάσω κι εγώ μια ομιλία μισής ώρας ή τριών τετάρτων” Μίλησαν οι Κασιμάτης, Κούνδουρος, Αλευρομάγειρος, Φίλιας, Κωσταντακόπουλος, οι υπόλοιποι ήταν οι Καραμπελιάς, Ληναίος, Ζουράρης, Παπαμιχαήλ (που αντικαθιστούσε τον Καζάκη που έλειπε) και μια κυρία και ένας άνδρας που δεν αναγνώρισα. Ο Φίλιας καταλήγοντας πρόσθεσε “ναι μεν είναι κατάμεστο και με ορθίους το αμφιθέατρο του δημαρχείου, ναι μεν εύχομαι την άλλη φορά να είμαστε κι άλλοι τόσοι, αλλά για να μπορέσει να γίνει κάτι πρέπει την άλλη φορά οι άλλοι τόσοι που λέμε να μην έχουν άσπρα μαλλιά όπως οι περισσότεροι σήμερα” Μετά διάβασαν οι τοπικές ΣΠΙΘΕΣ τα πεπραγμένα τους ή τις προτάσεις τους, συγκράτησα το ότι ναι μεν δεν είχε ξεκινήσει τίποτα από τους στόχους για τους οποίους ιδρύονται τέτοια πράγματα αλλά είχαν γίνει απροσδόκητα πολλά, για τόσο μικρό χρονικό διάστημα, από όσα οργανωτικά είναι προαπαιτούμενα για να γίνουν τα άλλα π.χ. είχαν γίνει επιτροπές για καταμερισμό εργασιών, ερχόταν και γραφόταν κόσμος κλπ (είχαν γίνει τα “αναγκαία αλλά μη ικανά”, που θάλεγε ένας μαθηματικός). Προτάθηκε όλες οι ανά την Ελλάδα ΣΠΙΘΕΣ να συνευρίσκονται, παράλληλα, την ίδια μέρα και ώρα, και ο Ληναίος πρότεινε επαφές και ανταλλαγές ιδεών τοπικών ΣΠΙΘΩΝ με άλλες τοπικές, κάποιοι από το ακροατήριο φώναξαν στον Μίκη να γράψει τραγούδι για την ΣΠΙΘΑ, κάποιος άλλος φώναξε “το ποίημα “ο λαός” του Ρίτσου” , ο Ληναίος είπε “Εσείς να γράψετε και ο Μίκης να το μελοποιήσει. Καινούργιο χρειάζεται, όχι παλιό”. Μια κοπέλα από μια ΣΠΙΘΑ είπε ότι έχουν αρκετά πράγματα ετοιμαστεί και ότι αυτό που έλειπε είναι το επόμενο βήμα, προτάσεις για τον τρόπο εξόδου από την κρίση (ένας μαθηματικός θαλεγε για την σκηνή “δεν ξέρουμε αν το πρόβλημα είναι όσο άλυτο όσο ο τετραγωνισμός του κύκλου, πάντως εμείς αυτό που πέρναγε απ’το χέρι μας το κάναμε, πήραμε μολύβια, τα ξύσαμε, έχουμε κόλλες άγραφες, πήραμε και γομολάστιχες, σας ακούμε…” . Πήρε ο Θεοδωράκης τον λόγο και, εν ολίγοις, αυτά που είπε ήταν τρία πράγματα (ίσως κι άλλα μα δεν τα συγκράτησα, ούτε βρήκα ακόμη τον χρόνο ή κάποιον συγκεκριμένο λόγο να διαβάσω τις αναρτήσεις που κατέγραφαν το σχεδόν τρίωρο συμβάν). Είπε, μεταξύ άλλων, τα εξής τρία λοιπόν: 1. “Ερωτώ και τα δυο αριστερά κόμματα αν καταλαβαίνουν ότι αυτή την στιγμή ο αγώνας που έχει σημασία δεν είναι μεταξύ των τάξεων που ήξεραν αλλά μεταξύ των τάξεων που προστατεύονται από την ύπαρξη εθνών-κρατών και των τάξεων που ωφελούνται από την παγκοσμιοποίηση που τα καταργεί” (τα εντός εισαγωγικών δεν εγγυώμαι ότι τα είπε κατά λέξη, από μνήμης τσιτάρω) 2. “Προτείνω να οργανωθεί για το εγγύς μέλλον διεθνής διάσκεψη στην Ελλάδα μεταξύ οργανώσεων και της Ισλανδίας, Ιρλανδίας, Πορτογαλίας, … όσων ήδη την δέχτηκαν την σφαλιάρα και όσων όπου ναναι θα την φάνε” (αυτό σίγουρα δεν τοπε έτσι!) 3. “Η χρονικά πρώτη ελπίδα μας είναι ότι με κάποιες σοβαρές προτάσεις για το ποιο θα είναι το επόμενο βήμα σε περίπτωση γενικευμένης αντίστασης, θα αναδειχθούν και μερικές που θα οδηγήσουν σε μια εμπιστοσύνη με την οποία κάποιοι θα αναδειχθούν με τρόπο πλειοψηφικό”.
Άρα; Τι συναποκομίζουμε από όλα αυτά αν συγκρίνουμε και από κουβέντες με αντιεξουσιαστές που κατά καιρούς κάνουμε και από μια συνεδρίαση του ΠΑΜΕ που παρακολουθήσαμε σε σχέση με το θέμα παραχάραξης της Ελληνικής ιστορίας στα σχολικά βιβλία;: Στη ΣΠΙΘΑ οι περισσότεροι συμμετέχοντες είναι και λίγο αγαθοί (και με τις δυο έννοιες) αλλά αυτό δεν είναι κακό αφού τους οδηγεί να ρωτήσουν αν υπάρχουν άνθρωποι να τους μάθουν κάτι αξιοποιήσιμο για τα τωρινά (κακό είναι μόνο το ότι ίσως και να μην υπάρχουν παρά, το πολύ, ελάχιστοι. Και κακό είναι το ότι ίσως και να διστάσουν μήπως εκτεθούν ότι μόνο σε αγαθούς τολμούν να πουν προτάσεις. Την στάση ότι δεν συνεργάζονται με γέρους δεν την θεωρούμε πιθανή γιατί κανείς σοβαρός Έλληνας δεν θεωρεί ότι η ηλικία του τέτοιου πανελ εκθέτει τους γέρους, αφού η παρουσία τους απλώς εκθέτει τους απόντες , αυτούς που δεν βρέθηκαν να τους αντικαταστήσουν. Δεν είναι σε κανένα πλαίσιο σαν του καρεκλοκενταυρισμού φραγκοφονιάδων που κάποιος έχει λόγο να μη δίνει θέση στα νιάτα). Στους αντιεξουσιαστές υπάρχει συχνότατα εκείνη η αυταρέσκεια που χαρίζει η ημιμάθεια, που αντίθετα με την αμάθεια κάνει κάθε διαφορετική ιδέα (π.χ. τα περί κοινοβουλευτισμού) να κάνει γκελ ή ούτε καν να συζητιέται. Στο ΠΑΜΕ απλώς όλοι αναγνωρίζουν και μια ημιμάθεια στον εαυτό τους αλλά μόνο σε σχέση με κάποιον ειδικότερο του κόμματος στου οποίου το κεφάλι κάνουν πρώτα γκελ όλες οι διαφορετικές ιδέες και μετά οι από αυτόν διδασκόμενοι δεν τις συζητάνε καν. Και, σε αυτούς τους δυο, οι Μαρκεζίνηδες κλπ δεν χρειάζεται καν να απορρίπτονται δια κατάρριψης θέσεων, σχεδόν ένα “μπάστα λα φάτσα” είναι αρκετό, αν όχι τότε διακινδυνεύεται το καθαρό κούτελο ενώπιον καθοδηγητών και συντρόφων ή παρεών που μαθαίνουν γράμματα μόνο από ιντυμεντια .
Προσωπικά αυτό που θεωρώ ότι έχω να προσφέρω στη ΣΠΙΘΑ είναι, αν βρίσκω κάποιους ανάμεσα σε αυτούς που αναρτώ σκέψεις τους τις οποίες θεωρώ διαφωτιστικές ή προτάσεις τους που θεωρώ όχι μόνο καλές γενικά αλλά και λειτουργικές για το τώρα, να κοινοποιώ άρθρα τους στη ΣΠΙΘΑ για να έρχονται τα μέλη τους σε διάλογο με θέσεις και προτάσεις σαν κι αυτές που είπαν ότι ήθελαν, και να συγκρίνουν διάφορες από αυτές και ότι ήθελε προκύψει…
10. ΥΓ: Λέγαμε για μια κριτική που θα κάναμε στον τρόπο που ο Δ.Ψαρράς ανέγνωσε την πρώτη ομιλία του Θεοδωράκη. Θα πάρουμε μόνο δυό-τρία σημεία του άρθρου του, αν είναι ενδεικτικά ή όχι ας το κρίνει όποιος τυχόν το διαβάσει ολόκληρο (προσωπικά άρθρο που και μόνο ένα τέτοιο ελάττωμα έχει δεν το διαβάζω λόγω ιεράρχησης προτεραιοτήτων εν όψει μη πολυ-ύπαρξης χρόνου, όποιος ή έχει χρόνο ή το ιεραρχεί αλλιώς ας το διαβάσει και ξαναδιαβάσει, εγώ κι αυτά που θα πω από μνήμης θα τα πω, δεν θα ξαναδιαβάσω προσεκτικότερα, σόρρυ αν λάθος θυμάμαι κάτι αλλά καθόλου σόρρυ για την ιεράρχηση που του έκανα). Θα πάρουμε λοιπόν δυό-τρία σημεία του και θα τα διαβάσουμε με τον τρόπο που θεωρούμε ότι κι ο ίδιος διάβασε τον Θεοδωράκη και τον Μαρκεζίνη κι αν αυτό δείχνει κάτι για λάθη του αναγιγνωσκομένου περιεχομένου του Ψαρρά ή για λάθη του τρόπου ανάγνωσης (και άρα ίσως καθιστούν σωστό το περιεχόμενο) θα το αφήσουμε στον αναγνώστη, ο οποίος αν θέλει μπορεί απλώς να δει όσα λέμε σαν καλαμπούρι τύπου «Βαβέλ») Σημ: Παρακαλούμε όποιον αναγνώστη της παρούσας ανάρτησης του άρδην ξέρει κάποιο μπλόγκ που συμπαθεί τον κ.Ψαρρά να του την στείλει να την προωθήσει και στον ίδιο. Σίγουρα θα υπάρχει τέτοια οδός να τον φτάσει το παρόν αφού κι εμένα μέσω άρδην με έφτασε το δικό του. Μη ξαναρχίζουμε τώρα τις παιδικές σαχλαμάρες με συστημένα, επισκεψιμότητες κλπ
(Πριν ξεκινήσουμε: Όσοι , σαν τον κ. Ψαρρά εκφέρουν δημοσίως και γνώμες και δεν κάνουν απλώς κάποιο άνευ σχολίων ρεπορτάζ γεγονότων ή γνωμών των άλλων, πρέπει (αν μη τι άλλο προς αποφυγήν της εντύπωσης ότι κάνουν δημοσιογραφίστικα τρυκ σαν αυτά που λέγαμε ότι κάνει, και που τώρα θα δούμε ότι όντως κάνει, ο κ.Ψαρράς) να λένε σύντομα (μαζί με το όνομά τους στο τέλος του άρθρου τους) και τι οι ίδιοι φρονούν για τα θέματα που εξέτασαν ανεξαρτήτως του πλαισίου στο οποίο ήδη εξέφρασαν τις γνώμες του (π.χ. με λένε Δ. Ψαρρά και, ανεξαρτήτως του πλαισίου «Θεοδωράκης», θεωρώ (αυτό τον καιρό τουλάχιστον) το-και-το, με επιχείρημα το-και-το… για τα τάδε θέματα που την περίοδο αυτή απασχολούν όλους μας) έτσι ώστε να φαίνεται ανάγλυφα αν ήδη εξ αρχής (στα «αξιώματα» που θαλεγαν οι μαθηματικοί) από κάπου χάνει, ή αν το παθαίνει ύστερα, στην εφαρμογή στο θέμα του άρθρου (έτσι π.χ. το να θεωρείται ο Θεοδωράκη δυο φορές προδότης , μια της Ελλάδας και μια του Στάλιν θα φαινόταν όσο παράλογο όσο το να θεωρείται και από το Ισραήλ προδότης ο Θεοδωράκης επειδή τη μια έγραφε Μαουτχάουζεν και την άλλη ξέχεζε το Ισραήλ για το Παλαιστινιακό, ενώ απλώς οι ίδιοι οι Εβραίοι είχαν γίνει σαν τους ναζί και η Παλαιστίνη σαν Νταχάου) , και έτσι ώστε, επίσης, να φαίνεται το αν οι αλλαγές του οφείλονται σε φυσική εξέλιξη ή απλώς άλλα λέει σε ένα άρθρο και άλλα σε άλλο (αυτό το τελευταίο δεν το λέω για τον Ψαρρά, δεν τον πολυδιαβαζω και δεν ξέρω κι άλλα του άρθρα). Αυτά τα λέω, συν τοις άλλοις και για να μου επιτραπεί (θα προτιμούσα, όπως μόλις είπα, να μου επιβληθεί) στην παρούσα τελευταία παράγραφο να συμπεριλάβω και προσωπικές μου γνώμες για τα θέματα που μας απασχολούν όλους σήμερα, και όχι μόνο γνώμες μου για τους Ψαρρά, Πάγκαλο και Θεοδωράκη (προσωπικά κυρίως παρουσιάσεις άλλων κάνω, όπως είπαμε. Αλλά αφού εδώ είπα και δικές μου γνώμες για ανθρώπους άρα πρέπει να πω και από πού μου κατεβαίνουν, έτσι ώστε να φαίνεται αν με παράλογο τρόπο τη μια την μπαίνω από αριστερά την άλλη από δεξιά κλπ κλπ, απλώς και μόνο για να βρίσκω, σαν κουτσομπόλης, κάτι στραβό σε όσους κρίνω) Που ήμασταν;: Λέγαμε κάτι για χιούμορ τύπου Βαβέλ…)
Π.χ. ξεκινάμε σε στυλ Reiser: Λέει ο Ψαρράς ότι ο Μαρκεζίνης είναι ύποπτος, ως φίλος του ιδιοκτήτη της μεγάλης Βρεττανίας που του έδωσε δωρεάν την αίθουσα για να μιλήσει. Μα δεν θα ήταν πιο ύποπτος αν μη έχοντας φίλο που να του δώσει την αίθουσα δωρεάν έπρεπε να ψάξει, μη φίλο που θαθελε και ανταλλάγματα, για να του δώσει λεφτά να πληρώσει για αίθουσα; (και τέλος πάντων πόσα πλέον είναι τα λεφτά που δεν θα μπορούσαν να του τα δώσουν, με έρανο, φίλοι των ιδεών του; Μια φορά σε συνδικαλιστικό ηβέντ θυμάμαι ότι είχε ναυλωθεί η αντίστοιχη αίθουσα του Εσπέρια με λεφτά εράνου μεταξύ απολυμένων). Λέει ο Ψαρράς ότι με λεφτά από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ναύλωσε ο Θεοδωράκης το Ρεξ. Πότε έκρυψε ο Θεοδωράκης την συμπάθειά του για την εκκλησία; (και πότε εξήγησαν οι Ψαρράδες γιατί κάτι από τον καιρό που κόντρα στην θρησκεία σήμαινε να απελευθερωθούν από καμιά θεία Κατίνα που ήθελε να πηγαίνουν κατηχητικό κι όχι σε πάρτυ, ή που την απελευθέρωναν κι αυτήν για να μη τρέμει την κόλαση, πότε λοιπόν εξήγησαν ότι κάτι από την απελευθέρωση εκείνης της αρχαιολογικής εποχής συνεχίζει να επέχει θέση αντίστασης στο σύστημα και απελευθέρωσης; Και πότε τόλμησαν να απελευθερώσουν και καναν μουσουλμάνο μετανάστη από την θρησκεία του με τον τρόπο που απελευθέρωσαν την θειά τους την Κατίνα;). Και όσον αφορά τα λεφτά του Πατριαρχείου: δηλαδή, αν ο Μίκης ζήταγε από τους χίλιους που ήρθαν για την ΣΠΙΘΑ να πληρώσουν εισιτήριο απλώς για τα έξοδα αίθουσας, δεν θα του τα δίνανε; Άρα δεσμεύτηκε προς το πατριαρχείο για τα λεφτά ή το πατριαρχείο επεκρότησε τις θέσεις του και του πλήρωσε το Ρεξ κι αυτό είναι ρετσινιά; (ρετσινιά σύμφωνα όσους ακόμα κάνουν μάχη με την θείας τους την Κατίνα , αν ζει (κυριολεκτικά ή «μές στις καρδιές τους»(σαν τον Μπελογιάννη (που λέει το τραγούδι))))
Λέει επίσης ο Ψαρράς ότι ο Μίκης δεν γράφει ο ίδιος τα κείμενά του και σαν απόδειξη κομίζει ότι εκεί που διάβαζε τα περί μείωσης στρατιωτικών δαπανών για οικονομία και τα περί ανάγκης άρνησης συνεκμετάλλευσης είπε ξαφνικά «ωωπ, εδώ υπάρχει αντίφαση» και αυτό δεν υπήρχε στο κείμενο άρα τότε τα πρωτοδιάβασε και μετά τα μπάλλωσε λέγοντας «γι’αυτό φαίνεται με λένε άνθρωπο των αντιθέσεων». Εγώ πάλι έχω την εντύπωση ότι πάνω από τρεις φορές επανήλθε στην αντίφαση για να διευκρινίσει αυτό που δεν διευκρίνιζε η Παπαρήγα, αλλά σιγά μην πάω να δω αν τολεγε μόνο ή και τογραφε! Φαντάσου ναγραφε και «ωωπ, αντίφαση». Θα μπορούσαμε και να πούμε ότι άρα άλλοι του γράφουν ακόμα και τα αυθόρμητα σχόλια και τα διαβάζει σαν τον Γιωργάκη. Άσε πια τι θα λέγανε για τον Μαρκεζίνη που τα λέει όλα από μνήμης (αλήθεια, τι θα λέγανε; Σάμπως ξέρω; Και σάμπως είναι ουσιώδες να το αναρωτηθούμε πέραν λόγων κωμωδιογραφίας; Α! και μήπως πρέπει να αρχίσουμε και να αναρωτιόμαστε μπας κι ο Μίκης είναι ακόμα πιο επικίνδυνος και το παίζει Αλτσχάϊμερ για ξεκάρφωμα αλλά προδόθηκε γιατί κάποιος που σε κείμενο που διαβάζει πρώτη φορά προλαβαίνει και να παρατηρεί τις αντιφάσεις και επίσης να τις μπαλώνει με χιούμορ είναι πανέξυπνος και ικανός για τα πάντα; Ή μήπως μάλλον είναι καλύτερα να αναρωτηθούμε αν κείμενα χωρίς ουσιώδη λόγο ύπαρξης σαν του Ψαρρά και σαν το παρόν πρέπει να τα διαβάζουμε μόνο για πλάκα; Για πλάκα προς τον συγγραφέα αν τα εννοεί σοβαρά και για πλάκα μαζί με αυτόν αν μας τα λέει για να γελάσουμε) Εν κατακλείδι: Μα σοβαρά πίστευε κανένας στο ακροατήριο των ΣΠΙΘΩΝ ότι ο Μίκης μόνος του κάθεται και σερφάρει, και ανακαλύπτει βιβλία σαν της Ναομι Κλάϊν που ανέφερε στην τρίτη συνάντηση (για τα περί σοκ και δέους στην ατομική ψυχολογία και στην οικονομία, για την πλήρη διάσπαση της κοινωνίας) Θεωρεί σοβαρά κανένας ότι ο Μίκης ξέρει, ή θάπρεπε να ξέρει, να χειρίζεται πληκτρολόγιο κομπιούτερ; Σε όλους δεν αρκεί το ότι χειρίστηκε όπως χειρίστηκε τα πλήκτρα πιάνου μια ζωή και με αυτά (συν κάμποσα άλλα βέβαια! Που δεν είχαν πλήκτρα) έγινε ικανός να συσπειρώνει ανθρώπους και να τους φέρνει σε επαφή για συνεργασίες μεταξύ τους;
(Ο Ψαρράς ή άλλοι λένε ότι τα κείμενα του Μίκη είναι συρραφές από κείμενα άλλων. Μα είμαστε με τα καλά μας; Παρέστησε ποτέ ο Μίκης τον πανεπιστήμονα; Μέσω της πρωτοτυπίας ιδεών και μέσω της πανεπιστημοσύνης λύνεται το θέμα; Το θέμα δεν είναι η διάδοση των προτάσεων αν αυτές υπάρξουν; Χρειάζεται να λέει δικές του προτάσεις όποιος, επειδή έχει την αγάπη του κόσμου, μπορεί να βοηθάει στην διάδοση; Το δύσκολο είναι να βρεθούν λύσεις και το εύκολο (εύκολο λόγω του ευτυχήματος του ότι υπάρχει Μίκης) είναι να διαδοθούν προς ανθρώπους με φιλότιμο και εργατικότητα και χωρίς ντουβάρια στα αυτιά τους λόγω ημιμάθειας στα περί σοβαρών θεμάτων και λόγω βαθειάς τεχνογνωσίας μόνο σε τετριμμένες και άχρηστες παρόλες σαν τα παραπάνω δημοσιογραφίστικα του Ψαρρά. Αν υπάρξει σοβαρή πρόταση και φτάσει στον κόσμο τότε κανείς δεν θα ρίξει δεύτερη ματιά σε παρόλες αφού ούτε τα του Ψαρρά ούτε τα εδώ έχουν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης, όπως είπαμε. Αν, αντίστροφα, δεν υπάρξει πρόταση τότε ποτέ δεν θα πάψουν να μοιάζουν με ενασχόληση με τα κοινά οι τέτοιες σαχλαμάρες. Και όταν ασχολείσαι με τρίχες τότε όσο τις κοιτάς τόσο βγαίνουν και νέες η μια πάνω στην άλλη. Και αν μια φορά αρκεί η περίληψη και συνοπτική αποδοχή αντί λεπτομερούς ανάγνωσης και επανανάγνωσης των ομιλιών του Μίκη πριν αποφασίσει κάποιος να βοηθήσει, τότε εκατό φορές αρκεί η συνοπτική εκπαραθύρωση της αποδόμησης που κάνει ο Ψαρράς στον Μίκη αφού έτσι κι αλλιώς επιχειρηματολογεί περί του γιατί να μη προσφέρουμε κι όχι περί του γιατί να προσφέρουμε. Αφού δεν θα προσφέρουμε , τότε γιατί να το ψειρίζουμε τόσο πολύ; Σιγά μη κάνουμε το ψείρισμα να θέλει πιο πολλή δουλειά κι από τη δουλειά την οποία θέλουμε να φουντάρουμε! «Κάτι που δεν αξίζει να γίνει καθόλου δεν αξίζει να γίνει καλά» δεν λένε; Άρα σιγά μην ψειρίσουμε και το άρθρο του Ψαρρά με προσεκτικότερη ανάγνωση πριν το ντηλήτ!)
Α! και μην ξεχάσω και να πω (είτε ήταν ο Ψαρράς είτε άλλος αυτός που τολεγε αυτό στα πρόσφατα ξεφυλλίσματα που όλοι κάναμε) ότι δεν έχει και πολλή σημασία το να μας λένε και ξαναλένε, και για Θεοδωράκη και για Λαζόπουλο κ.α. , ότι κακώς ακόμη επιμένουν να επαναλαμβάνουν ότι ο Κίσσινγκερ έχει πει ότι ο Ελληνικός λαός πρέπει να πληγεί στην γλώσσα του, στον πολιτισμό του, στην ιστορική του μνήμη κλπ, «διότι το ότι το είπε ο Κίσσινγκερ έχει προ πολλού διαψευστεί». Αφού πλέον αυτό όντως συμβαίνει στην γλώσσα, τον πολιτισμό και την ιστορική μνήμη μας και αφού αυτό ως γεγονός έχει μεγαλύτερη σημασία από το αν τοκανε ο Κίσσινγκερ ή κάποιος άλλος ή κανένας κι απλώς έγινε εκ των πραγμάτων ή από τον Μακντόναλντ, τότε η ακριβολογία μας μάρανε; Γιατί; Σάμπως θα στενοχωρηθεί πολύ ο Κίσσινγκερ από την αδικία; Ή σάμπως θα τον μποϋκοτάρει κάποιος σε κάτι και θα χάσει λεφτά και θα μας χρεώσει αποζημίωση; Ή θα μας πούνε Κατίνες που δεν είδαμε τις «τελευταίες» ειδήσεις με την διάψευση; Εκεί είναι το θέμα; Όλα τα άλλα του Ψαρρά ήταν αδιάψευστα και είχαν και επίπεδο και το μόνο που έλειπε για την πλήρη τελειότητα ήταν το ναναι ακριβής «και» σε αυτό; (αν τα περί διάψευσης Κίσσινγκερ τάλεγε επίσης ο Ψαρράς και δεν τάδα κάπου αλλού). Τελειώσαμε. Ή μάλλον δεν τελειώσαμε , αφού είπα ότι πρέπει σύντομα όλοι όσοι κάπου εκφέραμε και γνώμες για ανθρώπους που έχουν άποψη για τα θέματα που όλους μας απασχολούν να λέμε στο τέλος σύντομα, σαν στοιχείο ταυτότητας, και τις δικές απόψεις για αυτά, π.χ. , εν προκειμένω, εθνικά, μεταναστευτικά, θρησκευτικά, οικονομικά, κλπ.
Λοιπόν: Γιάννης Αλεβίζος, φυσικός, απ’όσα διαβάζω ή ακούω ότι λένε σκεπτόμενοι άνθρωποι με δημοσιευόμενα επιχειρήματα θεωρώ ότι η κρίση, αργά ή γρήγορα, μάλλον θα αναμενόταν με ή χωρίς τον τζόγο στις τράπεζες. …. Αν μετά από κάτι αιώνες οργίου εκμετάλλευσης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ασία και την Αφρική, και στην Λατινική Αμερική επίσης, που ζούσαν με συνθήκες εργασίας και διαβίωσης αδιανόητες για μας στην Ευρώπη και στην Αμερική, οι συνθήκες για αυτούς αλλάξουν προς το λίγο, ή ελάχιστα, καλύτερο τότε αυτό, μεταφρασμένο σε εργατικές ανθρωποώρες των, λεγόμενων, πιο πολιτισμένων χωρών δεν αποτελεί τεράστια καθίζηση εργασιακών δικαιωμάτων σε αυτές; Οπότε η κάθε χώρα αναμενόμενο δεν είναι να προσπαθήσει να μην εισπράξει η ίδια την ζημιά και ει δυνατόν να την περάσει σε άλλους; Τελικά πιο πάνω απ’ όλους επιπλέουν όχι αυτοί που προσπαθούν να μην εισπράξουν ζημία αλλά και να επωφεληθούν και να κερδίσουν, και συνήθως δεν είναι κράτη αλλά εταιρίες, τράπεζες, ιδιώτες, που ελέγχουν πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης. Και σαν τρόπο να πραγματοποιούν τα κέρδη τους βρήκαν και το συνεχές ανακάτεμα πληθυσμών μέσω οικονομικών μεταναστών ή προσφύγων ξεσπιτωμένων από χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση ή σε πολυετή ξηρασία κλπ. Αλλά ας αφήσουμε αυτή την στιγμή την παράμετρο προσφύγων λόγω μόνιμης κλιματικής αλλαγής και ερημοποίησης που μακάρι ναναι παραμύθι-πατέντα (αν δεν είναι, τότε όλα όσα δούμε εδώ έχουν ημερομηνία λήξεως κοντινή) κι ας μείνουμε σε μετανάστες για λόγους οικονομικούς, πολιτισμικούς, πολιτικούς ή σε πρόσφυγες πολέμου, όπως είπαμε. Στις χώρες υποδοχής τους ο διαχωρισμός διεθνιστών σε διεθνιστές αντιεξουσιαστικού τύπου , κομμουνιστικού τύπου, γιάπυ τύπου, σοσιαλιστικού τύπου, τύπου Γιωργάκη κλπ κλπ είναι μάλλον ατυχής , ως ασαφής και ταυτόχρονα χοντροκομμένος. Πιο σαφής είναι ο διαχωρισμός σε δυο κατηγορίες, μια που εννοεί τον διεθνισμό με τον οποίο πολλοί, ακόμη και προοδευτικοί, μιλάνε για την χώρα τους σαν να μην την αγαπάνε περισσότερο απ’ότι αν ήταν περαστικοί τουρίστες και μια που εννοεί τον διεθνισμό με τον οποίο καταλαβαίνουμε και τους πολίτες άλλων χωρών και την δική τους μεγαλύτερη αγάπη για την δική τους χώρα που χάνεται ή που γίνεται κι εκείνη έρμαιο διαδικασιών που την καταστρέφουν όπως η κρίση καταστρέφει τώρα την δική μας, μετά την καταστροφή άλλων και πριν την καταστροφή όσων άλλων έχουν σειρά.
(Προαιρετική παρένθεση: Ίσως είμαστε πιο σαφείς αν προσπαθήσουμε, όπως εδώ, να μένουμε κοντά στα φαινόμενα όπως παρουσιάζονται κι όχι όπως ερμηνεύονται από σχολές. Παράδειγμα τέτοιας ασάφειας: αν πούμε «διεθνιστές μαρξιστικού τύπου» τότε το «προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε» τι απ’τα εξής δυο σημαίνει; σημαίνει «ξένοι προλετάριοι ελάτε να γίνουμε πολλοί και να την πέσουμε όλοι μαζί στα εδώ αφεντικά και εμείς θά’ρθουμε κι εκεί να οργανώσουμε κίνημα όπως ο Τσε στην Βολιβία»; ή εννοεί «αν θέλετε να μας βοηθήσετε, μη γίνεστε ορδές εισαγομένων απεργοσπαστών γιατί θα σας γυρίσουμε πίσω με το καράβι που ήρθατε»; (υπάρχουν κείμενα του Μαρξ που, στον καιρό του τουλάχιστον, αυτή (την δεύτερη) λύση πρότεινε). Αν το ζητούμενο δεν είναι απλώς το να δούμε αν υπάρχει Μαρξιστική διατύπωση για κάτι που μας κατέβηκε αλλά αν το κάτι βοηθάει σε ένα δεδομένο χειροπιαστό πρόβλημα τότε συνήθως είναι πιο σαφή τα πράγματα, αν και όχι τελείως αφού και καν η λέξη «βοηθάει» εμπεριέχει επιλογή και προτίμηση. Π.χ αν πει κάποιος «αφού οι έλληνες αγρότες κάνουν ρεμούλες με επιχορηγήσεις και δεν καλλιεργούν γιατί να μην ηγηθούμε μεταναστών που ξέρουν να καλλιεργούν, να τους βοηθήσουμε να την απαλλοτριώσουν, η γη ανήκει σε όσους τη φροντίζουν, και αυτό είναι η πραγματική ταξική πάλη του καιρού μας, μα αν δεν είσαι διεθνιστής έχεις τσίμπλες και δεν το βλέπεις», αν λοιπόν κάποιος πει κάτι τέτοιο είναι μαρξιστής ή είναι ταυτόχρονα και μαλάκας και ψώνιο; (και πότε θα πει ότι δεν χωράνε άλλοι; Όταν οι μετανάστες που καθοδηγεί του πούνε να κλείσει τα σύνορα και του δείξουν το τσιτάτο του Μαρξ για εισαγόμενους ή του εξηγήσουν ότι χωρίς σύνορα πιάνονται κορόϊδα της παγκοσμιοποίησης;) Και αν αυτό είναι μαλακία τότε είναι μαλακία του μαρξισμού ή του τέτοιου ολιγοφρενή ερμηνευτή του; Άρα ας μη ταυτίζουμε τα πράγματα με την γλώσσα περιγραφής τους. Aπό τις σχολές ερμηνείας των πραγμάτων ας προσποριζόμαστε επιχειρήματα και όχι απλώς γλωσσικά ιδιώματα. Παρομοίως και στα ζητήματα θρησκείας: Αν επιστήμονες στην Αμερική κάνουν κονσάλτινγκ για το αν είναι καλύτερα τα όπλα που δεν σκοτώνουν αλλά ακρωτηριάζουν γιατί τον πεθαμένο τον θάβεις και δεν ξανα-ασχολείσαι ενώ ο ακρωτηριασμένος απασχολεί κι άλλους εφ’ όρου ζωής κι έτσι ακρωτηριάζεις και την οικονομία αυτού που βομβαρδίζεις κι αν ο Χριστιανός ή ο άθεος στρατιώτης αποφασίζει, για τα ιδανικά της διάδοσης της δημοκρατίας ή της προσωπικής του μόρφωσης (=να πάρει μόρια για υποτροφία σε κολλέγιο), να πάει στο Αφγανιστάν να ρισκάρει να πεθάνει ή να ακρωτηριαστεί προστατεύοντας παπαρουνοκαλλιέργειες που σκοτώνουν και συμπατριώτες του τοξικομανείς απλώς και μόνο γιατί, κατά τους λήπτες αποφάσεων, αυτό, καλώς, δημιουργεί περισσότερο πρόβλημα ναρκωτικών στους Ρώσσους απ’ότι στους Αμερικανούς (που το δημιουργούνε μόνοι τους μέσω Κολομβίας) , τότε φανατικός είναι ο μουσουλμάνος θεούσος που λέει τον εχθρό «σατανά»; ο Χριστιανός θεούσος φαντάρος που διαδίδει την δημοκρατία; ο άθεος φαντάρος που μαζεύει μόρια να σπουδάσει; Βέβαια τον διάλογο πολιτισμών και θρησκειών δεν θα τον κάνει αμοιβαίως πειστικό στον κόσμο η συνεισφορά των αποβλακωμένων και των καθαρμάτων που εκπροσωπούν έκαστο μέρος αλλά των πνευματικών και των μη αποπνευματοποιημένων αθέων ως εκπροσώπων τους (π.χ. ο Ταρικ Αλι δηλώνει «άθεος μουσουλμάνος». Αλλά κι ο Τσόμσκυ «άθεος Εβραίος» δεν είναι; Κι ο Καζαντζάκης άθεος Χριστιανός κλπ. Ο Θεοδωράκης, για σχετικό αλλά και διαφορετικό, θέμα δηλώνει «ουτοπικός κομμουνιστής»). Άρα το νασαι άθεος χρήσιμος στον παγκοσμιοποιημένο διάλογο θέλει πιο πολλή σκέψη από τότε που απλώς υπερέβαινες τα ταμπού της γιαγιάς σου. Επίσης θέλει και μόρφωση σε θετικές επιστήμες κλπ (βλ π.χ. το πόση μοριακή βιολογία και μαθηματική λογική καθόταν και μάθαινε ο Καστοριάδης, εκτός από οικονομία, ιστορία, φιλοσοφία και ψυχανάλυση για να καταλάβει την λειτουργία της θρησκείας στην κοινωνία. Άλλο αν συχνότατα τον τσιτάρουν για πράγματα των βιβλίων του που τα έβρισκε κανείς κι οπουδήποτε αλλού και δεν τον τσιτάρουν σχεδόν ποτέ για αυτά που τον έκαναν τον συγκεκριμένο Καστοριάδη. (Δηλαδή σαν το «όπως είπε κι ο Ριχάρδος στο τάδε έργο του Σαίξπηρ «καλημέρα»», που έλεγε κάποιος σε ένα Λούκυ Λουκ). Αν δεν μάθει κανείς στα σοβαρά τίποτε από αυτά τότε θα κάθεται και θα χάσκει πότε με το ότι ο Ντώκινς (ο βιολόγος της Οξφόρδης) βρήκε χορηγό για ανάρτηση επιγραφών «Θεός δεν υπάρχει, άρα χαρείτε ελεύθερα» στα Λονδρέζικα λεωφορεία, και πότε με το ότι Ρώσσος μεγιστάνας πλήρωσε για ταμπέλλες «Θεός υπάρχει, άρα χαρείτε ελεύθερα» στα λεωφορεία και μετά ο Ντώκινς βρήκε και κονδύλια για εφηβικές κατασκηνώσες άθεων παιδιών αντί κατασκηνώσεις Χριστιανόπουλων. Λες και για να συζητήσουν άνθρωποι για το αν παίζουμε με τις λέξεις σε τέτοιες κόντρες χρειαζόταν να βρεθούν εκατομμύρια για να μπουν φράσεις σε λεωφορεία. Άρα αν δεν θέλουμε να κάνουμε απλώς παιχνίδια με λέξεις που είναι πιασάρικες τότε καλύτερα να μιλάμε για τις ειδήσεις όπως παρουσιάζονται κι όχι όπως ερμηνεύονται. Γενικά αν όλα αυτά τα θέλει κανείς αναλυμένα σε κείμενα μεγέθους μισής σελίδας κι όχι πλήρως, τότε η επιλογή κομματιών από αναλυτές μπορεί να αποδεικνύει οτιδήποτε, να βλέπεις π.χ. Βερέμη να παίρνει τον ίδιο τον Παπαρρηγόπουλο και να αποδεικνύει ότι το 1821 του ΣΚΑΪ είναι καλύτερο από το δικό του το βιβλίο . (Κι ο γράφων με την εδώ συντομία του , κι ο Ψαρράς , ότι θέλουν δεν αποδεικνύουν με το να αναδιατάσσουν κομμάτια από κείμενα σαν ναταν παζλ;) Σοβαρά συμπεράσματα μέσω ιστοριογνωσίας , Μαρξισμού κλπ θέλουν αφιέρωση κι όχι παρακολούθηση απλώς διαλόγων σαν της Ιντυμεντια όπου θέτει ένας ένα ερώτημα, διαβάζει ο επόμενος μόνο την πρώτη φράση του και του απαντά, διαβάζει ο μεθεπόμενος μόνο την πρώτη φράση του αμέσως προηγούμενου και του απαντά και σε λίγο όλο βρίζονται και ούτε κανείς θυμάται για ποιο θέμα μίλαγαν, αλλά όλοι έχουν γνώμη κι ας μη ξέρουν περί ποίου θέματος την έχουν. Σημ: Αν συντομία ο γράφων θεωρεί τις (παραλίγο …20) εδώ σελιδούλες του τότε τι εννοεί πλήρη κι όχι παραπλανητική ανάλυση; Για καλαμπούρι ωραίο είναι αλλά αν το εννοεί κανείς σοβαρά το ερώτημα τότε απλώς ας μου γράψει για ποιο θέμα θέλει να δει πληρέστερη ανάλυσή μου (ακριβέστερα: κυρίως παρουσίαση αναλυτών)κι αν τοχω μελετήσει του την στέλνω)
Λέγαμε για τις γνώμες για τα τρέχοντα (οικονομικά, θρησκευτικά, μεταναστευτικά , πολιτισμικά …) που πρέπει κι ο γράφων (όπως κι οποιοσδήποτε λέει δημοσίως γνώμες του) να τις συγκεντρώνει κάπου, πυκνά-πυκνά όλες μαζί, να ξέρουν κι όσοι τον ξεφυλλίζουν αν τους κινεί την εμπιστοσύνη ή το ενδιαφέρον ο τρόπος σκέψης του και η θεματολογία του , αντιστοίχως. Να ξέρουν αν ούτε καν ξεφύλλισμα θάθελαν , ή αν εκτός από ξεφύλλισμα θάθελαν κάποια πράγματά του και να τα διαβάζουν, ή αν θαθελαν να κοιτάνε αν ανάρτησε και τίποτε άλλο. Μάλλον αρκετά ενδεικτικά είναι όσα ήδη είπαμε παραπάνω. Ας πούμε, περιληπτικά και σχηματικά, και τα εξής για την φύση της λειτουργίας που ελπίζουν οι προσπάθειες του γράφοντος να έχουν:
Ακόμη και όσοι θεωρούν ότι ήταν τεράστια προσφορά και όχι παραπλάνηση , προσανατολισμός και όχι αποπροσανατολισμός, η ιδέα του Θεοδωράκη στα νιάτα του «να πάρει την μόρφωση από τα αμφιθέατρα και να την πάει στα γήπεδα και στις αλάνες» μελοποιώντας σε στυλ λαϊκών τραγουδιών τους ύψιστους ποιητές, και θεωρούν ότι έπαιξε πολύ ρόλο στο να έχει ένα επίπεδο υψηλό η πολιτικοποίηση στην Ελλάδα (έτερον εκάτερον αυτό και το αν οι επιτυχίες της δυναμικής διεκδίκησης κοινωνικού κράτους αποδείχτηκαν παροχές από πλαστό χρήμα), ακόμα και αυτοί λοιπόν θεωρούν ότι καλά θαταν να υπάρχουν και ύψιστοι στοχαστές και αναλυτές κλπ και να διαδίδονται προς τον κόσμο με εύληπτο τρόπο (κι ας εκτός από Έλληνες (π.χ Κονδύληδες, Παπαϊωάννου…) υπάρχουν και ξένοι προς διάδοση, κι ας ευληπτότητα δεν σημαίνει μελοποίηση αλλά ανθολόγηση κι εισαγωγή στην κυκλοφορία με φτηνότατες μεθόδους όπως οι αναρτήσεις, κι ας μην είναι το ίντερνετ γήπεδο ή αλάνα). Για το αν οι Έλληνες μόνο από τραγούδια ξέρουν και αντί ανάλυσης ανοίγουν τα ηχεία όταν μαζευτούν πολλοί, δεν φταίει ένας
μουσικός που υπήρξε παρών αλλά μόνο την ποίηση μπορούσε να διδάξει, μελοποιώντας την, φταίνε οι απόντες, δηλαδή όσοι αναλυτές δεν υπήρξαν για να διαδοθούν από ΝτιΤζεϊ κειμένων (σαν π.χ. τον γράφοντα) και φταίμε κι όσοι ΝτιΤζεϊ κειμένων, ή άλλου είδους διαδοτές, δεν διαβάσαμε και δεν διαδώσαμε αναλυτές που υπήρξαν. Για το αν οι Έλληνες, και οποιοιδήποτε άλλοι, είναι θύματα των ΜΜΕ και της επιλεκτικής παρουσίασης, αποσιώπησης, αποστόμωσης «δεν» φταίνε τα ΜΜΕ και οι χορηγοί τους και η κυβέρνηση που τη δουλειά τους «κάνουν» (αφού ως δουλειά τους την χειραγώγηση εννοούν, και την διάδοση ψευδομόρφωσης) αλλά όσοι διαθέτοντες βήμα στο ίντερνετ για τους αποσιωπούμενους (στοχαστές, μετανάστες, συγγραφείς κλπ) δεν σκέπτονται καμιά σοβαρή ερώτηση να τους κάνουν να μάθουν τίποτε και οι ίδιοι και το κοινό τους (ή και οι ερωτώμενοι) αλλά σκέπτονται με τον τρόπο που έχουν μάθει από τα συνήθη ΜΜΕ, τι τραβάει, πόση ώρα διαρκεί, ποιους παρα-θίγει, ποιους
δεν θίγει αρκετά, πόσοι θα το δουν, κλπ κλπ και όχι πώς να ξεκαθαρίσουν κάτι όσο πιο πολύ γίνεται. Τέλος πάντων, ο γράφων εκπαιδευτικός είναι, από κει έχει βήμα, άρα όλα από την σκοπιά που διαθέτει τα αντιμετωπίζει, δεν ξέρει καν αν θαχε άλλο τρόπο αν είχε διαθέσιμη άλλη σκοπιά, ούτε και έχει σημασία το υποθετικό αυτό ερώτημα, η κατακλείδα είναι προσωπικά διδάσκω πώς να ρωτάμε και πώς να μαθαίνουμε από τις απαντήσεις όσων απαντούν και, αφού μικρότερες ηλικίες διδάσκω, άρα ξέρω και πώς να κάνω λιανά όσα απαντούν όσοι ξέρουν κι από απαντήσεις κι όχι μόνο από ερωτήσεις. Ρώτησα κάμποσα εδώ, έχω ρωτήσει και αλλού, δεν είμαι πλασιέ να λέω πού ανάρτησα τις ερωτήσεις, όποιος θέλει να απαντήσει στα εδώ ή να ρωτήσει τι άλλο ρωτάω και πού το ρωτάω, ας μου γράψει. Στη δε ΣΠΙΘΑ αυτό που θέλω να προσφέρω είναι αφενός ερωτήσεις και διάδοση απαντήσεων , αφετέρου απαντητές αν η ΣΠΙΘΑ έχει όρεξη να ρωτάει και αυτοί έχουν όρεξη να απαντούν. Στην ΣΠΙΘΑ θα γράψω εγώ, όσοι έχουν απαντήσεις να της προσφέρουν ας μου γράψουν αυτοί (ή , φυσικά, ας γράψουν κατευθείαν στην ΣΠΙΘΑ) /Γιάννης Αλεβίζος 10 Φεβρ.
(αναρτήθηκε στο αρδην στις 11 Φεβρ. με τίτλο Σχόλιο για τον ΣΠΙΘΑ και για τους λιβέλλους κατά Θεοδωράκη , Συνέχεια του προηγουμένου κειμένου (για ΣΠΙΘΑ κλπ) που δεν χώρεσε ολόκληρο στην ανάρτηση)
3. Mια χθεσινοβραδινή ανταλλαγή αλληλογραφίας με την μαθήτρια του γράφοντος Ελένη που μακρά συζήτηση μαζί της υπάρχει και στο άλλο μας μπλογκ (που είναι για πολύ εκτεταμένες αναρτήσεις και που έχουμε ήδη αναφέρει) και η οποία επίσης, όπως και η Αθηνά που ήδη είδαμε, ξαναεμφανίζεται στην εβδομάδα 27 Ιαν-2 Φεβρ που τελικά δεν αναρτήσαμε λόγω έκτασης)
Πριν χαιρετήσουμε, μην ξεχάσουμε να ευχαριστήσουμε τους φίλους μας συναδέλφους των οποίων η ηθική στήριξη έπαιξε τόσο ρόλο όσο και η τεχνική βοήθεια, οι συμβουλές ή το υλικό που μας έδωσαν. Την Μαρία την έχω ήδη ευχαριστήσει εντός των αναρτήσεων. Στην Χριστίνα που μου έγραψε «Αναρτήσεις σαν αυτές δίνουν λόγο ύπαρξης στην Κοινότητά μας. Ευχαριστούμε», και στον Τάσο που με αποκάλεσε «”Κωνσταντίνου* της Πολιτικής κ’ Κοινωνικής Ευαισθησίας μας” (*ο άλλοτε τερματοφύλακας του ΠΑΟ, τότε που οι Παίκτες έπαιζαν για την ΦΑΝΕΛΛΑ)» απαντώ: Απαντήσεις σαν αυτές δίνουν λόγο ύπαρξης σε αναρτήσεις σαν αυτές διότι αυτές οι απαντήσεις αποτελούν ΦΑΝΕΛΛΑ.
Ευχαριστώ.
Γιάννης Αλεβίζος 14 Φεβρουαρίου
ΥΓ Διευκρίνιση : Φυσικά η καθημερινή ανταλλαγή η-μέιλ με συναδέλφους, μαθητές και φίλους (η οποία υπήρχε και πριν αρχίσει η συστηματικότερη επιλογή, περίληψη, ανάρτηση) θα συνεχίσει. Απλώς μεταξύ του να επιμείνω στο αρχικό φόρματ με τρόπο τόσο χρονοβόρο που να μην προλαβαίνω να δοκιμάσω να τον αλλάξω σε φόρματ πιο λειτουργικό για τους σκοπούς κατανόησης και διάδοσης που είχαμε αναφέρει, και του να συνεχίσω με τον κάπως πιο πρόχειρο αρχικό τρόπο, για να δω αν μπορώ να πάω σε άλλο φόρματ, προτίμησα να κάνω το δεύτερο. Στο 4 είναι όσα θα διαλέγαμε σήμερα: