Έλληνας αστροφυσικός έπαιξε κομβικό ρόλο στην ανακάλυψη μαύρης τρύπας από τη NASA (φωτο)

Έλληνας αστροφυσικός έπαιξε κομβικό ρόλο στην ανακάλυψη μαύρης τρύπας από τη NASA (φωτο)

Ένας Έλληνας επιστήμονας της διασποράς, ο Δημήτρης Ψάλτης, καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αριζόνα των ΗΠΑ διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στο νέο μεγάλο Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-EHT), που πήρε την πρώτη εικόνα από μια μαύρη τρύπα.

Η τερατώδης μαύρη τρύπα, στον γαλαξία Μessier 87, έχει διάμετρο περίπου 40 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων (τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη Γη) και βρίσκεται σε απόσταση 500 εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων.

Ο Δ. Ψάλτης και οι συνεργάτες του ανέλαβαν -για πρώτη φορά σε τέτοια αστροφυσική κλίμακα- να εξετάσουν κατά πόσο η εικόνα της μαύρης τρύπας επαληθεύει τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Για τον σκοπό αυτόν ανέπτυξαν τα σχετικά «τεστ» και κατέληξαν στη σημαντική διαπίστωση ότι ο Αϊνστάιν για μια ακόμη φορά δικαιώθηκε, καθώς η εικόνα της μαύρης τρύπας τελικά ταιριάζει πολύ καλά στις προσομοιώσεις που είχαν προηγηθεί με βάση τη θεωρία.

Αμέσως μετά τη σημερινή ανακοίνωση, ο ελληνικής καταγωγής αστροφυσικός δήλωσε:

«Το Τηλεσκόπιο ΕΗΤ για πρώτη φορά μάς επέτρεψε να ελέγξουμε τις προβλέψεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν γύρω από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες στα κέντρα γαλαξιών.

»Το μέγεθος και η σκιά (της μαύρης τρύπας του γαλαξία Μ87 που φωτογραφήθηκε) επιβεβαιώνει τις ακριβείς προβλέψεις της γενικής θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν, αυξάνοντας έτσι την εμπιστοσύνη μας σε αυτή τη θεωρία που έχει κλείσει ένα αιώνα.

»Η απεικόνιση μιας μαύρης τρύπας είναι μόνο η αρχή της προσπάθειάς μας να αναπτύξουμε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέψουν να ερμηνεύσουμε τα άκρως πολύπλοκα δεδομένα της φύσης».

Ο Δημήτρης Ψάλτης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1970 και πήρε το πτυχίο Φυσικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1992.

Έκανε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις (1997) και υπήρξε μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, στο Πανεπιστήμιο ΜΙΤ και στο Ινστιτούτο Προωθημένων Μελετών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, ενώ -μεταξύ άλλων διακρίσεων- έχει βραβευθεί από το Ίδρυμα Μποδοσάκη (2005).

Από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, όπου σήμερα είναι καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής.

Οι έρευνές του εστιάζονται στον έλεγχο της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Αϊνστάιν σε κοσμική κλίμακα, μελετώντας κυρίως τις μαύρες τρύπες και τους αστέρες νετρονίων.

Ο κ. Ψάλτης ασχολείται με το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων από τα πρώτα στάδιά του. Με την ερευνητική ομάδα του στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα ανέπτυξε τα τεστ της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας, που το τηλεσκόπιο ΕΗΤ πραγματοποιεί.

Επίσης, έχει αναπτύξει αλγόριθμους προσομοίωσης σε υπολογιστές, που προέβλεψαν εκ των προτέρων πώς θα μοιάζουν οι πρώτες εικόνες από τις μαύρες τρύπες.

Εκτός από το ΕΗΤ, είναι μέλος στις επιστημονικές ομάδες των αποστολών LOFT του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και NICER της NASA, καθώς του επιστημονικού συμβουλευτικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Βόννη.

Νωρίτερα την πρώτη εικόνα μίας Μαύρης Τρύπας παρουσίασαν σε ταυτόχρονες συνεντεύξεις Τύπου επιστήμονες σε συνεργασία με τη NASA, δίνοντας στη δημοσιότητα την πρώτη πραγματική εικόνα, καθώς και απαντήσεις σε ένα από τα πιο σκοτεινά -κατά κυριολεξία- φαινόμενα του Σύμπαντος.

Πολλά τηλεσκόπια συνεργάστηκαν προκειμένου να συλλάβουν την πρώτη εικόνα μίας Μαύρης Τρύπας, παρουσιάζοντας στον κόσμο για πρώτη φορά την πραγματική εικόνα του μυστηριώδους φαινομένου, για το οποίο έχουν αναλυθεί δεκάδες σενάρια.

Οι ερευνητές είχαν στήσει οκτώ επιμέρους παρατηρητήρια σε τέσσερις ηπείρους για να δημιουργήσουν ένα σούπερ-τηλεσκόπιο.

«Τα αποτελέσματά μας δίνουν σαφή εικόνα για μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που γίνεται ορατή για πρώτη φορά», επισημαίνει ο Αντον Τσένσους, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ραδιοαστρονομίας «Max Planck» στη Βόννη.

«Η εικόνα αυτή είναι μια επιβεβαίωση της θεωρίας του Αϊνστάιν περί σχετικότητας», ανέφερε ο Καρλ Σούστερ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ραδιοαστρονομίας (IRAM), η οποία συμμετείχε στην μελέτη παρατήρησης.

Οι Μαύρες Τρύπες είναι στην πραγματικότητα αόρατες, καθώς είναι τόσο πυκνές που απορροφούν οτιδήποτε εντός τους, ακόμη και το φως.

»Εφόσον λοιπόν δεν επιτρέπουν ούτε στα απειροελάχιστου μεγέθους σωματίδια του φωτός, τα φωτόνια, να εκλυθούν από μέσα τους, οι Μαύρες Τρύπες έως σήμερα αποτυπώνονταν μόνο μέσω καλλιτεχνικών προσεγγίσεων.

Δηλαδή, κάποιος εικαστικός ή εικονογράφος μετέφερε σε εικόνα τις περιγραφές των επιστημόνων.

Αυτή η πρακτική όμως ανήκει ήδη στην προϊστορία: Από σήμερα, 10 Απριλίου 2019, η ανθρωπότητα θα γνωρίζει πώς μοιάζουν στην πραγματικότητα οι Μαύρες Τρύπες.

Το πόσο σημαντική είναι η σημερινή αποκάλυψη, δεν πιστοποιείται μόνο από το παγκόσμιο και εξαιρετικά ζωηρό ενδιαφέρον.

Οι Μαύρες Τρύπες είναι ένα από τα δομικά στοιχεία του σύμπαντος και ενδεχομένως μέσα τους κρύβουν το μυστικό της προέλευσης του κόσμου.

Οπότε, κάθε πληροφορία που αφορά στην αληθινή τους φύση και την όψη τους, φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στην κατανόηση της δημιουργίας.

tribune