19
Μια λέξη την ημέρα…
Comments off · Συγγραφέας: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ Ν. ΚΙΛΚΙΣ στο Χωρίς κατηγορία
Μωρός
Με τη λέξη αυτή χαρακτηριζόταν στην αρχαία ελληνική ο ανόητος, ο νωθρός, αλλά και ο ανούσιος, ο άγευστος. Η λέξη που επιβιώνει στη Νέα Ελληνική με σημασία βλάκας, ανόητος (σπανιότερα), αλλά κυρίως με τη σημασία μικρό παιδί, βρέφος, καθώς επίσης και σε επιφωνηματική χρήση (μωρέ!).
Η ετυμολογία της λέξης είναι αβέβαιη, καθώς η άποψη ότι συνδέεται με το σανσκριτικό murά- (= ανόητος) δεν είναι πειστική.
Στην αρχαία ελληνική γραμματεία έχουμε πλήθος αναφορές ήδη από τον 6ο αιώνα. Συχνή είναι η λέξη και στη μεσαιωνική ελληνική, ενώ το θηλυκό του επιθέτου (μωρή) έχει υποτιμητική χροιά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολλές παραφθορές της λέξης στη Νέα Ελληνική. Έτσι, τόσο η προσφώνηση ωρέ, όσο και το βρε και το πολύ συνηθισμένο ρε, θεωρείται ότι αποτελούν συντμήσεις και παραφθορές της λέξης μωρός, (Μπαμπινιώτης) χωρίς να έχουν απαραίτητα υποτιμητικό ή μειωτικό χαρακτήρα, αλλά μάλλον ως ουδέτερη ή οικεία προσφώνηση.
Το επίθετο απαντάται στις λέξεις οξύμωρος (κυρίως στην έκφραση οξύμωρο σχήμα), μωροφιλόδοξος, μωρόπιστος, ξεμωραίνομαι καθώς και στην έκφραση μωρά παρθένος που προέρχεται από τα Ευαγγέλια.
πηγή: http://www.asprilexi.com