Ήταν η πρώτη φορά που πήγαινα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πολυγύρου αν και πολλές φορές περνούσα απ’ έξω, χωρίς να μου έχει προκαλέσει κάποιο ενδιαφέρον ώστε να μπω και να δω τα εκθέματά του.
Τα εκθέματα που υπήρχαν στο χώρο του Μουσείου ήταν: Η έκθεση «Μάσκες» του Γιώργη Μελίκη. Πρόκειται για την συλλογή παραδοσιακών αποκριάτικων στολών και μασκών από το Εθνογραφικό Κέντρο «Γιώργης Μελίκης – Κέντρο Έρευνας Μάσκας», το οποίο δάνεισε για λίγες μέρες ένα μέρος της έκθεσής του.
Το πρώτο έκθεμα ήταν ο «Τζαμάλαρος των Αιγών», μια στολή φτιαγμένη από τρίχινο ύφασμα που κάλυπτε όλο το σώμα του ανθρώπου που τη φορούσε και κατέληγε σε μια μάσκα που είναι το κεφάλι ενός τράγου. Επιβλητική αλλά και τρομακτική στολή την οποία φορούσαν στην περιοχή της Βέροιας στις αρχές του νέου έτους, ώστε να ξορκίσουν τα κακά πνεύματα και να συμβάλουν σε μια νέα, πιο αισιόδοξη χρονιά.
Στη συνέχεια υπήρχαν μάσκες από την περιοχή της Δράμας. Μάσκες φτιαγμένες από μαύρα δέρματα ζώων και όλες κατέληγαν σε ένα κέρατο. Αυτές χρησιμοποιούνταν σε δρώμενα και μαγικοθρησκευτικές τελετές της λαϊκής παράδοσης.
Στη μέση της τεράστιας αυτής αίθουσας υπήρχαν τρεις πολύ ψηλές στολές που ξεπερνούσαν τα δυο μέτρα. Αποτελούνταν από μαύρο ύφασμα και οι μάσκες είχαν σχήμα κωνικό, ενώ στην κορυφή τους υπήρχαν πολλές χρωματιστές κορδέλες. Οι μάσκες αυτές είχαν πάνω τους ραμμένα πολλά στολίδια, χάντρες, λουλούδια και δαντέλες, υποδηλώνοντας την ανθοφορία και αισιοδοξία της Άνοιξης.
Παραπλεύρως, υπήρχαν στολές από τα νησιά της Ελλάδας, οι οποίες είναι φτιαγμένες από λεπτά, χρωματιστά υφάσματα, φέρουν καπέλα και μαντήλια στο κεφάλι για να δείξουν την προετοιμασία για τις αγροτικές εργασίες που ξεκινούν σε λίγο καιρό.
Σαφώς και δεν έλειπαν οι πιο σατυρικές στολές, οι οποίες αποτελούν μέρος μικρών εθιμικών παραστάσεων, που με τον τρόπο αυτό αναβιώνουν καταστάσεις και γεγονότα που συνέβησαν στον τόπο κατά το παρελθόν.
Στολές με νύφες, διαβόλους και φύλακες που κρύβουν πίσω τους ιστορίες προστασίας και διαφύλαξης της αγνότητας της «Νύφης» από τον «Διάβολο» και οι «Φύλακες» προσπαθούν με κάθε μέσο να απομακρύνουν την επιθυμία αυτή, ακόμα και να ντύσουν κάποιον άντρα ως νύφη.
Στο Μουσείο υπάρχει παράλληλα και μια εικαστική έκθεση των ζωγράφων Καλλιτεχνικών – Εικαστικών Τεχνών Πολυγύρου με θέμα «Το Διονυσιακό και Απολλώνιο στοιχείο στην Τέχνη». Παρουσιάζονται αρκετοί ζωγραφικοί πίνακες και ορισμένα γλυπτά. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν προσπαθούν να αποτυπώσουν την αντίθεση ανάμεσα στους δυο αρχαιοελληνικούς θεούς. Από τη μια πλευρά ο Απόλλωνας ως θεός του Ήλιου, των ονείρων, της φύσης, του θεάτρου και της μουσικής, της αρμονίας και της συμμετρίας κι από την άλλη πλευρά ο Διόνυσος, θεός του γλεντιού, του κεφιού, της μέθης, των οργίων και της παρόρμησης. Η αντίθεση αυτή υποδηλώνει την αντιπαράθεση ανάμεσα στη λογική και στο ένστικτο, ανάμεσα στον πολιτισμό και την πρωτόγονη φύση, στοιχεία που αποτελούν την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου.
Το τρίτο μέρος των εκθεμάτων του Μουσείου ήταν μια συλλογή αρχαιοελληνικών και βυζαντινών εκθεμάτων που βρέθηκαν στην περιοχή της Χαλκιδικής. Τα εκθέματα αυτά είναι λίγα γιατί η συλλογή του Μουσείου, λόγω της πρόσφατης ανακαίνισης έχουν σταλεί για συντήρηση. Ωστόσο, μπορεί κανείς να θαυμάσει το ηλιακό ρολόι που βρέθηκε στο Μεσημέρι Χαλκιδικής και να ενημερωθεί για την έννοια του χρόνου στον αρχαίο κόσμο διαφόρων πολιτισμών. Στις δυο βιτρίνες βρίσκονται ερυθρόμορφα αγγεία με διάφορες παραστάσεις και σε διάφορα μεγέθη, τελετουργικά αγγεία με ιδιαίτερο σχήμα, που βρέθηκαν στην Ιερισσό και πήλινα ειδώλια με γυναικείες μορφές που βρέθηκαν σε τάφους. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι ένα έκθεμα που αναπαριστά μια κούκλα με σπαστά άκρα φτιαγμένη από πηλό και οστά ζώου.
Ανάμεσα σε όλα αυτά υπάρχουν οι μακέτες του Μουσείου και η ιστορία του από το 1971 που εγκαινιάστηκε μέχρι και σήμερα, καθώς και μεγάλες αφίσες που παρουσιάζουν με συντομία την ιστορία της Χαλκιδικής από την προϊστορική εποχή μέχρι τον 20ο αιώνα.
Η επίσκεψη στα μουσεία πάντα επιφυλάσσει κάτι ενδιαφέρον για τον θεατή. Η περιπλάνηση στους χώρους αυτούς προκαλεί το θαυμασμό και τον σεβασμό για τον πολιτισμό του τόπου και σβήνει τον χρόνο που μεσολάβησε από τότε που φτιάχτηκε το αντικείμενο μέχρι και σήμερα που μπορεί να το δει ο θεατής.
ΜΑΡΙΑ ΣΙΑΠΚΑ , Α’ τάξη Εσπερινού ΓΕΛ Πολυγύρου
Αφήστε μια απάντηση