Ελληνικές παροιμίες και τι σημαίνουν(1)

Παροιμία είναι ένα σύντομο απόφθεγμα που εκφράζει (τις περισσότερες φορές με αλληγορικό τρόπο) ισχυρισμούς που αποτελούν το απόσταγμα μακράς πείρας πολλών ανθρώπων.

Έτσι, οι παροιμίες προσλαμβάνουν πολλές φορές διδακτική σημασία. Διακρίνονται από ζωηρή και πλούσια σε εικόνες φαντασία, ενώ τις περισσότερες φορές έχουν τη μορφή κάποιου δίστιχου.

Αν και οι παροιμίες έχουν περάσει στο συνείδηση του κόσμου σαν λαϊκή σοφία, δεν παύουν να αποτελούν και αυτές με την σειρά τους ένα είδος λογικής πλάνης όπως η πλάνη της προσφυγής στην πλειοψηφία.

Ας δούμε 30  από τις πιο γνωστές παροιμίες που λέμε στην χώρα μας μαζί με την επεξήγηση τους.(Πρώτη δόση.)

1.Γλώσσα παπούτσι, μυαλό κουκούτσι.

Λέγεται για φλύαρους που μιλάνε δίχως να σκέφτονται.

2.Γόνατα που δεν κοπιάζουν, κοιλιά δεν θεραπεύουν.

Αν δεν δουλέψεις, δεν θα φας.

3.Γριά το μεσοχείμωνο θυμήθηκε πεπόνι.

Αναφέρεται για παράξενες επιθυμίες, εκτός χρόνου.

4.Γυρεύει βελόνι στ’ άχυρα.

Λέγεται, όταν μάταια ψάχνει κάποιος κάτι, που έχει χαθεί σε ένα μεγάλο πλήθος.

5.Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.

Λέγεται για όσους δίνουν σωστές συμβουλές και οι ίδιοι δεν τις τηρούν.

6.Δε δίνει του αγγέλου του νερό.

Αυτονόητη.

7.Δέκα μέτρα κι ένα κόψε.

Μην κάνεις κάτι πριν το υπολογίσεις σωστά και καλά.

8.Δεματιάζει αβγά.

Αναφέρεται για όσους επιχειρούν τα αδύνατα, ματαιοπονούν.

9.Δεν έχει η γλώσσα κόκαλα και κόκαλα τσακίζει.

Ο λόγος, έχει μεγάλη δύναμη και προς το καλό και προς το κακό.

10.Δος κρασί να βγει η αλήθεια.

Το κρασί, λύνει την γλώσσα των ανθρώπων και τους κάνει, άθελά τους, να αποκαλύπτουν τα μυστικά τους.

11.Δούλευε να φας και κλέψε να ‘χεις.

Ο άνθρωπος συντηρείται με την δουλειά του, αλλά για να πλουτίσει, πρέπει να κλέψει.

12.Δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δεν κρατιούνται.

Αυτονόητη.

13.Έβαλε λυτούς και δεμένους.

Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα για να πετύχει τον σκοπό του.

14.Έβαλε την αλεπού να φυλά τα πρόβατα.

Αναφέρεται σε περιπτώσεις που αναθέτουμε μια δουλειά σε κάποιον που θα την εκμεταλλευτεί για δικό του όφελος.

15.Έγιναν από δυο χωριά.

Έγιναν εχθροί.

16.Έγιναν νερό κι αλάτι.

Έγιναν φίλοι.

17.Εγώ γελώ με 12 και 13 με μένα.

Λέγεται γι’ αυτούς που περιγελούν τους άλλους, ενώ οι ίδιοι είναι άξιοι για γέλια.

18.Εγώ είπα κι εγώ άκουσα.

Πήγαν τα λόγια μου χαμένα.

19.Εγώ λέω στο σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

Λέγεται για όσους μεταβιβάζουν τις ευθύνες τους στους άλλους.

20.Εδώ καράβια πνίγονται, βαρκούλες αρμενίζουν.

Λέγεται, για όσους διδάσκονται από τα λάθη  και τις ατυχίες των άλλων.

21.Εδώ σε θέλω κάβουρα να περπατάς στα κάρβουνα.

Στους κινδύνους φαίνονται οι ικανοί και άξιοι άνθρωποι.

22. Είναι διαβόλου κάλτσα.

Είναι φοβερά έξυπνος και πονηρός.

23.Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι.

Όταν μπλέκει κάποιος με αδίστακτους ανθρώπους, βγαίνει πάντα ζημιωμένος.

24.Εκύλισε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.

Βρήκε ο όμοιος τον όμοιο.

25.Ελάτε γνωστικοί να φάτε του τρελού το βιος.

Λέγεται για τον ανόητο πλούσιο, που τα αγαθά του τα τρων οι επιτήδειοι.

26.Έμεινε πανί με πανί.

Αυτονόητο.

27.Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα.

Λέγεται για κάποιον που αντιμετωπίζει κινδύνους και δεν βρίσκει διέξοδο.

28.Ευχή γονιού, ευχή Θεού.

Η ευχή του γονιού είναι εξομοιωμένη με την ευχή του Θεού.

29.Ζεματισμένος γάτος, φοβάται και το κρύο νερό.

Αυτονόητη.

30.Ζήσε μαύρε (Μάη) μου να φας τριφύλλι.

Λέγεται για μάταιες ελπίδες, που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν.

Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr/