Τις προάλλες ειχα την ευκαιρία να διαβασω ξανά τον όρκο του Ιπποκράτη – αυτόν τον όρκο που ακόμη δίνουν και τιμούν οι γιατροί 2400 χρόνια τώρα-έτσι όπως μεγαλεπήβολα και αυστηρά κοσμούσε τους τοίχους του νοσοκομείου Ο όρκος του Ιπποκράτη είναι ένα κείμενο που εκφράζει με συγκλονιστικό τρόπο το ήθος της κλασικής ιατρικής αλλά και της αρχαίας ελληνικής σκέψης.

Είναι το θεμέλιο της ιατρικής ηθικής και ο κώδικας της επαγγελματικής δεοντολογίας στον οποίο στηρίχτηκαν όλες οι σχετικές παγκόσμιες διακηρύξεις όπως είναι η Παγκόσμια Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Γενεύη 1948) και η Διακήρυξη για τα Δικαιώματα των Αρρώστων (Λισσαβόνα 1981)

Είναι ένα μεγαλειώδες ιστορικό μνημείο διακήρυξης του απόλυτου σεβασμού προς τον άνθρωπο και της ιερής ανιδιοτέλειας της ιατρικής επιστήμης, η ηθική, ανθρωπιστική αξία του οποίου δεν αμφισβητήθηκε για 2400 χρόνια παρά μόνο στο τελευταίο μισό του αιώνα μας καθώς βλέπουμε νέα ακανθώδη ηθικά ζητήματα όπως η ευθανασία, οι εκτρώσεις και γενικά η δυνατότητα και το δικαίωμα του ανθρώπου και του επιστήμονα να παρεμβαίνει στη ζωή και το θάνατο, ζητήματα βαθύτατα ηθικά τα οποία για πρώτη φορά φαίνεται να θέτουν τον ιερό όρκο του Ιπποκράτη υπό αμφισβήτηση

Ας τον διαβάσουμε

Στα αρχαία Ελληνικά:

Ο Όρκος του Ιπποκράτη στα αρχαία Ελληνικά

Ὄμνυμι Ἀπόλλωνα ἰητρὸν καὶ Ἀσκληπιὸν καὶ Ὑγείαν καὶ Πανάκειαν καὶ θεοὺς πάντας τε καὶ πάσας, ἵστορας ποιεύμενος, ἐπιτελέα ποιήσειν κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν ὅρκον τόνδε καὶ συγγραφὴν τήνδε‧

ἡγήσεσθαι μὲν τὸν διδάξαντά με τὴν τέχνην ταύτην ἴσα γενέτῃσιν ἐμοῖς, καὶ βίου κοινώσεσθαι, καὶ χρεῶν χρηί̈ζοντι μετάδοσιν ποιήσεσθαι, καὶ γένος τὸ ἐξ αὐτοῦ ἀδελφοῖς ἴσον ἐπικρινεῖν ἄρρεσι, καὶ διδάξειν τὴν τέχνην ταύτην, ἢν χρηί̈ζωσι μανθάνειν, ἄνευ μισθοῦ καὶ συγγραφῆς, παραγγελίης τε καὶ ἀκροήσιος καὶ τῆς λοίπης ἁπάσης μαθήσιος μετάδοσιν ποιήσεσθαι υἱοῖς τε ἐμοῖς καὶ τοῖς τοῦ ἐμὲ διδάξαντος, καὶ μαθητῇσι συγγεγραμμένοις τε καὶ ὡρκισμένοις νόμῳ ἰητρικῷ, ἄλλῳ δὲ οὐδενί.

διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ’ ὠφελείῃ καμνόντων κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμήν, ἐπὶ δηλήσει δὲ καὶ ἀδικίῃ εἴρξειν.

οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι συμβουλίην τοιήνδε‧ ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω. ἁγνῶς δὲ καὶ ὁσίως διατηρήσω βίον τὸν ἐμὸν καὶ τέχνην τὴν ἐμήν.

οὐ τεμέω δὲ οὐδὲ μὴν λιθιῶντας, ἐκχωρήσω δὲ ἐργάτῃσι ἀνδράσι πρήξιος τῆσδε.

ἐς οἰκίας δὲ ὁκόσας ἂν ἐσίω, ἐσελεύσομαι ἐπ’ ὠφελείῃ καμνόντων, ἐκτὸς ἐὼν πάσης ἀδικίης ἑκουσίης καὶ φθορίης, τῆς τε ἄλλης καὶ ἀφροδισίων ἔργων ἐπί τε γυναικείων σωμάτων καὶ ἀνδρῴων, ἐλευθέρων τε καὶ δούλων.

ἃ δ’ ἂν ἐν θεραπείῃ ἢ ἴδω ἢ ἀκούσω, ἢ καὶ ἄνευ θεραπείης κατὰ βίον ἀνθρώπων, ἃ μὴ χρή ποτε ἐκλαλεῖσθαι ἔξω, σιγήσομαι, ἄρρητα ἡγεύμενος εἶναι τὰ τοιαῦτα.

ὅρκον μὲν οὖν μοι τόνδε ἐπιτελέα ποιέοντι, καὶ μὴ συγχέοντι, εἴη ἐπαύρασθαι καὶ βίου καὶ τέχνης δοξαζομένῳ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐς τὸν αἰεὶ χρόνον‧ παραβαίνοντι δὲ καὶ ἐπιορκέοντι, τἀναντία τούτων.

Στα μοντέρνα Ελληνικά:

«Στον Απόλλωνα δίνω τον όρκο, στο γιατρό και Θεό Ασκληπιό, στην Υγεία Θεά και Πανάκεια

και ως μάρτυρες όλους καλώ τους Θεούς και Θεές

πως τον όρκο τούτον δω θα τηρήσω εγώ και αυτήν την γραπτή συμφωνία όπως κρίνω και όπως μπορώ.

Να νομίζω πως είναι εκείνος που με δίδαξε τούτη την τέχνη με αυτούς που με γέννησε ίσος.

Στην ζωή μου αυτός να μετέχει και όσα πρέπει σε αυτόν να οφείλω

και τους άρρενες τούτου απογόνους σαν αδέλφια δικά μου να βλέπω και την τέχνη αυτήν να διδάξω,

αν αυτοί θελήσουν να μάθουν, χωρίς σύμφωνο ή άλλη αμοιβή.

Τα αρχικά και μετά να διδάξω τα μαθήματα κι όλες τις γνώσεις, γενικές και ειδικές,

στα παιδιά τα δικά μου κι εκείνου επίσης του δασκάλου που δίδαξε εμένα και σε όσους τον όρκο έχουν δώσει

του γιατρού μαθητές κι έχουν γίνει, με γραπτή συμφωνία, δικοί μου και σε άλλον κανένα πια.

Πως σε δίαιτες χρήση θα κάνω με σκοπό την ωφέλεια αρρώστων κατά δύναμη που έχω

και κρίση κι αδικία αν φέρω και βλάβη θα αποφεύγω αυτές φυσικά.

Δεν θα δώσω ποτέ σε κανέναν δηλητήριο θάνατο να βρει, έστω και αν μου ζητήσει αυτό

κι ούτε σύσταση τέτοια θα κάνω. Και ομοίως εγώ σε γυναίκα δεν θα δώσω για έκτρωση μέσο.

Την ζωή την δική μου και τέχνη θα φυλάξω αγνή και όσια.

Δεν θα κάνω ακόμη ευνούχος ούτε και όσους λιθίαση έχουν,

αλλά τούτη την πράξη θα αφήσω σε ανθρώπους εργάτες να κάνουν.

Σε όσα σπίτια εγώ κι αν θα πάω για ωφέλεια θα μπω των αρρώστων μακριά από κάθε αδικία

εθελούσια και άλλη φθορά κι από έργα ακόμη σε γυναίκας το σώμα και άνδρα ελευθέρων ακόμη και δούλων.

Κι όσα δω θεραπεία όταν κάνω ή ακούσω και εκτός θεραπείας στην ζωή των ανθρώπων,

αν πρέπει να μην βγουν προς τα έξω ποτέ, θα σωπαίνω αυτά θεωρώντας μυστικά ότι πρέπει να μείνουν.

Αν λοιπόν τούτον τον όρκο τηρήσω και δεν κάνω παράβαση, είθε τη ζωή να απολαύσω

και τέχνη κι από όλους εκτίμηση να έχω τους ανθρώπους για πάντα.

Μα αν αυτόν τον όρκο παραβώ και αθετήσω από αυτά αντίθετα να βρω.»

Ποιητική απόδοση από τον φιλόλογο Σταύρο Ι. Σπυρώνη

Hippocrates’ oath in English 

English translation, classical version

Apollo Physician and Asclepius and Hygieia and Panacea and all the gods and goddesses, making them my witnesses, that I will fulfill according to my ability and judgment this oath and this covenant:

To hold him who has taught me this art as equal to my parents and to live my life in partnership with him, and if he is in need of money to give him a share of mine, and to regard his offspring as equal to my brothers in male lineage and to teach them this art — if they desire to learn it — without fee and covenant; to give a share of precepts and oral instruction and all the other learning to my sons and to the sons of him who has instructed me and to pupils who have signed the covenant and have taken an oath according to the medical law, but to no one else.

I will apply dietetic measures for the benefit of the sick according to my ability and judgment; I will keep them from harm and injustice

I will neither give a deadly drug to anybody if asked for it, nor will I make a suggestion to this effect. Similarly I will not give to a woman an abortive remedy. In purity and holiness I will guard my life and my art.

I will not use the knife, not even on sufferers from stone, but will withdraw in favor of such men as are engaged in this work.

Whatever houses I may visit, I will come for the benefit of the sick, remaining free of all intentional injustice, of all mischief and in particular of sexual relations with both female and male persons, be they free or slaves.

What I may see or hear in the course of the treatment or even outside of the treatment in regard to the life of men, which on no account one must spread abroad, I will keep to myself holding such things shameful to be spoken about.

If I fulfill this path and do not violate it, may it be granted to me to enjoy life and art, being honored with fame among all men for all time to come; if I transgress it and swear falsely, may the opposite of all this be my lot

Ιστορία ο Ορκος του Ιπποκράτη Hippocrates' Oath