gsamios's blog

Την Παρασκευή, 29 Νοεμβρίου 2013, το Υ.ΠΑΙ.Θ. στο πλαίσιο του θεσμού «Αριστεία και ανάδειξη καλών πρακτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» για το έτος 2013, βράβευσε με βραβείο Αριστείας και Καινοτομίας στην Εκπαίδευση
το Διαθεματικό Πολιτιστικό Πρόγραμμα με τίτλο
βιβλίο: Η Ελληνική Επανάσταση στην εικονογραφία του 19ου αιώνα μέσα από την ποίηση Οδυσσέα Ελύτη Νικηφόρου Βρεττάκου,
έκθεση βιβλίου: Εικονογράφηση του 1821 μέσα από το ιστορικό βιβλίο
που υλοποιήθηκε τη σχολική χρονιά 2011-2012 από την Γ΄ Τάξη του Γυμνασίου Παναγιάς Διασέλλου, με υπεύθυνο/συντονιστή του προγράμματος τον εκπαιδευτικό ΠΕ05 Γουσταύο Σάμιο

Το πρόγραμμα, υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου, ήταν πεντάμηνης διάρκειας (Νοέμβριος 2011-Μάρτιος 2012) και συμμετείχαν οι 19 μαθητές της Γ΄ Τάξης του Γυμνασίου Π. Διασέλλου Αυγέρης Ανδρέας, Δήμητσα Στεφανία, Καρακώστα Στυλιανή, Κλάγκου Βασιλική, Μαλισιόβα Φωτεινή, Μάλλιου Αντωνία, Μάλλιου Ιωάννα, Μαλτέζου Σοφία, Μπάκος Ιωάννης, Μπόλη Αναστασία, Νικολού Ελευθερία, Πέτσας Γεώργιος, Πλακιά Γιαννούλα, Σκούρτι Γιώργης, Σπύρου Σοφία, Τάτση Νικολέτα, Τρόκα Μπιόνης, Τσιγαρίδας Λάμπρος, Χάρου Ελένη.

Συγκεκριμένα, πραγματοποίησαν, σε έντυπη και ψηφιακή μορφή, την έκδοση ενός ιστορικού, λογοτεχνικού και εικαστικού λευκώματος για το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ελληνικής ιστορίας, την Ελληνική Επανάσταση. Στο λεύκωμα (διαθέσιμο με το σχετικό υλικό στην ιστοσελίδα του Σχολείου) προβλήθηκαν σημαντικοί Έλληνες και Φιλέλληλες ζωγράφοι του 19ου αιώνα, μέσα από εμβληματικές απεικονίσεις του Ελληνικού Αγώνα στη βάση της τυπολογίας της μάχης και προσωπικοτήτων του. Εκτός από την παράθεση σχετικών ιστορικών και βιογραφικών κειμένων, έργα συνοδεύτηκαν από ποιητικά αποσπάσματα των Ελύτη και Βρεττάκου, καθώς το 2011 και το 2012 αντίστοιχα, ήταν έτη εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννηση των δύο ποιητών.

Κορύφωση του εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν η δημόσια ανάδειξη της δράσης των μαθητών με την πραγματοποίηση δεκαήμερης έκθεσης, το Μάρτιο του 2012, στην Πινακοθήκη Άρτας με τίτλο Εικονογράφηση του 1821 μέσα από το ιστορικό βιβλίο. Εκεί, εκτέθηκε το λεύκωμα και τα βιβλία από όπου αντλήθηκε το υλικό. Η έκθεση προσέλκυε καθημερινά το ενδιαφέρον του κοινού σημειώνοντας παράλληλα μεγάλη επισκεψιμότητα Γυμνασίων και Λυκείων της Άρτας. Να σημειωθεί πως τα βιβλία πλαισιώθηκαν από παραδοσιακές στολές που ήταν προσφορά των πολιτιστικών συλλόγων «Μακρυγιάννης», «Λύκειο Ελληνίδων» και «Σκουφάς», καθιστώντας το Γυμνάσιο Παναγιάς Διασέλλου φορέα υλοποίησης ευρείας πολιτιστικής συνεργασίας.

Συνεργασία υπήρξε επίσης τόσο με τον Δήμο Αρταίων, τον Δήμο Γεωργίου Καραϊσκάκη και την Ιερά Μητρόπολη Άρτας στο πλαίσιο κάλυψης της δαπάνης έκδοσης του λευκώματος όσο και με το Δημοτικό Συμβούλιο του «Κέντρου Κοινωνικής Μέριμνας-Παιδείας-Αθλητισμού-Πολιτισμού Δήμου Αρταίων», την υπεύθυνη και το προσωπικό της Δημοτικής Πινακοθήκης Άρτας ‘Γ. Μόραλης’ για την διοργάνωση της έκθεσης βιβλίου.

Οι μαθητές βίωσαν μία πρωτότυπη πνευματική και καλλιτεχνική εμπειρία. Βίωσαν ακόμα το «ανοιχτό σχολείο» αναβαθμίζοντας την επικοινωνία τους με τους πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς, τους τοπικούς θεσμούς, τα τοπικά ΜΜΕ και την ευρύτερη κοινωνία. Οι μαθητές διαδραμάτισαν ουσιαστικά το ρόλο τους ως κοινωνικοί άνθρωποι και μικροί επιστήμονες αναπτύσσοντας τόσο ακαδημαϊκή δράση με την παραγωγή ενός λευκώματος που εμπλουτίζει την ιστορική βιβλιογραφία όσο και πολιτιστική/μορφωτική δράση καθώς διαμόρφωσαν το πολιτιστικό τοπίο της Άρτας και της ευρύτερης περιοχής.

Το υλικό του προγράμματος είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://gym-panag.art.sch.gr/autosch/joomla15/index.php?option=com_content&view=category&id=87:2012-11-09-22-34-40&Itemid=52&layout=default καθώς και στην ιστοσελίδα http://excellence.sch.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=22&Itemid=27, αποθετήριο καλών πρακτικών του Υ.ΠΑΙ.Θ., κατηγορία Φιλολογικά θέματα έτους 2013.
 

Το λεξιλόγιο είναι η πλέον σημαντική παράμετρος επικοινωνίας από το οποίο εξαρτώνται η σκέψη και ο λόγος, ενώ η λειτουργική, τουλάχιστον διγλωσσία, συνιστά παιδαγωγική επιταγή. Η καλλιέργεια λοιπόν της λεξιλογικής ικανότητας είναι πρωταρχικής σημασίας, με άμεση εμπλοκή στην ανάπτυξη των τεσσάρων μακρο-δεξιοτήτων (Coady, 1997): παραγωγής και κατανόησης γραπτού λόγου, παραγωγής και κατανόησης προφορικού λόγου. Η διαδικασία κατάκτησής της είναι σύνθετη, απαιτητική και διαρκής ενώ, σε σχέση με όλα τα υποσυστήματα της γλώσσας, το λεξιλόγιο μεταβάλλεται καθώς παρακολουθεί στενά την κοινωνική εξέλιξη (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη 1986α).
Σε ερευνητικά δεδομένα που δημοσιοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο το 2010 ως προς τη γλωσσική επάρκεια των μαθητών, συνολικό ποσοστό 64,2% των μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου δεν διαθέτει την απαιτούμενη λεξιλογική επάρκεια για τη σύνταξη σχολικών εργασιών. Παράλληλα, δεδομένου του πολυγλωσσικού και πολυπολιτισμικού χαρακτήρα των σύγχρονων κοινωνιών, παιδαγωγικό ζητούμενο είναι η προαγωγή της γλωσσικής ποικιλίας. Η Ελλάδα είναι πλήρες μέλος από το 2006 του Διεθνούς Οργανισμού της Γαλλοφωνίας, γεγονός που συνεπάγεται σε επίπεδο εκπαίδευσης μεταξύ άλλων την προώθηση της γαλλικής γλώσσας, της γλωσσικής πολυμορφίας και ενίσχυση της κατάρτισης. Βάσει των σχολικών εγχειριδίων της γαλλικής στη Δ.Ε., η ανάπτυξη λεξιλογικών δεξιοτήτων εξαντλείται σε κλειστά λεξιλογικά σύνολα, περιορίζοντας αισθητά το εύρος εκδήλωσης της επικοινωνιακής επάρκειας των μαθητών.
Καθώς τα Διαθεματικά Προγράμματα αποσκοπούν μεταξύ άλλων στην ανανέωση του περιεχομένου της σχολικής γνώσης, κρίθηκε σκόπιμο να υλοποιηθεί, στο πλαίσιο Προγράμματος Αγωγής Σταδιοδρομίας, με αφετηρία ευρύτερους θεματικούς κύκλους, δραστηριότητα συστηματικής διεύρυνσης και ταξινόμησης του λεξιλογίου, το οποίο μόλις πρόσφατα άρχισε να στοιχειοθετεί οργανικό αντικείμενο της γλωσσικής διδασκαλίας (Μήτσης, 2004).
Συγκεκριμένα, οι μαθητές της Γ΄ Τάξης του Γυμνασίου Παναγιάς Διασέλλου Ν. Άρτας, εκπόνησαν, την περίοδο 2012-2013, ένα ελληνογαλλικό ψηφιακό θεματικό λεξικό όρων κοινωνικών ζητημάτων (διαθέσιμο στην ιστοσελίδα http://users.sch.gr/gsamios/THEMATIKO_LEXIKO.xls). Ως θεματικές ενότητες, επιλέχθηκαν ζητήματα που βρίσκονται στον πυρήνα του κοινωνικού προβληματισμού, ικανά να προσελκύουν το ενδιαφέρον και κριτικό πνεύμα των μαθητών, καθώς επιτρέπουν τη βιωματική εμπλοκή τους: ο αθλητισμός και τα αναβολικά, η ανεργία, η βία, η διαφήμιση, η καταναλωτική κοινωνία, η μετανάστευση, τα ναρκωτικά, η οικολογία, ο ρατσισμός και η τηλεοπτική πραγματικότητα.

Στο πλαίσιο του μαθήματος Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία της Γ΄ Γυμνασίου, οι μαθητές του τμήματος του Γυμνασίου Παναγιάς Διασέλλου Ν. Άρτας, υλοποίησαν, τη σχολική χρονιά 2011-2012, την έκδοση του λευκώματος Η Ελληνική Επανάσταση στην εικονογραφία του 19ου αιώνα μέσα από την ποίηση Οδυσσέα Ελύτη Νικηφόρου Βρεττάκου, αναδεικνύοντας δημόσια τη δράση τους με τη διοργάνωση έκθεσης βιβλίου στην Πινακοθήκη Άρτας με τίτλο Εικονογράφηση του 1821 μέσα από το ιστορικό βιβλίο, όπου, με επίκεντρό της το λεύκωμα, εκτέθηκαν οι τίτλοι προέλευσης του εικαστικού και ιστοριογραφικού υλικού του.
Στο λεύκωμα προβλήθηκαν σημαντικοί Έλληνες και Φιλέλληλες ζωγράφοι του 19ου αιώνα, μέσα από εμβληματικές απεικονίσεις του Ελληνικού Αγώνα στη βάση της τυπολογίας της μάχης και προσωπικοτήτων του. Εκτός από την παράθεση σχετικών ιστορικών και βιογραφικών κειμένων, τα έργα της πρώτης κατηγορίας συνοδεύτηκαν από ποιητικά αποσπάσματα των Ελύτη και Βρεττάκου. Η ανάγνωση των εικαστικών έργων μέσω του ποιητικού λόγου των δύο ποιητών, εντάσσεται στα πλαίσια του εορτασμού των 100 χρόνων από τη γέννησή τους, το 2011 και το 2012 αντίστοιχα, έτη που συνέπεσαν χρονικά με την παραγωγή του λευκώματος.
Το πολιτιστικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε τόσο στα καθορισμένα εβδομαδιαία δίωρα του προγράμματος όσο και σε εξωσχολικό χρόνο. Η παιδαγωγική προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν αυτή του ανθρωπιστικού κονστρουκτιβισμού. Στα αξιώματα της πραξιακής προσέγγισης στηρίχθηκε η διδακτική προσέγγιση του προγράμματος, ενώ τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, σύμφωνα πάντοτε με τις αρχές της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής προσέγγισης, ήταν η βιωματική προσέγγιση, η μέθοδος project, η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, η θεωρία της αισθητικής της πρόσληψης του H.R. Jauss και η αισθητική θεωρία του R. Wollheim
Η υλοποίηση του εν λόγω πολιτιστικού προγράμματος βασίστηκε στη σύμπραξη, κατά κύριο λόγο, τριών γνωστικών αντικειμένων, η οργανική σχέση των οποίων είναι δεδομένη: Ιστορία, Εικαστικά, Λογοτεχνία. Επιπρόσθετα, αξιοποιήθηκαν στοιχεία από το μάθημα της Πληροφορικής και της Νεοελληνικής Γλώσσας.
Τα αρχεία του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα http://gym-panag.art.sch.gr/autosch/joomla15/index.php?option=com_content&view=category&id=87:2012-11-09-22-34-40&Itemid=52&layout=default

      Στo πλαίσιo εκπαιδευτικής δραστηριότητας που εκπονήθηκε τη σχολική χρονιά 2012-2013, οι μαθητές της Β΄ και Γ΄ Τάξης του Γυμνασίου Παναγιάς Διασέλλου υλοποίησαν Διαθεματικό Πολιτιστικό Πρόγραμμα, με υπέυθυνο του προγράμματος τον εκπαιδευτικό Γουσταύο Σάμιο, εκδίδοντας σε ψηφιακή μορφή ένα εικαστικό και λογοτεχνικό λεύκωμα, το οποίο έχει αναρτηθεί στην ιστοδιεύθυνση <http://users.sch.gr/gsamios/25_MIKROI_DHMIOYRGOI.pdf  και υπό μορφή flippingbook (επιλογή fullscreen) στην ιστοδιεύθυνση https://issuu.com/goustavossamios/docs/poetry_translation_illustration.

Για την υλοποίησή του, αξιοποιήθηκαν στοιχεία έξι γνωστικών αντικειμένων: Γαλλική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Εικαστικά, Νεοελληνική Λογοτεχνία, Ιστορία, Νεοελληνική Γλώσσα, Πληροφορική.

      Συγκεκριμένα, η εκπαιδευτική αυτή δράση πολιτιστικού χαρακτήρα, συνίσταται στην εικονογράφηση δεκατεσσάρων γαλλικών ποιημάτων του 19^ου και 20^ου αιώνα μεταφρασμένων στα ελληνικά, οι μαθητές χωρισμένοι σε πέντε πενταμελείς ομάδες εργασίας μεταφράζοντας οκτώ ποιήματα. Η σχολική τάξη μετεξελίχθηκε σε λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό εργαστήρι. Οι μαθητές μας περιηγήθηκαν στο γαλλικό ποιητικό τοπίο συναντώντας δεκατέσσερις Γάλλους ποιητές, οι οποίοι υπήρξαν ιδρυτές των σημαντικότερων λογοτεχνικών ρευμάτων  αφήνοντας ανεξίτηλα τα ίχνη τους στο διεθνές λογοτεχνικό στερέωμα. Οι εικονογραφήσεις των ποιημάτων τους, υπογραμμίζοντας την άμεση συγγένεια μεταξύ του ποιητικού λόγου και των Καλών Τεχνών και αντιπροσωπεύοντας τη νοητική εικόνα που δημιουργεί το ποιητικό κείμενο στην αισθητική και δημιουργική νοημοσύνη των μαθητών, μετέτρεψε τους τελευταίους σε δημιουργούς ενός φαντασιακού μουσείου. Ως προς τις διαδικασίες μετάφρασης, κινούμενοι στα πλαίσια της θεωρίας του Bruner σύμφωνα με την οποία οι μαθητές μπορούν να µάθουν οτιδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία, εφόσον υπάρχει η κατάλληλη δοµή και οργάνωση της ύλης καθώς και η απαραίτητη µεθόδευση της διδασκαλίας, επιλέχθηκαν ποιήματα προσιτά σε λεξιλογικό, μορφοσυντακτικό και εννοιολογικό επίπεδο.

Να σημειώσουμε πως η ανάπτυξη Διαθεματικών Προγραμμάτων τέτοιας φύσης απηχεί καίριους στόχους της Γαλλοφωνίας, της οποίας η Ελλάδα είναι πλήρες μέλος από το 2006. Ειδικότερα, αναφερόμαστε σε αυτούς της ενδυνάμωσης του διαλόγου των πολιτισμών καθώς επίσης και της προώθησης της γνώσης και της εκπαίδευσης. Με οδηγό τις εικονογραφήσεις και μεταφράσεις των ποιημάτων της εν λόγω ανθολογίας, οι μαθητές των δύο τμημάτων έγιναν ενεργοί δέκτες λογοτεχνικών αγαθών με σημαντική διαμορφωτική συμβολή στο γαλλικό πολιτισμό, εγκαινιάζοντας μία ζωντανή επικοινωνία μεταξύ του τελευταίου και του πολιτισμού της χώρας προέλευσής τους.

Κορύφωση του εν λόγω προγράμματος, ήταν η έκθεση των έργων των μαθητών στην αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου ‘ΣΚΟΥΦΑΣ’, 3 και 4 Απριλίου 2013.

Ευχαριστίες οφείλουμε στον καθηγητή Καλλιτεχνικών και ζωγράφο Χρήστο Γιαννόπουλο για την πολύτιμη συνεργασία του.

Στο πλαίσιο Διαθεματικού Πολιτιστικού Προγράμματος και με αφετηρία το μάθημα Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία της Γ΄ Γυμνασίου, οι μαθητές της τάξης του Γυμνασίου Παναγιάς Διασέλλου Άρτας, υλοποίησαν τη σχολική χρονιά 2011-2012, με υπεύθυνο τον εκπαιδευτικό Γουσταύο Σάμιο, ηλεκτρονικό παιγνίδι μορφής html 108 ερωτήσεων γνώσεων πολλαπλής επιλογής με τίτλο ‘Γνωρίζοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες ΑΘΗΝΑ 2004• αναφορές – προσεγγίσεις’, διαθέσιμο στον ιστότοπο http://users.sch.gr/gsamios/quiz_ATHENS2004_pdf.pdf) και σε online μορφή στην διεύθυνση http://users.sch.gr/gsamios/QUIZ_OA_ATHENS2004.rar
Το πολιτιστικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε τόσο στα καθορισμένα εβδομαδιαία δίωρα του προγράμματος όσο και σε εξωσχολικό χρόνο. Η ακολουθούμενη παιδαγωγική προσέγγιση ήταν αυτή του κοινοτικού εποικοδομισμού (Tangney et al., 2001), ενώ μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, σύμφωνα πάντα με τις αρχές της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής προσέγγισης, ήταν η μέθοδος project, ο ελεύθερος διάλογος βάσει της διαλογικής μορφής διδασκαλίας, η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και η παιγνιώδης μέθοδος. Διδακτικές προσεγγίσεις που ακολουθήθηκαν είναι αυτές της αποκλίνουσας εφευρετικότητας και της πραξιακής προσέγγισης (Puren, 2011).
Για την εκπόνηση του εν λόγω πολιτιστικού διαθεματικού σχεδίου εργασίας αντλήθηκαν και αξιοποιήθηκαν στοιχεία από την Ιστορία, τη Φυσική Αγωγή, τη Γλωσσική Διδασκαλία, την Πληροφορική, τα Εικαστικά, την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, την Τεχνολογία, τη Μουσική, τη Γεωγραφία, την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, τη Νεοελληνική Λογοτεχνία, τα Μαθηματικά, τη Βιολογία και τη Φυσική.
Ένα σημαντικό και δημοφιλές στους μαθητές ιστορικό γεγονός, οι Ολυμπιακοί Αγώνες ΑΘΗΝΑ 2004, έγινε το ασφαλές όχημα προκειμένου να κινηθούν στην κατεύθυνση αφενός της ολιστικής προσέγγισης της γνώσης και αφετέρου της απόκτησης λειτουργικών γνωστικών, κοινωνικοσυναισθηματικών και μεταγνωστικών εργαλείων και στρατηγικών.
Σκοπός του quiz είναι να προσκαλέσει το μαθητή Δ.Ε. να δοκιμάσει τις γνώσεις του αναφορικά με την Ολυμπιάδα και Παραολυμπιάδα ΑΘΗΝΑ 2004 αποτελώντας εφαλτήριο απόκτησης πληρέστερων γνώσεων για αυτές και τις προεκτάσεις στο χώρο των θεωρητικών και φυσικών επιστημών καθώς και της Αισθητικής Αγωγής.

Πατήστε εδώ για να μεταβείτε στο σύνδεσμο με το ενδεικτικό μοντέλο προσδιορισμού των παραμέτρων της γραπτής αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών στο μάθημα των Γαλλικών.
Πατήστε εδώ για να μεταβείτε στο σύνδεσμο όπου παρουσιάζετε ενδεικτική σχάρα προσδιορισμού των παραμέτρων ενός τυπικού σχεδίου μαθήματος στο μάθημα των Γαλλικών.