Απολλώνιος ο Τυανεύς εν Ρόδω
Για την αρμόζουσα παίδευσι κι αγωγή
ο Απολλώνιος ομιλούσε μ’ έναν
νέον που έκτιζε πολυτελή
οικίαν εν Ρόδω. «Εγώ δε ες ιερόν»
είπεν ο Τυανεύς στο τέλος «παρελθών
πολλώ αν ήδιον εν αυτώ μικρώ
όντι άγαλμα ελέφαντός τε και χρυσού
ίδοιμι ή εν μεγάλω κεραμεούν τε και φαύλον.»-
Το «κεραμεούν» και «φαύλον»· το σιχαμερό:
που κιόλας μερικούς (χωρίς προπόνησι αρκετή)
αγυρτικώς εξαπατά. Το κεραμεούν και φαύλον.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
Για το ‘κεραμεούν’ και ‘φαύλον’ το σιχαμερό :
Το “χρυσαλεφάντινο” άγαλμα, η αξία δηλαδή της ηθικής και πνευματικής καλλιέργειας του ατόμου, έρχεται αντιμέτωπο με το “κεραμικό “, το “πήλινο” και ευτελές, τον κενόδοξο, δηλαδή και ματαιόδοξο άνθρωπο, έρμαιο των υλικών απολαύσεων και χωρίς καμιά Παιδεία. Οι υλικές απολαύσεις δεν ενδιαφέρουν τον “Απολλώνιο” του Καβάφη. Αυτός μένει μακριά από τον εγωιστικό επιδεικτισμό, τη φαυλότητα που δηλητηριάζουν την ανθρώπινη ζωή και αποπροσανατολίζουν. Τα ψυχικά χαρίσματα και η παιδεία υπερτερούν του “σιχαμερού” υλισμού, που εξαπατά τους “απροπόνητους”, δηλαδή τους απαίδευτους ανθρώπους.
Ο πολιτισμός, η εκπαίδευση, η συμπεριφορά σήμερα αλλοιώθηκαν. Επιβιώνουμε χάρη σε ένα πνευματικό όγκο που σωρεύτηκε σε παλιότερες εποχές, όπου και ανατρέχουμε, γιατί “συνηθίζουμε” σε μια πολύμορφη κρίση που η παραγωγή πολιτισμού και πνευματικού έργου σχεδόν εξαφανίστηκε. Ανατρέχουμε στη λογοτεχνία, στη μουσική, σε αξίες γιατί είναι “χρυσελεφάντινες” και όχι “πήλινες” και “κεραμικές” που εύκολα καταστρέφονται.
Καιρός να εκτιμήσουμε τον άνθρωπο για αυτό που είναι ως προσωπικότητα και όχι για τα υπάρχοντά του.
( Ο σχολιασμός του ποιήματος έγινε από τον φιλόλογο καθηγητή κ.Οδυσσέα Τόλογλου)
Ας προβληματιζόμαστε λοιπόν πάντα για τις επιλογές μας, τους στόχους, τις επιδιώξεις μας.
