Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Τρίτη, 30 Απριλίου

Ο μικρός αλλά διακριτός αστερισμός του Κόρακα, είναι μια χαρακτηριστική εικόνα μιας ανοιξιάτικης βραδιάς στο Βόρειο Ημισφαίριο. Ψάξτε για το τετράπλευρο με τα τέσσερα αστέρια στα νότια-νοτιοανατολικά όταν θα έχει βραδιάσει, στα δεξιά του Κρόνου και του Στάχυ.

• Ο πιο λαμπρός αστεροειδής του ουρανού, η 8ου μεγέθους Εστία, βρίσκεται περίπου στο ένα τρίτο της πορείας της προς το ζενίθ στο δυτικό ουρανό μόλις βραδιάσει, στα αστέρια δυτκά των Διδύμων. Απόψε, ο αστεροειδής βρίσκεται περίπου 2° βορειοδυτικά του 3ου  μεγέθους αστέρα “η” των Διδύμων και λίγο έξω από το νότιο άκρο του φωτεινού ανοιχτού σμήνους M35. Εάν δεν μπορέσετε να εντοπίσετε αυτό τον διαστημικό βράχο, φτιάξτε ένα σκίτσο του αστρικού πεδίου και επιστρέψτε μια ή δύο νύχτες μετά. Το αντικείμενο που έχει κινηθεί σε σχέση με τα αστέρια είναι η Εστία.

Τετάρτη, 1 Μαΐου

• Έχετε ποτέ εξερευνήσει το πλούσιο πεδίο μιας μοίρας του γαλαξιακού σμήνους της Παρθένου; Πόσο βαθιά μέσα σε αυτό μπορείτε να δείτε με το τηλεσκόπιό σας;

• Ο γνώριμος σχηματισμός της «κατσαρόλας» βρίσκεται σχεδόν στο ζενίθ τα βράδια Μαΐου.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 11:00 μ.μ.

Πέμπτη, 2  Μαΐου

Τελευταίο τέταρτο της σελήνης στις 2:15 μ.μ. Ανατέλλει περίπου στις 2 π.μ. και ανεβαίνει ψηλότερα στα νοτιοανατολικά καθώς πλησιάζει η αυγή. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική γωνία του Υδροχόου.

Παρασκευή, 3  Μαΐου

• Ο Δίας ξεχωρίζει στο δυτικό ουρανό μετά το ηλιοβασίλεμα όλη την εβδομάδα. Αυτό το βράδυ, εμφανίζεται περίπου 20° ψηλά μία ώρα μετά τη δύση του ήλιου και δύει μετά τις  11 μ.μ. Ο γίγαντας πλανήτης λάμπει με μέγεθος -2.0, το πιο λαμπρό σημείο φωτός του ουρανού της νύχτας. Με τηλεσκόπιο, κάτω από καλές συνθήκες, η τεράστια ατμόσφαιρα του Δία εκτείνεται στα 33 ” και αποκαλύπτει δύο παράλληλες σκούρες ζώνες.

• Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα του Δία διέρχεται από τον κεντρικό μεσημβρινό του πλανήτη στις 8:31 μ.μ.

Σάββατο, 4 Μαΐου

• Τα τρία λαμπρότερα αστέρια στο σούρουπο του Μαίου είναι όλα μηδενικού μεγέθους: η Αίγα  στα βορειοδυτικά,  ο Βέγας χαμηλότερα στα βορειοανατολικά και ο Αρκτούρος ψηλά στα ανατολικά. (Ο Δίας, πολύ κάτω αριστερά της Αίγας, είναι πιο φωτεινός, αλλά δεν μετράει για αστέρι!)

• Αισθάνεστε ότι έχετε διάθεση για μερικούς ωραίους γαλαξίες της άνοιξης; Με κιάλια 10×50  στο χέρι, σαρώστε περίπου 3° νοτιοανατολικά του 3ου μεγέθους θήτα (θ) του Λέοντα, το αστέρι που σηματοδοτεί την ορθή γωνία στο πίσω μέρος του Λέοντα. Εκεί θα εντοπίσετε το ζεύγος των σπειροειδών γαλαξιών M65 και M66. Μόλις 0,6 ° βόρεια από αυτό το δίδυμο βρίσκεται ένας τρίτος σπειροειδής, ο NGC 3628, αλλά θα πρέπει να έχετε κιάλια για να τον εντοπίσετε.

Κυριακή, 5 Μαΐου

• Μία από τις καλύτερες βροχές μετεωριτών φτάνει στο αποκορύφωμά της πριν το αυριανό λυκαυγές. Οι  Ήτα Υδροχοΐδες προέρχονται από κομμάτια των συντριμμιών που εκτινάχθηκαν από τον κομήτη 1P/Halley, ύστερα από τα πολλά ταξίδια του γύρω από τον Ήλιο. Όταν η Γη διασχίζει ένα τέτοιο ρεύμα από συντρίμμια, η ατμόσφαιρα του πλανήτη μας αποτεφρώνει τα μικροσκοπικά σωματίδια σκόνης και βλέπουμε τις ραβδώσεις φωτός που ονομάζονται μετέωρα, ή «διάττοντες αστέρες». Λίγο πριν την αυγή σήμερα το πρωί, ένας παρατηρητής σε ένα σκοτεινό μέρος μπορεί να περιμένει να δει 20 έως 30 μετέωρα ανά ώρα – κατά μέσο όρο ένα κάθε 2 ή 3 λεπτά. Αν και η ημισέληνος ανατέλλει περίπου στις 4 π.μ., η παρουσία της δεν θα προκαλέσει ιδιαίτερο πρόβλημα.

Θέλετε να γίνετε καλύτερος ερασιτέχνης αστρονόμος; Μάθετε τη θέση των αστερισμών με βάση τα πιο λαμπρά αστέρια τους και τους σχηματισμούς τους. Αυτό είναι το κλειδί για να εντοπίσετε και τα διάφορα αντικείμενα από το βαθύ ουρανό με κιάλια ή με τηλεσκόπιο. Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για εύκολο εντοπισμό των αστερισμών σε όλο τον ουρανό είναι το βιβλίο The Monthly Sky Guide (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης).

• Μπορεί ένα αυτοματοποιημένο τηλεσκόπιο να αντικαταστήσει τους αστροχάρτες; Όπως ο Terence Dickinson και ο Alan Dyer λένε στο Backyard Astronomer’s Guide:  “Δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει πλήρως το σύμπαν, αν δεν αναπτύξει την ικανότητα να βρίσκει πράγματα στον ουρανό και αν δεν κατανοεί τις ουράνιες κινήσεις. Αυτή η γνώση κατακτάται μόνο όταν κάποιος αφιερώνει χρόνο κάτω από τα αστέρια με φιλομάθεια και με έναν αστροχάρτη στα χέρια.” Χωρίς αυτά, “Ο ουρανός ποτέ δεν γίνεται ένα φιλικό μέρος.”

• Θέλετε να μυηθείτε στο χώρο της αστροφωτογραφίας; Συμβουλευθείτε το βιβλίο Αστροφωτογραφία (εκδόσεις ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης) και αποκτήστε τις κατάλληλες γνώσεις για να φωτογραφίσετε το ηλιακό μας σύστημα και πέρα από αυτό).

• Για καθημερινή ενημέρωση σχετικά με την ηλιακή δραστηριότητα, επισκεφτείτε τον δικτυακό τόπο: www.spaceweather.com.

• Ο Ερμής είναι στο φως της ανατολής του ήλιου

• Η Αφροδίτη (-3,9) αρχίζει την βραδινή της εμφάνιση που θα συνεχιστεί για το υπόλοιπο του έτους. Κοιτάζοντας με κιάλια, ψάξτε για την Αφροδίτη 20 λεπτά μετά το ηλιοβασίλεμα, μόλις πάνω από τον δυτικό-βορειοδυτικό ορίζοντα και μακριά κάτω από τον Δία.

• Ο  Άρης παραμένει κρυμμένος μέσα στο φως του ήλιου. Θα αρχίζει να εμφανίζεται στο λυκαυγές το καλοκαίρι.

• Ο Δίας (μέγεθος -2,0, στον Ταύρο) είναι το πρώτο αστέρι που εμφανίζεται μετά το ηλιοβασίλεμα από τα δυτικά. Συνεχίζει να χαμηλώνει αργότερα το βράδυ και δύει μετά τις 11 το βράδυ. Ο πορτοκαλής  Αλντεμπαράν είναι χαμηλότερα του. Στην ίδια απόσταση από πάνω του είναι ο βήτα του Ταύρου. Με τηλεσκόπιο, η φαινόμενη διάμετρος του μειώνεται στα 34”.

• Ο Κρόνος (μέγεθος +0,1 στο Ζυγό) βγαίνει από τα ανατολικά-νοτιοανατολικά στο τέλος του βραδινού λυκόφωτος. Ανατέλλει κάτω αριστερά του Στάχυ και κάτω δεξιά του λαμπρότερού του Αρκτούρου. Στο ξεκίνημα του λυκαυγούς βρίσκεται αρκετά ψηλά στα νότια, κάπου ανάμεσα στον Στάχυ, μακριά στα δεξιά του και τον δέλτα του Σκορπιού, χαμηλότερα και στα αριστερά του. Ο Κρόνος ήταν σε αντίθεση τη νύχτα της 27ης Απριλίου.
  

• Σημειώστε προσεκτικά τη φωτεινότητα των δακτυλίων του Κρόνου σε σχέση με τον δίσκο του. Συνεχίστε να την παρακολουθείτε. Οι δακτύλιοι φωτίζονται για λίγες ημέρες γύρω στην αντίθεσή του λόγω του εφέ του Seeliger: τα στερεά σωματίδια των δακτυλίων αντανακλούν το φως του ήλιου, κυρίως πίσω στην κατεύθυνση απ’ όπου προήλθε, περισσότερο από ότι  κάνουν τα νέφη του Κρόνου.

• Ο Ουρανός έχει χαθεί στο φως του ήλιου.

• Ο Ποσειδώνας (μέγεθος 7,9, στον Υδροχόο) είναι πολύ χαμηλά στα ανατολικά-νοτιοανατολικά λίγο πριν το λυκαυγές.

© 2001-2013 ‘ΠΛΑΝΗΤΑΡΙΟ Θεσσαλονίκης’