Η Μεγάλη Παναγία βρίσκεται Βόρεια του κόλπου του Αγίου Όρους στην ορεινή Χαλκιδική.
Είναι χτισμένο στους πρόποδες της κοιλάδας του Χτίκελα. Η πρώτη ονομασία του χωριού ήταν “Αρεβενικεία”, λόγω της νίκης των χωριανών μας έναντι των Αράβων το 10ο μ.Χ. αιώνα. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Τούρκοι κάτοικοι το ονόμαζαν “Ρεβέν κιόι”, που σημαίνει χωριό κτισμένο σε χαράδρες. Με την απελευθέρωση της Μακεδονίας από τον ελληνικό στρατό το χωριό ονομάστηκε Ρεβενίκια και αναγνωρίστηκε ως κοινότητα με Βασιλικό Διάταγμα του 1918. Το 1928 το χωριό πήρε την ονομασία “Μεγάλη Παναγία”, λόγω της εύρεσης της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας στο σημερινό Ι. Προσκύνημα.
Στα Αρχαία χρόνια, η Μεγάλη Παναγία δεν αναφέρεται πουθενά. Πάντως υπήρχε σίγουρα εδώ ένα χωριό ή χωριά, καθώς βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα και τάφοι. Εκτός από τους τάφους βρέθηκαν πύργοι στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, τα οποία αποκαλύπτουν πως υπήρχε Ακρόπολη στην αρχαιότητα. Στην ως άνω τοποθεσία βρέθηκαν πιθάρια και στην τοποθεσία “Καστέλι” βρέθηκαν Μεσαιωνικοί τάφοι. Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά σε έγγραφο το 942 μ.Χ. στο Άγιον Όρος και από τότε ως τον 13ο αιώνα αυξάνονται οι πληροφορίες από Αθωνικά έγγραφα που αναφέρουν το χωριό ως έδρα του “Κατεπανικίου της Αρεβενικείας”. Το χωριό δημιουργήθηκε με τη συνένωση 3 οικισμών (Ποκρεντός, Τιμωτού, Άτουβλα). Μνημείο της Βυζαντινής εποχής είναι ο Ιερός Ναός της Παναγούδας που κτίστηκε το 1007 μ.Χ., όπου βρέθηκαν τάφοι νηπίων, γιατί σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, τα νήπια θάβονται στα ξωκλήσια, αλλά και ένας πύργος.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τον Πρόεδρο (Μουχτάρη) και τους συμβούλους (οι οποίοι ήταν Έλληνες) τους διόριζε η Υψηλή Πύλη. Ο Μουχτάρης λάμβανε τους φόρους και τους κατέθετε στο κρατικό ταμείο. Τα Ρεβενίκια υπάγονταν στην ομοσπονδία των Μαντεμοχωρίων στην οποία άνηκαν και άλλα 11 χωριά. Σ’ αυτά τα 12 χωριά δεν κατοικούσαν Τούρκοι, παρά μόνο η Αστυνομία και ο Μαντέμ Αγάς, που είχε έδρα τον Μαχαλά (Στάγειρα). Η ομοσπονδία υπαγόταν άμεσα στην Κωνσταντινούπολη μέχρι την έναρξη της Επανάστασης στη Χαλκιδική το Μάιο του 1821. Με την κήρυξη της Επανάστασης το 1821, οι κάτοικοι της ομοσπονδίας ενώνονται με τα σώματα του Εμμανουήλ Παπά και συμμετέχουν και αυτοί στην εξέγερση κατά των Τούρκων, όμως δεν μπορούν να νικήσουν τον πολυάριθμο Οθωμανικό στρατό. Ο Μπαϊράμ Πασάς καίει όλα τα χωριά της Χαλκιδικής, ανάμεσα σ’ αυτά και το χωριό μας. Πολλοί Ρεβενικιώτες καταφεύγουν στη Σκόπελο, όπου επιστρέφουν 10 χρόνια αργότερα. Οι τουρκικές αρχές απαλλάσσουν από τη φορολογία τους κατοίκους της ομοσπονδίας λόγω της καταστροφής που έγινε.
Το γεγονός που σηματοδοτεί την ιστορία του χωριού είναι η εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Ρεβενικιώτισσας (πιθανό έργο του Απ. Λουκά) το 1860 στον τότε Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και η ανέγερση του μεγαλοπρεπούς Ναού της Παναγίας το 1863. Το 1912 το χωριό απελευθερώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Μακεδονία και ενσωματώθηκε στη μητέρα Ελλάδα. Το 1940 πολλοί Μεγαλοπαναγιώτες συμμετείχαν στον πόλεμο και πολλοί ανέβηκαν στα βουνά και έγιναν αντάρτες. Αργότερα, το 1950 το Δημοτικό εγκαινιάστηκε από τον Βασιλιά Παύλο και την Φρειδερίκη.
Το άρθρο συντάχθηκε για την σχολική εφημερίδα από τους μαθητές:
Αστέριος Μαναζής
Θεόδωρος Ορφανός
Γεώργιος Παπασαραφιανός
Κίμων Ταράζας
ΠΗΓΕΣ:
1. Άννα Παπαγιάννη, Διαδρομές στο Παρελθόν, εκδόσεις Δια Βίου, 2001
2.Γιώργος Παπαβασιλείου, Εργασία για την Μ. Παναγία,
3 Γιάννης Βουζονίκος, Μεγάλη Παναγία – τα παλιά Ρεβενίκια, εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 2004
4. π. Νικόλαος Ηλίας, Ημερολόγιον της Χαλκιδικής, εκδόσεις Δια Βίου