Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες την πολλή συνάφεια του κόσμου
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πιαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ΄εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινή ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.
Εισαγωγή: Το ποίημα γράφτηκε το 1905 και δημοσιεύτηκε το 1913. Ανήκει στα παραινετικά ποιήματα του Καβάφη, που περιέχουν συμβουλές με αποδέχτες τον εαυτό του και τους αναγνώστες των ποιημάτων του. Ο ποιητής είχε ασχολειθεί και πιο παλιά με το θέμα του χρέους, της ηθικής στάσης του πνευματικού ανθρώπου. Το συγκεκριμένο ποίημα αντιμετωπίζει το θέμα περισσότερο από κοινωνική σκοπιά, υποδεικνύοντας τρόπο συμπεριφοράς που προφυλάσει τον άνθρωπο από τους κινδύνους των ταπεινών συναναστροφών.
Βασική ιδέα του ποιήματος είναι οι κίνδυνοι που κρύβονται για τον άνθρωπο πίσω από τις συμβατικές κοινωνικές σχέσεις. Διαγράφει την προσωπική στάση ενός σκεπτόμενου ανθρώπου απέναντι στο αντιπνευματικό κοινωνικό του περιβάλλον. Η άρνησή του να αποδεχτεί τις επιφανειακές σχέσεις που φθείρουν τη ζωή και υποβιβάζουν την προσωπικότητα έχει γενικότερη ισχύ και διαχρονική σημασία. Στην “παγκοσμιοποιημένη” εποχή μας, κυρίως, η διατήρηση της αξιοπρέπειας και της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας του ατόμου αποτελεί επιτακτική ανάγκη.
Γλώσσα: απλή δημοτική με λίγες ιδιωματικές λέξεις (“στες”, “πηαίνοντας”). Διακρίνεται για την ακρίβεια και την εκφραστική της ισορροπία.
• Ύφος: χαμηλόφωνο, παραινετικό.
• Μέτρο: ιαμβικό, ενώ οι στίχοι ειναι ανισοσύλλαβοι και ανομοιοκατάληκτοι.
Από τη μαθήτρια Διδάμη Αλεξοπούλου (Β1)
Γεώργιος Βιζυηνός: Το αμάρτημα της μητρός μου
